Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Lộ trình phát triển các ngân hàng thương mại tại TPHCM sau khi Việt Nam gia nhập WTO đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở phân tích đánh giá mối tương quan so sánh giữa các khối NHTM tại TPHCM, đồng thời chỉ ra các nguyên nhân tác động, luận văn đưa ra định hướng phát triển và giải pháp phát triển của các NHTM tại TPHCM. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Lộ trình phát triển các ngân hàng thương mại tại TPHCM sau khi Việt Nam gia nhập WTO đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP HCM -------------------- Taùc giaû : VOÕ THANH HÖÔØNG LOÄ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TAÏI TPHCM SAU KHI VIEÄT NAM GIA NHAÄP WTO ÑEÁN NAÊM 2010 VAØ ÑÒNH HÖÔÙNG ÑEÁN NAÊM 2020 Chuyeân ngaønh: Kinh teá taøi chính – Ngaân haøng Maõ soá : 60.31.12 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. ÑOÃ QUANG TRÒ Tp Hoà Chí Minh – Naêm 2007
MUÏC LUÏC Danh muïc caùc töø vieát taét Danh muïc caùc baûng Danh muïc caùc hình PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Chöông 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ......................................1 1.1 HEÄ THOÁNG NHTM VIEÄT NAM ...................................................................................... 1 1.1.1 Khaùi nieäm veà NHTM..................................................................................................... 1 1.1.2 Phaân loaïi heä thoáng NHTM Vieät Nam ............................................................................ 2 1.1.3 Chöùc naêng cuûa NHTM ................................................................................................... 3 1.1.4 Nghieäp vuï hoaït ñoäng cuûa NHTM trong neàn kinh teá thò tröôøng...................................... 5 1.2 MOÄT SOÁ CHÆ TIEÂU TAØI CHÍNH ÑAÙNH GIAÙ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG......................................................................................................................... 8 1.2.1 Chæ tieâu Lôïi nhuaän tröôùc thueá / Toång taøi saûn bình quaân ................................................ 8 1.2.2 Chæ tieâu Thu nhaäp laõi suaát roøng/ Taøi saûn sinh lôøi bình quaân .......................................... 8 1.2.3 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu (ROS – Return on Sales) .......................................... 9 1.2.4 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu (ROA – Return on Assest) ........................................ 9 1.2.5 Tyû leä thu nhaäp treân voán chuû sôû höõu (ROE – Return on Equility) .................................. 9 1.3 LOÄ TRÌNH MÔÛ CÖÛA CUÛA HEÄ THOÁNG NGAÂN HAØNG VIEÄT NAM............................. 11 1.3.1 Loä trình môû cöûa cuûa heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam..................................................... 11 1.3.2 Ñaùnh giaù taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng caïnh tranh trong hoaït ñoäng ngaân haøng .................... 15
