Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2020-2025.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An

B GIÁO DỤC BỘ D VÀ ĐÀO Đ TẠO TRƯ ƯỜNG ĐẠI HỌC KIN NH TẾ CÔN NG NGHIỆP LONG G AN ----------------------------------------------------------------------------- GUYỄN THANH NG H PHONG G C CHẤT LƯỢN L G TÍN DỤNG G TẠI N NGÂN HÀNG G NÔ ÔNG NGHIỆP N P VÀ PHÁT P T TRIỂN G THÔN N NÔNG V VIỆT NAM N C NH CHI HÁNH HUYỆN TÂN N TRỤ TỈNH H LONG G AN LUẬN N VĂN THẠC T S SĨ KINH H TẾ Chuyêên ngành h Tài chín nh Ngân hàng h Mã số ngành:8.3 n 34.02.01 Longg An, năm 22020
B GIÁO DỤC BỘ D VÀ ĐÀO Đ TẠO TRƯ ƯỜNG ĐẠII HỌC KIN NH TẾ CÔ ÔNG NGHIIỆP LONG G AN -------------------------------------------------------------------------- NG GUYỄN THANH H PHONG G C CHẤT LƯỢN L G TÍN DỤNG G TẠI N NGÂN HÀNG G NÔ ÔNG NGHIỆP N P VÀ PHÁT P T TRIỂN G THÔN N NÔNG V VIỆT NAM N - CHI C NHHÁNH HUYỆ ỆN TÂN N TRỤ,, TỈNH H LONG G AN LUẬN N VĂN THẠC T S SĨ KINH H TẾ Chuyêên ngành h Tài chín nh Ngân hàng h Mã số nggành: 8.334.02.01 ười hướng dẫn khoa học: TS. ĐOÀN T Ngư THỊ HỒN NG Longg An, năm 22020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Nguyễn Thanh Phong Sinh ngày: 19/09/1971 Hiện đang làm việc tại: Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh Huyện Tân Trụ, Tỉnh Long An. Tôi cam đoan đề tài: “Chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An =” là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Các số liệu, và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Học viên thực hiện luận văn NGUYỄN THANH PHONG
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và làm luận văn, tác giả đã được sự giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của Quý Thầy Cô, khoa Tài chính Quản trị thuộc Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An và đặc biệt là TS Đoàn Thị Hồng đã tận tình giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn của mình. Tác giả xin chân thành cảm ơn. Tác giả cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của tập thể cán bộ, nhân viên Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An đã cung cấp số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài này. Quá trình học tập, nghiên cứu mặc dù đã hết sức cố gắng và mong muốn giải quyết một cách triệt để các vấn đề thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài, song do năng lực và kiến thức còn hạn chế, mặt khác chất lượng tín dụng là đề tài khá phức tạp và sâu rộng nên kết quả nghiên cứu của luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết. Tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của Quý Thầy Cô và những người quan tâm để đề tài nghiên cứu của tác giả được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tác giảxin chân thành cảm ơn. Học viên thực hiện luận văn NGUYỄN THANH PHONG
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Hoạt động tín dụng là chiếc cầu nối trung gian từ nơi thừa vốn đến nơi thiếu vốn, đây cũng là hoạt động truyền thống, chủ yếuvà đem lại lợi nhuận lớn cho các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc nâng cao chất lượng tín dụng nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng có ý nghĩa quyết định đến hoạt động kinh doanh của một ngân hàng, đến an toàn của hệ thống ngân hàng thương mại và thậm chí đối với cả nền kinh tế. Chính vì vậy, nâng cao chất lượng tín dụng là vấn đề cốt yếu nhất trong hoạt động quản trị, hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Việc nâng cao chất lượng tín dụng luôn là vấn đề mà các ngân hàng thương mại, các cơ quan quản lý nhà nước đặc biệt quan tâm. Trong tình hình chung đó, chất lượng tín dụng của hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam nói chung và chi nhánh Huyện Tân Trụ, Tỉnh Long An nói riêng luôn là đề tài cần thiết đểnghiên cứu. Vì vậy, tác giả chọn đề tài “Chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An” để nghiên cứu làm luận văn thạc sĩ kinh tế. Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, tác giả sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu kết hợp. Trước tiên, thông qua phương pháp diễn dịchvàquy nạp tác giả làm rõ lý luận cơ bản về tín dụng ngân hàng, chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại. Tiếp theo, dựa theo khung lý thuyết đã được thiết kế, tác giả sử dụng phương pháp thống kê và phân tích để đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng và chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2017-2019, chỉ rõ kết quả đạt được cũng như những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Cuối cùng, trên cơ sở nền tảng lý thuyết và thực tiễn đã được làm rõ, tác giả đề xuất hệ thống giải pháp thích hợp, góp phần nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An trong thời gian tới, đồng thời kiến nghị với các đối tượng có liên quan hỗ trợ để các giải pháp được thực hiện khả thi và hiệu quả.
