Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Tp. HCM. Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Tp. HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ---------------------- NGUYỄN THỊ THU PHƯƠNG PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ---------------------- NGUYỄN THỊ THU PHƯƠNG PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng Mã số : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ MỘNG TUYẾT TP. Hồ Chí Minh – Năm 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” là kết quả của quá trình học tập và nghiên cứu của bản thân tôi với sự giúp đỡ của cô hướng dẫn là TS Trần Thị Mộng Tuyết. Các số liệu được thu thập thực tế và phân tích một cách khách quan và trung thực. TP HCM, ngày 21 tháng 10 năm 2015 Học viên Nguyễn Thị Thu Phương
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ đồ thị Chương 1: Giới thiệu đề tài các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh .....................................................................1 1.1 Lý do chọn đề tài......................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu................................................................. 2 1.2.1 Mục tiêu chung ............................................................................................ 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ............................................................................................ 2 1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................... 3 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................. 3 1.4 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 4 1.5 Bố cục của đề tài ......................................................................................... 4 1.6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................... 5
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 5 Chương 2: Lý luận tổng quan về các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại .................................6 2.1 Tổng quan về hoạt động của Ngân hàng thương mại ............................. 6 2.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại ............................................................... 6 2.1.2 Đặc điểm của NHTM:.................................................................................. 7 2.1.3 Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại ..................................... 8 2.2 Hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại.................................... 10 2.2.1 Khái niệm ................................................................................................... 10 2.2.2 Chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại...... 12 2.2.3 Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại .. .................................................................................................................... 15 2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Ngân hàng thương mại ............................................................................................................. 17 2.3.1 Nhân tố bên trong ...................................................................................... 17 2.3.2 Nhân tố bên ngoài ...................................................................................... 21 2.4 Tổng quan các nghiên cứu trước đây về các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại.................................................. 24 2.4.1 Các nghiên cứu trên thế giới ...................................................................... 24 2.4.2 Các nghiên cứu trong nước ........................................................................ 26 2.5 Mô hình nghiên cứu và đề xuất của mô hình ......................................... 31 2.5.1 Giới thiệu lý thuyết mô hình của đề tài ..................................................... 31
2.5.2 Đề xuất mô hình nghiên cứu của đề tài ..................................................... 34 2.6 Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động của một số ngân hàng thương mại và bài học cho ngân hàng thương mại Việt Nam ........................... 35 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................... 37 Chương 3: Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh .............................................................................................. 38 3.1 Giới thiệu tổng quan về các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................................... 38 3.1.1 Tổng quan về các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh........................................................................................................ 38 3.1.2 Kết quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2010 – 2014............................................ 40 3.2 Thực trạng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2010 – 2014 ................. 42 3.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2010 – 2014 .................................................................................................................... 46 3.3.1 Nhân tố bên trong ...................................................................................... 46 3.3.2 Nhân tố bên ngoài ...................................................................................... 53 3.4 Đánh giá chung về thực trạng nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM .............. 56 3.4.1 Đánh giá chung .......................................................................................... 56