1.4 NHÖÕNG ÑIEÅM NOÅI BAÄT TRONG KINH NGHIEÄM GIA NHAÄP WTO CUÛA MOÄT SOÁ QUOÁC GIA ....................................................................................................................... 16 1.4.1 Kinh nghieäm töø Trung Quoác ......................................................................................... 17 1.4.2 Kinh nghieäm töø Haøn Quoác ............................................................................................ 18 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 .........................................................................................................20 Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM TÖØ NAÊM 2000 ÑEÁN NAÊM 2006 ...............................................................22 2.1 LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA CAÙC NHTM TAÏI TPHCM .............. 22 2.1.1 Tröôùc khi coù Phaùp leänh Ngaân haøng tröôùc naêm 1990 ..................................................... 22 2.1.2 Töø khi coù Phaùp leänh Ngaân haøng (töø naêm 1990 ñeán thaùng 10/1998) ............................. 23 2.1.3 Töø khi coù Luaät caùc TCTD (coù hieäu löïc töø 1/10/1998 ñeán nay)...................................... 23 2.2 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CAÙC NHTM TAÏI TPHCM TÖØ NAÊM 2000 ÑEÁN NAÊM 2006 ..................................................................................................................... 25 2.2.1 Voán ñieàu leä .................................................................................................................... 25 2.2.2 Hoaït ñoäng huy ñoäng voán ................................................................................................ 27 2.2.3 Hoaït ñoäng tín duïng ........................................................................................................ 30 2.2.4 Tình hình phaùt trieån caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng .................................................. 33 2.2.5 Ñaàu tö cho coâng ngheä ngaân haøng................................................................................... 38 2.2.6 Nguoàn nhaân löïc vaø trình ñoä quaûn trò cuûa caùc NHTM taïi TPHCM ................................. 39 2.2.7 Hieäu quaû hoaït ñoäng........................................................................................................ 39 2.3 PHAÂN TÍCH SWOT ÑOÁI VÔÙI CAÙC NHTM TAÏI TPHCM .............................................. 42 2.3.1 Maët maïnh (Strengths) .................................................................................................... 43 2.3.2 Ñieåm yeáu (Weaknesses)................................................................................................ 44
2.3.3 Cô hoäi (Opportunities) ................................................................................................... 44 2.3.4 Nguy cô (Threats) .......................................................................................................... 45 2.4 NGUYEÂN NHAÂN HAÏN CHEÁ PHAÙT TRIEÅN CAÙC NHTM TAÏI TPHCM........................ 45 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 .........................................................................................................47 Chöông 3: GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN CAÙC NHTM TAÏI TPHCM TÖØ NAY ÑEÁN NAÊM 2010 VAØ ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN ÑEÁN NAÊM 2020 ........................................48 3.1 ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CAÙC NHTM TAÏI TPHCM VAØ MUÏC TIEÂU PHAÙT TRIEÅN TÖØ NAÊM 2007 ÑEÁN NAÊM 2020 ............................................................................... 48 3.1.1 Ñònh höôùng phaùt trieån caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2007 ñeán naêm 2020 ................ 48 3.1.2 Loä trình phaùt trieån .......................................................................................................... 