Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:187

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là xem xét danh mục cho vay tác động đến lợi nhuận theo hướng nào, làm tăng hay giảm lợi nhuận tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM ---------- TẠ THỊ NHÃ VI NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp. Hồ Chí Minh, Năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM ---------- TẠ THỊ NHÃ VI NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trầm Thị Xuân Hương Tp. Hồ Chí Minh, Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN Trước hết, tôi xin cam đoan luận văn “Nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam” là bài nghiên cứu của chính tôi. Ngoại trừ tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan tất các các nội dung chi tiết của bài luận văn được trình bày theo kết cấu và dàn ý của tác giả với sự dày công nghiên cứu, thu thập và phân tích các tài liệu có liên quan, đồng thời được sự góp ý hướng dẫn của PGS.TS Trầm Thị Xuân Hương để hoàn tất luận văn. . TPHCM, Ngày 08 Tháng 12 Năm 2015 Tác giả Tạ Thị Nhã Vi
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ...................................................................................... 1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài: ............................................................................1 1.2 Tổng quan các nghiên cứu trước đây.........................................................2 1.2.1 Nghiên cứu nước ngoài .............................................................................. 2 1.2.2 Nghiên cứu trong nước .............................................................................. 6 1.3 Mục đích, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ............................6 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................7 1.5 Phương pháp nghiên cứu: ..........................................................................8 1.6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ...................................................................8 1.7 Kết cấu của luận văn: .................................................................................9 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 10 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................. 11 2.1 Tổng quan danh mục cho vay của Ngân hàng thương mại .....................11 2.1.1 Khái niệm................................................................................................. 11 2.1.2 Phân loại danh mục cho vay .................................................................... 12 2.1.2.1 Phân loại theo thời hạn cho vay ............................................................... 15 2.1.2.2 Phân loại theo tài sản đảm bảo tiền vay................................................... 16 2.1.2.3 Phân loại theo lĩnh vực đầu tư ................................................................. 16 2.1.2.5 Danh mục cho vay theo đối tượng khách hàng ....................................... 17 2.1.2.6 Danh mục cho vay theo khu vực địa lý ................................................... 17
2.1.2.7 Danh mục cho vay theo ngành kinh tế .................................................... 17 2.1.3 Thước đo mức độ tập trung......................................................................18 2.1.3.1 Thước đo khoảng cách ............................................................................. 18 2.1.3.2 Thước đo SE (Shannon Entropy)............................................................. 18 2.1.3.3 Chỉ số Hirschman-Herfindahl Index (HHI) ............................................19 2.2 Cơ sở lý luận về lợi nhuận của ngân hàng thương mại ...........................19 2.2.1 Khái niệm................................................................................................. 19 2.2.2 Các chỉ tiêu đánh giá lợi nhuận ròng của ngân hàng ............................... 20 2.2.2.1 Mức lợi nhuận tuyệt đối........................................................................... 20 2.2.2.2 Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE- Return on equity) ....... 20 2.2.2.2 Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA: Return on asset) ............... 20 2.3.1 Rủi ro nội tại ............................................................................................ 