Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tăng tốc phát triển thị trường trái phiếu đô thị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là củng cố và làm sáng tỏ một số vấn đề mang tính lý luận khoa học về trái phiếu đô thị, kinh nghiệm điều hành thị trường trái phiếu đô thị tại Mỹ – một mô hình kiểu mẫu cho sự phát triển; phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thị trường trái phiếu đô thị ở Việt Nam, từ đó tìm ra những nguyên nhân đưa đến những tồn tại, hạn chế; đề xuất những biện pháp triển thị trường trái phiếu đô thị trong thời gian tới, hỗ trợ cho chính sách phát triển kinh tế xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tăng tốc phát triển thị trường trái phiếu đô thị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH PHẠM THỊ NHƯ HUYỀN TĂNG TỐC PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU ĐÔ THỊ Chuyên ngành: TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học : GS.TS TRẦN NGỌC THƠ
MUÏC LUÏC Trang phuï bìa Danh muïc caùc baûng. Danh muïc caùc hình. Môû ñaàu Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ TRAÙI PHIEÁU ÑOÂ THÒ 1.1 Vaøi neùt veà traùi phieáu ñoâ thò ............................................................................. 1 1.1.1 Khaùi nieäm ........................................................................................................ 1 1.1.2 Phaân loaïi .......................................................................................................... 1 1.1.3 Ñaëc ñieåm ......................................................................................................... 6 1.1.4 Laõi suaát cuûa traùi phieáu ñoâ thò ........................................................................ 11 1.1.5 Ruûi ro cuûa traùi phieáu ñoâ thò ........................................................................... 12 1.1.6 Caùc bieän phaùp phoøng choáng ruûi ro cho traùi phieáu ñoâ thò ............................. 13 1.1.7 Caùc loaïi chöùng khoaùn phaùi sinh .................................................................... 18 1.2 Vai troø cuûa traùi phieáu ñoâ thò .......................................................................... 20 1.3 Kinh nghieäm xaây döïng vaø phaùt trieån thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò taïi Myõ ... 22 Keát luaän chöông 1 ......................................................................................... 24 Chöông 2: TÌNH HÌNH THÒ TRÖÔØNG TRAÙI PHIEÁU ÑOÂ THÒ HIEÄN NAY ÔÛ VIEÄT NAM 2.1 Toång quan veà thò tröôøng traùi phieáu .............................................................. 25 2.2 Tình hình thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò ôû Vieät Nam ....................................... 28 2.2.1 Cô sôû hình thaønh thò tröôøng ........................................................................... 28 2.2.2 Thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh ............................ 31 2.3 Ñaùnh giaù thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò ............................................................ 38
2.3.1 Thaønh quaû ...................................................................................................... 38 2.3.2 Toàn taïi ............................................................................................................ 41 2.4 Nguyeân nhaân cuûa nhöõng toàn taïi.................................................................... 46 2.4.1 Moâi tröôøng kinh teá vó moâ chöa oån ñònh vöõng chaéc, coøn nhieàu ruûi ro tieàm aån ........................................................................................................................ 46 2.4.2 Heä thoáng chính saùch phaùp luaät thuoäc lónh vöïc huy ñoäng voán môùi ñöôïc xaây döïng, trong giai ñoaïn thöû nghieäm chöa hoaøn chænh vaø ñoäng boä, tính hieäu löïc vaø hieäu quaû coøn thaáp, chöa gaén ñöôïc vôùi thöïc teá, laøm cho vieäc höôùng daãn thöïc hieän gaëp nhieàu khoù khaên................................................................ 49 2.4.3 Cô cheá xaùc ñònh laõi suaát traùi phieáu ñoâ thò chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng, phuø hôïp vôùi thöïc teá thò tröôøng .............................................................................. 51 2.4.4 Ñöôøng cong laõi suaát vaãn chöa ñöôïc xaây döïng ............................................. 52 2.4.5 Thieáu vaéng caùc nhaø taïo laäp thò tröôøng .......................................................... 53 2.4.6 Khoâng coù toå chöùc xeáp haïng tín duïng chuyeân nghieäp, laø raøo caûn cho caùc ñòa phöông khi phaùt haønh traùi phieáu ................................................................... 55 2.4.7 Tính thanh khoaûn cuûa caùc loaïi traùi phieáu chöa cao ..................................... 55 Keát luaän chöông 2.......................................................................................... 58 Chöông 3: GIAÛI PHAÙP ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG TRAÙI PHIEÁU ÑOÂ THÒ 3.1 Nhoùm giaûi phaùp toång theå............................................................................... 59 3.1.1 Taêng cöôøng caùc nguoàn taøi chính cho ñòa phöông ......................................... 59 3.1.2 Xaây döïng chính saùch quaûn lyù nôï ñòa phöông phuø hôïp ................................. 60 3.1.3 Naâng cao uy tín vay nôï cuûa ñòa phöông ....................................................... 62 3.1.4 Khuyeán khích phaùt trieån caùc toå chöùc xeáp haïng chuyeân nghieäp .................. 65 3.1.5 Phaùt huy hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Quyõ ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò .................. 67 3.1.6 Ñaåy maïnh söï phaùt trieån cuûa caùc nhaø taïo laäp thò tröôøng ............................... 70
