Luận án Tiến sĩ Quản trị kinh doanh: Nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty cổ phần Traphaco trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế

Chia sẻ: Nguyen Trang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:188

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án: Phân tích, đánh giá thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế, từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hơn năng lực cạnh tranh cho Traphaco trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản trị kinh doanh: Nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty cổ phần Traphaco trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ĐỖ VĂN DŨNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CHO CÔNG TY CỔ PHẦN TRAPHACO TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Hà Nội, Năm 2019
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ĐỖ VĂN DŨNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CHO CÔNG TY CỔ PHẦN TRAPHACO TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 9.34.01.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS.TS Chu Đức Dũng 2. GS.TS Nguyễn Thiết Sơn Hà Nội, Năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án tiến sĩ với tiêu đề: “Nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế”, là công trình nghiên cứu khoa học độc lập, công phu và nghiêm túc của tôi. Các số liệu, tài liệu tham khảm và trích dẫn trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo độ tin cậy và hoàn toàn trung thực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình! TÁC GIẢ LUẬN ÁN ĐỖ VĂN DŨNG i
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i MỤC LỤC ................................................................................................................. ii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................ vi DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... ix DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ .............................................................. xi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .................................................................................................7 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trên thế giới .................................................7 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp .....7 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh………… ..................................................................................................10 1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước ...................................................12 1.2.1. Các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của quốc gia và năng lực cạnh tranh ngành ........................................................................................12 1.2.2. Các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ...15 1.2.3. Các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp dược .....................................................................................................16 1.3. Tóm lược kết quả nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của các công trình nghiên cứu đã được công bố ...............................................................................18 1.4. Định hướng nghiên cứu của đề tài ................................................................19 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ........................................................................................21 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP DƯỢC ......................................22 2.1. Cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ......................22 2.1.1. Cơ sở lý luận về cạnh tranh doanh nghiệp .............................................22 2.1.2. Cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh .....................................................25 2.1.3. Khái niệm hội nhập kinh tế quốc tế ........................................................28 ii
2.2. Cơ sở lý luận về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược .............29 2.2.1. Quan điểm về nâng cao năng lực cạnh tranh..........................................29 2.2.2. Các hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ..31 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ………. .........................................................................................................38 2.3.1. Các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp........................................................38 2.3.2. Các yếu tố bên trong doanh nghiệp ........................................................44 2.4. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số doanh nghiệp dược trên thế giới ...........................................................................................................43 2.4.1. Kinh nghiệm của Tập đoàn dược phẩm GSK – Anh .............................45 2.4.2. Kinh nghiệm của Công ty Cổ phần Dược phẩm Sanofi-Aventis – Pháp....48 2.4.3. Kinh nghiệm của một số doanh nghiệp dược Trung Quốc ....................52 2.4.4. Bài học nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty dược Việt Nam ......53 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .........................................................................................57 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................58 3.1. Nghiên cứu định tính .....................................................................................58 3.1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ................................................................58 3.1.2. Xây dựng đề cương phỏng vấn các chuyên gia và thực hiện phỏng vấn. ...59 3.1.3. Xây dựng và phát triển thang đo các tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ...................................................................62 3.1.4. Tổng hợp thang đo các tiêu chí nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ......................................................................................................72 3.1.5. Xây dựng phiếu khảo sát ........................................................................75 3.2. Nghiên cứu định lượng ..................................................................................80 3.2.1. Thiết kế mẫu nghiên cứu. .......................................................................80 3.2.2. Đánh giá độ tin cậy của thang đo tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty dược .............................................................................82 3.2.3. Xử lý dữ liệu ...........................................................................................83 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .........................................................................................84 iii
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TRAPHACO .....................................................................85 4.1. Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần Traphaco ...........................................85 4.1.1. Khái quát chung về Công ty Cổ phần Traphaco ....................................85 4.1.2. Cơ cấu tổ chức của Công ty Cổ phần Traphaco .....................................86 4.2. Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Traphaco………… ...............................................................................................88 4.2.1. Thực trạng nâng cao năng lực tài chính .................................................89 4.2.2. Thực trạng nâng cao năng lực quản lý và điều hành ..............................92 4.2.3. Thực trạng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ...................................95 4.2.4. Thực trạng nâng cao năng lực Marketing...............................................98 4.2.5. Thực trạng nâng cao trình độ thiết bị và công nghệ .............................105 4.2.6. Thực trạng nâng cao năng lực tạo lập quan hệ .....................................107 4.2.7. Thực trạng nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển ......................111 4.2.8. Thực trạng nâng cao văn hóa doanh nghiệp .........................................113 4.3. Đánh giá chung về nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Traphaco .............................................................................................................118 4.3.1. Thành tựu nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco .......................118 4.3.2. Hạn chế nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco .........................119 4.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .........................................................120 TIỂU KẾT CHƯƠNG 4 .......................................................................................124 CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CHO CÔNG TY CỔ PHẦN TRAPHACO TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ........................................................................................................125 5.1. Bối cảnh kinh tế và định hướng phát triển ngành dược Việt Nam ..............125 5.1.1. Hội nhập kinh tế quốc tế và những yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành dược Việt Nam tới năm 2025. .............................................125 5.1.2. Định hướng phát triển của ngành dược Việt Nam ...............................127 iv
