Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ====o00o==== NGUYỄN HOÀNG ANH QUẢN LÝ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CỦA CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG TỈNH SƠN LA LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ====o00o==== NGUYỄN HOÀNG ANH QUẢN LÝ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CỦA CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG TỈNH SƠN LA Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS TRẦN THỊ THU PHƯƠNG HÀ NỘI, NĂM 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La” là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS,TS. Trần Thị Thu Phương. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Học viên Nguyễn Hoàng Anh
ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên học viên xin bày tỏ lòng thành kính và biết ơn đối với các thầy cô trong Trường Đại học Thương Mại đã trang bị những kiến thức đặc biệt Cô giáo PGS.TS. Trần Thị Thu Phương đã hướng dẫn cho học viên viết Đề tài nghiên cứu khoa học này. Học viên xin chân thành cảm ơn Cấp ủy, Tập thể Lãnh đạo Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho học viên hoàn thành chương trình học tập và hoàn thành Đề tài nghiên cứu khoa học này. Từ kiến thức lý luận được tiếp thu qua lớp Quản lý kinh tế K24 do Trường Đại học Thương Mại giảng dạy, kết hợp với thực tiễn trong công tác, học viên mạnh dạn chọn đề tài này với mong muốn được góp ý kiến nhỏ bé của mình vào công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, đấu tranh chống các vi phạm pháp luật và công tác xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại trên địa bàn toàn tỉnh do Tổng cục Quản lý thị trường giao, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân, bảo đảm ổn định giá cả, thị trường tạo điều kiện thuận lợi cho xã hội phát triển kinh tế, ổn định chính trị trên địa bàn tỉnh Sơn La. Trong thời gian hạn hẹp, kinh nghiệm thực tế nhìn nhận trong công tác còn hạn chế, chuyên đề nêu ra là vấn đề phức tạp, còn nhiều vấn đề cần phải được nghiên cứu nghiêm túc, rút ra trong thực tiễn. Do vậy, trong quá trình viết Đề tài nghiên cứu khoa học không tránh khỏi những tồn tại, khiếm khuyết. Rất mong được sự đóng góp ý kiến quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệ p để đề tài của học viên được hoàn chỉnh hơn, mang tính khả thi áp dụng vào thực tiễn./. Học viên xin chân thành cảm ơn! Học viên thực hiện Nguyễn Hoàng Anh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................... ii MỤC LỤC .........................................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... vi DANH MỤC BẢNG, HÌNH ẢNH .............................................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................1 1. Tí nh cấp thiết của đề tài nghiên cứu ......................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu và tính mới của đề tài ..........................................................3 3. Mục đích của đề tài .......................................................................................................5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................................6 5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................6 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài luận văn ................................................8 7. Nội dung của đề tài, các vấn đề cần giải quyết. ......................................................8 8. Kết cấu đề tài..................................................................................................................9 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CỦA LỰC LƯỢNG QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG ......................................................................................................................... 10 1.1. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................................... 10 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của vi phạm hành chính ................................................ 10 1 1.2. Khái niệm, đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính ................................. 12 1.1.3. Khái niệm và đặc điểm quản lý xử phạt vi phạm hành chính ................... 14 1.2. Công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT ......... 16 1.2.1. Vị trí, chức năng và tổ chức của lực lượng QLTT. ..................................... 16 1.2.2. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT ................. 18 1.2.3. Nội dung công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT. ................................................................................................................................ 21