3.2 Nhoùm giaûi phaùp chi tieát ................................................................................. 71 3.2.1 Hoaøn thieän khung phaùp lyù cho söï phaùt trieån thò tröôøng ............................... 71 3.2.2 Ña daïng hoùa caùc loaïi haøng hoùa .................................................................... 73 3.2.3 Xaây döïng möùc laõi suaát phuø hôïp .................................................................... 76 3.2.4 Giaûi phaùp taêng tính thanh khoaûn vaø haïn cheá ruûi ro cho traùi phieáu.............. 79 Keát luaän chöông 3.......................................................................................... 84 Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc
DANH MUÏC BAÛNG Trang Baûng 1.1 Baûng ñaùnh giaù heä soá tín nhieäm 8 Moâ hình ñaùnh giaù söï phaùt trieån thò tröôøng traùi phieáu ñoâ Baûng 1.2 22 thò Baûng 2.1 Nhu caàu voán ñaàu tö cuûa caùc döï aùn troïng ñieåm 33 Baûng 2.2 Keát quaû phaùt haønh traùi phieáu ñoâ thò giai ñoaïn 2003-2007 35 So saùnh laõi suaát cuûa caùc loaïi traùi phieáu chính phuû, traùi Baûng 2.3 37 phieáu ñoâ thò, traùi phieáu doanh nghieäp
DANH MUÏC HÌNH Trang Hình 1.1 Tyû leä traùi phieáu ñoâ thò Myõ ñöôïc baûo hieåm. 17 Hình 2.1 Giaù trò traùi phieáu phaùt haønh giai ñoaïn 2001-2006 26 Hình 2.2 So saùnh laõi suaát traùi phieáu chính phuû vaø traùi phieáu ñoâ thò 38 Hình 2.3 Möùc taêng tröôûng GDP giai ñoaïn 2000-2007 46 Toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa caùc khu vöïc vaø quoác gia Hình 2.4 46 2007 Hình 2.5 Tyû leä laïm phaùt qua caùc naêm 47 Hình 2.6 Bieán ñoäng giaù vaøng 2007 48 Hình 2.7 Cô caáu traùi phieáu giao dòch 57 Hình 3.1 Moâ hình thaønh laäp toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm 67
MÔÛ ÑAÀU 1. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI Vieät Nam laø nöôùc ñang phaùt trieån, ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng luoân ñöôïc xem laø moät vaán ñeà troïng taâm vaø ñaët leân haøng ñaàu nhaèm thu huùt nguoàn voán ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc. Trong boái caûnh thöïc hieän phi taäp trung hoùa ngaân saùch nhaø nöôùc, giaûm daàn caùc khoaûn chuyeån giao töø ngaân saùch trung öông cho ngaân saùch ñòa phöông ñaõ laøm cho vieäc vay nôï cuûa chính quyeàn ñòa phöông trôû thaønh moät vaán ñeàquan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån cuûa quoác gia. Coù nhieàu caùch ñeå chính quyeàn ñòa phöông huy ñoäng voán, tuy nhieân treân thöïc teá coù 2 caùch chuû yeáu thöôøng ñöôïc söû duïng laø: vay ngaân haøng vaø vay qua thò tröôøng taøi chính baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu. Huy ñoäng voán qua phaùt haønh traùi phieáu laø moät trong nhöõng löïa choïn, nhöng trong xu höôùng phaùt trieån noù caøng ñöôïc quan taâm vì nhöõng lôïi ích noù mang laïi. Ngoaøi lôïi ích huy ñoäng nguoàn voán, noù coøn taïo aùp löïc buoäc caùc chính quyeàn ñòa phöông phaûi caûi tieán, taêng cöôøng tính minh baïch vaø coâng khai hoùa trong quaûn lyù ngaân saùch ñòa phöông, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc döï aùn ñaàu tö coâng coäng, giuùp phaùt trieån thò tröôøng taøi chính, thuùc ñaåy quaù trình tö nhaân hoùa, taïo söï chuû ñoäng trong vieäc hoaïch ñònh chieán löôïc phaùt trieån…Vôùi aùp löïc nhu caàu voán, ñoøi hoûi chính quyeàn ñòa phöông phaûi xaây döïng moät chieán löôïc huy ñoäng voán hieäu quaû. Ñeå giaûi quyeát phaàn naøo nhu caàu veà voán, moät soá ñòa phöông maïnh daïn trieån khai giaûi phaùp huy ñoäng voán qua thò tröôøng traùi phieáu. Hình thöùc naøy böôùc ñaàu ñaõ phaùt huy vai troø tích cöïc trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñòa phöông, tuy nhieân, nhöõng hieäu quaû ñoù vaãn chöa cao, thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò chöa ñöôïc nhieàu ñòa phöông aùp duïng môû roäng huy ñoäng nguoàn voán ñeå ñaàu tö cô sôû haï taàng thuùc ñaåy kinh teá xaõ hoäi ñòa phöông phaùt trieån. Vì vaäy, taùc giaû choïn ñeà taøi “THÒ TRÖÔØNG TRAÙI PHIEÁU ÑOÂ THÒ ÔÛ VIEÄT NAM” ñeå laøm luaän aùn, nhaèm taïo ra nhöõng nghieân cöùu coù tính chaát thieát thöïc giuùp cho caùc ñòa phöông coù theå huy ñoäng toát ñöôïc nguoàn voán ñeå phaùt trieån cô sôû haï taàng thoâng qua hình thöùc traùi phieáu.
2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Cuûng coá vaø laøm saùng toû moät soá vaán ñeà mang tính lyù luaän khoa hoïc veà traùi phieáu ñoâ thò, kinh nghieäm ñieàu haønh thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò taïi Myõ – moät moâ hình kieåu maãu cho söï phaùt trieån. Phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò ôû Vieät Nam, töø ñoù tìm ra nhöõng nguyeân nhaân ñöa ñeán nhöõng toàn taïi, haïn cheá. Ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp trieån thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò trong thôøi gian tôùi, hoã trôï cho chính saùch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. 3. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi ñöôïc nghieân cöùu chuû yeáu döïa treân hai phöông phaùp sau:  Phöông phaùp dieãn dòch vaø quy naïp.  Phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp. Ñeà taøi phaân tích thöïc traïng thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò döïa treân caùc thoâng tin toång hôïp töø nhieàu nguoàn nhö: internet, baùo chí, caùc taäp san, chuyeân ñeà cuûa caùc ngaønh coù lieân quan… Sau khi coù ñöôïc nhöõng nguoàn thoâng tin treân, baèng phöông phaùp phaân tích, dieãn dòch caùc yeáu toá ñeå nhaèm thaáy ñöôïc nhöõng toàn taïi cuûa vaán ñeà ñoàng thôøi tìm ra nhöõng nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán caùc yeáu toá ñoù. Cuoái cuøng, vieäc ñöa ra nhöõng phöông höôùng, giaûi phaùp cho söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng traùi phieáu ñoâ thò trong töông lai laø döïa vaøo caùc phöông phaùp toång hôïp vaø quy naïp. Ngoaøi ra ñeà taøi coøn vaän duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, keát hôïp thöïc tieãn kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi ñoàng thôøi quaùn trieät ñöôøng loái, chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc trong vaán ñeà huy ñoäng voán thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu.