21 2.3.2 Rủi ro tập trung ........................................................................................ 22 2.4 Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của ngân hàng ..............23 2.5 Tác động của danh mục cho vay đến rủi ro .............................................24 2.6 Mô hình tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận .........................26 2.6.1 Mô hình hồi quy của Acharya et al. (2004) ............................................. 26 2.6.2 Mô hình hồi quy của Benjamin M. Tabak, Dimas M.Fazio and Daniel O.Cajueiro (2010) ..................................................................................................... 27 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 30 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG DANH MỤC CHO VAY.................................... 31 TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM ...................... 31 3.1 Tổng quan tình hình hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt Nam ........ 31 3.1.1 Sự phát triển mạnh mẽ trên phương diện gia tăng số lượng ngân hàng và quy mô tài sản của hệ thống ngân hàng .................................................................... 31 3.1.2 Quy mô tổng tài sản tăng khá nhanh ....................................................... 32 3.1.3 Về tăng trưởng cung tiền, tín dụng và lạm phát ...................................... 33 3.1.4 Năng lực cạnh tranh và cung ứng dịch vụ ngân hàng ngày càng được cải thiện đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nền kinh tế ......................................................... 37
3.1.5 Tăng cường mở cửa thị trường và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng ................................................................................................................. 38 3.2 Thực trạng danh mục cho vay tại các Ngân hàng TMCP Việt Nam .......38 3.2.1 Cơ cấu danh mục cho vay theo ngành kinh tế ......................................... 38 3.2.2 Cơ cấu danh mục cho vay theo thời hạn .................................................. 43 3.2.3 Cơ cấu danh mục cho vay theo đối tượng khách hàng ............................ 44 3.3 Lợi nhuận của các ngân hàng TMCP tại Việt Nam .................................45 3.4 Tác động của danh mục cho vay đến rủi ro của Ngân hàng TMCP ........53 3.5 Đánh giá thực trạng danh mục cho vay ...................................................64 3.5.1 Kết quả đạt được ...................................................................................... 64 3.5.2 Tồn tại ...................................................................................................... 65 3.6 Nguyên nhân dẫn đến những tồn tại ........................................................66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................ 71 CHƯƠNG 4: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 72 4.1 Mô hình của luận văn ..............................................................................72 4.1.1 Biến và mô tả biến ................................................................................... 72 4.1.1.1 Tỷ số lợi nhuận trên tổng tài sản ............................................................. 72 4.1.1.2 Tỷ lệ vốn chủ sỏ hữu trên tổng tài sản ..................................................... 72 4.1.1.3 Quy mô ngân hàng ................................................................................... 73 4.1.1.4 Mức độ tập trung truyền thống chỉ số Hirshmann- Herfindahl ............... 75 4.1.2 Thu thập dữ liệu và xử lý dữ liệu............................................................. 76 4.1.3 Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 76 4.1.4 Khảo sát tương quan giữa các biến độc lập ............................................. 77 4.1.5 Xây dựng phương trình thực nghiệm và lựa chọn mô hình..................... 77 4.1.5.1 Mô hình hồi quy Pool .............................................................................. 78 4.1.5.2 Mô hình hồi quy tác động cố định ........................................................... 78 4.1.5.3 Mô hình hồi quy tác động ngẫu nhiên ..................................................... 79 4.1.5.4 Lựa chọn mô hình .................................................................................... 80 4.1.5.5 Kiểm định sự phù hợp của mô hình hồi quy đã lựa chọn ........................ 81