iv 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT. ............................................................................... 24 1.4. Kinh nghiệm thực hiện công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính ở một số địa phương .......................................................................................................... 25 1.4.1. Kinh nghiệm công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT Tỉnh Quảng Ninh ................................................................................................ 25 1.4.2. Kinh nghiệm công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT Tỉnh Thái Bình. ................................................................................................... 28 1.4.3. Bài học rút ra cho Cục QLTT tỉnh Sơn La. ..................................................... 30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CỦA CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG TỈNH SƠN LA. .......... 32 2. 1. Đặc điểm tình hình của tỉnh và Cục QLTT tỉnh Sơn La .................................. 32 2.1.1. Đặc điểm tình hình của tỉnh Sơn La ................................................................. 32 2.1.2. Đặc điểm tình hình của Cục Quản lý thị trường Sơn La .............................. 36 2.2. Tình hình thực hiện công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La trong thời gian từ 2017-2019................................. 39 2.2.1. Tình hình vi phạm hành chính xảy ra trên địa bàn tỉnh Sơn La trong thời gian từ 2017-2019...................................................................................................................... 39 2.2.2. Tình hình thực hiện công tác xử phạt vi phạm của Cục QLTT tỉnh Sơn La trong một số lĩnh vực từ 2017- 2019. ........................................................................... 40 2.2.3. Tình hình công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La từ 2017- 2019 ...................................................................................................... 47 2.3. Đánh giá chung về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La. ........................................................................................................ 53 2.3.1. Những thành công đạt được và nguyên nhân ................................................. 53 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế ............................................................. 56 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CỦA CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG TỈNH SƠN LA. .................................................. 61
v 3.1. Định hướng thực hiện công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La giai đoạn 2020 - 2025......................................................... 62 3.2. Một số giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La. ......................................... 64 3.2.1. Nhóm giải pháp về cơ sở vật chất ...................................................................... 64 3.2.2. Nhóm giải pháp về nguồn lực ............................................................................ 66 3.3. Một số kiến nghị....................................................................................................... 68 3.3.1. Với Quốc hội, Chính phủ .................................................................................... 68 3.3.2. Với các Bộ, ngành ................................................................................................ 69 3.3.3. Với UBND tỉnh...................................................................................................... 69 3.3.4. Với Tổng Cục Quản lý thị trường ...................................................................... 69 PHẦN KẾT LUẬN......................................................................................................... 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATTP: An toàn thực phẩm BCĐ: Ban Chỉ đạo QLTT: Quản lý thị trường SHTT: Sở hữu trí tuệ UBND: Ủy ban nhân dân VPHC: Vi phạm hành chính VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm XPVPHC: Xử phạt vi phạm hành chính
vii DANH MỤC BẢNG, HÌNH ẢNH Hình 2.1. Bản đồ tỉnh Sơn La ..........................................................................................37 Hình 2.2. Cơ cấu tổ chức của Cục QLTT tỉnh Sơn La .................................................37 Bảng 2.1. Cơ cấu lao động theo trình độ tại Cục QLTT tỉnh Sơn La .........................38 giai đoạn 2017 - 2019 ......................................................................................................38 Bảng 2.2. Tình hình thực hiện kế hoạch kiểm tra, kiểm soát năm 2017-2019 ..........41 Bảng 2.3. Tiến độ thực hiện kế hoạch theo số tiền thu, phạt nộp NSNN năm 2017-2019 ..................................................................................................................42 Bảng 2.4: Tổng hợp tình hình kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa nhập lậu trên địa bàn tỉnh Sơn La. ......................................44 Bảng 2.5: Tổng hợp tình hình kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh Sơn La. ..........................................................46 Bảng 2.6. Kế hoạch kiểm tra, kiểm soát năm 2017-2019.............................................50