51 3.1.3 Döï baùo moät soá chæ tieâu phaùt trieån dòch vuï cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2007 ñeán naêm 2010 ......................................................................................................................... 51 3.2 CAÙC GIAÛI PHAÙP ÑOÁI VÔÙI CAÙC NHTM TAÏI TPHCM .................................................. 52 3.2.1 Giaûi phaùp taêng voán ñieàu leä ............................................................................................ 52 3.2.2 Naâng cao khaû naêng vaø hieäu quaû huy ñoäng voán.............................................................. 54 3.2.3 Naâng cao chaát löôïng tín duïng ........................................................................................ 55 3.2.4 Phaùt trieån caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng .................................................................. 56 3.2.5 Tham gia thò tröôøng taøi chính tieàn teä.............................................................................. 58 3.2.6 Giaûi phaùp thieát laäp heä thoáng quaûn lyù ruûi ro vaø caûnh baùo ............................................... 58 3.2.7 Giaûi phaùp phaùt trieån öùng duïng CNTT ngaân haøng .......................................................... 59 3.2.8 Taêng cöôøng hôïp taùc lieân keát .......................................................................................... 60 3.2.9 Hôïp nhaát heä thoáng theû ngaân haøng.................................................................................. 61 3.2.10 Giaûi phaùp phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ........................................................................... 62 3.2.11 Phaùt trieån maïnh hoaït ñoäng marketing.......................................................................... 63
3.3 GIAÛI PHAÙP HOÃ TRÔÏ VEÀ PHÍA CAÙC BAN NGAØNH COÙ LIEÂN QUAN ......................... 63 3.3.1 Hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät theo nhöõng cam keát WTO ............................................ 63 3.3.2 Naâng cao naêng löïc ñieàu haønh cuûa NHNN...................................................................... 64 3.3.3 Ñoåi môùi vaø taêng cöôøng coâng taùc thanh tra, giaùm saùt caùc NHTM taïi TPHCM .............. 65 3.3.4 Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn veà hoäi nhaäp quoác teá................................................. 66 3.3.5 Giaûi phaùp hoã trôï khaùc cuûa caùc cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc taïi TPHCM......................... 66 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 .........................................................................................................67 PHAÀN KEÁT LUAÄN Taøi lieäu tham khaûo Phụ lục
DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT CNNHNNg : Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi CN NHTMNNg : Chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi nöôùc ngoaøi CNTT : Coâng ngheä thoâng tin CPH : Coå phaàn hoùa DN : Doanh nghieäp HTXTD : Hôïp taùc xaõ tín duïng NH : Ngaân haøng NHLD : Ngaân haøng lieân doanh NHNN : Ngaân haøng Nhaø nöôùc NHNNg : Ngaân haøng nöôùc ngoaøi NHTM : Ngaân haøng thöông maïi NHTMCP : Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn NHTMLD : Ngaân haøng thöông maïi lieân doanh NHTMNN : Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc NHTMNNg : Ngaân haøng thöông maïi nöôùc ngoaøi TCTD : Toå chöùc tín duïng TPHCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh VÑL : Voán ñieàu leä VN : Vieät Nam VND : Vieät Nam ñoàng WTO : Toå chöùc thöông maïi theá giôùi XHCN : Xaõ hoäi chuõ nghóa