4.2 Giải thích kết quả nghiên cứu: .................................................................82 4.3 Đo lường các biến trong mô hình nghiên cứu .........................................82 4.3.1 Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản..................................................... 82 4.3.2 Quy mô ngân hàng ................................................................................... 82 4.3.3 Mức độ tập trung của danh mục cho vay................................................. 83 4.4 Kết quả nghiên cứu ..................................................................................84 4.4.1 Thống kê mô tả ........................................................................................ 84 4.4.2 Phân tích tương quan ............................................................................... 86 4.4.3 Kiểm tra tự tương quan ............................................................................ 87 4.4.4 Kiểm định lựa chọn mô hình ................................................................... 88 4.4.4.1 Kiểm định F để chọn Pooled OLS hay FEM ........................................... 88 4.4.4.2 Kiểm định Hauman Test để chọn FEM hay REM .................................. 89 4.4.5 Kiểm định phương sai thay đổi................................................................ 90 4.4.6 Kết quả mô hình hồi qui theo FEM ......................................................... 92 4.5 Giải thích kết quả nghiên cứu ..................................................................93 4.5.1 Biến tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản ............................................. 93 4.5.2 Biến quy mô ngân hàng ........................................................................... 93 4.5.3 Biến mức độ tập trung của danh mục cho vay ........................................ 94 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ........................................................................................ 96 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN-KIẾN NGHỊ ............................................................... 97 5.1 Kết luận ....................................................................................................97 5.2 Định hướng hoạt động của ngành ngân hàng ..........................................98 5.2.1 Định hướng hoạt động ngành ngân hàng đến năm 2020 ......................... 98 5.2.2 Định hướng xây dựng danh mục cho vay đến năm 2020 ........................ 99 5.2.2.1 Định hướng ngành hàng mục tiêu............................................................ 99 5.2.2.2 Định hướng khách hàng mục tiêu .......................................................... 100 5.2.2.3 Định hướng hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay tại các ngân hàng TMCP Việt Nam.................................................................................... 100 5.3 Giải pháp để hoàn thiện danh mục cho vay ...........................................102
5.3.1 Giải pháp đối với ngân hàng thương mại .............................................. 102 5.3.1.1 Tăng năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh của ngân hàng ........... 103 5.3.1.2 Nhận thức đầy đủ về sự cần thiết phải thay đổi phương pháp quản trị danh mục cho vay cho phù hợp xu thế phát triển sắp tới ........................................ 103 5.3.1.3 Những nội dung có tính định hướng chiến lược cho hoạt động quản trị danh mục cho vay của ngân hàng ........................................................................... 104 5.3.1.4 Xây dựng mô hình đo lường rủi ro danh mục cho vay......................... 105 5.3.1.5 Đảm bảo tính độc lập và tập trung của bộ phận quản lý rủi ro trong mỗi ngân hàng ............................................................................................................... 106 5.3.1.6 Xây dựng hệ thống thông tin quản trị hoạt động hiệu quả .................... 107 5.3.1.7 Hoàn thiện và phát triển nguồn nhân lực tại ngân hàng ......................... 109 5.3.1.8 Xây dựng hệ thống kế toán phù hợp với hệ thống kế toán quốc tế ....... 109 5.3.2 Các kiến nghị khác ................................................................................. 