Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xuất phát từ lý luận về huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng Thương mại. Chuyên đề sẽ đưa ra mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt. Bên cạnh đó phân tích thực trạng huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt, để đánh giá những thành quả, hạn chế yếu kém của Ngân hàng. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM LÊ THỊ THẢO NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM LÊ THỊ THẢO NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN VĂN LƯƠNG Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN - Tên đề tài: “Nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt”. - Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Lương - Tên sinh viên: Lê Thị Thảo - Địa chỉ sinh viên: Thành phố Hồ Chí Minh - Số điện thoại liên lạc: 0937 64 68 39 - Ngày nộp luận văn: 01/06/2015 Lời cam đoan: “Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình do chính tôi nghiên cứu và soạn thảo. Tôi không sao chép từ bất kỳ một bài viết nào đã được công bố mà không trích dẫn nguồn gốc. Nếu có bất kỳ một sự vi phạm nào, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm”. TP. HCM, ngày 25 tháng 05 năm 2015 Lê Thị Thảo
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG DANH MỤC BIỂU ĐỒ DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU 1. Xác định vấn đề nghiên cứu 2. Mục tiêu nghiên cứu 3. Câu hỏi nghiên cứu 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 5. Phương pháp nghiên cứu 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn 7. Cấu trúc của luận văn CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................1 1.1 Hoạt động huy động vốn của Ngân hàng Thương mại .......................................1 1.1.1 Khái niệm về vốn huy động ...........................................................................1 1.1.2 Đặc điểm của vốn huy động ...........................................................................1 1.1.3 Sự cần thiết của vốn huy động .......................................................................2 1.1.4 Các hình thức huy động vốn của NHTM .......................................................3 1.2 Hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi của Ngân hàng Thương mại...........6 1.2.1 Khái niệm về hiệu quả huy động vốn tiền gửi ...............................................6 1.2.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả công tác huy động vốn tiền gửi ....................8 1.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác huy động vốn tiền gửi khách hàng ..................................................................................................................14 1.3.1 Nhóm nhân tố khách quan ...........................................................................14
1.3.2 Nhóm nhân tố chủ quan ...............................................................................16 1.4 Kinh nghiệm huy động vốn tiền gửi khách hàng của một số ngân hàng và các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới và tại Việt Nam ....................................20 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.......................................................................................23 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT ....................................................24 2.1 Khái quát về Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt .......................................24 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ...............................................................24 2.1.2 Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng từ 2011 - 2014....................24 2.2 Phân tích các chỉ tiêu hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại LienVietPostBank .............................................................................................29 2.2.1 Tốc độ tăng trưởng vốn huy động tiền gửi khách hàng ...............................29 2.2.2 Cơ cấu tiền gửi khách hàng ..........................................................................33 2.2.3 Chi phí huy động vốn tiền gửi .....................................................................36 2.2.4 Sự phù hợp giữa huy động vốn và sử dụng vốn ..........................................38 2.2.5 Chỉ tiêu lợi nhuận .........................................................................................40 2.3 Mô hình kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt ....................................41 2.3.1 Mô hình nghiên cứu đề nghị và các giả thuyết ............................................41 2.3.2 Phương pháp nghiên cứu..............................................................................44 2.3.3 Kết quả nghiên cứu các nhân tố tác động đến công tác huy động vốn tiền gửi của LienVietPostBank..................................................................................45 2.4 Đánh giá hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt ...................................................................................................58 2.4.1 Đánh giá hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng .................................58 2.4.2 Mặt tồn tại và nguyên nhân ..........................................................................61 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................65 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT ........66 3.1 Định hướng và mục tiêu phát triển của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt66 3.1.1 Định hướng phát triển trong ngắn hạn .........................................................66 3.1.2 Định hướng phát triển trong dài hạn ............................................................67