3.4.2 Những điểm đạt được ................................................................................ 56 3.4.3 Những điểm hạn chế .................................................................................. 57 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 58 Chương 4: Đo lường các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ................................................................................59 4.1 Mô hình nghiên cứu.................................................................................. 59 4.1.1 Mô hình ...................................................................................................... 59 4.1.2 Các giả thuyết cần kiểm định..................................................................... 60 4.2 Mô tả dữ liệu ............................................................................................. 64 4.3 Kết quả nghiên cứu .................................................................................. 66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ...................................................................................... 76 Chương 5: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh 77 5.1 Định hướng phát triển kinh tế – xã hội của Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2015 – 2020 .................................................................................. 77 5.2 Định hướng hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................... 78 5.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh .................................................. 80 5.3.1 Nhóm giải pháp về dự phòng rủi ro tín dụng............................................. 80 5.3.2 Nhóm giải pháp về năng lực tài chính – vốn chủ sở hữu .......................... 81
5.3.3 Nhóm giải pháp về tính thanh khoản ......................................................... 82 5.3.4 Nhóm giải pháp về năng lực quản trị điều hành ngân hàng ...................... 82 5.3.5 Nhóm giải pháp về chất lượng nguồn nhân lực ......................................... 84 5.3.6 Nhóm giải pháp về xử lý nợ xấu ................................................................ 85 5.4 Đóng góp và hạn chế của đề tài ............................................................... 85 5.4.1 Những đóng góp của đề tài ........................................................................ 85 5.4.2 Hạn chế của đề tài ...................................................................................... 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ...................................................................................... 86 KẾT LUẬN ......................................................................................... 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT AMC : Công ty quản lý tài sản COSR : Tỷ lệ chi phí hoạt động trên tổng thu nhập hoạt động EA : Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản FGLS : Phương pháp bình phương bé nhất tổng quát khả thi FEM : Mô hình hồi quy tác động cố định GDP : Tổng sản phẩm quốc nội (nội địa) INF : Tỷ lệ lạm phát KAMCO : Công ty quản lý nợ Hàn Quốc LIQ : Tỷ lệ thanh khoản LLR : Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng tài sản NHNN : Ngân hàng nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NIM : Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên PBC : Ngân hàng trung ương Trung Quốc Pool : Mô hình hồi quy Pool REM : Mô hình hồi quy tác động ngẫu nhiên
ROA : Lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản ROE : Lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu SIZE : Quy mô ngân hàng TP HCM : Thành phố Hồ Chí Minh UBND : Ủy ban nhân dân WTO : Tổ chức thương mại thế giới
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Bảng tổng hợp kết quả các nghiên cứu trước đây ...............27 Bảng 2.2: Mô tả các biến trong mô hình đề xuất .................................34 Bảng 3.1: Danh mục các ngân hàng thương mại đưa vào đề tài..........39 Bảng 3.2: Bảng kết quả hoạt động kinh doanh bình quân của 19 ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2010 – 2014 ..............................................................................................................40 Bảng 3.3: Hiệu quả hoạt động bình quân của 19 ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2010 – 2014.........................43 Bảng 3.4: Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tài sản bình quân của 19 ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2010 – 2014 ..............................................................................................................47 Bảng 3.5: Tỷ lệ thanh khoản bình quân của 19 ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2010 – 2014 ........................48 Bảng 3.6: Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng tài sản bình quân của 19 ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2010 – 2014 .........................................................................................49
Bảng 3.7: Tỷ lệ chi phí hoạt động trên tổng thu nhập hoạt động bình quân của 19 ngân hàng trên địa bàn TP HCM trong giai đoạn 2010 – 2014 .....................................................................................................50 Bảng 3.8: Tổng tài sản bình quân của 19 ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM trong giai đoạn 2010 – 2014 ....................52 Bảng 3.9: Tỷ lệ tăng trưởng GDP và tỷ lệ lạm phát của Việt Nam trong giai đoạn 2007 – 2014 .........................................................................53 Bảng 4.1: Bảng mô tả mẫu nghiên cứu mô hình ROA ........................65 Bảng 4.2: Bảng mô tả mẫu nghiên cứu mô hình ROE .........................65 Bảng 4.3: Bảng mô tả mẫu nghiên cứu mô hình NIM .........................65 Bảng 4.4: Kết quả kiểm định giả thuyết không bị tự tương quan của mô hình ROA........................................................................................66 Bảng 4.5: Kết quả kiểm định giả thuyết không bị tự tương quan của mô hình ROE ........................................................................................68 Bảng 4.6: Kết quả kiểm định giả thuyết không bị tự tương quan của mô hình NIM ........................................................................................69 Bảng 4.7: Bảng tóm tắt kết quả về mối quan hệ giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc..................................................................................72
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ĐỒ THỊ Biểu đồ 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh bình quân của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2012-2014 ..............................................................................................................41 Biểu đồ 3.2: Hiệu quả hoạt động bình quân của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2010 – 2014..................43 Biểu đồ 3.3: Tỷ lệ tăng trưởng GDP và tỷ lệ lạm phát của Việt Nam trong giai đoạn 2007 – 2014 .................................................................54