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 2.1: Dieãn bieán voán ñieàu leä cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 Bảng 2.2: Vốn đñiều lệ của caùc NHTMNN treân caû nöôùc vaø NHTMCP taïi TPHCM tính ñeán 31/12/2006 Baûng 2.3: Dieãn bieán voán huy ñoäng cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 (quy ñoåi ra VND) Baûng 2.3a: Toång voán huy ñoäng theo theo loaïi tieàncuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 (quy ñoåi ra VND) Baûng 2.3b: Toång voán huy ñoäng theo hình thöùc tieàn göûi cuûa caùc NHTM taïi TP.HCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 (quy ñoåi ra VND) Baûng 2.4: Thò phaàn huy ñoäng voán cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 Baûng 2.5: Dieãn bieán dö nôï cho vay cuûa NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 (quy ñoåi ra VND) Bảng 2.5a: Veà nguoàn voán ngoaïi teä vaø cho vay baèng ngoaïi teä của caùc NHTM tại TPHCM từ năm 2000 ñến năm 2006 (quy ñổi ra VND) Baûng 2.5b: Phaân tích dö nôï tín duïng theo thôøi haïn vay của caùc NHTM tại TPHCM từ năm 2000 ñến năm 2006 (quy ñổi ra VND)
Baûng 2.5c: Dö nôï cho vay theo ngaønh kinh teá vaø thaønh phaàn kinh teá cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 Bảng 2.7: Tyû troïng thu nhaäp töø hoaït ñoäng dòch vuï treân toång thu nhaäp cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán 2006 Baûng 2.8: Doanh soá thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët qua heä thoáng NHTM taïi TPHCM töø naêm 2001 ñeán naêm 2006 Baûng 2.9: Doanh soá dòch vuï ngoaïi teä qua caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2001 ñeán naêm 2006 Baûng 2.10: Khaû naêng sinh lôøi vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM taïi TP.HCM töø naêm 2000 ñeán naêm 2006
DANH MUÏC CAÙC HÌNH Hình 2.1: Taêng tröôûng voán ñieàu leä cuûa caùc NHTM taïi TPHCM (rieâng NHTMNN soá lieäu cuûa caû nöôùc) töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 Hình 2.2: Tyû troïng thanh toaùn duøng tieàn maët trong thanh toaùn so vôùi toång phöông tieän thanh toaùn qua NH taïi Vieät Nam töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 Hình 2.3: Chi phí boû ra treân moät ñoàng söû duïng taøi saûn coù cuûa caùc NHTMNN vaø caùc NHTMCP taïi TPHCM töø naêm 2001 ñeán naêm 2006 Hình 2.4: Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán chuû sôû höõu cuûa caùc NHTMCP vaø CNNHNNg taïi TPHCM töø naêm 2001 ñeán naêm 2006 Hình 2.5: Tyû suaát lôïi nhuaän treân toång taøi saûn coù cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2001 ñeán naêm 2006
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá caïnh tranh trôû neân gay gaét hôn, taùc ñoäng ñeán moïi quoác gia vaø Vieät Nam khoâng phaûi laø moät ngoaïi leä, ñaëc bieät khi Vieät Nam ñaõ chính thöùc trôû thaønh thaønh vieân cuûa Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO) vaøo ngaøy 11/1/2007. Ñaây laø moät söï kieän lôùn trong ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi cuûa Vieät Nam ñaùnh daáu coät moác môû cöûa hoäi nhaäp quoác teá ñaõ böôùc vaøo thôøi kyø môùi vôùi nhöõng bieán ñoåi chaéc chaén seõ saâu saéc vaø toaøn dieän hôn. WTO seõ mang ñeán nhieàu cô hoäi cho caû neàn kinh teá noùi chung, nhaát laø veà ñaàu tö, thöông maïi vaø taøi chính ñaëc bieät ñoái vôùi Vieät Nam moät neàn kinh teá coøn keùm phaùt trieån. Vieäc tham gia bình ñaúng cuøng saân chôi, trong ñoù coù dòch vuï taøi chính - tieàn teä tröôùc heát laø cô hoäi cho Vieät Nam, song cuõng coù nhieàu thaùch thöùc caàn phaûi vöôït qua. Trong