110 5.3.2.1 Kiến nghị với Chính phủ........................................................................ 110 5.3.2.2 Kiến nghị với các doanh nghiệp ............................................................ 112 5.4 Hạn chế của luận văn .............................................................................112 5.4 Hạn chế của luận văn ............................................................................. 111 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT ASSET : Quy mô ngân hàng CT : Chỉ thị BCTC : Báo cáo tài chính DMCV : Danh mục cho vay EQ : Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản FEM : Fixed Effect Result - Mô hình ảnh hưởng cố định FGLS : Feasible Generalized Least Squares HĐTD : Hoạt động tín dụng NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần QLNN : Quản lý nhà nước QTDND : Quỹ tín dụng nhân dân QĐ : Quyết định ROE : Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ROA : Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản REM : Random Effect Result: Mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên SHNN : Sở hữu nhà nước TMCP : Thương mại cổ phần TCTD : Tổ chức tín dụng TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TT : Thông tư VCSH : Vốn chủ sở hữu
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 : Cơ cấu danh mục cho vay của ngân hàng thương mại Bảng 3.1 : Thống kê một số chỉ tiêu cơ bản Bảng 3.2 : Tỷ trọng dư nợ cho vay 3 ngành thương mại, sản xuất và gia công, dịch vụ cá nhân của nhóm các ngân hàng có quy mô lớn Bảng 3.3 : Tỷ trọng dư nợ cho vay 3 ngành thương mại, sản xuất và gia công, dịch vụ cá nhân của nhóm các ngân hàng có quy mô trung bình Bảng 3.4 : Tỷ trọng dư nợ cho vay 3 ngành thương mại, sản xuất và gia công, dịch vụ cá nhân của nhóm các ngân hàng có quy mô nhỏ Bảng 3.5 : Thu nhập từ hoạt động cho vay theo tỷ trọng Bảng 3.6 : Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ROE Bảng 3.7 : Tỷ suất lợi nhuận trên tổng sở hữu ROA Bảng 3.8 : Tỷ trọng dư nợ cho vay cua một ngành trên tổng dư nợ Bảng 3.9 : Tỷ lê ̣ dự phòng nơ ̣ xấ u trên tổ ng dư nơ ̣ Bảng 3.10 : Tăng trưởng cho vay khách khàng Bảng 3.11 : Tăng trưởng dự phòng nợ xấu Bảng 4.1 : Kỳ vọng về dấu giữa biến độc lập và biến phụ thuộc Bảng 4.2 : Thống kê mô tả các biến nghiên cứu Bảng 4.3 : Ma trận hệ số tương quan giữa các biến Bảng 4.4 : Kiểm tra tự tương quanbằng hệ số Durbin-Watson Bảng 4.5 : Kiểm định F để lựa chọn mô hình Pooled hat FEM Bảng 4.6 : Kiểm định Hauman Test để chọn FEM hay REM Bảng 4.7 : Kiểm định phương sai thay đổi Bảng 4.8 : Kết quả mô hình hồi qui theo FEM
DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ Hình vẽ: Hình 2.1 : Cơ cấu các loại rủi ro trong hoạt động cho vay của NHTM Hình 3.1 : Cơ cấu danh mục cho vay theo ngành nghề Đồ thị Đồ Thị 3.1 : Tăng trưởng cung tiền, tín dụng và lạm phát
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1 Tính cấp thiết của đề tài: Ngân hàng là một loại hình hoạt động kinh doanh nhằm cung cấp những dịch vụ tiện ích phục vụ nhu cầu thiết yếu cho các tổ chức, cá nhân về các hoạt động mua bán, giao dịch, tín dụng liên quan đến tài sản tài chính. Hoạt động này mang lại lợi ích kinh tế cho cá nhân nói riêng, góp phần phát triển kinh tế nước nhà nói chung. Ngân hàng được xem là hệ tuần hoàn vốn của nền kinh tế từng quốc gia và toàn cầu. Đặc biệt trong nền kinh tế hiện nay, ngân hàng là một bộ phận không thể thiếu được với hoạt động chủ yếu là tiền tệ, tín dụng và thanh toán, trong đó thanh toán giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Mặc dù không trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho nền kinh tế, song với đặc điểm hoạt động riêng có của mình, ngành ngân hàng giữ một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Trong điều kiện kinh tế hiện nay, việc kinh doanh hiệu quả là vấn đề được các tổ chức kinh tế quan tâm và cạnh tranh là yếu tố không thể tránh khỏi. Một trong những tiêu chí để xác định vị thế đó là hiệu quả kinh doanh của ngân hàng và quan trọng nhất trong kết quả đầu ra của ngân hàng đó là lợi nhuận. Nó cần thiết cho việc đảm bảo sự ổn định và phát triển của ngân hàng, đảm bảo đời sống cho nhân viên cũng như khuyến khích họ tận tụy với công việc nói riêng và phát triển kinh tế nói chung. Mặt khác, lợi nhuận cho thấy khả năng tài chính, uy tín của ngân hàng đó với khách hàng. Hơn nữa lợi nhuận không chỉ phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh mà còn là cơ sở để tính ra các chỉ tiêu chất lượng khác nhằm đánh giá đầy đủ hơn hiệu quả kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kỳ hoạt động. Như vậy, lợi nhuận chính là mối quan tâm hàng đầu của ngân hàng. Trong những năm vừa qua, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, nhất là trong hoạt động điều vốn. Khủng hoảng kinh tế đã dẫn đến nhiều khó khăn, các doanh nghiệp và cá nhân khó tiếp cận nguồn vốn vay. Bên cạnh đó, các ngân hàng đã tập trung danh mục cho vay