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong những năm vừa qua, cùng với sự phát triển nhanh chóng của đời sống kinh tế xã hội, tình trạng vi phạm hành chính cũng ngày càng diễn ra phổ biến và đa dạng về hình thức biểu hiện, gây ảnh hướng lớn đến an ninh trật tự an toàn xã hội và sự phát triển nói chung, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước trên mọi lĩnh vực. Trước thực trạng này, Nhà nước ta đã dần hoàn thiện thể chế pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính, đồng thời kiện toàn bộ máy xử phạt vi phạm hành chính bao gồm cả con người, trang thiết bị phương tiện và những vấn đề liên quan nhằm đáp ứng hữu hiệu yêu cầu hiện nay. Xử phạt vi phạm hành chính nói chung và xử phạt vi phạm hành chính trên các lĩnh vực thuộc thẩm quyền của lực lượng Quản lý thị trường nói riêng là công cụ quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước nhằm duy trì trật tự kỷ cương trong quản lý hành chính của Nhà nước. Đây cũng là vấn đề trực tiếp liên quan đến cuộc sống hàng ngày của nhân dân được Đảng, nhà nước và toàn xã hội hết sức quan tâm. Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La với chức năng nhiệm vụ quản lý Nhà nước và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát thị trường, đấu tranh chống các vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại trên địa bàn toàn tỉnh do Uỷ ban nhân dân tỉnh giao cho, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân, bảo đảm ổn định giá cả, thị trường tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các chủ trương, chính sách lớn của Chính phủ về kích cầu đầu tư, ngăn chặn suy giảm kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội phát triển kinh tế, ổn định chính trị trên địa bàn tỉnh Sơn La. Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La đã tổ chức triển khai công tác đấu tranh chống buôn bán hàng giả, hàng hoá vi phạm nhãn mác, xâm phạm quyền SHTT trên địa bàn, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường, đảm bảo an sinh xã hội thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh tạo đà tăng trưởng, bảo vệ quyền lợi người tiêu
2 dùng. Mặc dù, lực lượng QLTT đã chủ động phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính, tuy nhiên công tác xử phạt vi phạm hành chính chưa được triệt để do địa bàn rộng và các đối tượng kinh doanh có nhiều thủ đoạn vi phạm. Một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng này là do công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính chưa được thực hiện tốt tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. Tuy nhiên, trong XLVPHC của lực lượng còn nhiều hạn chế: việc áp dụng pháp luật, nhất là áp dụng thủ tục XLVPHC của một số cơ quan, cá nhân có thẩm quyền chưa đúng theo quy định; còn hiện tượng vi phạm về thời hạn, thời hiệu ra quyết định xử phạt; một số trường hợp xác định hành vi vi phạm chưa chính xác, có dấu hiệu bỏ qua hành vi vi phạm hoặc tùy tiện trong áp dụng hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả; việc xử lý tang vật, phương tiện vi phạm còn lỏng lẻo; công tác phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc trao đổi thô ng tin và xử lý vi phạm chưa chặt chẽ, đôi lúc còn mang tính hình thức; công tác thanh, kiểm tra chuyên ngành chưa được chú trọng; công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tới người dân và tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức thực hiện chưa được quan tâm đúng mức nên hiệu quả đạt được chưa cao... Số vụ vi phạm hành chính nghiêm trọng có xu hướng gia tăng cả về tính chất và mức độ nguy hại. Việc tuân thủ pháp luật về của nhiều các tổ chức, cá nhân rất yếu. Thậm chí, nhiều tổ chức, cán nhân có thủ đoạn đối phó, chống đối lại cơ quan chức năng và người thi hành công vụ, do đó, việc phát hiện và xử lý vi phạm gặp rất nhiều khó khăn. Nhằm giúp cho việc nghiên cứu tìm ra các giải pháp, kiến nghị với cấp có thẩm quyền để nâng cao chất lượng của công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. Tác giả đã chọn đề tài với tiêu đề: "Quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La ” làm luận văn tốt nghiệp của mình.
3 2. Tình hình nghiên cứu và tính mới của đề tài Liên quan đến đối tượng nghiên cứu đề tài, có những công trình nghiên cứu khoa học về lý luận và thực tiễn thực hiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính nói chung chủ yếu sau: Bùi Tiến Đạt (2008) “Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính: Lý luận và thực tiễn”, Luận văn thạc sỹ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội: Công trình đã có nhiều đề xuất nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính của Việt Nam trong đó, luận văn đã đưa ra đề xuất về khái niệm vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính cũng như bổ sung các nguyên tắc, hình thức xử phạt vi phạm hành chính và đề xuất xây dựng một đạo luật về xử phạt vi phạm hành chính. Nguyễn Mạnh Hùng (2011), “Hoàn thiện thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính” trên trang thông tin điện tử của Bộ Tư pháp: Bài nghiên cứu đã có những phân tích về hạn chế của pháp luật hiện hành trong việc qui định các chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và đưa ra phương hướng khắc phục các hạn chế này. Nguyễn Hoàng Việt (2019), “Hoàn thiện khái niệm vi phạm hành chính trong Luật xử lý vi phạm hành chính”, trên trang thông tin điện tử của Bộ Tư pháp, ngày 26/6/2019: Đưa ra quan điểm về việc xác định khái niệm vi phạm hành chính: các dấu hiệu pháp lý và yếu tố cấu thành vi phạm hành chính. Nguyễn Hoàng Việt (2019), “Phân biệt vi phạm hành chính và tội phạm”, Tạp chí Tòa án nhân dân điện tử, ngày 8/7/2019: Bài viết đưa ra các tiêu chí phân biệt và xác định ranh giới giữa vi phạm hành chính và tội phạm. Phạm Thị Hồng Vân (2019), “Một số vấn đề cần trao đổi liên quan đến cơ chế giao quyền xử phạt vi phạm hành chính ở Việt Nam hiện nay”, trên trang thông tin điện tử của Bộ Tư pháp, ngày 16/7/2019: Bài viết đi sâu phân tích, làm rõ một số vấn đề liên quan đến cơ chế ủy quyền, giao quyền xử phạt vi phạm hành chính ở Việt