1 CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ TRAÙI PHIEÁU ÑOÂ THÒ 1.1 Vaøi neùt veà traùi phieáu ñoâ thò 1.1.1 Khaùi nieäm Trong traøo löu phaùt trieån kinh teá chung, taïi nhöõng quoác gia phaùt trieån, vieäc xaây döïng moät haï taàng cô sôû vöõng chaéc cho vieäc phaùt trieån kinh teá töøng thaønh phoá, khoâng chæ laø nhieäm vuï cuûa chính quyeàn Trung öông maø coøn laø moät muïc tieâu, moät nhieäm vuï cuûa moãi thaønh phoá, moãi bang. Moät trong nhöõng coâng cuï voán ñeå xaây döïng ñoâ thò thöôøng ñöôïc öu thích treân theá giôùi laø traùi phieáu ñoâ thò. Traùi phieáu ñoâ thò laø moät loaïi traùi phieáu theå hieän khoaûn cho vay cuûa caùc nhaø ñaàu tö ñoái vôùi thaønh phoá hay moät khu vöïc. Traùi phieáu naøy ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông phaùt haønh ñeå taêng voán duøng taøi trôï cho caùc hoaït ñoäng coâng coäng vaø caùc döï aùn cô sôû haï taàng phuïc vuï cho lôïi ích coâng coäng. (Phuï luïc 1) 1.1.2 Phaân loaïi Traùi phieáu ñoâ thò daøi haïn noùi chung coù theå chia laøm 3 loaïi chính döïa treân caùch thöùc baûo ñaûm traû nôï: - Traùi phieáu nôï chung (General Obligation Bonds – GO); - Traùi phieáu thu nhaäp (Project Revenue Bond); - Traùi phieáu thu nhaäp daønh rieâng (Dedicated Revenue Bond) 1.1.2.1 Traùi phieáu nôï chung (General Obligation bonds) Ñaây laø loaïi traùi phieáu maø khaû naêng traû nôï ñöôïc baûo ñaûm baèng toaøn boä caùc nguoàn thu vaø khaû naêng taïo ra thu nhaäp cuûa nhaø phaùt haønh (full faith and credit). Ñieàu naøy coù nghóa laø toaøn boä quyeàn löïc thu thueá cuûa nhaø phaùt haønh ñöôïc duøng ñeå baûo ñaûm cho vieäc traû nôï töùc laø chæ coù nhöõng nhaø phaùt haønh ñöôïc quyeàn ñaùnh thueá
2 (nhö chính quyeàn ñòa phöông hay cuï theå hôn ôû Mó laø chính quyeàn bang, thaønh phoá, thò traán hoaëc haït) môùi coù theå phaùt haønh traùi phieáu nôï chung. Vì lí do naøy neân ñoä an toaøn cuûa traùi phieáu nôï chung raát cao (thöôøng chæ sau traùi phieáu chính phuû) nhöng buø laïi thì laõi suaát thaáp hôn so vôùi caùc loaïi traùi phieáu coâng ty. Ñoä an toaøn cuûa traùi phieáu nôï chung khoâng chæ phuï thuoäc vaøo khaû naêng ñaùnh thueá maø coøn vaøo söï saün saøng (willingness) cuûa chính quyeàn ñòa phöông trong vieäc taêng thueá, giaûm chi tieâu hoaëc tieán haønh caùc bieän phaùp caàn thieát ñeå baûo ñaûm khaû naêng traû nôï ñaày ñuû vaø ñuùng haïn. ÔÛ Mó, noùi chung bang coù quyeàn löïc ñaùnh thueá lôùn hôn caùc ñôn vò haønh chính nhoû hôn noù nhö: thaønh phoá, thò traán, laøng, haït… neân bang thöôøng döïa vaøo thueá thu nhaäp caù nhaân vaø coâng ty, thueá baùn leû, thueá xaêng hoaëc phí söû duïng xa loä ñeå baûo ñaûm cho traùi phieáu cuûa mình. Do lo ngaïi chính quyeàn ñòa phöông coù theå laïm duïng quyeàn ñaùnh thueá ñeå taêng thueá quaù möùc, thöôøng coù moät giôùi haïn ñöôïc luaät phaùp qui ñònh ñoái vôùi khaû naêng taêng thueá cuûa nhaø phaùt haønh. Trong tröôøng hôïp naøy, traùi phieáu nôï chung ñoù ñöôïc goïi laø traùi phieáu giôùi haïn thueá (limited tax bonds) töùc laø thueá khoâng theå ñöôïc taêng voâ haïn ñònh ñeå traû nôï. Ngöôïc laïi, loaïi traùi phieáu khoâng bò giôùi haïn nhö vaäy ñöôïc goïi laø traùi phieáu khoâng giôùi haïn. ÔÛ moät soá quoác gia, vieäc phaùt haønh traùi phieáu nôï chung phaûi ñöôïc thoâng qua söï chaáp thuaän ôû moät cuoäc tröng caàu yù daân. Ñieàu naøy laøm cho traùi phieáu nôï chung phaàn naøo maát ñi tính haáp daãn ñoái vôùi caùc nhaø chöùc traùch nhöng noù mang laïi moät söï an toaøn cho nhöõng ngöôøi naém giöõ traùi phieáu vì coù söï uûng hoä veà maët chính trò cho vieäc phaùt haønh vaø traû nôï. Moät soá quoác gia laïi giôùi haïn vieäc phaùt haønh traùi phieáu nôï chung baèng caùch aán ñònh moät tæ leä nôï nhaát ñònh maø ñòa phöông khoâng ñöôïc vöôït quaù (tæ leä naøy coù theå tính treân ñaàu ngöôøi hoaëc so saùnh toång löôïng nôï toàn vôùi toång thu nhaäp…).