2 của mình đến một số đối tượng khách hàng. Điều này đã làm cho nhiều ngân hàng gặp rủi ro do tập trung cho vay cao vượt khả năng chịu đựng của ngân hàng. Do đó, cần phân tích và đánh giá các khoản mục cho vay của ngân hàng, đồng thời xem xét sự lựa chọn danh mục cho vay ảnh hưởng như thế nào đến lợi nhuận và rủi ro của ngân hàng. Tối đa hóa hiệu quả danh mục cho vay đã trở thành một vấn đề quan trọng. Với mong muốn tìm hiểu về thực trạng danh mục cho vay của các Ngân hàng TMCP tại Việt Nam và ảnh hưởng của nó đến lợi nhuận của Ngân hàng như thế nào, tác giả đã chọn đề tài “NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM” để làm luận văn nghiên cứu. 1.2 Tổng quan các nghiên cứu trước đây 1.2.1 Nghiên cứu nước ngoài 1.2.1.1 Bài nghiên cứu “German Banks' Loan Portfolio Composition: Market-orientation vs. Specialisation?” của Pfingsten và Rudolph (2002) Nội dung chính của bài nghiên cứu là tìm hiểu về mức độ đa dạng hóa danh mục cho vay của các ngân hàng tại Đức và xu hướng của thị trường là đa dạng hóa hay chuyên môn hóa các khoản vay. Bài nghiên cứu phân tích dựa trên số liệu tổng hợp của 7 nhóm ngân hàng tại Đức giai đoạn từ năm 1970 đến năm 2001, và phân tích dựa trên 16 ngành nghề. Các tác giả đo lường đa dạng hóa bằng thước đo khoảng cách, định lượng khoảng cách giữa các danh mục cho vay một nhóm các ngân hàng và danh mục cho vay của thị trường. Pfingsten và Rudolph (2002) là một trong những người đầu tiên sử dụng các phương pháp đo lường khoảng cách để đo lường mức độ tập trung. Họ cho rằng các phương pháp đo lường khoảng cách có nhiều ưu điểm hơn các phương pháp đo lường truyền thống, một trong các ưu điểm đó là sự khác nhau về quy mô của từng ngành. Chúng ta có thể dễ dàng tính toán và không cần thu thập thêm dữ liệu bổ sung.
3 Trong khi đang chạy phân tích chuỗi thời gian, Pfingsten và Rudolph (2002) thấy rằng các nhóm ngân hàng tăng đa dạng hóa danh mục cho vay của họ theo thời gian. Tuy nhiên, kết quả này có thể điều khiển bởi các tập hợp dữ liệu. Tổng hợp số liệu của các ngân hàng chuyên về các ngành công nghiệp khác nhau vẫn có thể dẫn đến một danh mục cho vay ngày càng đa dạng ở cấp độ nhóm ngân hàng. Như vậy, một phân tích của ngân hàng cá nhân là cần thiết để xác nhận hoặc bác bỏ kết quả đa dạng hóa danh mục đầu tư là chiến lược hàng đầu trong hoạt động cho vay của các ngân hàng tại Đức. 1.2.1.2 Acharya et al. (2004) “Should Banks Be Diversified? Evidence from Individual Bank Loan Portfolios” Bài nghiên cứu phân tích những tác động của đa dạng hóa danh mục cho vay đến rủi ro và lợi nhuận. Họ phân tích 105 ngân hàng Ý trong giai đoạn từ năm 1993 đến năm 1999 dựa trên 23 ngành nghề. Acharya sử dụng chỉ số Hirschman-Herfindahl Index (HHI), để tính toán mức độ đa dạng hóa của ngành công nghiệp. Các HHI công nghiệp (I-HHI) là tổng các bình phương của tỷ trọng theo phân loại cho các ngành kinh doanh. Kết quả cho thấy rằng đa dạng hóa công nghiệp có liên quan đến việc làm giảm hiệu suất, suy giảm lợi nhuận và thậm chí tăng rủi ro. Việc đa dạng hóa ngành có ảnh hưởng tích cực đến các ngân hàng có rủi ro vừa phải nhưng làm giảm hiệu suất của các ngân hàng được đặc trưng bởi một mức độ rủi ro cao. Acharya et al. (2004) kết luận rằng "đa dạng hóa không đảm bảo hiệu suất cao hoặc sự an toàn của ngân hàng lớn hơn". Do đó, họ kết luận rằng vấn đề về đa dạng hoá là một câu hỏi rất điển hình của sự cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận. 1.2.1.3 Bài báo khoa học “Do banks diversify loan portfolios? A tentative answerbased on individual bank loan portfolios” do nhóm Andreas Kamp (University of Munster), Andreas Pfingsten (Unversity of Munster), Danek Prath (Deutsche Bundesbank) thực hiện năm 2005.
