Luận án Tiến sĩ Tâm lý học: Nghiện internet và tự đánh giá bản thân của học sinh trung học cơ sở

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> LÊ MINH CÔNG<br /> <br /> NGHIỆN INTERNET VÀ TỰ ĐÁNH GIÁ BẢN THÂN<br /> CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ<br /> <br /> C u<br /> <br /> T<br /> <br /> ọc c u<br /> <br /> Mã số: 62 31 04 01<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN S TÂ<br /> <br /> HỌC<br /> <br /> N ƣời ƣớng dẫn: GS.TS. Trần Thị<br /> <br /> HÀ NỘI - 2016<br /> i<br /> <br /> i<br /> <br /> Đức<br /> <br /> ỜI CA<br /> <br /> ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả, dữ<br /> liệu nghiên cứu trong luận án là trung thực và chƣa từng công bố trong bất kỳ công<br /> trình nghiên cứu nào khác.<br /> <br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Lê Minh Công<br /> <br /> ii<br /> <br /> ỜI CẢ<br /> <br /> ƠN<br /> <br /> Hoàn thành chƣơng trình tiến sĩ luôn là ƣớc mơ lớn và khát vọng của cuộc<br /> đời tôi. Trải qua 4 năm học tập và nghiên cứu, dƣới sự hƣớng dẫn, giúp đỡ của<br /> nhiều ngƣời, đến hôm nay tôi dƣờng nhƣ đã gần hoàn thành ƣớc mơ đó của cuộc<br /> đời mình. Để có đƣợc thành quả nhƣ ngày hôm nay, tôi xin đặc biệt gửi lời cảm ơn<br /> chân thành đến những ngƣời đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua.<br /> Với tình cảm chân thành và sự kính trọng, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn đến GS.<br /> TS Trần Thị Minh Đức, giáo sƣ hƣớng dẫn luận án của tôi. Trong suốt thời gian<br /> qua, Cô đã tận tình hƣớng dẫn, dành thời gian làm việc cùng tôi khi tôi ra Hà Nội<br /> hoặc Cô vào Sài Gòn, cũng nhƣ sẵn sàng trao đổi, giúp đỡ khi tôi cần sự trợ giúp.<br /> Tôi còn học tập đƣợc ở Cô những phẩm chất và kỹ năng quý giá của một nhà khoa<br /> học, một giảng viên và một nhà thực hành. Cô còn là một “chỗ dựa xã hội” cho tôi<br /> trong cuộc sống. Sự chân thành, tình cảm, thấu hiểu, ấm áp, luôn tin tƣởng và lạc<br /> quan là những gì tôi nhận đƣợc từ Cô khi chia sẻ những khó khăn của mình.<br /> Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến GS. TS Vũ Dũng, PGS. TS Nguyễn Thị Mai<br /> Lan, những ngƣời đã tạo cho tôi động lực đầu tiên khi bắt đầu vào nghiên cứu.<br /> Những nhận xét, ý kiến và khích lệ của quý Thầy Cô khi tôi mới bắt đầu trình đề<br /> cƣơng nghiên cứu, đến những bài giảng của quý Thầy Cô đã giúp tôi rất nhiều khi<br /> tìm ra con đƣờng đi của mình. Quý Thầy Cô cũng là ngƣời giúp đỡ tôi rất nhiều khi<br /> trong suốt quá trình tôi học tập, nghiên cứu tại Học viện. Tôi đã thực sự coi Khoa<br /> Tâm lý học, Học viện Khoa học Xã hội là gia đình của mình.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS Nguyễn Văn Thọ, PGS. TS Trần Thị Lệ<br /> Thu, những ngƣời Thầy rất quan trọng trong cuộc sống của tôi. Thầy, Cô là chỗ dựa<br /> tinh thần cũng nhƣ luôn hỗ trợ tôi hết mình khi tôi gặp bất cứ khó khăn nào. Đƣợc<br /> làm việc với Thầy, Cô trong những năm qua giúp tôi rất nhiều trong định hƣớng giá<br /> trị, rèn luyện các kỹ năng nghiên cứu và thực hành.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn đến các đồng nghiệp yêu quý của tôi tại Khoa<br /> Tâm lý học, Trƣờng Đại học KHXH& NV, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh,<br /> nhất là TS Ngô Xuân Điệp, trƣởng khoa, luôn hỗ trợ, giúp đỡ, khích lệ và đồng cảm<br /> iii<br /> <br /> với tôi trong suốt những năm qua, nhất là khi tôi có khó khăn trong cuộc sống, công<br /> việc và nghiên cứu.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn sự cộng tác, giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám<br /> hiệu, Thầy Cô giáo và các em học sinh tại Trƣờng THCS Tam Hiệp, THCS Song<br /> Ngữ Lạc Hồng (Biên Hòa, Đồng Nai) và THCS Phú Lâm (Tân Phú, Đồng Nai)<br /> trong suốt quá trình thu thập số liệu và thực nghiệm của đề tài.