4 Nam hiện nay và đưa ra một số đề xuất nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật về vấn đề này. Nguyễn Văn Cương (2018), “Thực tiễn thi hành một số quy định mới của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012”, Dự án điều tra cơ bản, Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp): Đánh giá thực tiễn thi hành một số quy định mới của Luật xử lý vi phạm hành chính, trong đó có việc xem xét lại khái niệm: hành vi vi phạm hành chính. Khánh Linh, “Quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính từ thực tiễn thi hành trên địa bàn Hà Nội”, Trang thông tin Tuyên truyền, phổ biến pháp luật , ngày 24/4/2020: Bài viết nêu rõ về cơ sở pháp lý về quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính. Tiếp đó, bài viết đi vào phân tích thực tiễn quản lý nhà nước về thi hành pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trên địa bàn Hà Nội để nhận diện những khó khăn, tồn tại, từ đó đề xuất kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính trên địa bàn Hà Nội. Bên cạnh đó, có các công trình nghiên cứu về xử lý vi phạm hành chính trong một số lĩnh vực chuyên ngành như sau: Đinh Phan Quỳnh (2018), “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ theo pháp luật Việt Nam hiện nay”, Luận án tiến sỹ, Học viện Khoa học Xã hội: Luận án đã hệ thống được những vấn đề lý luận về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đồng thời đánh giá được thực tiễn áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, từ đó đề xuất ra được các giải pháp nhằm giúp cơ quan có thẩm quyền thực hiện tốt hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Nguyễn Bá Phùng (2014), “Một số hạn chế, tồn tại trong công tác xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực quản lý trật tự xây dựng đô thị trong giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Khoa học Kiểm sát, số 3, 2014: Nghiên cứu chuyên sâu về thực trạng áp dụng các qui định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý trật tự xây dựng, nhằm tìm ra những hạn chế, bất cập làm ảnh hưởng đến
5 chất lượng công tác xử lý vi phạm hành chính về quản lý trật tự xây dựng đô thị và đưa ra những kiến nghị khắc phục những hạn chế, bất cập đó. Ngoài ra, cũng đã có những nghiên cứu về việc nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại được công bố trong hội thảo do Bộ Công thương tổ chức: Hội thảo “Nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại phát triển thị trường trong hội nhập quốc tế” tổ chức tại Tỉnh Quảng Ninh ngày 5/3/2019: Hội thảo tập trung làm rõ thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại tại tỉnh Quảng Ninh, công tác xử lý vi phạm hành chính của lực lượng QLTT. Qua khảo sát, có rất ít các nghiên cứu chuyên sâu, trực tiếp về tình hình xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi buôn lậu, làm hàng giả, gian lận thương mại cũng như công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT. Chính vì vậy, việc nghiên cứu công tác xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT nói chung và của Cục QLTT tỉnh Sơn La nói riêng có tính mới, không trùng với các nghiên cứu đã có. 3. Mục đích của đề tài 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ cơ sở lý luận của về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính. - Phân tích thực trạng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2019. - Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La trong thời gian tới, giai đoạn 2020- 2025.
6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là Các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng Quản lý thị trường. Các tài liệu nghiên cứu khoa học về lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính, quản lý nhà nước, quản lý nhà nước bằng pháp luật và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Quản lý thị trường; Các báo cáo tổng kết, báo cáo chuyên đề về thực hiện công tác xử phạt vi phạm hành chính nói chung và công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Quản lý thị trường nói riêng; Các tài liệu khác có liên quan đến công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Quản lý thị trường; Hoạt động thực tiễn của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc chủ thể và đối tượng của việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Quản lý thị trường. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về Nội dung: công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. - Về không gian: Đề tài được thực hiện trong phạm vi cơ quan trên địa bàn tỉnh Sơn La. - Về thời gian: Nghiên cứu trong giai đoạn từ 2017-2019. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Đề tài sử dụng các dữ liệu thứ cấp đề phục vụ cho việc nghiên cứu. Phân tích số liệu thứ cấp để làm rõ các lý luận cơ bản về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính và các yếu tố tác động đến công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính. Phân tích thực trạng công tác xử phạt vi phạm hành chính bằng phương pháp thống kê mô tả, kết hợp phương pháp luận đánh giá tác động của những thông tin có trước, có thể vận dụng. - Thu thập các nghiên cứu khoa học (luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ, bài nghiên cứu) để phục vụ cho nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT nói chung, của Cục QLTT tỉnh Sơn La nói riêng.