iv ABSTRACT Credit activity is an intermediary bridge from where capital is abundant to shortage of capital, which is also the traditional and major activity of commercial banks, which brings about profit for commercial banks. Credit operations, however, are always risky, raising the quality of credit to reduce credit risk is critical to the business of a bank, to the safety of the banking system. commercial and even for the economy. Therefore, improving credit quality is the most important issue in management and business activities of commercial banks, especially in the current period. Improving credit quality is always an issue that commercial banks and state management agencies pay special attention to. In that general situation, improving credit quality of Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development in general and Tan Tru District, Long An Province in particular is always necessary to survive. and continue to develop sustainably in the increasingly fierce competition. Therefore, the author chose the topic "Credit quality at Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development, Tan Tru district, Long An province" to study the master thesis in economics. To achieve this research goal, the author uses a combination of research methods. First, through the method of interpretation, inductive author clarifies the basic theory of bank credit, quality credit at commercial banks. Next, based on the theoretical framework designed, the author uses statistical methods to analyze the current status of credit activity and credit quality at the Bank for Agriculture and Rural Development of Vietnam Tan Tru District, Long An Province 2017-2019, indicating the achievements and constraints and constraints. Finally, on the basis of the theoretical and practical background, the author proposes a suitable solution system, contributing to improving the quality of credit at the Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development Tan Tru District, Long An Province in the near future, and at the same time recommend to the concerned subjects to support the implementation solutions feasible and effective.
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii NỘI DUNG TÓM TẮT ............................................................................................... iii ABSTRACT ................................................................................................................. iv MỤC LỤC ......................................................................................................................v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................. viii DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................... ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ .........................................................................x PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 1. Sự cần thiết của đề tài ..............................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................................2 2.1. Mục tiêu chung ..................................................................................................2 2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu của đề tài: .............................................................................2 4. Phạm vi không gian nghiên cứu ...............................................................................2 6. Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................................3 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................................3 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .......................................4 1.1. Ngân hàng thương mại ..........................................................................................4 1.1.1. Khái niệm........................................................................................................4 1.1.2. Hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại[14]: .................................5 1.2. Tín dụng ngân hàng ...............................................................................................5 1.2.1. Khái niệm về tín dụng[9] ................................................................................5 1.2.2. Khái niệm tín dụng ngân hàng [9] ..................................................................6 1.2.3. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng [9] .............................................................6 1.2.4. Phân loại tín dụng ngân hàng..........................................................................8 1.2.5. Vai trò của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế thị trường [9] ..................11 1.2.6. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại [9] ....13 1.3. Chất lượng tín dụng ngân hàng ...........................................................................14