<br /> Lời cảm ơn đặc biệt cuối cùng, tôi xin dành cho những ngƣời thân trong gia<br /> đình của tôi: Mẹ tôi, ngƣời mà cuộc đời bà đã tạo cảm hứng và giá trị để tôi theo<br /> đuổi, và vợ tôi, ngƣời luôn ủng hộ và chia sẻ với tôi trong suốt những năm qua. Gia<br /> đình là chỗ dựa cả về tinh thần và vật chất, luôn sát cánh và tạo mọi điều kiện thuận<br /> lợi để tôi có thể theo đuổi ƣớc mơ học tập của mình. Nếu không có sự hỗ trợ của họ,<br /> tôi khó có thể hoàn thành luận án này.<br /> Trong điều kiện thời gian nghiên cứu chƣa nhiều, kinh nghiệm nghiên cứu<br /> khoa học còn hạn chế nên luận án của tôi vẫn có những thiếu sót, kính mong quý<br /> Thầy Cô giáo và quý đồng nghiệp đóng góp ý kiến, giúp tôi hoàn thiện luận án này<br /> tốt hơn.<br /> Xin chân thành cảm ơn!<br /> Hà Nội, ngày 01 tháng 05 năm 2016<br /> NCS Lê Minh Công<br /> <br /> iv<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Lời cam đoan ............................................................................................................... i<br /> Mục lục ...................................................................................................................... iii<br /> Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt .......................................................................... vi<br /> Danh mục các bảng ................................................................................................. vii<br /> Danh mục các biểu đồ ............................................................................................. viii<br /> MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1<br /> Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ..........................................7<br /> 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........................................................................7<br /> 1.2. Một số vấn đề lý luận về nghiện internet và tự đánh giá bản thân của học sinh<br /> trung học cơ sở .........................................................................................................34<br /> Chƣơng 2. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................53<br /> 2.1. Địa bàn và khách thể nghiên cứu ......................................................................53<br /> 2.2. Tổ chức nghiên cứu ............................................................................................56<br /> 2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................63<br /> CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN ..........................................76<br /> 3.1. Nghiện internet của học sinh trung học cơ sở ...................................................76<br /> 3.2. Các biểu hiện tâm lý của học sinh trung học cơ sở ........................................101<br /> 3.3. Tự đánh giá của học sinh trung học cơ sở ......................................................106<br /> 3.4. Mối quan hệ giữa nghiện internet và tự đánh giá bản thân của học sinh trung<br /> học cơ sở ................................................................................................................114<br /> 3.5. Các yếu tố ảnh hƣởng tới tình trạng nghiện internet của học sinh trung học cơ<br /> sở ............................................................................................................................125<br /> 3.6. Tham vấn trƣờng hợp nghiện internet theo liệu pháp nhận thức - hành vi .....129<br /> 3.7. Đề xuất biện pháp giảm tình trạng nghiện internet và nâng cao tự đánh giá bản<br /> thân của học sinh trung học cơ sở ...........................................................................139<br /> KẾT LUẬN .............................................................................................................144<br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊNQUAN ĐẾN LUẬN ÁN .........150<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................151<br /> PHỤ LỤC ....................................................................................................................1<br /> v<br /> <br />