3 Hoäp 1: Moät soá neùt chính cuûa traùi phieáu nôï chung - Ñaûm baûo baèng toaøn boä nguoàn vaø khaû naêng taïo ra thu nhaäp cuûa nhaø phaùt haønh; - Döïa treân khaû naêng ñaùnh thueá cuûa ñòa phöông (thueá giaù trò gia taêng, thueá taøi saûn, thueá baùn leû…) vaø caùc khoaûn trôï caáp töø trung öông; - Bò haïn cheá bôûi chính quyeàn trung öông hoaëc moät soá giôùi haïn khaùc nhö yeâu caàu phaûi thoâng qua bieåu quyeát; - Thöôøng ñöôïc duøng ñeå taøi trôï cho caùc döï aùn khoâng sinh lôïi; - Khoâng ñoøi hoûi ñaïi dieän ngöôøi sôû höõu traùi phieáu hoaëc caùc quó döï phoøng traû nôï; - Caùc nhaø ñaàu tö quan taâm ñeán neàn taûng kinh teá oån ñònh, qui trình quaûn lí taøi chính minh baïch vaø khaû naêng caûi caùch taøi khoùa cuûa nhaø phaùt haønh. 1.1.2.2 Traùi phieáu thu nhaäp (Revenue bonds) Traùi phieáu thu nhaäp laø loaïi traùi phieáu ñöôïc phaùt haønh ñeå laáy tieàn taøi trôï cho moät döï aùn cuï theå naøo ñoù nhöng khoâng nhö traùi phieáu nôï chung, traùi phieáu thu nhaäp khoâng ñöôïc baûo ñaûm bôûi quyeàn löïc ñaùnh thueá cuûa nhaø phaùt haønh maø chæ ñöôïc baûo ñaûm bôûi thu nhaäp mong ñôïi ñöôïc taïo ra töø döï aùn ñöôïc noù taøi trôï. Do vaäy, traùi phieáu thu nhaäp ruûi ro hôn traùi phieáu nôï chung nhöng buø laïi noù thöôøng coù laõi suaát cao hôn. Traùi phieáu thu nhaäp coù theå ñöôïc chia thaønh 2 loaïi laø: traùi phieáu thu nhaäp döï aùn (project revenue bond) vaø traùi phieáu taøi trôï döï aùn (project financing bond). Söï khaùc nhau chuû yeáu cuûa 2 loaïi naøy laø do cô caáu sôû höõu cuûa döï aùn. - Traùi phieáu thu nhaäp döï aùn: ñaây laø loaïi traùi phieáu maø ngöôøi baûo trôï (sponsor) cuûa döï aùn thuoäc khu vöïc coâng coäng (hoaëc hoaøn toaøn thuoäc sôû höõu cuûa doanh nghieäp coâng hoaëc moät cô quan tröïc thuoäc chính quyeàn ) coù theå goùp coå phaàn hay taøi trôï cho döï aùn. Nhaø phaùt haønh coâng coäng thöôøng khoâng ñoøi hoûi laõi cho coå phaàn cuûa mình. Loaïi traùi phieáu naøy ôû
4 Mó ñöôïc phaùt haønh bôûi caùc cô quan coâng coäng vaø thöôøng khoâng coù baát cöù söï tham gia naøo cuûa khu vöïc tö nhaân; - Traùi phieáu taøi trôï döï aùn: ñaây laø loaïi traùi phieáu tuy duøng ñeå taøi trôï cho moät döï aùn mang tính coâng coäng nhöng laïi coù söï tham gia ñoùng goùp cuûa khu vöïc tö nhaân döôùi hình thöùc ñoùng goùp coå phaàn, nhöôïng quyeàn, hôïp ñoàng kinh doanh trong vieäc xaây döïng, sôû höõu vaø coù theå caû vaän haønh döï aùn. Khi ñoù, hoï seõ ñoøi hoûi laõi treân khoaûn voán ñaõ goùp. Traùi phieáu thu nhaäp ngaøy caøng phaùt trieån maïnh meõ. Chaúng haïn, ôû Mó vaøo naêm 1996, 65% traùi phieáu ñöôïc phaùt haønh ñöôïc baûo ñaûm baèng caùc döï aùn trong khi vaøo nhöõng naêm 1970 coù tôùi 2/3 traùi phieáu ñoâ thò ñöôïc phaùt haønh laø traùi phieáu nôï chung. Khaùc vôùi traùi phieáu nôï chung coù tính an toaøn cao, traùi phieáu thu nhaäp coù ñoä an toaøn thaáp hôn neân ñeå coù theå thu huùt nhaø ñaàu tö, nhaø phaùt haønh phaûi ñöa ra moät soá thoûa öôùc (covenant) veà taøi chính vaø moät soá thoûa öôùc khaùc trong taøi lieäu phaùp lí lieân quan tôùi traùi phieáu. Nhöõng thoûa öôùc thoâng duïng nhaát thöôøng bao goàm: thoûa öôùc veà vieäc thieát laäp quó döï tröõ duøng ñeå traû nôï; thoûa öôùc cam keát roõ raøng raèng nhaø phaùt haønh seõ thu phí töø döï aùn ôû möùc ñuû ñeå traû nôï cho ngöôøi giöõ traùi phieáu; thoûa öôùc veà vaän haønh vaø baûo döôõng ñeå baûo ñaûm vôùi ngöôøi giöõ traùi phieáu raèng, döï aùn seõ ñöôïc baûo trì thích hôïp trong suoát doøng ñôøi cuûa döï aùn; thoûa öôùc khoâng caïnh tranh; thoûa öôùc lieân quan tôùi caùc cam keát töông lai veà taøi chính…; Trong moät soá tröôøng hôïp, ñeå taêng ñoä möùc ñoä tín nhieäm cuûa traùi phieáu thu nhaäp, ñaëc bieät trong caùc tröôøng hôïp coâng trình coâng coäng khoâng coù khaû naêng taïo ra ñuû nguoàn thu ñeå traû nôï nhö caùc nhaø maùy thoaùt nöôùc hoaëc heä thoáng ñieän, chính quyeàn ñòa phöông coù theå baûo ñaûm cho traùi phieáu baèng khaû naêng ñaùnh thueá vaø taïo ra thu nhaäp cuûa mình. Nhöõng traùi phieáu nhö vaäy gioáng vôùi traùi phieáu nôï chung hôn laø traùi phieáu thu nhaäp vaø thöôøng ñöôïc goïi laø traùi phieáu ñöôïc baûo ñaûm keùp (double-barrelled issues).
5 Hoäp 2: Moät soá ñaëc tính chính cuûa traùi phieáu thu nhaäp - Caùc khoaûn nôï khoâng ñöôïc baûo ñaûm baèng toaøn boä khaû naêng taïo ra thu nhaäp cuûa nhaø phaùt haønh maø chæ töø thu nhaäp cuûa moät döï aùn naøo ñoù; - Yeâu caàu phaûi coù moät quó döï phoøng traû nôï ñöôïc duy trì ôû moät möùc nhaát ñònh; - Ñoøi hoûi phaûi coù nhieàu thoûa öôùc khaùc nhau lieân quan tôùi laõi suaát, vaän haønh vaø söûa chöõa, khoâng caïnh tranh…; - Phaûi coù nhieàu phaân tích raát saâu veà tính khaû thi cuûa döï aùn, caùch vaän haønh, söï duy tu vaø baûo döôõng trong töông lai, nhu caàu cuûa thò tröôøng…; - Chæ söû duïng cho nhöõng döï aùn coù taïo ra thu nhaäp. 1.1.2.3 Traùi phieáu thu nhaäp daønh rieâng (Dedicated revenue bonds) Vôùi loaïi traùi phieáu naøy, nguoàn chi traû cho traùi phieáu ñöôïc baûo ñaûm baèng moät nguoàn thu nhaäp nhaát ñònh khoâng lieân quan tôùi döï aùn ñöôïc taøi trôï bôûi traùi phieáu. Ví duï, traùi phieáu ñöôïc baûo ñaûm baèng nguoàn trôï caáp töø chính quyeàn trung öông hoaëc thu nhaäp moät loaïi thueá nhaát ñònh nhö thueá röôïu, thueá baùn leû hoaëc thueá xaêng. Taát nhieân, moät soá loaïi traùi phieáu ñöôïc baûo ñaûm baèng nguoàn trôï caáp töø trung öông phaûi ñöôïc söï chaáp thuaän töø trung öông. Khi traùi phieáu ñöôïc baûo ñaûm bôûi nguoàn thu nhaäp daønh rieâng, caàn quan taâm ñeán moät soá vaán ñeà nhö: - Ñaàu tieân, laøm sao chaéc chaén ñöôïc raèng nguoàn thu nhaäp daønh rieâng ñoù seõ ñuû ñeå ñaùp öùng nhu caàu traû nôï vaø seõ duy trì ñöôïc möùc ñoä ñoù cho ñeán khi traùi phieáu ñaùo haïn; - Thöù hai, möùc ñoä nghieâm chænh trong vieäc chaáp haønh cam keát ñöa khoaûn thu nhaäp daønh rieâng vaøo quó duøng ñeå traû nôï traùi phieáu. Möùc ñoä tin caäy cuûa thò tröôøng vaøo vieäc chính quyeàn ñòa phöông seõ söû duïng nguoàn thu nhaäp daønh rieâng cho traû nôï traùi phieáu vaø tæ leä nôï coù taùc ñoäng tôùi laõi suaát chaáp nhaän cuûa thò tröôøng ñoái vôùi traùi phieáu.
6 Hoäp 3: Moät soá ñaëc tính cuûa traùi phieáu thu nhaäp daønh rieâng - Nguoàn traû nôï taùch rieâng vôùi thu nhaäp cuûa döï aùn; - Caàn coù quó daønh cho traû nôï; - Phaûi coù söï phaân tích raát kó löôõng veà nguoàn thu nhaäp duøng ñeå traû nôï seõ ñöôïc taïo ra trong suoát doøng ñôøi cuûa traùi phieáu; - Coù thoûa öôùc lieân quan ñeán coá gaéng duy trì nguoàn thu nhaäp daønh rieâng; 1.1.3 Ñaëc ñieåm 1.1.3.1 Mieãn thueá Qui ñònh naøy buoäc chính quyeàn trung öông laãn chính quyeàn ñòa phöông khoâng theå can thieäp laãn nhau trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cung caáp dòch vuï cho ngöôøi daân. Thu nhaäp laõi töø nhöõng chöùng khoaùn ñoâ thò ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp chính phuû nhöng voán thaëng dö töø chöùng khoaùn ñoâ thò thì khoâng ñöôïc mieãn thueá. Tuy nhieân, neáu chöùng khoaùn ñöôïc phaùt haønh thaáp hôn meänh giaù (at a discount from par) thì baát cöù söï taêng giaù gaàn baèng meänh giaù ñöôïc xem nhö phaàn laõi traùi phieáu vaø ñöôïc mieãn thueá. Neáu chöùng khoaùn tieáp tuïc taêng giaù thì phaàn thaëng dö naøy khoâng ñöôïc mieãn thueá. Khoaûn thueá ñöôïc mieãn laø khoaûn trôï caáp chính phuû cho nhöõng nhaø ñaàu tö coù thu nhaäp cao vì giaù trò thueá ñöôïc mieãn taêng cuøng vôùi thueá suaát thueá thu nhaäp cuûa nhaø ñaàu tö. Do ñoù, traùi phieáu ñoâ thò haáp daãn hôn nhöõng chöùng khoaùn chòu thueá khaùc khi so saùnh lôïi nhuaän sau thueá. Tuy nhieân, traùi phieáu mieãn thueá coøn coù söï khaùc nhau veà tính thanh khoaûn vaø nhöõng ñaëc ñieåm khaùc so vôùi chöùng khoaùn chòu thueá. Moät coâng ty caàn naém giöõ chöùng khoaùn vì muïc ñích deã thanh khoaûn coù theå naém giöõ nhöõng chöùng khoaùn chòu thueá nhö traùi phieáu kho baïc ít ruûi ro loã duø lôïi töùc sau thueá thaáp hôn lôïi töùc cuûa traùi phieáu ñoâ thò. Ñoái vôùi nhoùm nhaø ñaàu tö coù thueá suaát thueá thu nhaäp thaáp thì chöùng khoaùn
7 chòu thueá laïi haáp daãn hôn traùi phieáu ñoâ thò. Vì vaäy, ñaëc ñieåm mieãn thueá giôùi haïn nhu caàu traùi phieáu ñòa phöông cuûa nhoùm caù nhaân vaø quó töông hoã (mutual funds) coù thu nhaäp cao (nhöõng nhaø ñaàu tö, coâng ty baûo hieåm baát ñoäng saûn, toå chöùc phi taøi chính). Söï giôùi haïn naøy laø moät khoù khaên trong nhöõng naêm saép tôùi khi chính quyeàn ñòa phöông phaûi huy ñoäng moät khoái luôïng voán lôùn ñeå ñaùp öùng vôùi söï phaùt trieån cuûa daân soá. Ví duï: vaøo cuoái naêm 1998, traùi phieáu coâng ty daøi haïn ñöôïc ñaùnh giaù heä soá tín nhieäm laø Aa coù laõi suaát 6,6%. Cuøng thôøi ñieåm, traùi phieáu ñoâ thò daøi haïn cuõng coù heä soá tín nhieäm Aa coù laõi suaát 4,8%. Neáu thueá suaát thueá thu nhaäp cuûa nhaø ñaàu tö laø 30% vôùi caùc ñieàu kieän khaùc nhö nhau thì nhaø ñaàu tö naøy thích traùi phieáu coâng ty hay laø traùi phieáu ñoâ thò? Ñeå traû lôøi, chuùng ta caàn so saùnh möùc sinh lôïi sau thueá cuûa caû 2 traùi phieáu. Boû qua thueá ñòa phöông, traùi phieáu ñoâ thò traû 4,8% tröôùc thueá laãn sau thueá. Coøn traùi phieáu coâng ty traû 6,6% x (1 – 30%) = 4,6% vì chuùng ta phaûi tính thueá thu nhaäp. Do ñoù, traùi phieáu ñoâ thò coù möùc sinh lôïi cao hôn. 1.1.3.2 Heä soá tín nhieäm (credit rating) Moät ñaëc ñieåm laøm cho chöùng khoaùn ñoâ thò thu huùt nhaø ñaàu tö laø khaû naêng chi traû cao. Khoaûng 10% traùi phieáu ñoâ thò ôû Myõ ñöôïc Moody’s Investor Service vaø Standard and Poor’s Corparation ñaùnh giaù laø AAA, khoaûng moät nöûa ñöôïc ñaùnh giaù AA hoaëc A. Chæ moät soá löôïng töông ñoái nhoû ñöôïc ñaùnh giaù laø BA hoaëc thaáp hôn. Ñieàu naøy coù nghóa laø ña soá traùi phieáu ñoâ thò ñöôïc xem laø coù chaát löôïng ñaàu tö hôn laø mua maïo hieåm.
8 Baûng 1.1: Baûng ñaùnh giaù heä soá tín nhieäm Moody’s Standard and Poor’s Haïng ñaàu tö Toát nhaát Aaa AAA Raát toát Aa AA Toát A A Trung bình Baa BBB Döôùi haïng ñaàu tö Trung bình keùm Ba BB Keùm B B Raát keùm Caa CCC Ñaàu cô Ca CC Maát khaû naêng chi traû C D Ñeå ñöa ra heä soá tín nhieäm, Moody’s vaø nhöõng toå chöùc khaùc xem xeùt ghi cheùp veà caùc ñôït hoaøn traû nôï cuûa chính quyeàn, chaát löôïng vaø khaû naêng thu thueá cuûa chính quyeàn, soá nôï coøn toàn ñoïng, tình hình kinh teá ñòa phöông vaø vieãn caûnh phaùt trieån trong töông lai cuûa neàn kinh teá. Ñaëc ñieåm voán goác vaø laõi cuûa traùi phieáu ñoâ thò ñöôïc ñaûm baûo baèng nguoàn thu thueá laøm cho traùi phieáu coù chaát löôïng ñaàu tö cao. ÔÛ Myõ, ñieàu naøy ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi moät trong nhöõng traùi chuû haøng ñaàu cuûa traùi phieáu ñoâ thò laø ngaân haøng. Ngaân haøng vaø caùc toå chöùc kí quó (depository institution) khoâng ñöôïc pheùp chaáp nhaän chöùng khoaùn nôï ñöôïc ñaùnh giaù döôùi BAA (traùi phieáu maïo hieåm). Ñieàu luaät naøy khuyeán khích chính quyeàn ñòa phöông duy trì heä soá tín nhieäm cao ñeå
9 khuyeán khích söï tham gia chuû ñoäng hôn cuûa nhöõng toå chöùc taøi chính ñoái vôùi nhöõng traùi phieáu ñoâ thò môùi. Söï lo laéng cuûa nhaø ñaàu tö ñoái vôùi chaát löôïng cuûa moät soá traùi phieáu ñoâ thò vaø ruûi ro tieàm aån cuûa moät soá döï aùn ñòa phöông ñaõ taïo ra hôïp ñoàng baûo hieåm coá ñònh (sleep insurance) cho nhöõng traùi phieáu ñoâ thò. ÔÛ Myõ, ñaàu tieân laø söï tham gia cuûa coâng ty Ambac Indemity vaøo ñaàu thaäp nieân 70 vaø sau ñoù laø caùc coâng ty khaùc nhö Municipal Bond Investors Assurance Corp (MBIA), Financial Security Assurance Inc. vaø Finance Guarantee Insurance Corporation. Caùc chính saùch baûo hieåm naøy ñaûm baûo vieäc chi traû voán goác vaø laõi haèng giôø cho caû nhöõng traùi phieáu ñoâ thò coù heä soá tín nhieäm cao nhaát. Tuy nhieân, ngöôøi mua traùi phieáu ñöôïc baûo hieåm thöôøng nhaän möùc laõi thaáp hôn so vôùi nhöõng traùi phieáu khoâng ñöôïc baûo hieåm. Vì theá nhöõng nhaø phaùt haønh coù lôïi töø chính saùch baûo hieåm vì hoï coù theå baùn traùi phieáu ôû möùc chi phí laõi thaáp hôn. Nhöng neáu heä soá tín nhieäm cuûa coâng ty baûo hieåm giaûm, laõi suaát traùi phieáu ñoâ thò coù khuynh höôùng taêng vì nhaø ñaàu tö baét ñaàu quan taâm ñeán khaû naêng chi traû cuûa chính quyeàn ñòa phöông. Baûo hieåm traùi phieáu trôû neân ngaøy caøng quan troïng trong nhöõng naêm gaàn ñaây vì nhöõng khaùch haøng baùn leû (caù nhaân vaø quó töông hoã) ngaøy caøng muoán naém giöõ nhieàu traùi phieáu ñoâ thò hôn. 1.1.3.3 Ña kì haïn (Serialization) Haàu heát traùi phieáu ñoâ thò laø nhöõng traùi khoaùn coù nhieàu kì ñaùo haïn. Vieäc chia nhoû ñôït phaùt haønh traùi phieáu thaønh nhieàu kì haïn traùi ngöôïc vôùi caùch phaùt haønh cuûa coâng ty vaø chính quyeàn Trung öông thöôøng laø traùi phieáu phaùt haønh cuøng moät ñôït vaø ñaùo haïn cuøng moät ngaøy. Taïi sao söï ñaùo haïn nhieàu kì raát phoå bieán ôû lónh vöïc phaùt haønh ñòa phöông? Tröôùc khi traùi phieáu ñaùo haïn nhieàu kì ñöôïc söû duïng roäng raõi, traùi phieáu ñòa phöông laø traùi phieáu coù kì haïn coá ñònh. Vaøo thôøi ñieåm phaùt haønh, chính quyeàn laäp moät quó thanh toaùn nôï
10 (sinking fund) vaø ñoùng goùp haèng naêm ñeán khi ñuû tieàn traû cho traùi phieáu ñaùo haïn. Tuy nhieân nhöõng quó naøy quaù haáp daãn ñoái vôùi nhöõng nhaø chính trò voâ löông taâm vaø ñoái vôùi chính quyeàn ñang phaûi ñoái maët vôùi tình traïng taøi chính teä haïi. Nhöõng quó naøy thöôøng khoâng coøn gì ñeå traû cho traùi phieáu ñoâ thò khi ñeán haïn. Do ñoù, ñaùo haïn nhieàu kì laø moät giaûi phaùp lí töôûng cho vaán ñeà naøy. Ngoaøi ra chính quyeàn ñòa phöông coù theå tieát kieäm tieàn do traùnh vieäc phaûi traû laõi cao cho khoaûn vay daøi haïn. Vì theá, thay vì phaùt haønh traùi phieáu 10 naêm vaø traû khoaûn laõi cao, nhaø phaùt haønh coù theå phaùt haønh traùi phieáu ña kì haïn vaø traû ít laõi cho nhöõng kì ñaùo haïn ngaén hôn. Tuy nhieân, ñaùo haïn nhieàu kì cuõng coù nhöôïc ñieåm. Moät maët, chia nhoû thaønh nhieàu kì ñaùo haïn khaùc nhau laø giaûm tính thanh khoaûn vaø tính thò tröôøng cuûa traùi phieáu ñoâ thò. Ñôït phaùt haønh ra coâng chuùng vôùi qui moâ trung bình chæ khoaûng 20 ñeán 40 trieäu traùi phieáu. Vì theá, chæ coù moät soá nôï nhoû moãi ñôït ñaùo haïn vaø khoái löôïng giao dòch cho töøng loaïi traùi phieáu cöïc kì haïn cheá. Maët khaùc, nhöõng nhaø ñaàu tö coù toå chöùc thöôøng muoán mua nhöõng loâ traùi phieáu lôùn vaø thích traùi phieáu kì haïn daøi coá ñònh. 1.1.3.4 Ñieàu khoaûn hoaøn traùi (Redemption Provisions) Moät nhaø phaùt haønh quyeát ñònh vay 10 trieäu USD ñaùo haïn trong 10 naêm nhöng cuõng muoán giöõ quyeàn hoaøn traùi tröôùc thôøi haïn. Giaû söû, nhaø phaùt haønh söû duïng tieàn vay taøi trôï döï aùn coù khoaûn thu baét ñaàu töø naêm thöù 5 vaø khoaûn thu nhieàu hôn döï kieán hoaëc do tình hình neàn kinh teá thay ñoåi theo höôùng laøm cho nhaø ñaàu tö coù theå vay ñöôïc nhöõng khoaûn tieàn reû hôn traùi phieáu ñaõ phaùt haønh. Trong tröôøng hôïp naøy nhaø phaùt haønh seõ muoán hoaøn traùi tröôùc thôøi haïn vaø sau ñoù möôïn tieàn treân thò tröôøng coù laõi suaát reû hôn. Neáu nhaø phaùt haønh döï kieán tình huoáng naøy coù theå xaûy ra thì trong cô caáu phaùt haønh traùi phieáu ban ñaàu nhaø phaùt haønh seõ keøm theo ñieàu khoaûn hoaøn traùi tröôùc thôøi haïn. Ñoåi laïi, nhaø ñaàu tö seõ ñoøi hoûi moät khoaûn laõi cao hôn ñeå buø ñaép ruûi ro hoï
11 phaûi nhaän laïi tieàn tröôùc thôøi haïn. Nhöõng ñieàu khoaûn hoaøn traùi coù theå ñöôïc saép xeáp theo 2 caùch: - Mandatory provision: ñoøi hoûi nhaø phaùt haønh hoaøn traùi theo keá hoaïch trong baûn baùo caùo chính thöùc. - Optional provision: nhaø phaùt haønh coù quyeàn mua traùi phieáu taïi baát kì thôøi ñieåm naøo. 1.1.4 Laõi suaát cuûa traùi phieáu ñoâ thò Traùi phieáu ñoâ thò laø moät loaïi chöùng khoaùn nôï do chính quyeàn ñòa phöông phaùt haønh, do vaäy so vôùi caùc loaïi chöùng khoaùn khaùc thì coù möùc ñoä ruûi ro cao hôn traùi phieáu chính phuû vaø thaáp hôn traùi phieáu doanh nghieäp. Vì vaäy, vieäc xaùc ñònh laõi suaát nhö sau: - Ñoái vôùi loaïi traùi phieáu nôï chung: xaây döïng möùc laõi suaát ñaáu thaàu phaùt haønh döïa treân möùc laõi suaát traùi phieáu chính phuû cuøng kyø haïn coäng theâm tyû leä (%) ruûi ro. Tuyø thuoäc vaøo haïng möùc tín nhieäm cuûa chính quyeàn töøng ñòa phöông, coù theå xaùc ñònh tyû leä (%) ruûi ro phuø hôïp. Vì vaäy laõi suaát phaùt haønh seõ coù söï khaùc nhau vaø mang tính caïnh tranh giöõa caùc ñòa phöông. - Ñoái vôùi loaïi traùi phieáu thu nhaäp: vieäc xaùc ñònh laõi suaát phaùt haønh döïa treân cô sôû laõi suaát traùi phieáu chính phuû cuøng kyø haïn hoaëc laõi suaát huy ñoäng tieàn göûi tieát kieäm baèng noäi teä coäng vôùi tyû leä (%) ruûi ro, töông öùng vôùi töøng döï aùn ñaàu tö vaø möùc ñoä cam keát baûo laõnh cuûa chính quyeàn ñòa phöông trong vieäc hoaøn traû nôï vay khi tôùi haïn. Vieäc thanh toaùn tieàn laõi traùi phieáu ñoâ thò ñöôïc thöïc hieän theo 2 caùch cô baûn sau: - Ñoái vôùi loaïi traùi phieáu ñöôïc phaùt haønh theo giaù chieát khaáu, loaïi traùi phieáu naøy khoâng ghi laõi, khi phaùt haønh caùc nhaø ñaàu tö ñaõ ñöôïc thanh toaùn laõi tröôùc, hoï chæ thanh toaùn tieàn mua traùi phieáu thaáp hôn so vôùi meänh giaù ñeå khi ñaùo haïn seõ nhaän toaøn boä soá tieàn baèng vôùi meänh giaù traùi phieáu.
12 - Ñoái vôùi caùc loaïi traùi phieáu coù keøm laõi suaát: nhaø phaùt haønh seõ traû laõi cho ngöôøi sôû höõu theo moät thôøi bieåu thanh toaùn laõi ñöôïc aán ñònh tröôùc. Caùc loaïi traùi phieáu ñoâ thò coù ghi laõi suaát thöôøng ñöôïc thöïc hieän thanh toaùn theo theo laõi suaát ñònh kyø naêm hay saùu thaùng. 1.1.5 Ruûi ro cuûa traùi phieáu ñoâ thò Nhaø phaùt haønh traùi phieáu ñoâ thò coù nhöõng ñieàu khoaûn vöôït troäi trong caùch thöùc thanh toaùn nôï goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn. Tyû leä maát khaû naêng chi traû cuûa traùi phieáu ñoâ thò thaáp hôn so vôùi traùi phieáu doanh nghieäp. Theo thoáng keâ cuûa haõng Moody’s, chæ coù khoaûng 41 traùi phieáu ñoâ thò maát khaû naêng chi traû keå töø naêm 1970. Moody’s cuõng keát luaän raèng tyû leä maát khaû naêng chi traû sau 10 naêm cuûa traùi phieáu ñoâ thò thaáp hôn xaáp xæ 5 laàn so vôùi traùi phieáu doanh nghieäp ñöôïc xeáp haïng Aaa. Traùi phieáu ñoâ thò xeáp haïng tín nhieäm thaáp hôn nhö Baa vaãn coù khaû naêng chi traû cao hôn so vôùi traùi phieáu doanh nghieäp ñöôïc xeáp haïng tín nhieäm cao hôn nhö Aa. 1.1.5.1 Ruûi ro tín duïng (ruûi ro maát khaû naêng chi traû) Ñieàu naøy coù nghóa laø nhaø phaùt haønh maát khaû naêng chi traû hoaëc nôï goác hoaëc laõi hoaëc caû hai ñuùng thôøi haïn. 1.1.5.2 Ruûi ro thanh khoaûn Ruûi ro naøy lieân quan ñeán vieäc nhaø phaùt haønh coù theå baùn traùi phieáu taïi hoaëc gaàn möùc giaù thò tröôøng. Thò tröôøng sô caáp ño löôøng tính thanh khoaûn cuûa traùi phieáu döïc vaøo ñoä lôùn giöõa giaù boû thaàu vaø giaù thöïc hieän. Tuy nhieân, tyû leä sôû höõu cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân cuõng nhö söï can thieäp cuûa caùc nhaø moâi giôùi goùp phaàn laøm giaûm loaïi ruûi ro naøy. 1.1.5.3 Ruûi ro veà laõi suaát Cuõng gioáng nhö caùc loaïi chöùng khoaùn coù thu nhaäp oån ñònh khaùc, traùi phieáu ñoâ thò cuõng chòu ruûi ro veà laõi suaát. Khi laõi suaát taêng, giaù trò cuûa traùi phieáu giaûm xuoáng vaø ngöôïc laïi.