vi 1.3.1. Quan niệm về chất lượng tín dụng ngân hàng ..............................................14 1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại.........16 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng ..........................................18 Kết luận chương 1........................................................................................................24 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN TÂN TRỤ, TỈNH LONG AN ......................................................................25 2.1. Khái quát về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An .........................................................................25 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ................................................................25 2.1.2. Cơ cấu tổ chức ..............................................................................................26 2.1.3. Khái quát hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An . ........................27 2.2. Thực trạng chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An .......................................40 2.2.1. Thực trạng chất lượng tín dụng ....................................................................40 2.2.2. Khảo sát các đối tượng liên quan đến hoạt động tín dụng............................44 2.3. Đánh giá thực trạng chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An .....................44 2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................................45 2.3.2. Những mặt còn hạn chế ................................................................................48 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ..................................................................49 Kết luận chương 2........................................................ Error! Bookmark not defined.56 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN TÂN TRỤ, TỈNH LONG AN ......................................................57 3.1. Định hướng hoạt động kinh doanh và mục tiêu kinh doanhcủa Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An ....................................................................................................................................57 3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Namgiai đoạn 2020-2025 .....................................................57
vii 3.1.2. Mục tiêu hoạt động kinh doanhcủa ngân hàng Nông nghiệp và Phát triểnNông thôn chi nhánh Huyện Tân Trụ, Tỉnh Long An. ....................................58 3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An .....................59 3.2.1. Giải pháp chung ............................................................................................59 3.2.2. Các giải pháp cụ thể ......................................................................................62 3.3. Kiến nghị .............................................................................................................72 Kết luận chương 3........................................................................................................73 KẾT LUẬN ..................................................................................................................74 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................75 PHỤ LỤC I ..................................................................................................................... I PHỤ LỤC II .................................................................................................................. V
viii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Nội dung diễn giải Bank for Agriculture Ngân hàng Nông nghiệp CBTD Cán bộ tín dụng CLTD Chất lượng tín dụng DNTN Doanh nghiệp tư nhân GTCG Giấy tờ có giá KH Khách hàng NHNN Ngân hàng Nhà Nước NHTM Ngân hàng thương mại RRTD Rủi ro tín dụng TCTD Tổ chức tín dụng TCKT Tổ chức kinh tế TNHH Trách nhiệm hữu hạn TDNH Tín dụng ngân hàng TG Tiền gửi
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Nguồn vốn huy động của chi nhánh ..........................................................28 Bảng 2.2. Cơ cấu vốn huy động của chi nhánh .........................................................29 Bảng 2.3. Doanh số cho vay theo thời gian của chi nhánh .......................................32 Bảng 2.4. Dư nợ theo thành phần kinh tế..................................................................33 Bảng 2.5. Số lượng khách hàng đang được chi nhánh cấp tín dụng.......................34 Bảng 2.6. Dư nợ theo thời gian ...................................................................................34 Bảng 2.7. Dư nợ theo hình thức bảo đảm tiền vay ...................................................35 Bảng 2.8. Cơ cấu tín dụng theo ngành kinh tế ..........................................................36 Bảng 2.9. Hoạt động dịch vụ thanh toán của chi nhánh ..........................................37 Bảng 2.10: Kết quả kinh doanh của chi nhánh .........................................................39 Bảng 2.11. Tình hình nợ quá hạn ...............................................................................40 Bảng 2.12. Tình hình nợ xấu.......................................................................................41 Bảng 2.13. Hiệu suất sử dụng vốn của chi nhánh .....................................................42 Bảng 2.14. Vòng quay vốn tín dụng ...........................................................................43 Bảng 2.16. Lợi nhuận từ hoạt động tín dụng ............................................................43
x DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh Huyện Tân Trụ, Tỉnh Long An .......................................................26 Biểu đồ 2.1: Tốc độ tăng trưởng vốn huy động qua các năm ..................................29 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu vốn huy động qua các năm .......................................................30 Biểu đồ 2.3. Tốc độ tăng trưởng dư nợ qua các năm ...............................................31 Biểu đồ 2.4. Cơ cấu dư nợ theo hình thức bảo đảm tiền vay ...................................35 Biểu đồ 2.5. So sánh kết quả kinh doanh qua các năm ............................................39 Biểu đồ 2.6. Diễn biến nợ quá hạn .............................................................................41
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Tín dụng là hoạt động chủ yếu và là mối quan tâm hàng đầu trong hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại. Trong điều kiện cụ thể ở nước ta hiện nay cũng như trong thời gian tới, nguồn vốn tín dụng NHTM rất quan trọng, đóng vai trò chủ lực đối với các doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân và của toàn bộ nền kinh tế. Hoạt động tín dụng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc nâng cao chất lượng tín dụng nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng có ý nghĩa quyết định đến hoạt động kinh doanh của một ngân hàng, đến an toàn của hệ thống NHTM và thậm chí đối với cả nền kinh tế. Trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam và các tổ chức tín dụng đều hết sức quan tâm đến chất lượng tín dụng, điều này được thể hiện rõ qua việc hoàn thiện các quy định pháp lý về phòng ngừa và xử lý RRTD, thường xuyên ban hành các văn bản chỉ đạo nghiệp vụ về nâng cao CLTD, nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN, chấn chỉnh hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ của các tổ chức tín dụng. Nhờ đó mà tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu trong chừng mực nhất định đã được cải thiện. Tuy nhiên hoạt động tín dụng vẫn đang đối mặt với nhiều rủi ro, tỷ lệ nợ xấu vẫn còn khá cao, tiềm ẩn nhiều khoản nợ xấu chưa được hạch toán và báo cáo đúng thực chất. Việc tiếp tục nâng cao CLTD là định hướng của hầu hết các NHTM Việt Nam hiện nay. Thời gian qua CLTD của hệ thống Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam nói chung và chi nhánh Huyện Tân Trụ, Tỉnh Long An nói riêng tuy đã được tăng cường bằng nhiều biện pháp khác nhau như: rà soát các quy định nội bộ, chấn chỉnh công tác cán bộ, cơ cấu lại mạng lưới ở đô thị, nâng cao trách nhiệm và hiệu quả kiểm tra, kiểm soát nội bộ, điều chỉnh cơ cấu tín dụng, tập trung xử lý nợ xấu, bán nợ cho VAMC..., nhưng vẫn còn nhiều hạn chế do những nguyên nhân khác nhau. Để có thể tồn tạivà tiếp tục phát triển bềnvững trong sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, một trong những nhiệm vụ đầu tiên và trọng tâm của chi nhánh là nâng cao chất lượng tín dụng. Nhận thức và mong muốn đóng góp một phần công sức cho chi nhánh nơi mình đang làm việc, tác giả chọn đề tài “Chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh
2 huyện Tân Trụ, tỉnh Long An ”để nghiên cứu làm luận văn thạc sĩ kinh tế chuyên nghành Tài chính-Ngân hàng. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2020-2025. 2.2. Mục tiêu cụ thể Một là, phân tích và đánh giá đúng thực trạng chất lượng tín dụng tại Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2017-2019, làm rõ những kết quả đạt được cũng như các hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Hai là, đề xuất các giải pháp thích hợp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2020-2025, đồng thời kiến nghị với một số đối tượng có liên quan hỗ trợ để các giải pháp thực thi hiệu quả. 3. Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Chất lượng tín dụng của ngân hàng thương mại và thực tiễn tại Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An. 4. Phạm vi không gian nghiên cứu - Tại Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An. - Phạm vi nghiên cứu: Dữ liệu sử dụng để phân tích hoạt động tín dụng và chất lượng tín dụng tại Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn năm 2017 đến năm 2019. 5. Phương pháp nghiên cứu - Luận văn sử dụng phương pháp định tính cụ thể bao gồm các phương pháp sau: + Phương pháp thống kê để xử lý và trình bày số liệu dưới hình thức các bảng thống kê, biểu đồ thống kê minh chứng cho những nội dung phân tích và đánh giá. + Phương pháp phân tích được sử dụng để so sánh và tổng hợp kết quả nghiên cứu từ đó đề xuất những giải pháp tối ưu để nâng cao chất lượng tín dụng tại Agribank - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An
3 6. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2017-2019 như thế nào? - Giải pháp gì để nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2020-2025. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm có 3 chương: Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. Chương 2. Thực trạng chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An giai đoạn 2017- 2019 Chương 3. Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Tân Trụ, tỉnh Long An trong thời gian tới.