lónh vöïc ngaân haøng, Vieät Nam phaûi thöïc hieän daàn töï do hoùa dòch vuï taøi chính – tieàn teä. Cuøng vôùi söï tröôûng thaønh cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam, caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TPHCM trong nhöõng naêm qua ñaõ vaø ñang coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc; song beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc vaãn coøn khoâng ít nhöõng khoù khaên vaø toàn taïi. Chính vì vaäy, hôn luùc naøo heát moãi NHTM trong nöôùc noùi chung vaø taïi TPHCM noùi rieâng caàn phaûi nhaän thöùc tình hình moät caùch saùng suoát, ñaùnh giaù toaøn dieän thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa mình cuûa mình, nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, nhöõng thaùch thöùc noäi taïi, nhöõng thaùch thöùc môùi cuõng nhö nhöõng cô hoäi môùi; Töø ñoù coù chieán
löôïc ñuùng ñaén cho söï phaùt trieån beàn vöõng. Ñaây cuõng chính laø muïc tieâu nghieân cöùu cuûa luaän vaên naøy – Ñeà taøi: “Loä trình phaùt trieån caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TPHCM sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020”. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: bao goàm taát caû caùc NHTM tại TPHCM. Caùc NHTM ñöôïc chia thaønh bốn khoái: NHTMNN, NHTMCP, NHLD, CNNHNNg. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: treân cô sôû phaân tích ñaùnh giaù moái töông quan so saùnh giöõa caùc khoái NHTM taïi TPHCM, ñoàng thôøi chæ ra caùc nguyeân nhaân taùc ñoäng, luaän vaên ñöa ra ñònh höôùng phaùt trieån vaø giaûi phaùp phaùt trieån cuûa caùc NHTM taïi TPHCM. Phöông phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: vaän duïng phöông phaùp bieän chöùng, söû duïng nhöõng chæ tieâu taøi chính vaø caùc döõ lieäu thoáng keâ lòch söû ñeå phaân tích. Boá cuïc cuûa Luaän vaên bao goàm 3 chöông: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà NHTM Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM taïi TPHCM töø naêm 2000 ñeán nay Chöông 3: Giaûi phaùp phaùt trieån caùc NHTM taïi TPHCM töø nay ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020
1 Chöông 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1 HEÄ THOÁNG NHTM VIEÄT NAM 1.1.1 Khaùi nieäm veà NHTM Coù nhieàu khaùi nieäm veà ngaân haøng thöông maïi, nhöng nhìn chung coù ba khaùi nieäm ñaëc tröng nhaát: - Theo ñaïo luaät ngaân haøng cuûa Coäng hoøa Phaùp 1941: Ngaân haøng thöông maïi laø nhöõng cô sôû maø ngheà nghieäp thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn baïc cuûa coâng chuùng döôùi hình thöùc kyù thaùc, hoaëc döôùi caùc hình thöùc khaùc, vaø söû duïng nguoàn löïc ñoù cho chính hoï trong caùc nghieäp vuï veà chieát khaáu, tín duïng vaø taøi chính. - Theo Luaät caùc TCTD Vieät Nam söûa ñoåi quy ñònh: Ngaân haøng laø loaïi hình TCTD ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan (Ñieàu 20 khoaûn 2 Luaät caùc TCTD). Hoaït ñoäng ngaân haøng laø hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng, cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn (Ñieàu 20 khoaûn 7 Luaät caùc TCTD). - Theo Nghò ñònh cuûa chính phuû soá 49/2000/NÑ-CP ngaøy 12/9/2000:
