Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu cuối cùng của đề tài nghiên cứu là đề xuất những giải pháp hoàn thiện hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ THÚY LOAN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH GIA LAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ THÚY LOAN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH GIA LAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng Mã số: 60.34.02.01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS BÙI DIỆU ANH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong tình hình kinh tế bước vào giai đoạn hội nhập sâu hơn, toàn diện hơn, hoạt động kinh doanh ngân hàng luôn là lĩnh vực ẩn chứa nhiều rủi ro, nhất là rủi ro tín dụng trong đó có rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN. Vấn đề là làm thế nào để hạn chế rủi ro ở mức có thể chấp nhận được. Thực tế này đòi hỏi các ngân hàng thương mại phải nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng. Là một chi nhánh trong hệ thống ngân hàng thương mại cổ phẩn lớn ở Việt Nam, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai đang cùng với toàn hệ thống Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam hướng tới các chuẩn mực quốc tế trong quản trị rủi ro tín dụng nói chung và quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN nói riêng. Luận văn đã nêu được một số nội dung: - Về cơ sở lý luận: Luận văn đã nêu tổng quan về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN, đặc thù cho vay DNVVN, nội dung quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN cũng như các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng theo bộ nguyên tắc cơ bản của Basel. - Về mặt thực tiễn: Luận văn đánh giá thực trạng về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai đồng thời rút ra các nguyên nhân từ đó làm cơ sở để đưa ra các nhóm các giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN. Bên cạnh đó, luận văn cũng đưa ra những kiến nghị, đề xuất đối với NHCT Việt Nam, NHNN và Chính phủ nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho các giải pháp đối với ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai. Với những giải pháp mà tác giả đề xuất, đề tài có thể ứng dụng vào thực tế góp phần hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại NHCT Gia Lai nhằm giúp cho NHCT Gia Lai phát triển an toàn, bền vững trong điều kiện cạnh tranh gay gắt hiện nay.
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Nguyễn Thị Thúy Loan Sinh ngày 20 tháng 10 năm 1988 Tại TP Quy Nhơn- tỉnh Bình Định Quê Quán: Bắc Giang Hiện công tác tại: Phòng hỗ trợ tín dụng- Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai Địa chỉ: 01 Trần Hưng Đạo, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai Là học viên cao học khóa 16 của Trường Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh Cam đoan đề tài: Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam-chi nhánh Gia Lai. Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng Mã số: 60.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: TS Bùi Diệu Anh Được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những cam đoan của tôi. TP Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 10 năm 2016 Tác giả Nguyễn Thị Thúy Loan
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS Bùi Diệu Anh đã tận tình hướng dẫn và đã cho tôi nhiều góp ý quan trọng trong thời gian thực hiện luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các Thầy Cô trong khoa đào tạo sau đại học Trường đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh, các bạn trong lớp cao học, các anh chị em đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh Gia Lai đã tận tình giúp đỡ và góp ý giúp tôi hoàn thiện luận văn. Cuối cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.
MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................................... i DANH MỤC BẢNG .......................................................................................................... ii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... iii CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ..................................................................................................................................... 1 1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ .................................................................................................................1 1.1.1. Cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ...................................................1 1.1.1.1. Khái niệm cho vay...........................................................................1 1.1.1.2. Khái niệm, đặc điểm doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................2 1.1.1.3. Những đặc thù trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .............4 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ..............6 1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ...............................................................6 1.1.2.2. Rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .............7 1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ ......................................................................................7 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ..........................................................................................................7 1.2.2. Sự cần thiết của quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với ngân hàng thƣơng mại .........................................8
1.2.3. Những nội dung quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .............................................................................................9 1.2.3.1. Hoạch định chiến lược quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ.............................................................................10 1.2.3.2. Xác định khẩu vị rủi ro của ngân hàng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ........................................................................................10 1.2.3.3. Xây dựng chính sách quản lý rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ thích hợp ............................................................11 1.2.3.4. Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ........................................................................................12 1.2.3.5. Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ........................................................................................13 1.2.3.6. Giám sát và kiểm tra quá trình thực hiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .....................................................13 1.2.3.7. Điều chỉnh sau giám sát quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ.............................................................................14 1.2.4. Các tiêu chí đánh giá kết quả quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .........................................................................14 1.2.4.1. Đánh giá môi trường quản trị rủi ro tín dụng ............................14 1.2.4.2. Đánh giá hiệu quả tiến trình cấp tín dụng ..................................15 1.2.4.3. Đánh giá sự phù hợp của quá trình theo dõi, đo lường và quản lý rủi ro tín dụng...........................................................................................15 1.2.4.4. Đánh giá hiệu quả môi trường kiểm soát ....................................16 1.2.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................................................................16 1.2.5.1. Các yếu tố bên trong ngân hàng ..................................................16
1.2.5.2. Các yếu tố bên ngoài ngân hàng ..................................................17 1.3. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA CÁC NGÂN HÀNG VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ ...................................................................................................................20 1.3.1. Kinh nghiệm của ngân hàng các nƣớc về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ .......................................................20 1.3.1.1. Kinh nghiệm của ngân hàng tại Thái Lan ..................................20 1.3.1.2. Kinh nghiệm của ngân hàng tại Hàn Quốc ................................21 1.3.1.3. Kinh nghiệm của ngân hàng tại Hồng Kông ..............................21 1.3.2. Bài học cho Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Gia Lai ..................................................................................................22 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ................................................................................................ 23 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH GIA LAI ......................................................... 24 2.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-CHI NHÁNH GIA LAI ............................................................................24 2.1.1. Sự ra đời và phát triển, địa bàn hoạt động ...................................24 2.1.1.1. Sự ra đời và phát triển ..................................................................24 2.1.1.2. Địa bàn hoạt động.........................................................................24 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- chi nhánh Gia Lai từ năm 2013-2015 ............................25 2.1.2.1. Những hoạt động kinh doanh chủ yếu ........................................25 2.1.2.2. Kết quả kinh doanh.......................................................................27