4 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm Lịch sử phát triển của hệ thống ngân hàng gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế hàng hoá. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế thị trường đã làm biến đổi mạnh mẽ hệ thống ngân hàng thương mại từ những hệ thống ngân hàng giản đơn, sơ khai ban đầu trở thành những ngân hàng hiện đại. Khi mới ra đời, Ngân hàng thương mại hoạt động chủ yếu là cho vay đối với lĩnh vực thương mại nhưng ngày nay hoạt động của nó đã mang tính tổng hợp và đa năng. Tuỳ thuộc vào đặc thù hoàn cảnh thực tế của từng quốc gia, từng đạo luật mà khái niệm ngân hàng thương mại có thể được nhìn nhận dưới góc độ này hay góc độ khác. Theo Bách khoa toàn thư mở (Wikipedia), cho đến thời điểm hiện nay có rất nhiều khái niệm về NHTM: - Ở Mỹ: Ngân hàng thương mại là công ty kinh doanh tiền tệ, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ tài chính. - Đạo luật ngân hàng của Pháp (1941) cũng đã định nghĩa: "Ngân hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính". Theo cách tiếp cận của Peter S.Rose, tác giả cuốn Quản trị NHTM thì “Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất, đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế” Luật số 47/ 2010/ QH12 Luật các Tổ chức tín dụng định nghĩa: “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của luật này, nhằm mục tiêu lợi nhuận” [14]. Như vậy, có thể nói rằng NHTM là định chế tài trung gian quan trọng trong nền kinh tế thị trường, giao dịch trực tiếp với khách hàng là các doanh nghiệp, tổ chức đoàn thể xã hộivà cá nhân thực hiện huy động vốn dưới hình thức nhận tiền gửi hoạt
5 kỳ, tiền gửi định kỳ, phát hành kỳ phiếu, trái phiếu, đồng thời sử dụng vốn huy động được để cho vay, chiết khấu, cung cấp các phương tiện thanh toán và cung ứng các dịch vụ ngân hàng[6]. 1.1.2. Hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại[14]: Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số nghiệp vụ sau đây: a) Nhận tiền gửi b) Cấp tín dụng c) Cung ứng các dịch vụ thanh toán qua tài khoản Như vậy, hoạt động của ngân hàng thương mại bao gồm : - Nhận tiền gửi: là hoạt động nhận tiền của tổ chức, cá nhân dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và các hình thức nhận tiền gửi khác theo nguyên tắc có hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận. - Cấp tín dụng:là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. - Cung cấp các dịch vụ thanh toán qua tài khoản:là việc cung ứng phương tiện thanh toán; thực hiện dịch vụ thanh toán séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, thư tín dụng và các dịch vụ thanh toán khác cho khách hàng thông qua tài khoản của khách hàng. 1.2. Tín dụng ngân hàng 1.2.1. Khái niệm về tín dụng[9] Trong nền kinh tế hàng hóa, trong cùng một thời gian luôn có một số người tạm thời thừa vốn, có vốn tạm thời nhàn rỗi và có nhu cầu cho vay. Bên cạnh đó luôn có một số người tạm thời thiếu vốn, có nhu cầu đi vay. Hiện tượng này làm nảy sinh mối quan hệ kinh tế mà nội dung của nó là vốn được dịch chuyển từ nơi tạm thời thừa sang nơi tạm thời thiếu với điều kiện người đi vay phải hoàn trả vốn và lãi tiền vay cho người cho vay sau một thời gian sử dụng vốn vay, đây chính là quan hệ tín dụng. Như vậy, tín dụng là quan hệ vay mượn dựa trên nguyên tắc hoàn trả. Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị dưới hình thức hiện vật hay tiền tệ từ
6 người sở hữu sang người sử dụng, sau một thời gian nhất định được trả lại với một lượng lớn hơn. Tín dụng có 3 đặc điểm cơ bản và nếu thiếu một trong 3 đặc điểm sau thì sẽ không còn phạm trù tín dụng nữa: - Có sự chuyển giao quyền sử dụng một lượng giá trị từ người này sang người khác. - Sự chuyển giao này mang tính chất tạm thời. - Khi hoàn trả lượng giá trị đã chuyển giao cho người sở hữu phải kèm theo một lượng giá trị lớn hơn gọi là lợi tức. 1.2.2. Khái niệm tín dụng ngân hàng [9] Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng với các chủ thể khác trong xã hội. Ngân hàng là một định chế tài chính trung gian, do vậy trong quan hệ tín dụng với các chủ thể kinh tế khác ngân hàng có thể vừa là người đi vay, vừa là người cho vay. - Với tư cách là người đi vay, ngân hàng huy động vốn dưới hình thức nhận tiền gửi của các chủ thể kinh tế, các cá nhân hoặc phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, trái phiếu ngân hàng. - Với tư cách là người cho vay, ngân hàng cấp tín dụng đáp ứng kịp thời vốn cho quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc tiêu dùng của các chủ thể kinh tế, cá nhân, từ đó góp phần tích cực thúc đẩy sản xuất lưu thông hàng hóa ngày càng phát triển. Tín dụng ngân hàng cũng mang bản chất chung của quan hệ tín dụng, đó là quan hệ vay mượn có hoàn trả cả vốn và lãi sau một thời gian nhất định, là quan hệ chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn và là quan hệ bình đẳng cả hai bên cùng có lợi. Liên quan đến khái niệm về tín dụng, tại khoản 14 điều 4 Luật số 47/2010/QH12 của Quốc hội về Luật các tổ chức tín dụng ghi : “Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác” [14] 1.2.3. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng [9] Thứ nhất, tín dụng ngân hàng dựa trên cơ sở lòng tin.