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt ...............................................................................67 3.2.1 Giải pháp về các hình thức huy động vốn, chất lượng các dịch vụ do Ngân hàng cung ứng, hệ thống các mạng lưới và chính sách lãi suất ...................67 3.2.2 Giải pháp về môi trường cạnh tranh ............................................................71 3.2.3 Giải pháp về chiến lược kinh doanh ............................................................72 3.3 Kiến nghị ..........................................................................................................73 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3........................................................................................77 KẾT LUẬN .............................................................................................................78 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của LienVietPostBank từ 2011 – 2014 ... 25 Bảng 2.2: Tình hình huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt từ năm 2011 đến 2014............................................................................... 27 Bảng 2.3: Nguồn vốn tiền gửi khách hàng từ năm 2011 đến năm 2014 ................... 29 Bảng 2.4 : So sánh quy mô Nguồn vốn huy động tiền gửi của Sacombank và LienVietPostBank ..................................................................................................... 31 Bảng 2.5: Cơ cấu tiền gửi theo thành phần kinh tế tại LienVietPostBank ............... 33 Bảng 2.6: Cơ cấu tiền gửi theo loại tiền tệ tại LienVietPostBank ............................ 34 Bảng 2.7: Cơ cấu tiền gửi theo kỳ hạn tại LienVietPostBank .................................. 35 Bảng 2.8: Chi phí trả lãi tiền gửi của LienVietPostBank .......................................... 37 Bảng 2.9: Tương quan giữa tiền gửi khách hàng và cho vay theo kỳ hạn tại LienVietPostBank ..................................................................................................... 38 Bảng 2.10: Tương quan giữa chi phí lãi tiền gửi và thu nhập lãi cho vay ................ 39 Bảng 2.11: Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn tiền gửi khách hàng của LienVietPostBank ............................................................................................... 42 Bảng 2.12: Thống kê mô tả các biến quan sát (thông tin về khách hàng) ................ 45 Bảng 2.13: Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ huy động vốn tiền gửi khách hàng của LienVietPostBank ................. 48 Bảng 2.14: Hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo huy động vốn tiền gửi khách hàng của LienVietPostBank ............................................................................................... 52 Bảng 2.15: Các biến đặc trưng và thang đo chất lượng tốt ....................................... 53 Hình 2.16: Hệ số hồi quy đa biến của mô hình ........................................................ 56
Hình 2.17: Hệ số phương sai ANOVA của hồi quy tuyến tính ............................... 56 Hình 2.18: Hệ số hồi quy Coefficients ...................................................................... 56
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 2.1: Tình hình huy động vốn từ năm 2011 đến năm 2014 ......................... 26 Biểu đồ 2.2: Tăng trưởng dư nợ tín dụng tại thị trường 1 từ năm 2011 – 2014 ....... 28
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CSTT Chính sách tiền tệ LienVietPostBank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bưu điện Liên Việt NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng Thương mại NHTW Ngân hàng Trung ương Sacombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín TCTD Tổ chức tín dụng TMCP Thương mại cổ phần USD Đô la Mỹ VNĐ Việt nam đồng
MỞ ĐẦU 1. Xác định vấn đề nghiên cứu Hệ thống Ngân hàng đóng vai trò trung gian tài chính vô cùng quan trọng cho sự phát triển của nền kinh tế. Ngân hàng kinh doanh tiền tệ dưới hình thức huy động, cho vay, đầu tư và cung cấp các dịch vụ khác. Trong đó huy động vốn – hoạt động tạo nguốn vốn cho Ngân hàng Thương mại đóng vai trò quan trọng ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của Ngân hàng và giúp cho nguồn vốn được trung chuyển tới nền kinh tế. Với việc hội nhập quốc tế và tự do tài chính, cạnh tranh của các NHTM Việt Nam ngày càng gay gắt và khốc liệt. Các ngân hàng không có khả năng cạnh tranh sẽ dần được thay thế bằng các ngân hàng hoạt động hiệu quả hơn, chỉ có những ngân hàng hoạt động hiệu quả nhất mới có lợi thế cạnh tranh. Trong thời gian gần đây, hệ thống ngân hàng đã phát lộ những hiện tượng méo mó không ổn định như chất lượng tài sản kém, khó khăn về thanh khoản, lợi nhuận thấp, yếu kém về quản trị và khả năng quản lý rủi ro. Với tỷ lệ lạm phát tăng cao khiến người dân không mặn mà trong việc gửi tiền vào ngân hàng mà chọn các kênh đầu tư khác như dự trữ ngoại tệ, vàng,... cùng với sự suy thoái của nền kinh tế đã làm cho các ngân hàng gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, để tăng cường huy động vốn tiền gửi khách hàng ta cần nghiên cứu các hình thức huy động, các tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác huy động vốn như quy mô, cơ cấu nguồn huy động đủ lớn để tài trợ cho các danh mục tài sản và không ngừng tăng trưởng ổn định; nguồn vốn có chi phí hợp lý; huy động vốn phù hợp với sử dụng vốn về mặt kỳ hạn; quản lý tốt các loại rủi ro liên quan đến hoạt động huy động vốn. Cũng như phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới công tác huy động vốn tiền gửi khách hàng. Việc nghiên cứu này là một yêu cầu cấp thiết không chỉ giúp các nhà quản trị ngân hàng nói chung và các nhà quản trị của Ngận hàng TMCP Bưu điện Liên Việt nói riêng có những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng huy động vốn tạo hiệu quả cho hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Chính vì thế, tôi chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại
Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt” để tiếp tục phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng, từ đó có những gợi ý về giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt trong vài năm tới. 2. Mục tiêu nghiên cứu Xuất phát từ lý luận về huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng Thương mại. Chuyên đề sẽ đưa ra mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt. Bên cạnh đó phân tích thực trạng huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt, để đánh giá những thành quả, hạn chế yếu kém của Ngân hàng. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt. 3. Câu hỏi nghiên cứu - Hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2014 như thế nào? - Các nhân tố nào tác động đến hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt? - Nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt bằng cách nào? 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu tập trung vào các vấn đề cơ bản của huy động vốn Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt, tập trung phân tích, đánh giá hiệu quả huy động vốn tiền gửi của khách hàng tại Ngân hàng và các nhân tố ảnh hửơng đến hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là phân tích hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng cụ thể là huy động nhóm khách hàng: dân cư, tổ chức kinh tế.