5.2. Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco trong giai đoạn 2020 – 2030 ........................................................................................................129 5.2.1. Mục tiêu phát triển của Traphaco .........................................................129 5.2.2. Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco ....................130 5.3. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco……….. ...............................................................................................131 5.3.1. Giải pháp nâng cao năng lực tài chính .................................................131 5.3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ...................................134 5.3.3. Giải pháp phát triển sản phẩm mới.......................................................135 5.3.4. Giải pháp phát triển kênh phân phối ....................................................137 5.3.5. Giải pháp tăng cường truyền thông ......................................................139 5.3.6. Một số giải pháp khác ..........................................................................141 5.4. Kiến nghị.....................................................................................................145 5.4.1. Kiến nghị đối với Nhà nước .................................................................145 5.4.2. Kiến nghị đối với Cơ quan quản lý ngành dược ..................................147 TIỂU KẾT CHƯƠNG 5 .......................................................................................148 KẾT LUẬN ............................................................................................................149 DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ .........................151 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................152 PHỤ LỤC ...............................................................................................................161 v
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt Association of Southeast ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á Asian Nations Asia-Pacific Economic Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á – APEC Cooperation Thái Bình Dương Business Monitor BMI Tổ chức nghiên cứu thị trường quốc tế International CP Cổ phần CT Cạnh tranh DHG Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang Công ty Cổ phần Xuất Nhập khẩu Y tế DMC Domesco DN Doanh nghiệp Distribution management DMS Hệ thống quản lý kênh phân phối system ĐTCT Đối thủ cạnh tranh ĐH Đại học ETC Ethical drugs Thuốc bán theo đơn bác sĩ FTA Free Trade Agreement Hiệp định thương mại tự do Good Agricultural and GACP Thực hành tốt trồng trọt và thu hái Collection Practices Good Manufacturing GMP –WHO Practices – World Health Thực hành tốt sản xuất dược phẩm Organization. GSP Good Storage Practice Thực hành tốt bảo quản Good Laboratory Practice Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm GLP thuốc GPP Good Pharmacy Practices Thực hành tốt nhà thuốc Good Distribution Practices GDP Thực hành phân phối thuốc tốt vi
GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội GSK Tập đoàn dược phẩm GlaxoSmithKline Cơ sở sản xuất thuốc được cơ quan quản lý có thẩm quyền của nước tham GMP-EU gia EMA (Cơ quan quản lý dược Châu Âu) cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn EU-GMP HNKTQT Hội nhập kinh tế quốc tế HCM Hồ Chí Minh Công ty Cổ phần Dược phẩm IMP Imexphram Chào bán chứng khoán lần đầu ra công IPO Initial Public Offering chúng KH Khách hàng KHCN Khoa học công nghệ LTCT Lợi thế cạnh tranh MTV Một thành viên NCNLCT Nâng cao năng lực cạnh tranh NLCT Năng lực cạnh tranh NHTMCP Ngân hàng Thương mại Cổ phần NDRC Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia NXB Nhà xuất bản NQ-ĐHĐCĐ Nghị Quyết Đại hội đồng cổ đông OTC Over-The-Counter Thuốc bán không cần qua đơn bác sĩ OPC Công ty Cổ phần Dược phẩm OPC PME Công ty Cổ phần Pymephaco QĐ-QLKH Quyết định quản lý khoa học QĐ-TTg Quyết định của Thủ tướng chính phủ ROA Doanh lợi tài sản ROE Doanh lợi vốn chủ sở hữu vii
ROS Doanh lợi tiêu thụ R&D Rearch and Develop Nghiên cứu và phát triển SXKD Sản xuất kinh doanh TNHH Trách nhiệm hữu hạn Trans-Pacific Partnership Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình TPP Agreement Dương TP Thành Phố Traphaco Công ty Cổ phần Traphaco UBND Ủy ban nhân dân VHDN Văn hóa doanh nghiệp WTO World Trade Organization Tổ chức thương mại Thế giới viii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Kết quả thảo luận về các yếu tố ảnh hưởng đến NCNLCT của công ty dược ...................................................................................................................................60 Bảng 3.2. Kết quả thảo luận về các hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ....................................................................................................62 Bảng 3.3. Tổng hợp kết quả thang đo các tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ....................................................................................72 Bảng 3.4. Biến quan sát các tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược ....................................................................................................75 Bảng 3.5. Thống kê số lượng phiếu điều tra khảo sát ...............................................82 Bảng 3.6. Kết quả Cronbach’s Alpha của các tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco ...........................................................................................83 Bảng 4.1. Đánh giá khả năng thanh toán của Traphaco