2 Ngaân haøng thöông maïi laø ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan vì muïc tieâu lôïi nhuaän, goùp phaàn thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá cuûa Nhaø nöôùc. 1.1.2 Phaân loaïi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam Phaân loaïi theo hình thöùc sôû höõu Theo tieâu chí naøy, NHTM ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm khaùc nhau: - Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc: laø NHTM ñöôïc thaønh laäp baèng 100% voán ngaân saùch Nhaø nöôùc. - Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn: laø NHTM ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc coâng ty coå phaàn. - Ngaân haøng lieân doanh: laø NHTM ñöôïc thaønh laäp baèng voán lieân doanh giöõa moät beân laø ngaân haøng Vieät Nam vaø moät beân khaùc laø ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù truï sôû taïi Vieät Nam, hoaït ñoäng theo phaùp luaät Vieät Nam. - Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi: laø NHTM ñöôïc laäp theo phaùp luaät nöôùc ngoaøi, ñöôïc pheùp môû chi nhaùnh nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, hoaït ñoäng theo phaùp luaät Vieät Nam. Phaân loaïi theo lónh vöïc hoaït ñoäng Theo tieâu chí naøy, NHTM ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm khaùc nhau:
3 - Ngaân haøng chuyeân doanh: hoaït ñoäng chuyeân moân trong lónh vöïc naøo ñoù nhö: coâng nghieäp, noâng nghieäp, xuaát nhaäp khaåu, …; hoaëc moät vaøi nghieäp vuï ngaân haøng nhö ngaân haøng caàm coá baát ñoäng saûn, ngaân haøng ñaàu tö baát ñoäng saûn, … . Do nhu caàu khaùch haøng ngaøy caøng ña daïng neân loaïi ngaân haøng naøy ñang coù xu höôùng chuyeån sang kinh doanh toång hôïp ñeå baûo toaøn vaø thu huùt khaùch haøng. - Ngaân haøng ña naêng, kinh doanh toång hôïp: laø loaïi ngaân haøng hoaït ñoäng ôû moïi lónh vöïc kinh teá vaø thöïc hieän baát kyø nghieäp vuï naøo cho pheùp cuûa moät NHTM. Phaân loaïi theo lónh saûn phaåm Theo tieâu chí naøy, NHTM ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm khaùc nhau: - Ngaân haøng baùn buoân: soá löôïng saûn phaåm cung caáp cho khaùch haøng khoâng nhieàu nhöng giaù trò saûn phaåm laø raát lôùn. Khaùch haøng chuû yeáu cuûa ngaân haøng naøy laø caùc coâng ty, xí nghieäp quy moâ lôùn, caùc taäp ñoaøn kinh teá. - Ngaân haøng baùn leû: soá löôïng saûn phaåm maø ngaân haøng naøy cung caáp cho khaùch haøng laø raát nhieàu nhöng giaù trò töøng saûn phaåm khoâng lôùn, phaàn lôùn ngaân haøng naøy cho vay ñeå saûn xuaát vaø tieâu duøng. Vì vaäy, khaùch haøng chuû yeáu laø caù nhaân vaø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. - Ngaân haøng vöøa baùn buoân vöøa baùn leû: laø söï keát hôïp giöõa ngaân haøng baùn buoân vaø ngaân haøng baùn leû. 1.1.3 Caùc chức năng của NHTM Ngaân haøng thöông maïi ñeàu coù nhöõng chöùc naêng cô baûn sau:
4 1.1.3.1 Taïo tieàn Moät trong nhöõng chöùc naêng chuû yeáu cuûa NHTM laø khaû naêng taïo tieàn vaø hủy tieàn. Chöùc naêng ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc hoaït ñoäng tín duïng vaø ñaàu tö cuûa NHTM. 1.1.3.2 Tieàn göûi thanh toaùn Vieäc thöïc hieän cô cheá thanh toaùn hay noùi caùch khaùc söï vaän ñoäng voán laø moät trong nhöõng chöùc naêng quan troïng do caùc NHTM thöïc hieän vaø caøng trôû neân quan troïng khi ñöôïc tín nhieäm trong vieäc söû duïng seùc vaø theû tín duïng. 1.1.3.3 Huy ñoäng tieát kieäm NHTM thöïc hieän moät dòch vuï raát quan troïng ñoái vôùi taát caû caùc khu vöïc cuûa neàn kinh teá baèng caùch cung öùng nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc göûi tieàn tieát kieäm cuûa daân chuùng, taïo ra nhöõng tieän ích cho khaùch haøng ñeán göûi tieàn, nhaèm thu huùt toái ña nguoàn tieàn taïm thôøi nhaøn roãi trong daân cö, toå chöùc kinh teá ñeå cung öùng voán laïi cho neàn kinh teá. 1.1.3.4 Môû roäng tín duïng Chöùc naêng ñaàu tieân cuûa caùc NHTM laø môû roäng tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng. Caùc NHTM luoân tìm kieám caùc cô hoäi ñeå cho vay, xem ñoù laø chöùc naêng quan troïng nhaát. Trong vieäc taïo ra khaû naêng tín duïng, caùc NHTM ñaõ vaø ñang thöïc hieän chöùc naêng xaõ hoäi, laøm cho saûn phaåm xaõ hoäi taêng leân, voán ñaàu tö ñöôïc môû roäng, ñôøi soáng ngöôøi daân ñöôïc caûi thieän vaø naâng leân.