Phạm vi nghiên cứu trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2014 của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp thống kê mô tả và phân tích định lượng để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt. Nguồn dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu: - Dữ liệu sơ cấp: Lấy ý kiến từ các khách hàng sử dụng các dịch vụ huy động vốn tiền gửi của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt và phân tích định lượng thông qua bảng câu hỏi khảo sát được, xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0 - Dữ liệu thứ cấp: Dữ liệu trong nội bộ của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt như: Báo cáo thường niên, báo cáo kết quả kinh doanh kết hợp sử dụng phần mềm excel xử lý số liệu phân tích. Dữ liệu ngoại vi thu thập từ các nguồn: sách báo, phương tiện truyền thông, báo cáo thường niên một số Ngân hàng thương mại. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn - Hệ thống hóa các phương pháp và các chỉ tiêu đánh giá về huy động vốn tiền gửi tại ngân hàng. - Phân tích thực trạng và đánh giá công tác huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt dựa trên phân tích định tính và phân tích định lượng để thấy những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn, đồng thời qua kiểm định mô hình xác định những nhân tố nào là quan trọng đóng góp vào hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt. - Đề xuất những giải pháp tăng cường huy động vốn tiền gửi khách hàng cho NHTMCP Bưu Điện Liên Việt.
7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: - Chương 1: Tổng quan về hiệu quả huy dộng vốn tiền gửi khách hàng tại các Ngân hàng thương mại. Chương này đã nêu khái niệm, mục tiêu, vai trò và các hình thức huy động vốn NHTM, các nhân tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của NHTM; các chỉ tiêu định tính và định lượng đánh giá hoạt động huy động vốn của Ngân hàng thương mại. - Chương 2: Thực trạng hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt, toàn bộ chương 2 đã nêu được khái quát tình hình huy động vốn của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt từ năm 2011 đến 2014 theo các số liệu từ phương pháp thống kê. Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt, chương này đã nêu rõ phương pháp nghiên cứu qua hai giai đoạn: nghiên cứu khám phá và nghiên cứu chính thức. Đồng thời qua số liệu phân tích cũng đã đánh giá được những kết quả đạt được và hạn chế của Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt. - Chương 3: Giải pháp tăng cường hiệu quả huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt. Chương này đề xuất các nhóm giải pháp nhằm tăng cường hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng tại Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt.