4 Bài báo dựa trên nền tảng bài nghiên cứu của Pfingsten và Rudolph (2002). Bài báo tập trung nghiên cứu về mức độ đa dạng hóa danh mục các khoản vay tại các ngân hàng của Đức và ảnh hưởng của nó đến danh mục cho vay của ngân hàng. Ngoài phương pháp đo lường đa dạng hóa bằng biện pháp khoảng các Da, Dr, bài nghiên cứu này còn sử dụng chỉ số HHI (Hirschman-Herfindahl Index) và thực hiện một phân tích bảng điều khiển cũng như phân tích chuỗi thời gian. Kết quả nghiên cứu cho thấy các ngân hàng tại Đức có xu hướng đa dạng hóa cao, chủ yếu là các hợp tác xã tín dụng và các ngân hàng tiết kiệm. Tuy nhiên, một số ngân hàng đặc biệt là các ngân hàng nước ngoài thì lại tập trung các khoản vay đối với một số lĩnh vực. Lưu ý rằng sự gia tăng đa dạng hóa các hợp tác xã tín dụng và các ngân hàng tiết kiệm không thể giải thích với số lượng lớn của vụ sáp nhập trong các nhóm trên cuối cùng thập kỷ. Tất cả các ngân hàng sáp nhập trong thời gian quan sát đã được điều chỉnh như được sáp nhập trong cả giai đoạn. 1.2.1.4 Bài nghiên cứu “The effects of loan Porfolio Concentration on Brazilian bank’s return and risk” của Benjamin M. Tabak, Dimas M.Fazio and Daniel O.Cajueiro (2010) Tác giả đã sử dụng các phương pháp truyền thống là chỉ số HHI và SE, các biện pháp khoảng cách (Da và Dr) để đo lường mức độ tập trung của danh mục cho vay, rồi từ đó mới xem xét đến tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận và rủi ro. Bài nghiên cứu sử dụng một bảng điều khiển dữ liệu tần số cao không cân bằng của 96 ngân hàng thương mại trong thời gian 74 tháng kể từ tháng một năm 2003 đến tháng hai năm 2009, tổng hợp của 5175 quan sát. Các dữ liệu của mỗi ngân hàng được cung cấp bởi Ngân hàng Trung ương Brazil. Bài nghiên cứu phân tích tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận bằng cách phân tích hồi quy. Trong phân tích hồi quy, với lợi nhuận ngân hàng là biến phụ thuộc, bài nghiên cứu sử dụng phương pháp bình phương tổi thiểu tổng quát khả thi (Feasible Generalized Least Squares, FGLS).
5 Ngoài ra, bài nghiên cứu cũng quan tâm kiểm tra xem kiểm soát quyền sở hữu có ảnh hưởng đến kết quả về mối quan hệ giữa mức độ tập trung danh mục cho vay và lợi nhuận. Danh mục cho vay của ngân hàng Brazil được đánh giá có mức tập trung ở mức độ vừa phải, trung bình và tập trung hơn so với các nước phát triển như Đức, Ý, và Hoa Kỳ. Bài nghiên cứu này đánh giá các ngân hàng nước ngoài có danh mục cho vay tập trung hơn các ngân hàng nhà nước, ngân hàng tư nhân hay ngân hàng công chúng. Điều này được giải thích rằng các ngân hàng nước ngoài đã quen thuộc với các điều kiện kinh tế và tài chính thấp hơn của Brazil, và do đó họ thích hạn chế hoạt động cho vay của mình đến một số lĩnh vực, để được hưởng lợi nhiều hơn từ việc giảm chi phí giám sát. Nhìn chung, tập trung dư nợ cho vay dường như cải thiện hiệu suất của các ngân hàng Brazil