5 1.1.3.5 Taøi trôï ngoaïi thöông Maëc duø ngoaïi thöông ñöôïc hình thaønh vaø baét nguoàn töø hoaït ñoäng noäi thöông nhöng noù coù söï khaùc nhau ñaùng keå. Chính töø söï khaùc nhau ñoù, caùc NHTM caàn thieát cung öùng caùc dòch vuï ngaân haøng quoác teá ñoái vôùi hoaït ñoäng ngoaïi thöông. 1.1.3.6 Dòch vuï uûy thaùc Nhöõng dòch vuï uyû thaùc nhö thöïc hieän phaân chia taøi saûn theo di chuùc hoaëc theo söï uûy thaùc cuûa moät caù nhaân naøo ñoù tröôùc khi qua ñôøi; ngaân haøng thöïc hieän quaûn lyù tieàn höu trí vaø phaân chia lôïi töùc; thöïc hieän caùc nghieäp vuï coù lieân quan ñeán vieäc mua baùn traùi phieáu, coå phieáu. 1.1.3.7 Baûo quaûn an toaøn vaät coù giaù Ñaây laø dòch vuï laâu ñôøi nhaát ñöôïc caùc NHTM thöïc hieän. Theo ñoù NHTM phaûi coù kho taøng kieân coá, keùt saét ñeå baûo quaûn an toaøn taøi saûn vaø caùc giaáy tôø coù giaù cho khaùch haøng. 1.1.3.8 Dòch vuï kinh kyû Ñoù laø vieäc mua vaø baùn caùc chöùng khoaùn cho khaùch haøng. Maëc duø quyeàn haïn trong dòch vuï taøi chính cuûa caùc ngaân haøng ñöôïc naâng leân nhöng khoâng ñöôïc vöôït quaù giôùi haïn caùc hoaït ñoäng baûo laõnh hoaëc cung öùng caùc dòch vuï nghieân cöùu, ñaàu tö voán thoâng thöôøng, keát hôïp vôùi caùc hoaït ñoäng moâi giôùi. 1.1.4 Nghieäp vuï hoaït ñoäng cuûa NHTM trong neàn kinh teá thò tröôøng
6 Ñöôïc theå hieän qua moät soá nghieäp vuï chuû yeáu sau: 1.1.4.1 Nghieäp vuï huy ñoäng voán Huy ñoäng voán laø moät chöùc naêng, nghieäp vuï chuû yeáu cuûa ngaân haøng, theo Luaät TCTD taïi muïc 1, 2 – Huy ñoäng voán, ñieàu 45 - Nhaän tieàn gôûi quy ñònh “Ngaân haøng ñöôïc nhaän tieàn göûi cuûa toå chöùc, caù nhaân vaø caùc TCTD khaùc döôùi hình thöùc tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi coù kyø haïn vaø caùc loaïi tieàn göûi khaùc. TCTD phi ngaân haøng ñöôïc nhaän tieàn göûi coù kyø haïn töø moät naêm trôû leân cuûa toå chöùc, caù nhaân theo quy ñònh cuûa NHNN”. 1.1.4.2 Nghieäp vuï tín duïng Theo Luaät caùc TCTD taïi muïc 2 - Hoaït ñoäng tín duïng, ñieàu 49 - Caáp tín duïng quy ñònh “TCTD ñöôïc caáp tín duïng cho toå chöùc, caù nhaân döôùi hình thöùc cho vay, chieát khaáu thöông phieáu vaø giaáy tôø coù giaù khaùc, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính vaø caùc hình thöùc khaùc theo quy ñònh cuûa NHNN”. Ñieàu 50 - Loaïi cho vay “TCTD cho caùc toå chöùc, caù nhaân vay ngaén haïn nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cho saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï, ñôøi soáng. TCTD cho caùc toå chöùc, caù nhaân vay trung daøi haïn nhaèm thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, dòch vuï, ñôøi soáng”. 1.1.4.3 Ñaàu tö taøi chính vaø tham gia thò tröôøng tieàn teä
7 Ñaây laø nghieäp vuï ñaàu tö ngoaøi nghieäp vuï cho vay. Theo ñoù nhöõng nghieäp vuï naøy ñöôïc quy ñònh nhö : Theo ñieàu 69 – goùp voán, mua coå phaàn, Luaät caùc TCTD quy ñònh “Caùc TCTD ñöôïc duøng voán ñieàu leä vaø quyõ döï tröõ ñeå goùp voán, mua coå phaàn cuûa doanh nghieäp vaø cuûa caùc TCTD khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät” Theo ñieàu 70 – Tham gia thò tröôøng tieàn teä, Luaät caùc TCTD quy ñònh “TCTD ñöôïc tham gia thò tröôøng tieàn teä do NHNN toå chöùc, bao goàm thò tröôøng ñaáu giaù tín phieáu kho baïc, thò