7 Ngân hàng chỉ cấp tín dụng khi có lòng tin vào việc khách hàng sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả và có khả năng hoàn trả nợ vay (gốc và lãi) đúng hạn. Thứ hai, tín dụng là sự chuyển nhượng một tài sản có thời hạn. Ngân hàng là trung gian tài chính “ đi vay để cho vay”, nên mọi khoản tín dụng của ngân hàng đều phải có thời hạn, bảo đảm cho ngân hàng hoàn trả vốn huy động. Thứ ba, tín dụng phải trên nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi. Nếu không có sự hoàn trả thì không được coi là tín dụng. Giá trị hoàn trả phải lớn hơn giá trị lúc cho vay (giá trị gốc), nghĩa là ngoài việc hoàn trả giá trị gốc, khách hàng phải trả cho ngân hàng một khoản lãi phải luôn luôn là một số dương, có như vậy mới bù đắp được chi phí hoạt động và tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng, phản ánh hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Thứ tư, tín dụng là hoạt động tiềm ẩn rủi ro cao cho ngân hàng. Việc thu hồi tín dụng phụ thuộc không những vào bản thân khách hàng, mà còn phụ thuộc vào môi trường hoạt động ngoài tầm kiểm soát của khách hàng như sự biến động về giá cả, lãi suất, tỷ giá, lạm phát, tăng trưởng kinh tế, thị trường, thiên tai... khi khách hàng gặp khó khăn do môi trường kinh doanh thay đổi , dẫn đến khó khăn trong việc trả nợ, điều này khiến cho ngân hàng gặp rủi ro tín dụng. Thứ năm, tín dụng ngân hàng trên sở cam kết hoàn trả vô điều kiện của người đi vay cho ngân hàng là người cho vay. Quá trình cho vay diễn ra trên cơ sở những căn cứ pháp lý chặt chẽ như: hợp đồng tín dụng, khế ước vay tiền, hợp đồng bảo lãnh... Trong đó bên đi vay phải cam kết hoàn trả vô điều kiện khoản vay và lãi cho ngân hàng khi đến hạn. Thứ sáu, khác với tín dụng thương mại và tín dụng nhà nước, tín dụng ngân hàng là quan hệ giữa ngân hàng là người cho vay và các chủ thể trong nền kinh tế là người đi vay. Thứ bảy, khác với tín dụng thương mại và tín dụng nhà nước, tín dụng ngân hàng xét về thời gian gồm cả tín dụng ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, trong khi tín dụng thương mại thường chỉ là tín dụng ngắn hạn hoặc tín dụng nhà nước chủ yếu là tín dụng trung và dài hạn. Thứ tám, quy mô tín dụng ngân hàng đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng và chủ yếu bằng tiền, còn tín dụng thương mại quy mô tín dụng giới hạn trong phạm vị hàng hóa của người cho vay.
8 Từ các đặc điểm trên tín dụng ngân hàng phải đảm bảo được hai nguyên tắc cơ bản sau: - Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích. - Vốn vay phải được hoàn trả cả gốc và lãi đúng điều khoản đã được cam kết, thỏa thuận ghi trong hợp đồng. 1.2.4. Phân loại tín dụng ngân hàng Để phục vụ cho việc phân tích, quản lý hoạt động tín dụng hiệu quả, hạn chế thấp nhất rủi ro tín dụng phát sinh, tín dụng cần được phân loại theo các tiêu chí khác nhau tùy theo mục đích nghiên cứu. Tín dụng ngân hàng thường phân loại theo một số tiêu thức sau: 1.2.4.1. Theo mục đích sử dụng tiền vay -Tín dụng sản xuất kinh doanh: ngân hàng cho vay nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh của các chủ thể trong nền kinh tế trên mọi lĩnh vực: công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, giao thông vận tải, bưu điện, dịch vụ… - Tín dụng tiêu dùng: ngân hàng cho vay nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của các cá nhân như mua sắm các vật dụng sinh hoạt, cho vay để trang trải các chi phí của đời sống, cho vay thông qua phát hành thẻ tín dụng… 1.2.4.2. Theo thời hạn sử dụng tiền vay Theo cách này, tín dụng ngân hàng được chia thành ba loại: - Tín dụng ngắn hạn: Tín dụng ngắn hạn có thời hạn cho vay tối đa 01 (một) năm, cho vay ngắn hạn sử dụng chủ yếu để bù đắp nhu cầu vốn lưu động tạm thời thiếu của các doanh nghiệp và nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của các cá nhân. - Tín dụng trung hạn: Là loại tín dụng có thời hạn cho vay trên 01 (một) năm đến 05 (năm) năm, được dùng để cho vay vốn phục vụ nhu cầu mua sắm tài sản cố định, cải tiến đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ… có thời hạn thu hồi vốn nhanh. - Tín dụng dài hạn: Là loại tín dụng có thời hạn cho vay trên 05 (năm) năm, được sử dụng để cung cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản xuất có quy mô lớn. Thông thường tín dụng trung và dài hạn được đầu tư để hình thành vốn cố định và một phần vốn tổi thiểu cho hoạt động sản xuất. 1.2.4.3. Theo hình thức đảm bảo tiền vay [13]