giai đoạn (2014-2018) .............89 Bảng 4.2. Kết quả nâng cao năng lực tài chính ........................................................90 Bảng 4.3. Hiệu quả hoạt động của Traphaco so với một số DN trong ngành ..........91 Bảng 4.4. Hiệu quả hoạt động chu kỳ vòng quay tiền của Traphaco so với các DN khác. ..........................................................................................................................91 Bảng 4.5. Các chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời của Traphaco ............................92 Bảng 4.6. Bảng kết quả chỉ số ROE, ROA, ROS của Traphaco so với công ty niêm yết khác .....................................................................................................................92 Bảng 4.7. Kết quả nâng cao năng lực quản lý và điều hành .....................................93 Bảng 4.8. Kết quả nâng cao trình độ nguồn nhân lực ...............................................95 Bảng 4.9. Lương bình quân của cán bộ nhân viên Traphaco ....................................96 Bảng 4.10. Kết quả thực hiện đào tạo của Traphaco ................................................96 Bảng 4.11. Kết quả nâng cao năng lực Marketing ....................................................98 Bảng 4.12. Kết quả mở rộng hệ thống phân phối của Traphaco giai đoạn 2014-2018 .................................................................................................................................100 ix
Bảng 4.13. Chu kỳ vòng quay tiền của Traphaco so với các doanh nghiệp khác trong ngành năm 2018 .............................................................................................101 Bảng 4.14. Kết quả nâng cao năng lực Marketing ..................................................104 Bảng 4.15. Kết quả nâng cao trình độ thiết bị và công nghệ ..................................106 Bảng 4.16. Kết quả nâng cao năng lực tạo lập quan hệ ..........................................107 Bảng 4.17. Kết quả nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển...........................112 Bảng 4.18. Kết quả nâng cao văn hóa doanh nghiệp theo đánh giá của doanh nghiệp .................................................................................................................................114 Bảng 4.19. Kết quả nâng cao văn hóa doanh nghiệp theo đánh giá của khách hàng .................................................................................................................................117 x
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu định tính .................................................................58 Hình 4.1. Sơ đồ tổ chức Công ty Cổ phần Traphaco ................................................87 Hình 4.2. Tỷ lệ thông tin được mã hóa trên truyền thông của các doanh nghiệp dược tại Việt Nam từ tháng 11/2017 đến hết tháng 12/2018 ...........................................102 Hình 4.3. Logo của Traphaco .................................................................................118 xi
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong bối cảnh hiện nay, năng lực cạnh tranh (NLCT) và nâng cao năng lực cạnh tranh (NCNLCT) đã trở thành vấn đề quan trọng đối với bất kỳ doanh nghiệp nào. Khi nền kinh tế phát triển nhanh hơn, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế (HNKTQT) sâu rộng và mạnh mẽ hơn, đòi hỏi các doanh nghiệp (DN) bản địa phải tham gia cạnh tranh với các DN quốc tế ngay trên lãnh thổ quốc gia mình. Thực tế, các DN thuộc ngành công nghiệp dược có vai trò quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đóng góp lớn trong phát triển kinh tế quốc dân. Tuy nhiên, ngành công nghiệp dược là một ngành có những đặc thù riêng về sản phẩm, công nghệ sản xuất, thị trường khách hàng và sự quản lý của nhà nước, do đó, sự phát triển của các DN thuộc ngành kinh doanh dược phẩm khá nhạy cảm với những phản ứng của thị trường. Kinh tế xã hội phát triển mạnh kéo theo nhu cầu tiêu dùng dược phẩm ngày càng cao và đa dạng, các DN dược có nhiều cơ hội phát triển song cũng nhiều thách thức. Thách thức của các DN dược là cấp độ cạnh tranh ngày càng cao trong môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng, mỗi DN không chỉ cạnh tranh với các DN hay sản phẩm trong nước mà còn phải cạnh tranh với các DN nước ngoài, sản phẩm nhập khẩu. So với các ngành kinh doanh khác, các tiêu chí cạnh tranh của các DN ngành dược ngày càng cao và đa dạng hơn. Tại Việt Nam, mức tiêu thụ các sản phẩm dược tùy thuộc khá nhiều vào đặc điểm thể trạng, tâm lý của khách hàng và thị trường, do vậy, để chiếm ưu thế trong cạnh tranh, các DN dược cần phải thận trọng khi xác định lựa chọn các công cụ và tiêu chí cạnh tranh. Công ty Cổ phần Traphaco (Traphaco) là một trong số ít các DN dược uy tín nhất tại Việt Nam trong nhiều năm liền. Theo báo cáo đánh giá của Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report), trong những năm qua, Traphaco đã có những đóng góp to lớn nhất định trong ngành dược Việt Nam. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng các DN dược phẩm ngày càng tăng mạnh, bao gồm các DN trong và ngoài nước. Do đó, dù là DN lớn và có uy tín tại 1