2.2. THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH GIA LAI ................................................................28 2.2.1. Nợ quá hạn/nợ xấu ..........................................................................28 2.2.2. Phân loại nợ xấu ..............................................................................29 2.2.2.1. Phân loại nợ xấu theo tài sản đảm bảo .......................................29 2.2.2.2. Phân loại nợ xấu theo ngành kinh tế ..........................................29 2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- chi nhánh Gia Lai ...30 2.3.1. Hoạch định .......................................................................................31 2.3.1.1. Chính sách tín dụng .....................................................................31 2.3.1.2. Khung lãi suất ...............................................................................34 2.3.2. Tổ chức thực hiện ............................................................................34 2.3.2.1. Tổ chức bộ máy .............................................................................34 2.3.2.2. Báo cáo quản trị rủi ro .................................................................36 2.3.3. Giám sát ............................................................................................37 2.3.3.1. Nhận diện dấu hiệu rủi ro ............................................................37 2.3.3.2. Đánh giá xếp loại và đo lường rủi ro tín dụng ............................39 2.3.3.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng..............................................................41 2.3.4. Điều chỉnh sau giám sát ..................................................................43 2.3.4.1. Trích lập dự phòng rủi ro .............................................................43 2.3.4.2. Xử lý nợ có vấn đề ........................................................................43 2.4. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH GIA LAI ................................44
2.4.1. Đánh giá chung ................................................................................45 2.4.2. Những thành công đạt đƣợc trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- chi nhánh Gia Lai............................................................45 2.4.2.1. Bước đầu đã áp dụng mô hình quản trị rủi ro tập trung theo chuẩn mực quốc tế .......................................................................................45 2.4.2.2. Công tác nhận diện rủi ro trong cho vay DNVVN mang đến dấu hiệu tích cực .................................................................................................46 2.4.2.3. Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ đã hỗ trợ cho quá trình cho vay DNVVN ..................................................................................................46 2.4.2.4. Phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro tuân thủ theo đúng quy định của ngân hàng Nhà nước.............................................................46 2.4.3. Những hạn chế trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- chi nhánh Gia Lai .................................................................................47 2.4.3.1. Các quy định bảo đảm an toàn trong quá trình cấp tín dụng của chính sách tín dụng DNVVN còn chưa đầy đủ và chặt chẽ ......................47 2.4.3.2. Mô hình quản trị rủi ro tín dụng DNVVN tập trung chưa phát huy hết hiệu quả ...........................................................................................47 2.4.3.3. Báo cáo quản trị rủi ro chưa được NHCT Gia Lai quan tâm đúng mức ......................................................................................................48 2.4.3.4. Hệ thống thông tin nội bộ còn yếu kém .......................................48 2.4.3.5. Đánh giá xếp loại và đo lường rủi ro tín dụng thiếu tính khách quan, chưa đạt chuẩn Basel ........................................................................48 2.4.3.6. Công tác kiểm soát rủi ro trong cho vay DNVVN chưa hiệu quả .. .......................................................................................................49
2.4.3.7. Quản lý danh mục tín dụng DNVVN chưa được lãnh đạo quan tâm trong công tác điều hành, cũng như chưa có hướng dẫn cụ thể về biện pháp xử lý rủi ro danh mục tín dụng DNVVN ...................................50 2.4.3.8. Công tác xử lý nợ còn nhiều bất cập ...........................................50 2.4.4. Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- chi nhánh Gia Lai .................................................51 2.4.4.1. Nguyên nhân bên ngoài ngân hàng ............................................51 2.4.4.2. Nguyên nhân bên trong ngân hàng .............................................55 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................................ 57 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-CHI NHÁNH GIA LAI ................................ 59 3.1. ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỤC TIÊU HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-CHI NHÁNH GIA LAI ...................................................................................................................59 3.1.1. Định hƣớng chung ...........................................................................59 3.1.2. Mục tiêu ............................................................................................60 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-CHI NHÁNH GIA LAI ....................61 3.2.1. Giải pháp về hoạch định chiến lƣợc quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Gia Lai ..........................................................61
3.2.1.1. Kiến nghị NHCT Việt Nam xây dựng chính sách tín dụng DNVVN linh hoạt, phù hợp với từng thời điểm và được phổ biến tới toàn hệ thống NHCT ............................................................................................61 3.2.1.2. Kiến nghị NHCT Việt Nam ban hành và hệ thống hóa các quy định bảo đảm an toàn trong quá trình cấp tín dụng ..................................62 3.2.2. Giải pháp về tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- chi nhánh Gia Lai .................................................................................64 3.2.2.1. Kiến nghị NHCT Việt Nam kiện toàn tổ chức và bộ máy quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN ........................................................64 3.2.2.2. Kiến nghị NHCT Việt Nam xây dựng báo cáo quản trị rủi ro dành riêng cho phân khúc DNVVN và tăng tính độc lập trong việc thu thập thông tin phục vụ báo cáo ...................................................................64 3.2.3. Giải pháp về giám sát quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Gia Lai ...........................................................................................65 3.2.3.1. Hoàn thiện công tác thu thập thông tin .......................................65 3.2.3.2. Xem xét và quan tâm đúng mức đến quản lý danh mục tín dụng DNVVN tại NHCT Gia Lai ..........................................................................66 3.2.3.3. Kiến nghị NHCT Việt Nam xây dựng và hoàn thiện hệ thống các công cụ đo lường và định hạng rủi ro tín dụng ..........................................67 3.2.3.4. Kiểm soát rủi ro tín dụng thông qua tăng cường giám sát rủi ro tín dụng trong suốt quá trình cho vay DNVVN cũng như tăng cường công tác kiểm toán nội bộ .....................................................................................69 3.2.4. Giải pháp về điều chỉnh sau giám sát quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Gia Lai ..........................................................70