trong cả lợi nhuận và rủi ro vỡ nợ. Các chỉ số tập trung được tìm thấy có liên quan tích cực đến lợi nhuận và tiêu cực đến rủi ro. Lý do có thể là tập trung dư nợ cho vay tăng hiệu quả giám sát, kể từ khi ngân hàng có thể chuyên môn hóa trong các lĩnh vực mà họ cho vay, như khẳng định của Winton [1999]. Mặt khác, đa dạng hóa làm giảm hiệu quả này, vì nó khó khăn hơn cho các ngân hàng để theo dõi khách hàng tín dụng của họ và họ cũng có thể phải đối mặt với lựa chọn bất lợi, xuất phát từ sự cạnh tranh với các ngân hàng khác. Khi các loại quyền sở hữu ngân hàng khác nhau được đưa vào mô hình, bài nghiên cứu kết luận rằng, đối với ngân hàng tư nhân, càng đa dạng hóa thì lợi nhuận càng cao. Ngân hàng nước ngoài sẽ đối mặt với rủi ro thấp hơn do danh mục cho vay tập trung, có nghĩa là họ nên chú ý gia tăng tỷ trọng cho vay đối với một số lĩnh vực. Mặt khác, việc phân bổ các khoản vay chỉ đến một số thành phần kinh tế dường như làm giảm nguy cơ rủi ro đối với các ngân hàng công. Đối với hai hình thức sở hữu cuối cùng tác động của mức độ tập trung vào lợi nhuận là không thuyết phục. Nói cách khác, lợi nhuận của các ngân hàng này ít bị ảnh hưởng bởi mức độ cho vay tập trung.
6 1.2.2 Nghiên cứu trong nước Tất cả các đề tài nghiên cứu mà tác giả tìm hiểu trong điều kiện Việt Nam đều chưa thấy đề cập nhiều tới danh mục cho vay và tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của ngân hàng. Từ trước đến nay Việt Nam có một số công trình nghiên cứu như:  Luận án tiến sĩ của tác giả Bùi Diệu Anh (2010) “ Quản trị danh mục cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam”. Nội dung đề tài này nghiên cứu cơ sở lý luận về danh mục cho vay và các phương pháp quản trị danh mục cho vay.  Luận án tiến sĩ của tác giả Hà Văn Dương “ Quản lý nhà nước về đa dạng hóa hoạt động tín dụng của các ngân hàng TMCP trên địa bàn TP.HCM đến năm 2020”. Luận án bổ sung, hoàn thiện thêm cơ sở lý luận, luận cứ khoa học về dạng hóa HĐTD và QLNN về đa dạng hóa HĐTD. Đặc biệt, vận dụng ma trận Ansoff vào việc chọn phương hướng và chọn loại đa dạng hóa HĐTD. Lựa chọn các tiêu chí đánh giá kết quả QLNN và xác định các nhân tố tác động đến kết quả QLNN về đa dạng hóa HĐTD. 1.3 Mục đích, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Mục đích nghiên cứu của luận văn là xem xét danh mục cho vay tác động đến lợi nhuận theo hướng nào, làm tăng hay giảm lợi nhuận tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Căn cứ vào mục đích đã xác định, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn bao gồm những nội dung sau: - Thứ nhất : Nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của Ngân hàng thương mại. - Thứ hai : Phân tích danh mục cho vay và tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các Ngân hàng TMCP tại Việt Nam. - Thứ ba : Đánh giá tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của Ngân hàng.