1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI KHÁCH HÀNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Hoạt động huy động vốn của Ngân hàng Thương mại 1.1.1 Khái niệm về vốn huy động Vốn huy động của NHTM là giá trị tiền tệ mà các NHTM huy động được trên thị trường thông qua nghiệp vụ tiền gửi, tiền vay và một số nguồn vốn khác. Hoặc có thể hiểu: Vốn huy động là tài sản bằng tiền thuộc sở hữu của các chủ thể trong nền kinh tế (bao gồm cả pháp nhân và thể nhân), được ngân hàng tạm thời quản lý và sử dụng để kinh doanh trong một thời gian xác định sau đó sẽ hoàn trả lại cho chủ sở hữu. Đối với nguồn vốn này, Ngân hàng chỉ có quyền sử dụng mà không có quyền sở hữu và có trách nhiệm hoàn trả cho chủ sở hữu cả vốn gốc và lãi khi đến hạn hoặc khi khách hàng có nhu cầu rút vốn. Vốn huy động chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn của NHTM, đóng vai trò quan trọng nhưng cũng không kém phần rủi ro cho NHTM. Thông thường vốn huy động chiếm tỷ trọng trên 90% tổng nguồn vốn. Do đó hoạt động huy động vốn của ngân hàng càng hiệu quả thì tổng nguồn vốn của ngân hàng sẽ tăng, là tiền đề để tiến hành hoạt động sử dụng vốn. 1.1.2 Đặc điểm của vốn huy động - Vốn huy động trong NHTM chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn của các NHTM. Nguồn vốn huy động lớn giúp Ngân hàng chủ động trong hoạt động kinh doanh. - Vốn huy động là nguồn vốn không ổn định vì vậy Ngân hàng cần phải duy trì một khoản dự trữ thanh toán để sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu rút tiền của khách hàng. - Có chi phí sử dụng tương đối cao nhưng cũng là nguồn vốn có sự cạnh tranh gay gắt giữa các Ngân hàng.
2 - Vốn huy động chỉ được sử dụng trong hoạt động cho vay và bảo lãnh. Các NHTM không được dùng nguồn vốn này vào hoạt động đầu tư. 1.1.3 Sự cần thiết của vốn huy động Vốn là cơ sở để các Ngân hàng Thương mại tổ chức mọi hoạt động kinh doanh Ngân hàng không có vốn thì không thể thực hiện được các nghiệp vụ kinh doanh. Vốn là điều kiện bắt buộc đối với các NHTM để được phép hoạt động. Ngay từ khi bước vào hoạt động, các ngân hàng cần vốn để mua đất đai, xây dựng cở sở vật chất,mua sắm trang thiết bị và những điều kiện làm việc khác. Và với đặc trưng của hoạt động ngân hàng, vốn không chỉ là phương tiện kinh doanh chính mà còn là đối tượng kinh doanh chủ yếu của NHTM. Vốn quyết định quy mô của ngân hàng trong hoạt động tín dụng và các hoạt động khác Vốn của ngân hàng có tính chất quyết định đến việc mở rộng hay thu hẹp quy mô hoạt động tín dụng, đầu tư của ngân hàng, khả năng thanh toán, chi trả cũng như các hoạt động khác. Thông thường, so với các Ngân hàng lớn, các Ngân hàng nhỏ có khoản mục đầu tư và cho vay kém đa dạng hơn, phạm vi và đối tượng cho vay của các ngân hàng này cũng nhỏ hơn. Trong khi đó, các Ngân hàng lớn dễ dàng mở rộng phạm vi cho vay, không chỉ trên địa bàn mình mà còn hướng ra khu vực và quốc tế. Thêm vào đó, do khả năng vốn hạn hẹp nên các Ngân hàng nhỏ không phản ứng nhạy bén được với sự biến động về lãi suất, gây ảnh hưởng lớn đến khả năng thu hút vốn đầu tư từ các tầng lớp dân cư và các thành phần kinh tế. Vốn quyết định năng lực thanh toán và đảm bảo uy tín của Ngân hàng Phần lớn nguồn vốn của Ngân hàng là nguồn tiền gửi từ các tổ chức kinh tế và dân cư. Đặc điểm của nguồn tiền này là hoàn trả khi có yêu cầu, nên Ngân hàng thường xuyên phải đối mặt với nhu cầu rút tiền của khách hàng. Vì thế năng lực thanh toán cao là yếu tố các Ngân hàng cần phải đảm bảo và luôn được chú trọng. Việc nâng