3.2.4.1. Tiến tới phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro dựa trên kết quả xếp hạng tín dụng .................................................................................70 3.2.4.2. Xử lý nợ có vấn đề với phương châm nhanh, quyết liệt thông qua lựa chọn biện pháp xử lý nợ hợp lý .............................................................71 3.2.5. Các giải pháp hỗ trợ ........................................................................72 3.2.5.1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .........................................72 3.2.5.2. Phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng công nghệ ..............................73 3.3. KIẾN NGHỊ .............................................................................................73 3.3.1. Kiến nghị khác với Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam .73 3.3.1.1. Tăng cường hệ thống thông tin nội bộ ........................................73 3.3.1.2. Chú trọng công tác đào tạo lại .....................................................74 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc...............................................74 3.3.2.1. Nâng cao chất lượng cung cấp thông tin tín dụng .....................74 3.3.2.2. Ứng dụng các nguyên tắc giám sát ngân hàng của ủy ban Basel.. .......................................................................................................74 3.3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác thanh tra .....................................75 3.3.2.4. Xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ chung cho các ngân hàng thương mại.................................................................................75 3.3.2.5. Đưa ra quy trình và hướng dẫn sử dụng các công cụ kỹ thuật hiện đại giảm thiểu rủi ro danh mục tín dụng DNVVN.............................76 3.3.3. Kiến nghị với chính phủ ..................................................................76 3.3.3.1. Duy trì môi trường kinh tế ổn định ..............................................76 3.3.3.2. Hoàn thiện hệ thống pháp luật, môi trường pháp lý ..................77 3.3.3.3. Đưa ra quy định liên quan đến công bố thông tin tài chính của các DNVVN ..................................................................................................77
3.3.3.4. Phát triển thị trường thứ cấp cho hoạt động mua bán các khoản nợ xấu của ngân hàng thương mại .............................................................77 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ................................................................................................ 79 KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 82 PHỤ LỤC ......................................................................................................................... 84
i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Chữ viết đầy đủ CIC Trung tâm thông tin tín dung DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ EWS Early warning system (hệ thống cảnh báo sớm) GHTD Giới hạn tín dụng HĐQT Hội đồng quản trị KHCN Khách hàng cá nhân NHCT/NHCT Việt Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Nam Việt Nam NHCT Gia Lai Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai NHCTD Ngân hàng cấp tín dụng NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại PGD Phòng giao dịch TMCP Thương mại cổ phần TNHH Trách nhiệm hữu hạn TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạn một thành viên TSBĐ Tài sản bảo đảm XLRR Xử lý rủi ro
ii DANH MỤC BẢNG STT Tên bảng biểu Trang Bảng 2.1 Tổng nguồn vốn huy động của NHCT Gia Lai (năm 25 2013-2015) Bảng 2.2 Hoạt động cho vay của NHCT Gia Lai (năm 2013-2015) 26 Bảng 2.3 Kết quả kinh doanh của NHCT Gia Lai (năm 2013-2015) 27 Bảng 2.4 Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn theo nhóm (năm 2013- 28 2015) Bảng 2.5 Phân loại nợ xấu theo tài sản đảm bảo (năm 2013-2015) 29 Bảng 2.6 Phân loại nợ xấu theo ngành kinh tế (năm 2013-2015) 29 Bảng 2.7 Tổng hợp kết quả đánh giá quản trị rủi ro tín dụng trong 45 cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai
iii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngân hàng là định chế tài chính trung gian góp phần làm cho nền kinh tế vận động một cách trôi chảy, thuận lợi. Trong hoạt động của ngân hàng thì hoạt động tín dụng có một vị trí quan trọng, còn là nguồn sinh lợi chủ yếu của nhiều ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Hoạt động tín dụng ngân hàng rất phong phú với nhiều phân khúc thị trường đa dạng, trong đó cho vay khách hàng doanh nghiệp là một phân khúc thị trường được các ngân hàng rất chú trọng. Mảng thị trường cho vay doanh nghiệp là một mảng đầy tiềm năng ở Việt Nam nói chung và trên địa bàn tỉnh Gia Lai nói riêng. Theo số liệu thống kê từ cục thống kê tỉnh Gia Lai năm 2015: 96% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đến cuối năm 2014, có 1.244 doanh nghiệp đã vay vốn tại các ngân hàng trên địa bàn tỉnh, dư nợ vay là khoảng 7.082 tỷ đồng (chiếm 17,5% tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn tỉnh). Một số doanh nghiệp tiếp cận và sử dụng nguồn vốn vay của ngân hàng một cách kém hiệu quả, sử dụng vốn sai mục đích dẫn đến thiệt hại không chỉ cho doanh nghiệp mà còn làm thiệt hại đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai dư nợ khách hàng doanh nghiệp chiếm khoảng 40% tổng dư nợ, nợ quá hạn và nợ xấu lại tập trung chủ yếu ở khối khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính vì thế quản trị rủi ro tín dụng đối với cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ là một yêu cầu bức thiết cần đặt ra nhằm tối đa hóa lợi nhuận bằng cách duy trì mức rủi ro tín dụng trong phạm vi chấp nhận được. Từ những lý do trên em xin lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Gia Lai” làm đề tài luận văn tốt nghiệp.