1 Chương 1: Giới thiệu đề tài các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh 1.1 Lý do chọn đề tài Với tốc độ toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại nhanh chóng như hiện nay và đặc biệt là khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới (World Trade Organization – WTO) ngành ngân hàng bên cạnh nhận được một số thuận lợi thì phải gặp không ít khó khăn khi cạnh tranh gay gắt với các ngân hàng nước ngoài. Do đó để đứng vững, phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh với các ngân hàng nước ngoài, ngành ngân hàng trong nước không những phải duy trì được sự ổn định trong hoạt động mà còn phải gia tăng khả năng cạnh tranh với các đối thủ. Để làm được điều này các ngân hàng cần nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng, bởi đây là một trong những tiêu chí chính đánh giá sự tồn tại của một ngân hàng trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này. Việc xem xét một cách tổng thể và xác định những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng là rất cần thiết để các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách và các nhà quản trị của các ngân hàng thương mại cổ phần có thể đưa ra quyết định đúng đắn với những hành động phát huy tác động tích cực đồng thời hạn chế các tác động tiêu cực để các ngân hàng thương mại cổ phần có thể đạt kết quả kinh doanh tối đa với mức độ an toàn cao nhất, tồn tại lâu dài và ngày càng phát triển. Có rất nhiều nghiên cứu trên thế giới tìm thấy các nhân tố tác động tới hiệu quả hoạt động của các ngân hàng, cũng như có nhiều nghiên cứu áp dụng cho hệ thống Ngân hàng thương mại của Việt Nam. Từ đó các nhà quản lý sẽ đưa ra quyết định nên tập trung phát triển lĩnh vực, hay khía cạnh nào để đưa hệ thống ngân hàng phát triển lớn mạnh. Tuy nhiên kết quả nghiên cứu cho thấy rằng với sự khác biệt về nền kinh tế,
2 đặc điểm riêng của các ngân hàng tại mỗi quốc gia hay thời điểm nghiên cứu sẽ mang lại kết quả khác nhau. Vậy thì các nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM)? Cũng như nhân tố nào trong các nhân tố tìm được là ảnh hưởng sâu sắc nhất tới hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM. Để trả lời cho những câu hỏi này tác giả lựa chọn đề tài “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn thạc sĩ. 1.2 Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM. Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Từ mục tiêu tổng quát tác giả lần lượt đi vào giải quyết các mục tiêu cụ thể sau: - Làm rõ cơ sở lý luận về việc đo lường hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. Theo đó tác giả đi vào tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. - Đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động và làm rõ nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM trong thời gian qua thông qua phân tích định lượng. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM.
3 1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu Từ những mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể, tác giả tiến hành tìm hiểu và khảo sát các nhân tố bên trong và các nhân tố bên ngoài nhằm trả lời cho các câu hỏi: - Có cơ sở lý thuyết nào về việc đo lường hiệu quả hoạt động của các ngân hàng và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng là những nhân tố nào? - Đã có những nghiên cứu nào được thực hiện để tìm ra nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng? - Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM? - Có giải pháp nào nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM? 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng của nghiên cứu là: Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM. Phạm vi nghiên cứu: Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại 19 ngân hàng thương mại cổ phần có chi nhánh hoạt động trên địa bàn TP HCM, không bao gồm các ngân hàng đã bị mua bán, sáp nhập, các ngân hàng nước ngoài. Về thời gian: Đề tài nghiên cứu tiến hành theo dõi thực trạng hiệu quả hoạt động và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM thông qua việc thu thập các dữ liệu thứ cấp cả hệ thống của 19 ngân hàng trên từ năm 2010 – 2014.
4 1.4 Phương pháp nghiên cứu Để phân tích được hiệu quả hoạt động và các nhân tố tác động đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thì đề tài đi phân tích định tính gồm thống kê mô tả, so sánh, phân tích, tổng hợp đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM thông qua dữ liệu thu thập và phân tích định lượng thông qua mô hình hồi quy Pool regression, FEM, REM, và FGLS cùng các kiểm định cần thiết khác. Về nguồn số liệu của phân tích định lượng, đề tài sẽ lấy từ các báo cáo tài chính, bảng cân đối kế toán, các báo cáo thường niên của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM trong giai đoạn 2007 – 2014 và trên web Worldbank.org. 1.5 Bố cục của đề tài Đề tài kết cấu thành 5 chương: Chương 1: Giới thiệu đề tài các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 2: Lý luận tổng quan về các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại. Chương 3: Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 4: Đo lường các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 5: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
5 1.6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh Về ý nghĩa khoa học, đề tài giúp xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn TP HCM. Cùng với đó, đề tài cũng kiểm nghiệm lại kết quả của các đề tài trước đây về sự ảnh hưởng của các nhân tố bên trong và các nhân tố bên ngoài của ngân hàng. Về ý nghĩa thực tiễn, đề tài giúp các nhà quản trị của các ngân hàng có cơ sở để có những đánh giá cụ thể về kế hoạch đã đề ra, xem xét các yếu tố tích cực và yếu tố tiêu cực để nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng. Từ đó, các nhà quản trị đưa ra những chính sách nhằm phát huy yếu tố tích cực và kiểm soát các yếu tố tiêu cực và có những quyết định đúng đắn nhằm đưa ngân hàng ngày càng phát triển. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Trong chương 1, đề tài trình bày chung về lý do chọn đề tài “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”, mục tiêu của đề tài, tiếp đó là trình bày về các đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài. Sau đó đưa ra phương pháp nghiên cứu, bố cục cùng ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài.