7 - Thu thập các văn bản quy phạm pháp luật có liên quản đến đối tượng nghiên cứu của đề tài: Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Pháp lệnh về lực lượng quản lý thị trường 2016; Nghị định 19/2020/NĐ-CP về kiểm tra, xử lý kỷ luật trong thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. - Thu thập các dữ liệu về công tác xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng quản lý thị trường tỉnh Sơn La trong thời gian từ năm 2017 đến năm 2019: Thực trạng hoạt động kinh doanh, dịch vụ thương mại, công nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La và quá trình thực hiện các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Tổng cục QLTT, UBND tỉnh, BCĐ 389 tỉnh … Tổng hợp kết quả công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính tại Cục QLTT tỉnh Sơn La từ năm 2017 đến năm 2019. - Thu thập các dữ liệu về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng quản lý thị trường tỉnh Sơn La trong thời gian từ năm 2017 – 2019: Công tác tổ chức thực hiện xử phạt vi phạm hành chính; công tác phổ biến pháp luật, hướng dẫn, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về xử phạt vi phạm hành chính; công tác kiểm tra việc xử phạt vi phạm hành chính; công tác thanh tra việc xử phạt vi phạm hành chính; công tác xử lý kỷ luật trong thi hành pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính; công tác xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về xử phạt vi phạm hành chính; công tác thống kê trong báo cáo công tác xử phạt vi phạm hành chính. - Thu thập các thông tin về các vấn đề có liên quan đến công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của một số địa phương trên cả nước nhằm tìm ra được những bài học kinh nghiệm để đề xuất các kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La.
8 5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu Sau khi tổng hợp các dữ liệu thứ cấp, đề tài sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như: Phương pháp phân tích, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp. Phương pháp tổng hợp được thực hiện để tổng hợp các kết quả nghiên cứu làm cơ sở lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu là công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính. Phương pháp này cũng được sử dụng để tổng hợp các hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm khắc phục các hạn chế của thực trạng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. Phương pháp phân tích, so sánh các dữ liệu để đưa ra các nhận định, đánh giá về thực trạng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài luận văn - Ý nghĩa khoa học: Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính là tài liệu tham khảo cho công tác công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính; - Ý nghĩa thực tiễn: Đánh giá đúng thực trạng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính giai đoạn 2017-2019 của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính và có thể tham khảo cho các địa phương. 7. Nội dung của đề tài, các vấn đề cần giải quyết. Đề tài bao gồm các nội dung và các vấn đề cần giải quyết như sau: Nội dung 1: Phân tích cơ sở lý luận về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính nói chung và công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT nói riêng. Trong đó có phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện công tác này và kinh nghiệm thực hiện công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính ở các địa phương như: Quảng Ninh, Thái Bình. Nội dung này hướng tới việc
9 nhận diện nội dung của công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT và các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện công tác này. Ngoài ra, nội dung này cũng nêu ra một số kinh nghiệm thực hiện công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính ở một số địa phương từ đó có thể gợi mở bài học cho Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. Nội dung 2: Đi sâu phân tích thực trạng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La. Những phân tích này là cơ sở để đưa ra những nhận định, đánh giá về những mặt làm được, chưa làm được của công tác quản lý vi phạm hành chính của Cục QLTT tỉnh Sơn La và xác định những tồn tại, khó khăn cùng các nguyên nhân để từ đó có thể đưa ra được các giải pháp khắc phục hạn chế trong công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền của mình trong nội dung tiếp theo. Nội dung 3: Đề tài đề xuất giải pháp đến Cục QLTT tỉnh Sơn La nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính trong giai đoạn 2020- 2025 với những dự báo về tình hình vi phạm hành chính như buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng vi phạm SHTT, không đảm bảo ATTP và đề ra các giải pháp nhằm khắc phục các tồn tại hạn chế của công tác quản lý XPVPHC cũng như những giải pháp giúp cho công tác này ngày càng được hoàn thiện hơn. 8. Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu, mục lục, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1. Một số vấn đề lý luận về công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Lực lượng Quản lý thị trường. Chương 2. Thực trạng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La. Chương 3. Một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý xử phạt vi phạm hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Sơn La.