tröôøng noäi teä vaø ngoaïi teä lieân ngaân haøng, thò tröôøng giaáy tôø coù giaù khaùc theo quy ñònh cuûa NHNN” . Nhieàu NHTM taäp trung ñaàu tö voán vaøo caùc loaïi traùi phieáu chính phuû, tín phieáu kho baïc, tín phieáu ngaân haøng nhaø nöôùc, traùi phieáu coâng trình ñaàu tö, traùi phieáu chính quyeàn; coå phieáu, traùi phieáu coâng ty, … . Caùc giaáy tôø coù giaù naøy trôû thaønh nhöõng coâng cuï giao dòch treân thò tröôøng tieàn teä. 1.1.4.4 Kinh doanh ngoaïi hoái Theo ñieàu 71 – Kinh doanh ngoaïi hoái vaø vaøng, luaät caùc TCTD quy ñònh “TCTD ñöôïc kinh doanh ngoaïi hoái vaø vaøng treân thò tröôøng trong nöôùc vaø thò tröôøng quoác teá khi ñöôïc NHNN cho pheùp”. Ñaây laø lónh vöïc nhaïy caûm nhaát, phuï thuoäc raát nhieàu veà söï bieán ñoäng tyû giaù vaø cung caàu ngoaïi teä treân thò tröôøng. Hieän nay caùc NH ñaõ thöïc hieän nhieàu giao dòch ngoaïi teä mang tính phoøng ngöøa vaø baûo hieåm tyû giaù nhö giao dòch kyø haïn (Forward),
8 giao dòch hoaùn ñoåi (Swap), giao dòch quyeàn choïn tieàn teä (Currency option), giao dòch quyeàn choïn vaøng (Gold option). 1.1.4.5 Dòch vuï taøi chính - ngaân haøng Theo ñieàu 66 – Dòch vuï thanh toaùn, luaät caùc TCTD quy ñònh “TCTD laø ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän caùc thanh toaùn: cung öùng caùc phöông tieän thanh toaùn; thöïc hieän dòch vuï thanh toaùn trong nöôùc cho khaùch haøng; thöïc hieän dòch vuï thanh toaùn quoác teá khi ñöôïc NHNN cho pheùp; thöïc hieän dòch thu hoä vaø chi hoä; thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn khaùc do NHNN quy ñònh”. Trong cô cheá thò tröôøng vaø trong quaù trình hoäi nhaäp hieän nay, caùc NH ñang chuù troïng phaùt trieån caùc saûn phaåm dòch vuï taøi chính – ngaân haøng hieän ñaïi. Nhöõng dòch vuï naøy ruûi ro ít nhöng mang laïi hieäu quaû cao cho NH. Thöïc hieän toát dòch vuï naøy seõ laø moät keânh huy ñoäng voán hieäu quaû nhaát, nhanh nhaát. Caøng phaùt trieån maïnh caùc dòch vuï naøy caøng theå hieän ñöôïc tính caïnh tranh cuûa caùc NH, vaán ñeà quan troïng laø caùc dòch vuï cuûa NH caàn coù söï khaùc bieät neân môùi coù khaû naêng caïnh tranh cao ñöôïc. 1.2 MOÄT SOÁ CHÆ TIEÂU TAØI CHÍNH ÑAÙNH GIAÙ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NGAÂN HAØNG 1.2.1 Chæ tieâu Lôïi nhuaän tröôùc thueá/Toång taøi saûn bình quaân Chæ tieâu naøy cho thaáy cöù giaù trò 1 ñoàng taøi saûn coù mang laïi bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän, phaûn aûnh hieäu quaû quy moâ ñaàu tö hoaït ñoäng cuûa NH. 1.2.2 Chæ tieâu Thu nhaäp laõi suaát roøng/Taøi saûn sinh lôøi bình quaân
9 Chæ tieâu naøy cho thaáy cöù 1 ñoàng taøi saûn sinh lôøi seõ mang laïi bao nhieâu ñoàng thu nhaäp laõi suaát roøng, ñeå töø ñoù thay ñoåi keát caáu söû duïng voán neân taäp trung ñaàu tö voán hay phaùt trieån maïnh dòch vuï thanh toaùn. 1.2.3 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu (ROS – Return on Sales) Chæ tieâu naøy noùi leân moät ñoàng doanh thu taïo ra ñöôïc bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän. Lôïi nhuaän roøng ROS = Doanh thu thuaàn 1.2.4 Tyû suaát lôïi nhuaän treân toång taøi saûn (ROA – Return on Assest) Chæ tieâu naøy phaûn aùnh naêng löïc hoaït ñoäng quaûn trò cuûa ngaân haøng veà söû duïng taøi saûn thöïc söï ñem laïi lôïi nhuaän. Lôïi nhuaän roøng ROA = Toång taøi saûn 1.2.5 Tyû leä thu nhaäp treân voán chuû sôû höõu (ROE – Return on Equity) Chæ tieâu naøy ño löôøng khaû naêng sinh lôïi treân moät ñoàng voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp. Lôïi nhuaän roøng ROE = Toång voán chuû sôû höõu