6 Chương 2: Lý luận tổng quan về các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại 2.1 Tổng quan về hoạt động của Ngân hàng thương mại 2.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại Ngân hàng là một trong những tổ chức tài chính quan trọng của nền kinh tế. Ngân hàng bao gồm nhiều loại tùy thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế nói chung và hệ thống tài chính nói riêng, trong đó ngân hàng thương mại (NHTM) thường chiếm tỷ trọng lớn nhất về quy mô tài sản, thị phần và số lượng các ngân hàng. Theo Trầm Thị Xuân Hương và các cộng sự (2012) thì hiện nay có rất nhiều khái niệm khác nhau về NHTM tùy theo lịch sử hình thành của hệ thống ngân hàng: Theo Ngân hàng thế giới: Ngân hàng đó là tổ chức tài chính chuyên nhận tiền gửi phần lớn dưới dạng không kỳ hạn hoặc tiền gửi được rút ra với một thông báo ngắn hạn (tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm). Dưới tên gọi “các ngân hàng” gồm có: Ngân hàng thương mại thì chỉ tham gia vào các hoạt động nhận tiền gửi, cho vay ngắn hạn, trung dài hạn; Ngân hàng đầu tư hoạt động chủ yếu là mua bán chứng khoán và bảo lãnh phát hành; Ngân hàng nhà ở chuyên cung cấp tài chính cho lĩnh vực phát triển nhà ở và nhiều loại ngân hàng khác nữa. Tại một số nước có thêm ngân hàng tổng hợp, kết hợp hoạt động ngân hàng thương mại với hoạt động đầu tư và đôi khi còn thực hiện cả dịch vụ bảo hiểm. Tại Mỹ: NHTM được định nghĩa là một tổ chức kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ, chuyên cung cấp các dịch vụ về tài chính như nhận tiền gửi, chuyển tiền, thanh toán, cho vay, đầu tư, đổi tiền mua bán ngoại hối và các dịch vụ khác liên quan đến tiền như bảo quản, ủy thác, làm đại lý trong nước và quốc tế. Tại Pháp: Đã có đạo luật về ngân hàng Pháp ban hành năm 1941 nêu rõ, NHTM là những xí nghiệp hay là những cơ sở mà công việc thường xuyên là nhận tiền bạc của
7 người dân dưới hình thức ký thác, hoặc là các hình thức khác và sử dụng số tiền đó cho chính họ trong các nghiệp vụ chiết khấu, tín dụng và cung cấp dịch vụ tài chính. Tại Việt Nam: Pháp luật Việt Nam có nêu rõ khái niệm về NHTM tại điều 4 của Luật các các tổ chức tín dụng vào ngày 16 tháng 06 năm 2010, Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng mà được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của luật các tổ chức tín dụng nhằm mục tiêu lợi nhuận. Từ những nhận định trên có thể thấy rằng NHTM là tổ chức được thành lập theo quy định của pháp luật, kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ, đó là một trong những định chế tài chính mà đặc trưng là cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính với nghiệp vụ cơ bản là nhận tiền gửi, cho vay và cung ứng các dịch vụ thanh toán. Ngoài ra, NHTM còn cung cấp nhiều dịch vụ khác nhằm thỏa mãn tối đa nhu cầu ngày càng cao về sản phẩm dịch vụ của xã hội, nhằm mực tiêu lợi nhuận. 2.1.2 Đặc điểm của NHTM: Là doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tài chính – tiền tệ vì mục tiêu lợi nhuận. Đây là tổ chức đặc biệt vì đối tượng kinh doanh là tiền tệ, hoạt động tín dụng là đặc trưng chủ yếu được thực hiện chủ yếu bằng cách thu hút vốn tiền tệ trong xã hội để cho vay. Hoạt động kinh doanh của NHTM được phân vào nhóm hoạt động kinh doanh có mức độ rủi ro rất cao. Sự tồn tại của NHTM phụ thuộc nhiều vào lòng tin và mức độ tín nhiệm của khách hàng đối với ngân hàng. Các hoạt động kinh doanh của NHTM chịu ảnh hưởng dây chuyền với nhau.