7 - Thứ tư : Đề xuất các giải pháp, kiến nghị để hoàn thiện danh mục cho vay đạt được hiệu quả cao nhất trong điều kiện của các Ngân hàng TMCP Việt Nam. Để đạt dược mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu tổng quát trên đây, mục tiêu của luận văn được thể hiện thông qua việc giải quyết các câu hỏi sau đây: - Thứ nhất : Về mặt lý luận làm rõ các khái niệm danh mục cho vay, phân loại các loại hình danh mục cho vay. Danh mục cho vay bao gồm các loại nào? Thước đo mức độ tập trung của danh mục bao gồm những thước đo nào? Tác động của danh mục đến lợi nhuận và rủi ro như thế nào? - Thứ hai : Thực trạng danh mục cho vay của các Ngân hàng TMCP tại Việt Nam trong giai đoạn 2004-2014 biểu hiện như thế nào? Ảnh hưởng của danh mục cho vay đến lợi nhuận, rủi ro trong giai đoạn này như thế nào? - Thứ ba : Mô hình nào dùng để nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận? - Thứ tư : Về mặt giải pháp để hoàn thiện danh mục cho vay hiệu quả. Khi xây dựng giải pháp cần làm rõ định hướng bao gồm nội dung, mục tiêu các giải pháp là gì? Bên cạnh các giải pháp đề xuất đối với ngân hàng TMCP, có các kiến nghị nhằm tạo hành lang pháp lý cho việc hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay của các ngân hàng TMCP, nội dung, cơ sở của các kiến nghị là gì? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là danh mục cho vay và tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của ngân hàng thương mại. - Phạm vi nghiên cứu : 28 ngân hàng TMCP tại Việt Nam với dữ liệu trong giai đoạn 2004 - 2014. Tác giả sử dụng dữ liệu cho vay của các ngân hàng trong 11 ngành sau: thương mại, nông lâm nghiệp, sản xuất và gia công chế biến, xây dựng, dịch vụ cá nhân và cộng đồng, kho bãi giao thông vận tải và
8 thông tin liên lạc, giáo dục- đào tạo, tư vấn và kinh doanh bất động sản, nhà hàng và khách sạn, dịch vụ tài chính, các ngành nghề khác. 1.5 Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp tổng hợp: sử dụng nghiên cứu lý luận về danh mục cho vay đang được áp dụng tại các nước phát triển, để từ đó hình thành cơ sở lý thuyết cho đề tài. - Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng dựa trên mô hình hồi quy dữ liệu dạng bảng không cân bằng (Unblanced Panel Data). Phương pháp nghiên cứu sử dụng các mô hình hồi quy gộp (Pooled OLS), mô hình ảnh hưởng cố định (Fixed Effect Result-FEM), mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên (Random Effect Result- REM). Dữ liệu được thu thập từ các NHTM tại Việt Nam trong khoảng thời gian từ 2004- 2014. Dữ liệu về các biến nghiên cứu được thu thập từ cục thống kê, ngân hàng nhà nước, các báo cáo tài chính thường niên của ngân hàng được tính toán trước khi đưa vào mô hình. Dữ liệu sau khi được thu thập, sàn lọc và được xử lý bằng phần mềm Eviews để đưa ra kết luận về mối quan hệ cũng như ý nghĩa thống kê của các biến. 1.6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Về mặt khoa học, đề tài góp phần tham gia vào việc xây dựng mô nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của NHTM. Hiện tại chưa có bất kỳ một ngân hàng TMCP tại Việt Nam thực hiện việc nghiên cứu này để đánh giá đúng vai trò của danh mục cho vay. Đặc biệt là nghiên cứu sẽ giúp cho các ngân hàng đánh giá tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận như thế nào để từ đó thực hiện việc quản trị danh mục cho vay của ngân hàng một cách hiệu quả nhất. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu là một tham khảo mang tính khoa học giúp các nhà quản trị ngân hàng đánh giá được thực trạng danh mục cho vay tại Việt Nam có xu hướng đa dạng hay tập trung và tác động danh mục cho vay đó đến lợi nhuận của ngân hàng tăng hay giảm. Để từ đó đề ra
9 các giải pháp, chính sách xây dựng và quản trị danh mục cho vay mang lại hiệu quả nhất, có nghĩa là một danh mục cho vay mang lại lợi nhuận cao với một mức độ rủi ro ngân hàng có thể chấp nhận được. 1.7 Kết cấu của luận văn: Luận văn chia làm 5 chương Chương 1 : Giới thiệu Chương 2 : Cơ sở lý luận về danh mục cho vay tác động đến lợi nhuận tại Ngân hàng thương mại. Chương 3 : Thực trạng danh mục cho vay và tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận tại các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Chương 4 : Mô hình nghiên cứu và kết quả nghiên cứu. Chương 5 : Kết luận – Kiến nghị.