10 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CỦA LỰC LƯỢNG QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của vi phạm hành chính Vi phạm hành chính được coi là một loại vi phạm pháp luật. Vi phạm hành chính có thể hiểu là việc không tuân theo hoặc làm trái lại những điều quy định trong hoạt động, chỉ đạo, quản lý việc chấp hành luật pháp, chính sách của nhà nước. Hành vi vi phạm hành chính xâm phạm trực tiếp đến trật tự quản lý hành chính của một quốc gia, là cơ sở của việc xử phạt vi phạm hành chính. Về mặt lý luận, vi phạm hành chính là hành vi (hành động hoặc không hành động) trái pháp luật, có lỗi (cố ý hoặc vô ý) do cá nhân có năng lực trách nhiệm hành vi hành chính hoặc tổ chức thực hiện, xâm phạm trật tự nhà nước và xã hội, trật tự quản lý, sở hữu của Nhà nước, của tổ chức và của cá nhân, xâm phạm các quyền, tự do và lợi ích hợp pháp của công dân mà theo quy định của pháp luật phải chịu trách nhiệm hành chính. Theo Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, vi phạm hành chính được hiểu là “hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính”. Mặc dù khái niệm vi phạm hành chính (sau đây viết tắt là VPHC) được thể hiện khác nhau nhưng về bản chất không thay đổi và đều có chung các đặc điểm sau đây: Thứ nhất, VPHC là hành vi vi phạm pháp luật. Cụ thể, đây là hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước, phá vỡ trật tự hành chính đang được duy trì và bảo vệ.
11 Thứ hai, chủ thể của VPHC là cá nhân hoặc tổ chức. Tuy nhiên, không phải mọi cá nhân đều là chủ thể của VPHC mà chỉ có những cá nhân có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hành chính. Thứ ba, VPHC phải là hành vi có lỗi. Để xác định được lỗi của chủ thể thực hiện vi phạm, cần phải dựa trên một số căn cứ nhất định. Căn cứ này sẽ khác nhau phụ thuộc vào chủ thể thực hiện vi phạm là cá nhân hay tổ chức. Về mặt lý luận, việc nhận diện vi phạm hành chính được thực hiện dựa trên các dấu hiệu sau: mặt khách quan, mặt chủ quan, chủ thể và khách thể của vi phạm hành chính. Thứ nhất, VPHC là hành vi trái pháp luật, vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước. Tuy nhiên, do hành vi này gây ra tác hại (hay còn gọi tính nguy hiểm của hành vi) ở mức độ thấp nên chưa hoặc không cấu thành tội phạm hình sự. Hành vi vi phạm này được quy định trong các văn bản pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính. Thứ hai, hành vi đó phải là một hành vi khách quan đã được thực hiện. Hành vi này có thể được thể hiện dưới dạng hành động hoặc không hành động. Thứ ba, hành vi đó là một hành vi có lỗi, tức là người vi phạm nhận thức được vi phạm của mình. Lỗi đó có thể là cố ý hoặc vô ý. Lỗi cố ý là khi người vi phạm nhận thức được tính chất trái pháp luật trong hành vi của mình, thấy trước hậu quả của vi phạm và mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc ý thức được hậu quả và để mặc cho hậu quả xảy ra. Trong khi đó, lỗi là vô ý nếu người vi phạm thấy trước được hậu quả của hành vi nhưng chủ quan cho rằng mình có thể ngăn chặn được hậu quả hoặc không thấy trước hậu quả sẽ xảy ra dù phải thấy trước và có thể thấy trước được hậu quả của vi phạm. Đối với tổ chức thì yếu tố có lỗi được thể hiện thông qua việc nhận thức và điều khiển hành vi của cá nhân người đại diện của tổ chức đó.