3 cao hoạt động huy động vốn để tạo ra nguồn vốn lớn trong ngân hàng đã gián tiếp nâng cao khả năng thanh toán cũng như uy tín của ngân hàng trên thương trường. Vốn quyết định năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, kinh doanh Ngân hàng đang là một lĩnh vực có tốc độ phát triển mạnh mẽ. Vì thế việc nâng cao năng lực cạnh tranh của mỗi ngân hàng đang là vấn đề cấp bách của các nhà quản lý ngân hàng. Nguồn vốn lớn, sẽ giúp các NHTM cạnh tranh về giá và cạnh tranh về sản phẩm, dịch vụ. 1.1.4 Các hình thức huy động vốn của NHTM  Huy động tiền gửi Huy động tiền gửi không kỳ hạn Tiền gửi không kỳ hạn còn được gọi là tiền gửi giao dịch, tiền gửi thanh toán. Đây là hình thức tiền gửi mà khách hàng gửi vào NHTM với mục đích để Ngân hàng thanh toán và thu chi hộ theo yêu cầu của khách hàng. Đặc điểm của loại tiền gửi này là khách hàng có thể rút ra bất cứ lúc nào, hoặc có thể yêu cầu ngân hàng thực hiện thanh toán mà không hạn chế số lần giao dịch. Đây là loại tiền gửi mà chủ tài khoản chủ động và linh hoạt trong thanh toán như lập lệnh chuyển tiền, phát hành séc hoặc các hình thức thanh toán khác như ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu,...tự do rút tiền từ tài khoản mà không cần báo trước hoặc rút tiền tại các máy ATM. Đối với ngân hàng, đây là nguồn vốn huy động có chi phí thấp nhất. Chính vì vậy, các ngân hàng đều cạnh tranh nguồn vốn này để kinh doanh có hiệu quả cao. Ngoài ra việc thanh toán qua tài khoản, tiền gửi không kỳ hạn còn giúp tăng thu phí dịch vụ cho các NHTM, giảm thiểu rủi ro và thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế. Do khách hàng có thể gửi tiền vào, rút ra và thanh toán chuyển khoản bất kỳ lúc nào nên nguồn vốn này luôn biến động. Tuy nhiên, tại một số thời điểm nhất định khách hàng vẫn luôn duy trì số dư tiền gửi nhất định nên NHTM có thể sử dụng nguồn vốn
4 này cấp tín dụng ngắn hạn nhưng để bảo đảm an toàn thì NHTM thực hiện dự trữ bắt buộc với tỷ lệ cao hơn các loại tiền gửi khác. Huy động tiền gửi có kỳ hạn Tiền gửi có kỳ hạn (tiền gửi định kỳ) là hình thức tiền gửi huy động các khoản tiền để dành tạm thời chưa sử dụng mà khi gửi vào khách hàng chỉ được rút ra sau một khoản thời gian nhất định. Tiền gửi này chủ yếu do các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế,...có khoản tiền nhàn rỗi, chưa có nhu cầu sử dụng ngay (chủ yếu với mục đích dự phòng và an toàn). Đặc điểm: - Với hình thức gửi tiền này, khách hàng chỉ được rút tiền sau một kỳ hạn nhất định, tuy nhiên trong trường hợp bình thường ngân hàng vẫn cho khách hàng rút tiền trước hạn với điều kiện chỉ được hưởng lãi suất không kỳ hạn. - Đây là nguồn vốn tương đối ổn định nên được các ngân hàng sử dụng không chỉ để cấp tín dụng ngắn hàng mà còn được sử dụng để cấp tín dụng trung dài hạn. - Tiền gửi định kỳ có chi phí sử dụng vốn khá cao. Người gửi tiền có kỳ hạn nhằm vì mục đích hưởng lãi nên lãi suất cao, hấp dẫn là công cụ đòn bẩy để NHTM huy động nguồn vốn này. Huy động tiền gửi tiết kiệm Tiền gửi tiết kiệm là hình thức huy động vốn chủ yếu khoản tiền để dành của cá nhân được gửi vào ngân hàng với mục đích sinh lời và an toàn về tài sản. Đây là loại tiền gửi chiếm tỷ trọng lớn tại các NHTM. Có 2 hình thức tiền gửi tiết kiệm: - Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: là hình thức tiền gửi tiết kiệm mà người gửi tiền được rút ra bất kỳ lúc nào mà không cần báo trước trong giờ làm việc của tổ chức tín dụng nhận tiền gửi. Loại tiền gửi này có lãi suất thấp giống như tiền gửi không kỳ hạn. - Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: là hình thức tiền gửi tiết kiệm mà người gửi tiền chỉ được rút ra sau một kỳ hạn nhất định. Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn có thể