iv 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu cuối cùng của đề tài nghiên cứu là đề xuất những giải pháp hoàn thiện hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai. Để đạt được mục tiêu trên, đề tài sẽ thực hiện các mục tiêu cụ thể sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại ngân hàng thương mại - Phân tích và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai, chỉ ra những mặt đạt được, những mặt hạn chế và các nguyên nhân đưa đến các hạn chế của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai; - Đề xuất giải pháp hoàn thiện hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai 3. Câu hỏi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu sẽ giải quyết các câu hỏi nghiên cứu sau: - Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai đã đạt được kết quả, hạn chế như thế nào? Những nguyên nhân nào tác động đến hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại ngân hàng hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai? - Để hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai cần có những giải pháp nào? - Những kiến nghị nào đối với Chính phủ, ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam để hỗ trợ cho các giải pháp nêu trên ? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
v Đối tượng nghiên cứu - Theo Luật Các TCTD thì hoạt động cấp tín dụng bao gồm nhiều hình thức phong phú, chẳng hạn cho vay, chiết khấu, bao thanh toán, bảo lãnh …. Tuy nhiên trên cơ sở thực tế hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai thì đề tài chỉ tập trung vào hoạt động cho vay vì hoạt động này phát triển mạnh và đóng góp lớn vào lợi nhuận của ngân hàng, trong khi các hoạt động khác như bảo lãnh, bao thanh toán… ít phát triển tại chi nhánh, với số dư không đáng kể. - Đề tài nghiên cứu vấn đề quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai với lý do là dư nợ cho vay khách hàng cá nhân và khách hàng doanh nghiệp lớn chiếm tỷ lệ khá cao nhưng lại ít xảy ra rủi ro nợ quá hạn, nợ xấu, trong khi đó rủi ro tín dụng, nợ xấu, nợ quá hạn lại tập trung ở khối khách hàng DNVVN. Phạm vi nghiên cứu Luận văn chỉ nghiên cứu rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay, có thể hiểu là việc khách hàng không trả nợ hoặc trả nợ không đúng hạn cho ngân hàng. Thời gian nghiên cứu là trong 3 năm từ năm 2013 đến năm 2015, đây chính là giai đoạn mà Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam liên tục chuyển đổi và hoàn thiện mô hình cấp tín dụng. Vì thế luận văn cũng muốn đánh giá lại những chuyển biến thực tế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai khi áp dụng mô hình cấp tín dụng mới. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Để phù hợp với yêu cầu và đối tượng nghiên cứu của đề tài, phương pháp nghiên cứu được sử dụng là phương pháp nghiên cứu định tính. Số liệu thứ cấp được thu thập trực tiếp tại Ngân hàng nghiên cứu, giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2015. Sử dụng phần mềm excel để xử lý số liệu. Đề thực hiện mục tiêu và nội dung nghiên cứu đề ra, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây:
vi Phƣơng pháp tổng hợp được sử dụng để kế thừa các lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN từ đó hình thành nên cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu. Phƣơng pháp thống kê được sử dụng để thu thập số liệu về: Kết quả hoạt động kinh doanh và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai. Số liệu ở phần này sẽ được xử lý như sau: Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo của tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai sau đó sẽ được xử lý để: So sánh một chỉ tiêu với chỉ tiêu gốc (các số liệu được so sánh phù hợp về không gian, thời gian, nội dung kinh tế, đơn vị đo lường, quy mô…); thống kê bằng bảng biểu để nhìn ra xu hướng, điểm chung của các yếu tố cần phân tích. Phƣơng pháp khảo sát sẽ được sử dụng để tăng tính khách quan cho việc phát hiện những mặt đạt được và những hạn chế trong phần thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai. Phƣơng pháp phân tích quy nạp được sử dụng chủ yếu trong chương 2 của luận văn phần kết quả và hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai. 6. Nội dung nghiên cứu Luận văn bám sát khung lý thuyết để tìm hiểu thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai. Luận văn sẽ đánh giá những hạn chế trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai. Cụ thể, những hạn chế về hoạch định, tổ chức thực hiện, giám sát và điều chỉnh sau giám sát trong quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai.