Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại Công ty TNHH TM - DV Hoa Mai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài hệ thống hóa lý thuyết về Bảng điểm cân bằng; phân tích thực trạng đánh giá thành quả hoạt động của Công ty, từ đó thấy được những thành công và hạn chế trong công tác đánh giá thành quả hoạt động nhằm xây dựng Bảng điểm cân bằng tại Công ty; đề xuất một số giải pháp để xây dựng và thực hiện Bảng điểm cân bằng tại Công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại Công ty TNHH TM - DV Hoa Mai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LƯƠNG THỊ LAN HƯƠNG ÁP DỤNG BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG ĐỂ ĐO LƯỜNG THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH TM - DV HOA MAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LƯƠNG THỊ LAN HƯƠNG ÁP DỤNG BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG ĐỂ ĐO LƯỜNG THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH TM - DV HOA MAI Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN ANH HOA TP. Hồ Chí Minh - Năm 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên Lương Thị Lan Hương, học viên cao học chuyên ngành Kế toán khóa 24 trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Xây dựng Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM - DV Hoa Mai” là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện với dữ liệu nghiên cứu trong luận văn đảm bảo tính trung thực, kết quả nghiên cứu chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả Lương Thị Lan Hương
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................. 2 2.1. Mu ̣c tiêu chung: ................................................................................................. 2 2.2. Mu ̣c tiêu cu ̣ thể : ................................................................................................. 3 2.3. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................ 3 3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 3 4. Những nghiên cứu liên quan đến Bảng điểm cân bằng ........................................ 4 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................... 7 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 7 Chương 1: Cơ sở lý luận về Bảng điểm cân bằng và thành quả hoạt động ............. 8 1.1. Tổng quan về bảng điểm cân bằng ....................................................................... 9 1.1.1. Khái niệm Bảng điểm cân bằng ..................................................................... 9 1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển Bảng điểm cân bằng ................................. 10 1.1.3. Cấu trúc Bảng điểm cân bằng....................................................................... 12
1.1.4. Sự cần thiết ứng dụng Bảng điểm cân bằng trong doanh nghiệp ................. 14 1.2. Nội dung của Bảng điểm cân bằng ..................................................................... 15 1.2.1. Tầm nhìn và chiến lược ................................................................................ 15 1.2.2. Xây dựng bản đồ chiến lược ........................................................................ 15 1.2.2.1. Các mục tiêu chiến lược của các phương diện trong BSC ......................... 16 1.2.2.1.1. Phương diện Tài chính .................................................................................. 16 1.2.2.1.2. Phương diện Khách hàng ............................................................................. 17 1.2.2.1.3. Phương diện Quy trình kinh doanh nội bộ .............................................. 17 1.2.2.1.4. Phương diện Học hỏi và phát triển ............................................................ 19 1.2.2.2. Bản đồ chiến lược .................................................................................................. 19 1.2.3. Các thước đo của Bảng điểm cân bằng ........................................................ 21 1.2.3.1. Các thước đo ........................................................................................................... 21 1.2.3.2. Liên kết các thước đo với chiến lược của doanh nghiệp ............................. 23 1.3. Phân tầng Bảng điểm cân bằng ........................................................................... 24 Chương 2: Thiết kế nghiên cứu ................................................................................. 30 2.1. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 30 2.2. Phương pháp và kỹ thuật thu thập dữ liệu .......................................................... 30 2.2.1. Dữ liệu thứ cấp ............................................................................................. 30 2.2.2. Dữ liệu sơ cấp .............................................................................................. 30 2.2.2.1. Thảo luận ................................................................................................... 30 2.2.2.2 Quan sát ...................................................................................................... 31
2.2.2.3. Phiếu khảo sát ............................................................................................ 31 2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu ........................................................................... 32 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 35 Chương 3: Thực trạng đánh giá thành quả hoạt động tại công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Hoa Mai ................................................................................................ 36 3.1. Tổng quan về công ty TNHH TM - DV Hoa Mai .............................................. 36 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ................................................................... 36 3.1.2. Ngành nghề kinh doanh và sản phẩm........................................................... 36 3.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý và sản xuất kinh doanh .............................. 37 3.2. Thực trạng về đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Hoa Mai........................................................................................................ 38 3.2.1. Tầm nhìn và chiến lược của Công ty............................................................ 38 3.2.2. Các phương diện trong đo lường thành quả hoạt động tại Công ty Hoa Mai ................................................................................................................................ 39 3.2.2.1. Phương diện Tài chính ......................................................................................... 39 3.2.2.2. Phương diện Khách hàng ..................................................................................... 42 3.2.2.3. Phương diện Quy trình kinh doanh nội bộ ...................................................... 43 3.2.2.4. Phương diện Học hỏi và phát triển .................................................................... 45 3.3. Đánh giá thực trạng đo lường thành quả hoạt động tại Công ty ......................... 46 3.3.1. Tầm nhìn và chiến lược ................................................................................ 46 3.3.2. Các phương diện đo lường thành quả hoạt động tại Công ty....................... 47 3.3.2.1. Thành công .............................................................................................................. 47
3.3.2.2. Hạn chế ..................................................................................................................... 48 3.3.2.3. Nguyên nhân ........................................................................................................... 49 Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 51 Chương 4: Xây dựng Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ Hoa Mai ................................................................... 52 4.1. Các quan điểm khoa học và thực tiễn được vận dụng ........................................ 52 4.2. Xây dựng BSC tại công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ Hoa Mai ................. 55 4.2.1. Quy trình xây dựng BSC tại Công ty. .......................................................... 56 4.2.2. Triển khai xây dựng BSC ............................................................................. 57 4.2.2.1. Tầm nhìn và chiến lược ........................................................................................ 58 4.2.2.2. Xây dựng Bản đồ chiến lược các mục tiêu tại Công ty ............................... 59 4.2.2.2.1. Mục tiêu của phương diện Tài chính ........................................................ 59 4.2.2.2.2. Mục tiêu của phương diện Khách hàng .................................................... 59 4.2.2.2.3. Mục tiêu của phương diện Quy trình kinh doanh nội bộ ..................... 61 4.2.2.2.4. Mục tiêu của phương diện Học hỏi và phát triển................................... 62 4.2.2.2.5. Bản đồ chiến lược các mục tiêu tại Công ty ........................................... 63 4.2.2.3. Các thước đo cho Bảng điểm cân bằng tại Công ty...................................... 64 4.2.2.3.1. Thước đo của phương diện Tài chính ....................................................... 64 4.2.2.3.2. Thước đo của phương diện Khách hàng .................................................. 68 4.2.2.3.3. Thước đo của phương diện Quy trình kinh doanh nội bộ ................... 72 4.2.2.3.4. Thước đo của phương diện Học hỏi và phát triển ................................. 76
4.2.2.3.5. Mối liên kết giữa các thước đo ................................................................... 78 4.2.2.4. Thiết kế Bảng điểm cân bằng của Công ty ..................................................... 80 4.3. Các điều kiện để triển khai áp dụng BSC tại Công ty Hoa Mai ......................... 88 Kết luận chương 4 ....................................................................................................... 93 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 ATLĐ An toàn lao động 2 BSC Balanced scorecard (Bảng điểm cân bằng ) 3 Công ty Hoa Mai Công ty TNHH TM – DV Hoa Mai 4 DT Doanh thu 5 DTT Doanh thu thuần 6 EVA Economic Value Added (Giá trị kinh tế tăng thêm) 7 GV Giá vốn 8 KDNB Kinh doanh nội bộ 9 KH Khách hàng 10 KP Performance indicator (Chỉ số đo lường hiệu suất) 11 KPI Key performance indicator (Chỉ số đo lường hiệu suất cốt 12 KPIs yếu) performance indicators (Các chỉ số đo lường hiệu suất Key 13 KRI Key sesult indicator (Chỉ số đo lường hiệu quả cốt yếu) cốt yếu) 14 ROCE Return On Capital Employed (Lợi nhuận trên vốn sử 15 ROE dụng) On Equity (Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) Return 16 TM – DV Thương Mại – Dịch vụ 17 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 18 TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Các tỷ số tài chính Công ty đang sử dụng Bảng 3.2: Tỷ trọng nợ phải thu và hàng tồn kho trên tài sản ngắn hạn Bảng 4.1: Tỷ lệ % tăng doanh thu từ khách hàng mới Bảng 4.2: Bảng điểm cân bằng của Công ty năm 2017
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1: Chuyển tầm nhìn và chiến lược thành hành động trên bốn phương diện. Hình 1.2: Bản đồ chiến lược. Hình 1.3: Ba loại thước đo thành quả Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức tại công ty TNHH TM – DV Hoa Mai Hình 4.1: Bản đồ chiến lược các mục tiêu tại công ty TNHH TM - DV Hoa Mai Hình 4.2: Tỷ lệ % giảm chi phí giá vốn trên doanh thu thuần Hình 4.3: Tỷ lệ % khách hàng cũ tiếp tục mua hàng Hình 4.4: Tỷ lệ % doanh thu từ khách hàng mới trên tổng doanh thu Hình 4.5: Mối liên kết giữa các thước đo trên Bảng điểm cân bằng năm 2017.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Một doanh nghiệp ra đời, tồn tại và phát triển thì cần có chiến lược kinh doanh, và để đạt được mục tiêu chiến lược với nguồn lực có hạn của mình, doanh nghiệp cần xác định các hành động ưu tiên thực hiện. Để làm được điều này, việc đánh giá về thành quả hoạt động là điều hết sức cần thiết. Trong nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh khốc liệt, việc chỉ sử dụng thước đo tài chính để đánh giá thành quả hoạt động là không còn phù hợp. Theo Kaplan và Norton (2008) thước đo tài chính không cung cấp đầy đủ thông tin để đánh giá thành quả hoạt động, không đo lường được các yếu tố định hướng cho kết quả tài chính trong tương lai của doanh nghiệp, bỏ qua lợi ích trong dài hạn để đạt được mục tiêu tài chính trong ngắn hạn, thông tin kế toán có thể bị bóp méo để phục vụ cho mục đích tài chính của doanh nghiệp. Bảng điểm cân bằng ra đời đã khắc phục được những nhược điểm này của thước đo tài chính. Bảng điểm cân bằng là một hệ thống chuyển tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu và thước đo cụ thể, Bảng điểm cân bằng giúp đánh giá thành quả hoạt động của doanh nghiệp trên bốn khía cạnh: Tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh, học hỏi và phát triển dựa trên các thước đo tài chính và phi tài chính, từ đó giúp doanh nghiệp có hành động đúng mang lại thành công trong hiện tại và phát triển bền vững trong tương lai. Công ty TNHH TM – DV Hoa Mai là một công ty có quy mô vừa, kinh doanh trong lĩnh vực suất ăn công nghiệp. Với quá trình công nghiệp hóa, những bữa ăn công nghiệp cũng ngày càng phổ biến hơn. Nắm bắt xu thế này, các công ty cung cấp suất suất ăn công nghiệp cũng ngày càng xuất hiện nhiều hơn, chính vì thế mà tính cạnh tranh trong ngành này ngày càng tăng lên, và Công ty TNHH TM - DV Hoa Mai cũng đang đứng trước áp lực cạnh tranh lớn này, tuy nhiên hiện nay Công ty vẫn còn vận dụng việc đo lường thành quả hoạt động bằng các thước đo tài chính, tức là chỉ căn cứ vào các thông tin trong quá khứ, và các giá trị tài sản hữu
2 hình. Các tài sản vô hình như kỹ năng nhân viên, sự hài lòng của khách hàng, ... đóng góp rất lớn cho thành công của Công ty nhưng chưa đo lường được, đây là một điểm hạn chế để Công ty phát triển bền vững trong tương lai. Vấn đề ở đây là Công ty cần phải xây dựng cho mình mô hình đo lường thành quả hoạt động như thế nào để đánh giá thành quả hoạt động hữu hiệu hơn? Theo kết quả khảo sát trên phạm vi toàn cầu gần đây của Bain&Company thì Bảng điểm cân bằng là công cụ đứng thứ 5 trong top 10 công cụ quản trị được ứng dụng rộng rãi nhất trên thế giới (Darrell Rigby and Barbara Bilodeau, 2013). Sự áp dụng rộng rãi của Bảng điểm cân bằng trên toàn cầu chứng tỏ hiệu quả mà BSC mang lại cũng như thể hiện BSC thực sự cần thiết cho các doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh ngày càng tăng. Mặc dù BSC thường được các doanh nghiệp có quy mô lớn sử dụng, tuy nhiên các bài nghiên cứu đã chỉ ra rằng các lý thuyết quản trị chiến lược hầu hết đều có thể sử dụng cho các doanh nghiệp với bất kể quy mô nào và chỉ cần điều chỉnh cho phù hợp với hình thức cũng như mục tiêu kinh doanh. Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc đầu tư phát triển các quy trình kinh doanh nội bộ quan trọng mà công ty phải vượt trội cùng với cải thiện cơ sở hạ tầng để tạo ra sự tăng trưởng và cải tiến lâu dài cho con người, hệ thống và cơ cấu tổ chức cuối cùng sẽ chuyển thành khả năng cạnh tranh và mang lại lợi nhuận cho Công ty (Chimwani et al., 2013). Bảng điểm cân bằng sẽ là một công cụ có thể giúp Công ty cụ thể hóa tầm nhìn và chiến lược thành mục tiêu và thước đo từ đó chuyển thành hành động phù hợp, giúp Công ty có cách đo lường thành quả hoạt động khoa học hơn, thúc đẩy việc phát triển cân bằng và bền vững sau này của Công ty. Do đó tác giả đã quyết định chọn đề tài “áp dụng Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM - DV Hoa Mai” để làm đề tài luận văn. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mu ̣c tiêu chung: Xây dựng Bảng điể m cân bằ ng phù hơ ̣p với thực tế đặc điểm hoạt động kinh
3 doanh và môi trường hoạt động kinh doanh của Công ty để đo lường thành quả hoa ̣t đô ̣ng cho Công ty. 2.2. Mu ̣c tiêu cu ̣ thể : - Hệ thống hóa lý thuyết về Bảng điểm cân bằng. - Phân tích thực trạng đánh giá thành quả hoạt động của Công ty, từ đó thấy được những thành công và hạn chế trong công tác đánh giá thành quả hoạt động nhằm xây dựng Bảng điểm cân bằng tại Công ty. - Đề xuất một số giải pháp để xây dựng và thực hiện Bảng điểm cân bằng tại Công ty. 2.3. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng đo lường thành quả hoạt động tại Công ty hiện nay như thế nào, và hệ thống đo lường thành quả hoạt động hiện tại có giúp Công ty đạt được sứ mệnh và tầm nhìn đã đề ra hay không? - Thế mạnh của Công ty là gì, chiến lược nào phù hợp với tầm nhìn của Công ty và cần có những mục tiêu nào để đạt được chiến lược đó? - Cần phải có một hệ thống đo lường hiệu quả hoạt động cũng như đánh giá thành quả hoạt động của công ty như thế nào để có thể thực thi chiến lược kinh doanh của Công ty trong từng giai đoạn phù hợp? - Các mục tiêu của chiến lược kinh doanh, các thước đo và chỉ tiêu cụ thể trong hệ thống đo lường này được xác định như thế nào? - Các giải pháp nào cần được thực hiện để áp dụng thành công BSC tại Công ty? 3. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu như trên tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính mà cụ thể là phương pháp tình huống (case study research). Dữ liệu được sử dụng bao gồm dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. Công cụ chính trong thu thập dữ liệu sơ cấp được sử dụng ở phương pháp tình huống là quan sát, thảo luận và phiếu khảo sát. Chi tiết phương pháp nghiên cứu được tác giả trình bày tại chương 2
4 4. Những nghiên cứu liên quan đến Bảng điểm cân bằng Để tiến hành nghiên cứu luận văn này, tác giả đã tham khảo một số nghiên cứu liên quan đến BSC của các tác giả trong nước và ngoài nước. Một số đề tài nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến Bảng điểm cân bằng: - Nghiên cứu của George Giannopoulos et al. (2013), về việc sử dụng BSC cho các công ty nhỏ (The use of Balanced Scorecard in small companies, International Journal of Business and Management, vol. 8, number 14) Nghiên cứu trên 500 doanh nghiệp nhỏ tại Anh và Cộng hoà Síp về khả năng áp dụng (có chủ đích hoặc không) BSC vào chiến lược và kế hoạch hoạt động của doanh nghiệp, kết quả cho thấy có 7,5% doanh nghiệp thực sự có áp dụng BSC để quản trị. Bài nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những doanh nghiệp không hề biết hoặc không sử dụng BSC thật ra cũng sử dụng các cách tiếp cận đo lường kết quả hoạt động gần giống như BSC, các doanh nghiệp nhỏ cũng đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh dựa trên bốn khía cạnh giống như mô tả của BSC, sử dụng các chỉ tiêu đo lường tương tự như BSC. - Nghiên cứu của Chimwani et al. (2013), về việc áp dụng BSC cho các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa ở Kenya (Application of Strategic Performance Measures in Small and Medium- Sized Manufacturing Enterprises in Kenya – The used of Balanced Scorecard Perspectives, International Journal of Management, Sciences and Business Research, vol.2, issue 6). Nghiên cứu đo lường kết quả kinh doanh của 100 doanh nghiệp tại Kenya trên 740 doanh nghiệp vừa và nhỏ với 5 ngành nghề khác nhau để xem xét sự ảnh hưởng của 4 khía cạnh đối với doanh nghiệp. Nghiên cứu cho rằng các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Kenya nên đầu tư phát triển các thang đo phi tài chính bên cạnh các thang đo tài chính. Giá trị của doanh nghiệp được tạo ra từ các quy trình kinh doanh nội bộ, sự đổi mới, học hỏi và phát triển nên các doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ các khía cạnh phi tài chính còn lại và xem đó là hướng đầu tư phát triển lớn. Các nhà quản lý doanh nghiệp nên xác định các quy trình kinh doanh nội bộ quan trọng mà công ty phải vượt trội, nên xác định cơ sở hạ tầng mà tổ chức phải xây dựng để tạo ra sự tăng trưởng và cải tiến lâu
5 dài cho con người, hệ thống và cơ cấu tổ chức. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, điều này cuối cùng sẽ chuyển thành khả năng cạnh tranh và mang lại lợi nhuận cho các doanh nghiệp. - Nghiên cứu của Mohamed A. K. Basuony (2014) về đánh giá việc áp dụng BSC giữa công ty lớn và công ty vừa và nhỏ (The Balanced Scorecard in Large Firms and SMEs: A Critique of the Nature, Value and Application, Accounting and Finance Research, Vol. 3, No. 2). Nghiên cứu chỉ ra rằng việc áp dụng BSC ở công ty sẽ sử dụng được trọn vẹn chức năng của BSC, tuy nhiên nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các công ty nhỏ và công ty lớn đều có thể áp dụng chức năng đo lường thành quả hoạt động của hệ thống này. Quy trình thiết kế BSC ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng tương tự như đối với các công ty lớn. - Nghiên cứu của Ľubica Lesáková and Katarína Dubcová (2016) về hiểu biết và sử dụng bảng điểm cân bằng trong các doanh nghiệp tại Cộng hòa Slovak (Knowledge and Use of the Balanced Scorecard Method in the Businesses in the Slovak Republic, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 230, P. 39 – 48, may2016) đã cho thấy điều kiện tiên quyết quan trọng để áp dụng thành công BSC là cam kết của lãnh đạo cấp cao. Bên cạnh đó, sự tham gia của các nhà quản lý cấp thấp hơn, năng lực của các nhà quản lý và sự hiểu biết của nhân viên về thông tin cơ bản của phương pháp cũng là yếu tố quan trọng để áp dụng BSC. Một số đề tài nghiên cứu liên quan đến vận dụng BSC đã thực hiện tại Việt Nam như sau: - Nghiên cứu “Áp dụng Thẻ điểm cân bằng tại các doanh nghiệp dịch vụ Việt Nam” của tác giả Đặng Thị Hương (2010) đã chỉ ra một số thuận lợi và khó khăn để đưa ra các gợi ý giúp các doanh nghiệp dịch vụ triển khai áp dụng Bảng điểm cân bằng. -Trần Thị Hương, 2011. Vận dụng phương pháp thẻ cân bằng điểm (balanced scorecard) tại công ty TNHH MSC Việt Nam. Luận văn thạc sĩ kinh tế trường đại học Kinh tế Tp. HCM. Bài nghiên cứu đề cập đến lý thuyết về bảng điểm cân bằng nhưng chưa nói rõ đến mối liên hệ giữa các mục tiêu và chiến lược của doanh
6 nghiệp. Bài nghiên cứu cũng đã phân tích thực trạng thành quả tài chính để xây dựng BSC cho Công ty và đưa ra giải pháp để triển khai áp dụng. Tuy nhiên bài nghiên cứu chưa phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng, Bảng điểm cân bằng chỉ dừng lại ở cấp độ Công ty và chưa được phân tầng. - Bạch Thị Hồng, 2012. Vận dụng bảng cân bằng điểm trong đánh giá thành quả hoạt động tại công ty cổ phần phần mềm quản lý doanh nghiệp – FASB. Luận văn thạc sĩ kinh tế trường đại học Kinh tế Tp. HCM. Nghiên cứu đã tổng hợp lý thuyết về BSC, nêu ra một số bài học kinh nghiệm về vận dụng BSC, đánh giá thực trạng sử dụng BSC để đưa ra giải pháp hoàn thiện vận dụng BSC tại Công ty FASB. - Nguyễn Thị Hồng Hạnh, 2013. Áp dụng bảng cân bằng điểm (BSC – Balance scorecard) trong các doanh nghiệp Việt Nam. Luận văn thạc sĩ kinh tế trường đại học Kinh tế Tp. HCM. Tác giả đã tổng hợp cơ sở lý luận của Bảng điểm cân bằng, tìm hiểu thực trạng sử dụng bảng điểm cân bằng tại 20 doanh nghiệp và rút ra những nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng BSC. Nghiên cứu cũng đề xuất một số giải pháp để việc áp dụng BSC được hiệu quả và rộng rãi hơn. Tuy nhiên nghiên cứu không đưa ra giải pháp cụ thể khi áp dụng BSC vào từng đối tượng là doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Võ Ngọc Trúc Giang, 2015. Xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH MTV Xây Dựng và Kinh doanh nhà Phú Nhuận. Luận văn thạc sĩ kinh tế trường đại học Kinh tế Tp. HCM. Bài nghiên cứu đã hệ thống lý thuyết về Bảng điểm cân bằng, phân tích thực trạng để làm rõ những thành công và hạn chế nhằm thực hiện xây dựng bảng điểm cân bằng ở cấp độ công ty và phân tầng tới từng phòng ban. Tuy nhiên bài nghiên cứu không nêu ra những kinh nghiệp để áp dụng thành công bảng điểm cân bằng tại Việt Nam cũng như không đề ra các giải pháp để có thể áp dụng thành công BSC tại công ty TNHH MTV Xây Dựng và Kinh doanh nhà Phú Nhuận. Khái niệm xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam khá giống với thế giới, mô hình kinh doanh và môi trường kinh doanh cũng như đặc điểm cấu trúc nội bộ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ giống nhau ở hầu hết các quốc gia trên thế
7 giới. Do đó có thể nói rằng, các kết quả nghiên cứu về BSC trên doanh nghiệp vừa và nhỏ của thế giới cũng có thể áp dụng tại Việt Nam (Nguyễn Thị Thu Nhuần, 2017). Trong sự hiểu biết của mình, tác giả chưa tìm được bài nghiên cứu liên quan đến sử dụng Bảng điểm cân bằng trong lĩnh vực thức ăn công nghiệp trên các tạp chí nước ngoài cũng như trong nước. Mặc dù các bài nghiên cứu vận dụng bảng điểm cân bằng trong nước đã được thực hiện khá nhiều, tuy nhiên hoạt động sản xuất kinh doanh, quy trình kinh doanh, chiến lược kinh doanh, … ở mỗi doanh nghiệp khác nhau, do đó việc ứng dụng Bảng điể m cân bằ ng cũng có những đặc điểm riêng. Vì vậy tác giả mong muốn kế thừa các công trình đã nghiên cứu nhằm vận dụng vào việc xây dựng BSC tại công ty TNHH TM – DV Hoa Mai. 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động. - Phạm vi nghiên cứu: chủ yếu tập trung nghiên cứu và xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động toàn Công ty năm 2017, không triển khai đến cấp độ phòng ban và từng nhân viên công ty. Dữ liệu nghiên cứu của luận văn gồm dữ liệu trong 5 năm 2012 đến 2016. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận văn được thế kế gồm bốn chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về Bảng điểm cân bằng Chương 2. Thiết kế nghiên cứu Chương 3. Thực trạng đánh giá thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM - DV Hoa Mai Chương 4. Xây dựng Bảng điểm cân bằng để đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM - DV Hoa Mai
8 Chương 1: Cơ sở lý luận về Bảng điểm cân bằng và thành quả hoạt động Trong thời đại công nghiệp với hầu hết tài sản của doanh nghiệp là tài sản hữu hình như máy móc thiết bị, đất đai và nhà xưởng, các hệ thống kiểm soát tài chính đã được phát triển để giám sát tình hình tài chính và phân bổ nguồn lực. Tuy nhiên khi thời đại công nghiệp chuyển sang thời đại thông tin với sự thay đổi nhanh chóng của nền kinh tế thế giới cũng như gia tăng về tài sản vô hình và tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Giá trị của các doanh nghiệp lúc này gắn với các quá trình cải tiến, các mối quan hệ khách hàng và nguồn nhân lực. Hệ thống kế toán tài chính truyền thống không còn cung cấp đủ thông tin để đánh giá thành quả hoạt động. Thành quả hoạt động của một doanh nghiệp là kết quả doanh nghiệp đạt được sau một quá trình hoạt động kinh doanh, nó phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp để đạt được mục tiêu cuối cùng là tối đa hoá lợi nhuận. Thành quả hoạt động không chỉ là mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp mà còn là tiêu chí dùng để so sánh với đối thủ cạnh tranh. Thành quả hoạt động có thể là những đại lượng cụ thể có thể định lượng được cũng có thể là những đại lượng chỉ phản ánh được mặt chất lượng có tính chất định tính như thương hiệu, uy tín, sự tín nhiệm của khách hàng về chất lượng sản phẩm, … (Phạm Xuân Lan và Nguyễn Thị Hoàng Mai, 2014). Đánh giá thành quả hoạt động nhằm mục đích xem xét những gì doanh nghiệp đạt được và chưa đạt được, từ đó tìm ra nguyên nhân và điều chỉnh hành động của doanh nghiệp cho phù hợp hơn. Việc đánh giá thành quả hoạt động là điều hết sức cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp, với những nhược điểm của hệ thống đánh giá thành quả hoạt động bằng thước đo tài chính đòi hỏi xuất hiện một hệ thống đánh giá thành quả hoạt động mới. Bảng điểm cân bằng lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 1992 bởi hai giáo sư Kaplan và Norton đã khắc phục được những nhược điểm của hệ thống đánh giá thành quả hoạt động cũ. Cùng với thời gian, nền kinh tế ngày càng phát triển và
9 Bảng điểm cân bằng được thiết kế trở nên linh hoạt hơn cũng như đáp ứng nhiều chức năng hơn so với mô hình đầu tiên. Bài luận văn sử dụng lý thuyết nền về mô hình Bảng điểm cân bằng đầu tiên trên thế giới với chức năng đo lường thành quả hoạt động, kết hợp với những nghiên cứu của Kaplan và Norton năm 1996 cho thấy mối quan hệ nhân quả giữa các các thước đo và các mục tiêu chiến lược trên bốn phương diện của BSC, nghiên cứu của David Pamenter năm 2007 về các loại thước đo và mối quan hệ giữa thước đo với BSC, nghiên cứu của Atkinson và các cộng sự năm 2012 về các yếu tố của BSC và mô hình chung xây dựng bản đồ chiến lược, nghiên cứu của Niven năm 2006 về phân tầng Bảng điểm cân bằng. Bên cạnh đó, các bài nghiên cứu liên quan đến áp dụng BSC cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các bài nghiên cứu vận dụng BSC để đo lường thành quả hoạt động cũng được tác giả kế thừa và vận dụng nhằm đo lường thành quả hoạt động tại công ty Hoa Mai. 1.1. Tổng quan về bảng điểm cân bằng 1.1.1. Khái niệm Bảng điểm cân bằng Bảng điể m cân bằ ng là mô ̣t hê ̣ thố ng nhằ m chuyể n tầ m nhìn và chiến lược của một tổ chức thành những mu ̣c tiêu và thước đo cu ̣ thể thông qua viê ̣c thiế t lâ ̣p mô ̣t hê ̣ thố ng đo lường thành quả hoa ̣t đô ̣ng trong mô ̣t tổ chức trên bố n phương diê ̣n: Tài chiń h, khách hàng, quy trin ̀ h kinh doanh nô ̣i bô ̣, ho ̣c hỏi và phát triể n (Kaplan and Norton, 1996). Bảng điể m cân bằ ng liên quan đế n viê ̣c phát triể n mô ̣t chiế n lươ ̣c của mô ̣t doanh nghiê ̣p, nó đươ ̣c thiế t kế để có mô ̣t cái nhin ̀ cân bằ ng ở tấ t cả các yế u tố kinh doanh của doanh nghiê ̣p qua đó xây dựng các biê ̣n pháp thực hiê ̣n phù hơ ̣p. Sự cân bằng được thể hiện giữa những mục tiêu ngắn hạn và mục tiêu dài hạn, giữa các thước đo tài chính và phi tài chính, giữa những chỉ số về kết quả và những chỉ số thúc đẩy hiệu quả hoạt động, giữa những yế u tố bên ngoài và các yế u tố bên trong (Kaplan and Norton, 1996).