5 phân thành nhiều loại theo kỳ hạn ngày, tuần, tháng. Trên thực tế, do áp lực cạnh tranh các NHTM có phép khách hàng rút ra trước thời hạn với điều kiện là người gửi chấp nhận lãi suất tiền gửi không kỳ hạn hoặc thấp hơn mức lãi suất ghi trên sổ tiết kiệm tùy thuộc vào chính sách huy động vốn của từng ngân hàng trong từng thời điểm nhất định.  Phát hành các công cụ nợ Ngân hàng có thể phát hành các công cụ nợ (nếu có đủ điều kiện theo quy định) như chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu ngân hàng, trái phiếu ngân hàng để huy động vốn trong một thời gian nhất định. Điểm nội bật của nguồn vốn này là người mua chỉ được hoàn vốn khi đáo hạn và lãi suất (chi phí sử dụng vốn) thường cao hơn lãi suất tiền gửi định kỳ do đó hấp dẫn khách hàng hơn. Ngân hàng có thể phát hành công cụ nợ dưới các hình thức như chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu ngân hàng hay trái phiếu ngân hàng. Chứng chỉ tiền gửi là những giấy xác nhận tiền gửi định kỳ ở một ngân hàng hay một định chế tài chính khác. Người sở hữu giấy này được thanh toán tiền lãi theo kỳ và nhận đủ tiền vốn khi đáo hạn. Chứng chỉ sau khi phát hành được lưu thông trên thị trường tiền tệ. Các ngân hàng phát hành chứng chỉ chủ yếu vào mục đích thanh toán, lãi suất thường cao hơn lãi suất của tín phiếu kho bạc và mức độ rủi ro cũng thấp. Kỳ phiếu ngân hàng là một công cụ nợ ngắn hạn do ngân hàng phát hành theo từng đợt để huy động vốn một các linh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu vốn do những kế hoạch kinh doanh xác định của ngân hàng. Việc phát hành kỳ phiếu này tùy thuộc theo thời gian và tình hình cụ thể của nguồn vốn ngân hàng. Vốn này chỉ được huy động trong thời gian nhất định, khi đã huy động đủ khối lượng theo dự kiến ngân hàng sẽ ngừng việc huy động kỳ phiếu. Đây là hình thức huy động vốn nhanh vì còn có lãi suất cao hơn lãi suất tiết kiệm cùng thời hạn, lãi có thể chuyển nhượng dễ dàng nên thu hút khối lượng vốn lớn.
6 Trái phiếu Ngân hàng là một công cụ nợ của Ngân hàng, với các cam kết thanh toán gốc vào ngày đáo hạn và ngày thanh toán vào những thời gian xác định. Lãi suất trái phiếu thường cao hơn lãi suất tiền gửi tiết kiệm, kỳ phiếu. Mục đích phát hành trái phiếu là để huy động nguồn vốn trung dài hạn phục vụ cho những kế hoạch phát triển kinh doanh có quy mô lớn và dài hạn.  Các hình thức huy động vốn khác Ngoài các hình thức huy động vốn nêu trên, NHTM còn có các nguồn khác như tiền ký quỹ L/C, bảo lãnh, tiền gửi đặt cọc, tiền gửi đảm bảo thanh toán, tiền đang chuyển và các khoản khác. NHTM cũng có thể sử dụng các hình thức huy động vốn khác để huy động nguồn tiền nhàn rỗi từ cá nhân, từ nền kinh tế, từ nước ngoài thông qua các hoạt động ký thác về các dịch vụ xã hội như dịch vụ câu lạc bộ hoặc đứng ra làm trung gian thanh toán, làm đại lý phát hành chứng khoán cho các công ty, làm đại lý bảo hiểm, làm đại lý ủy thác đầu tư,... Tóm lại, trên thực tế, nhu cầu sử dụng vốn của các NHTM rất lớn, nguồn tiền gửi của các Ngân hàng huy động được không phải lúc nào cũng đủ đáp ứng. Đôi khi, để tài trợ cho hoạt động kinh doanh của mình các NHTM còn huy động vốn bằng cách đi vay. Vốn tiền gửi là nguồn vốn chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng nguồn vốn của NHTM là nguồn vốn chủ yếu để ngân hàng kinh doanh, nó phản ánh bản chất của ngân hàng “đi vay để cho vay”. 1.2 Hiệu quả hoạt động huy động vốn tiền gửi của Ngân hàng Thương mại 1.2.1 Khái niệm về hiệu quả huy động vốn tiền gửi Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, các ngân hàng đang trong một cuộc chạy đua khốc liệt, cạnh tranh về vốn, chất lượng dịch vụ, công nghệ và nguồn nhân lực nhằm gia tăng hiệu quả hoạt động, gia tăng thị phần và tối đa hóa lợi nhuận. Để duy trì hoạt động và phục vụ mục đích kinh doanh, ngân hàng cần một lượng vốn rất lớn. Nguồn vốn huy động của ngân hàng được xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau nhưng nguồn vốn chủ yếu vẫn là nguồn tiền gửi từ tổ chức và dân cư. Vấn đề huy động vốn nay sao cho hiệu quả luôn là vấn đề khiến các nhà quản trị ngân hàng phải