thị trường Việt Nam, nhưng trước những áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các đối thủ cạnh tranh lớn thì bản thân Traphaco cũng cần phải nhanh chóng đánh giá và nhìn nhận đúng về NLCT và khả năng NCNLCT của mình để tìm ra câu trả lời cho câu hỏi cần làm gì để tồn tại và phát triển bền vững trong giai đoạn tiếp theo. Nghiên cứu sâu về nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco là cơ sở, căn cứ để công ty tiếp tục tìm ra các giải pháp mới nâng cao hơn năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp mình. Ngoài ra, nghiên cứu này còn giúp các nhà nghiên cứu trong nước, các chuyên gia, các nhà lãnh đạo, các cán bộ quản lý hiểu rõ hơn về thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh và thấu hiểu hơn về những khó khăn mà Traphaco và các DN dược khác đang phải đối mặt trong điều kiện hiện nay. Đồng thời, nghiên cứu theo hướng này cũng gợi ý và kiến nghị Nhà nước và cơ quan quản lý ngành dược đưa ra các chính sách phù hợp nhằm hỗ trợ nhiều hơn cho sự phát triển bền vững của các DN ngành dược. Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế” làm đề tài nghiên cứu tiến sĩ của mình. Kết quả nghiên cứu sẽ trực tiếp giúp cho ban lãnh đạo và cán bộ quản lý của Traphaco hiểu rõ thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mình, có thêm các giải pháp tối ưu để nâng cao năng lực cạnh tranh hơn nữa, góp phần phát triển mạnh ngành công nghiệp dược của Việt Nam trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận án: Phân tích, đánh giá thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế, từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hơn năng lực cạnh tranh cho Traphaco trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận án thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu như sau: - Nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu về NLCT, NCNLCT nhằm xác định hướng nghiên cứu của đề tài. 2
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco. - Phân tích, đánh giá thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco trên cơ sở lý thuyết đã xây dựng. - Chỉ rõ những hạn chế về hoạt động NCNLCT của Traphaco và phân tích nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó. - Đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm hỗ trợ nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh cho Traphaco trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế bắt đầu từ năm 1986 đến nay, với nhiều thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực và nhiều ngành nghề khác nhau. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội thì những nguyên tắc, luật chơi chung của quá trình này đặt ra thách thức lớn đối với các tổ chức, các ngành nghề và các quốc gia khi tham gia hội nhập. Luận án nghiên cứu “Nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế”, tức là nghiên cứu những hoạt động NCNLCT do Traphaco tự thực hiện nhằm nâng cao hơn năng lực cốt lõi và tạo lực phát triển bền vững cho tổ chức. Luận án so sánh một số chỉ tiêu kết quả hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco với một số DN dược khác như: Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang (DHG), Công ty Cổ phần Dược phẩm Imexphram (IMP), Công ty Cổ phần Xuất Nhập khẩu Y tế Domesco (DMC) nhằm làm rõ hơn thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco so với các đối thủ cạnh tranh trong ngành. - Về thời gian nghiên cứu: Luận án phân tích, đánh giá thực trạng NCNLCT của Traphaco trong 5 năm, giai đoạn từ 2014-2018. Đề xuất giải pháp và kiến nghị nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh cho Traphaco, tầm nhìn đến năm 2030. 3
- Về đối tượng khảo sát: Tác giả khảo sát thông tin về nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco thông qua việc trưng cầu ý kiến của 2 nhóm đối tượng: Nhóm 1 bao gồm Ban lãnh đạo (BLĐ), cán bộ quản lý (CBQL) của Công ty Cổ phần Traphaco và nhóm 2 bao gồm khách hàng là các chủ quầy thuốc phân phối sản phẩm của Traphaco trên cả ba miền Bắc Trung Nam (Phụ lục 05). 4. Đóng góp mới về khoa học của luận án Luận án đã hệ thống hóa những lý luận về vấn đề nghiên cứu và đưa ra quan điểm riêng về năng lực cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh. Bằng phương pháp phỏng vấn chuyên gia, thảo luận nhóm, luận án đã trình bày quan điểm riêng về các hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược cùng các tiêu chí đánh giá. Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược không chỉ tập trung nâng cao các nguồn lực về: Tài chính; Năng lực quản lý và điều hành; Chất lượng nguồn nhân lực; Trình độ máy móc và thiết bị công nghệ; Mà còn nâng cao về năng lực nghiên cứu và phát triển; Nâng cao năng lực tạo lập mối quan hệ và đặc biệt là nâng cao văn hóa doanh nghiệp. Luận án đã nghiên cứu và tìm hiểu được kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của một số doanh nghiệp, tập đoàn dược quốc tế và rút ra được bài học kinh nghiệm cho Công ty Cổ phần Traphaco và các doanh nghiệp dược Việt Nam. Nâng cao năng lực cạnh tranh là nội dung nghiên cứu mới cho Công ty Cổ phần Traphaco trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra một số khó khăn, hạn chế về nâng cao năng lực cạnh tranh như: (i) Khả năng huy động tài chính; (ii) Hoạt động phát huy sáng kiến, cải tiến của nguồn nhân lực; (iii) Năng lực Marketing và truyền thông; (iv) Xây dựng quan hệ với các nhà đầu tư; (v) Công tác nghiên cứu và phát triển. Luận án đề xuất được một số nhóm giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco, trong đó, giải pháp mới phù hợp với bối cảnh thực tiễn hiện nay là cần chú trọng vào nâng cao năng lực Marketing. Phát triển các sản phẩm mới; Phát triển kênh phân phối; Tăng cường truyền thông là trọng tâm của giải pháp này. 4
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Về mặt lý luận: Luận án hoàn thiện, củng cố và bổ sung khung lý thuyết về NCNLCT của doanh nghiệp dược. - Về mặt thực tiễn: Luận án phân tích đánh giá thực trạng NCNLCT của Traphaco, đề xuất giải pháp và kiến nghị nâng cao hơn NLCT cho Traphaco trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. 6. Cấu trúc của luận án Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án gồm 5 chương: Chương 1: Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Tác giả nghiên cứu, phân tích và tổng kết các công trình nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế liên quan đến NLCT và NCNLCT. Từ đó, tìm ra khoảng trống nghiên cứu về lý luận và thực tiễn của đề tài và làm rõ định hướng nghiên cứu của luận án. Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dược Tác giả tổng hợp, phân tích và phát triển cơ sở lý thuyết về NCNLCT, trong đó đề cập đến các khái niệm về NCNLCT, nội dung các tiêu chí NCNLCT của DN dược. Ngoài ra, tác giả còn nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng đến NCNLCT của DN dược và kinh nghiệm quốc tế về vấn đề này. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Tác giả trình bày rõ các phương pháp nghiên cứu của luận án. Ngoài ra, các nội dung về cách lựa chọn thang đo, cách xây dựng bảng hỏi phỏng vấn - bảng điều tra xã hội học và cách thức tiến hành phỏng vấn, khảo sát được tác giả phân tích chi tiết trong chương này. Chương 4: Thực trạng nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Traphaco Tác giải khái quát quá trình hình thành và phát triển của Traphaco, bao gồm quá trình hình thành, phát triển và khái quát bộ máy cơ cấu tổ chức của Traphaco. 5
Luận án phân tích sâu thực trạng NCNLCT của Traphaco và tìm ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về NCNLCT của Traphaco. Chương 5: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty Cổ phần Traphaco. Tác giả trình bày bối cảnh kinh tế và định hướng phát triển ngành dược Việt Nam; Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của Traphaco trong giai đoạn 2020 – 2030; Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty cổ phần Traphaco trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế và một số kiến nghị với Nhà nước và Cơ quan quản lý ngành dược nhằm hỗ trợ cho các DN dược phát triển bền vững. 6
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trên thế giới 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Chủ đề về năng lực cạnh tranh (NLCT) và nâng cao năng lực cạnh tranh (NCNLCT) của DN trong thời kỳ hội nhập kinh tế, được rất nhiều nhà khoa học trên thế giới nghiên cứu. Trong đó, nổi bật là các tác giả với các nghiên cứu sau: Theo Birger Wernerfelt (1984) trong tác phẩm: “A resource-based View of the Firm”, “Quan điểm dựa trên nguồn lực công ty” cho rằng yếu tố quyết định đến NLCT và hiệu quả kinh doanh của tổ chức là nguồn lực trong tổ chức [54]. Trình bày quan điểm về nguồn lực trong tổ chức thì theo Jay Barney trong tác phẩm có tiêu đề: “Firm resource and sustained competitive advantage”, “Nguồn lực công ty và lợi thế cạnh tranh bền vững” đã đưa ra định nghĩa “ nguồn lực của DN bao gồm tất cả tài sản, khả năng, quy trình tổ chức, thuộc tính công ty, thông tin, kiến thức,…kiểm soát bởi một tổ chức cho phép nó nhận thức và thực hiện chiến lược nâng cao hiệu suất và hiệu quả của nó” [70, tr.101]. Như vậy, quan điểm của Birger Wernerfelt cho rằng yếu tố tạo nên NLCT của DN là những yếu tố bên trong tổ chức bao gồm các nguồn lực vật chất (như công nghệ, kỹ thuật, máy móc, thiết bị, vị trí địa lý và quyền sử dụng nguyên liệu thô); Nguồn lực con người (bao gồm chiến lược đào tạo, kinh nghiệm đào tạo, óc phán xét, sự thông minh, mối quan hệ, cái nhìn sâu sắc của các nhà quản lý và nhân sự trong tổ chức); Nguồn lực tổ chức (bao gồm cơ cấu tổ chức, hệ thống lập kế hoạch, kiểm soát, phối hợp chính thức và không chính thức, cũng như các mối quan hệ phi chính thức trong DN) [70, tr.102]. Năm 1985, Porter là người đầu tiên đưa ra quan điểm về NLCT và theo ông NLCT của DN là chuỗi giá trị mà tổ chức đó sở hữu, được trình bày trong tác phẩm có tiêu đề: “Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance”, “Lợi thế cạnh tranh: Tạo lập và duy trì hiệu suất cao”. Cũng trong 7