Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính: Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức - Nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức - Nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm đề xuất một số phương hướng, giải pháp đảm bảo việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính: Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức - Nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU HẢO THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC – NGHIÊN CỨU TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU HẢO THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC – NGHIÊN CỨU TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 3 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN KHÁNH LY THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan luận văn “Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức-Nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh” là thành quả nghiên cứu khoa học độc lập của bản thân tôi. Luận văn có vận dụng các tư tưởng, kết quả nghiên cứu của những luận văn của anh chị đi trước. Những dữ liệu dùng để xử lý, phân tích, đánh giá trong luận văn được tác giả trực tiếp tìm kiếm thu thập từ nguồn hợp pháp, chính thống và đáng tin cậy. Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan này./. NGƯỜI CAM ĐOAN Nguyễn Thị Thu Hảo
LỜI CẢM ƠN Sau gần 02 năm tham gia học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia, bằng sự chân thành và kính trọng, tôi xin gửi lời cảm ơn, tri ân sâu sắc đến Ban Lãnh đạo, các phòng, khoa trực thuộc Học viện Hành chính Quốc gia và Quý Thầy Cô đã hướng dẫn, giảng dạy, hỗ trợ tận tình và đầy tâm huyết trong thời gian tôi tham gia học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Đặc biệt, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Khánh Ly đã trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ, định hướng khoa học và tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành luận văn này. Xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc bệnh viện Nhi đồng 2 và các viên chức đang công tác tại Phòng Tổ chức cán bộ, Bệnh viện Nhi đồng 2 đã hỗ trợ, cung cấp tài liệu, số liệu, thông tin có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Với tất cả sự cố gắng, phấn đấu để luận văn này là một tài liệu có giá trị nhưng chắc chắn sẽ có những thiếu sót. Do đó, tác giả sẵn sàng tiếp thu ý kiến góp ý của các nhà khoa học, các quý Thầy Cô giáo và những người quan tâm để chỉnh sửa, bổ sung hoàn thiện luận văn với kết quả tốt nhất. Xin chân thành cảm ơn. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày…..tháng…..năm 2024 TÁC GIẢ Nguyễn Thị Thu Hảo
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ............................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................. 4 3.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................. 4 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................... 5 4.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................. 5 4.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................... 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu........................... 5 5.1. Phương pháp luận ....................................................................... 5 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể.................................................. 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ........................................................ 6 6.1. Ý nghĩa lý luận............................................................................ 6 6.2. Ý nghĩa thực tiễn......................................................................... 6 7. Kết cấu của luận văn ................................................................... 7 Chương 1 ..................................................................................................... 8 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT ................ 8 VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC...................................................................... 8 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. .................................................................................................... 8 1.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. ................ 8 1.1.1.1. Khái niệm viên chức ................................................................... 8 1.1.1.2. Khái niệm pháp luật về quản lý viên chức ............................... 10 1.1.1.3. Khái niệm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. .............. 11 1.1.2. Đặc điểm của việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. . 12 1.1.3. Nguyên tắc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. ............. 13 Khi thực hiện pháp luật về quản lý viên chức phải đảm bảo các nguyên
tắc, bao gồm: ............................................................................................. 13 1.1.4. Vai trò của việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. ..... 15 1.2. Thẩm quyền và nội dung thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. 16 1.2.1. Thẩm quyền thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. ........... 16 1.2.2. Nội dung thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. ................ 19 1.2.2.1. Thực hiện quy định pháp luật về kế hoạch, quy hoạch quản lý viên chức ............................................................................................... 20 1.2.2.2. Thực hiện quy định pháp luật về tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, luân chuyển, đánh giá, thi đua khen thưởng, kỷ luật viên chức. ......................................................................... 20 1.2.2.3. Thực hiện quy định pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng ................. 27 1.2.2.4. Thực hiện quy định pháp luật về chế độ, chính sách .................. 27 1.2.2.5. Thực hiện quy định pháp luật về hoạt động thanh tra, kiểm tra và chế tài xử lý vi phạm pháp luật quản lý viên chức. ........................ 29 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. .......................................................................................................... 30 1.3.1. Những yếu tố khách quan ......................................................... 30 1.3.1.1. Hoạt động xây dựng pháp luật về quản lý viên chức .................. 30 1.3.1.2. Văn bản áp dụng pháp luật về quản lý viên chức ....................... 31 1.3.1.3. Những điều kiện vật chất-kỹ thuật cần thiết đảm bảo cho hoạt động thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. ................................ 31 1.3.1.4. Dư luận xã hội và hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo. ........................................................... 31 1.3.1.5. Chính sách đãi ngộ, lương, thưởng, phụ cấp .............................. 32 1.3.2. Những yếu tố chủ quan ............................................................. 34 1.3.2.1. Công tác tổ chức và cán bộ của các cơ quan có thẩm quyền thực hiện pháp luật về quản lý viên chức.................................................. 34 1.3.2.2. Trình độ văn hóa pháp lý và ý thức pháp luật của các chủ thể thực hiện pháp luật về quản lý viên chức.................................................. 35 Tiểu kết Chương 1..................................................................................... 36 Chương 2 ................................................................................................... 37 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................................................................................... 37 2.1. Khái quát về vị trí, chức năng, cơ cấu tổ chức bộ máy và đội ngũ viên chức của Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. ...... 37 2.1.1. Vị trí, chức năng của Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí
Minh. 37 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. ............................................................................................ 41 2.1.3. Thực trạng đội ngũ viên chức của Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. ..................................................................................... 44 2.1.3.1. Về quản lý, sử dụng số lượng người làm việc được giao ........... 44 2.1.3.2. Về cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp ...................... 45 2.1.3.3. Về trình độ đào tạo của viên chức............................................... 45 2.1.3.4. Về trình độ lý luận chính trị ........................................................ 46 2.2. Kết quả thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh thời gian qua. ....................................... 46 2.2.1. Về công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. .......................................................................................................... 46 2.2.2.1. Vị trí việc làm trong cơ quan, tổ chức hành chính...................... 46 2.2.2.2. Tuyển dụng, sử dụng và thực hiện chế độ, chính sách đối với viên chức ................................................................................................... 47 2.2.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng ...................................................................... 58 2.2.2.4. Đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức..................................... 59 2.2.2.5. Thi đua, khen thưởng .................................................................. 61 2.2.2.6. Về xử lý kỷ luật viên chức .......................................................... 62 2.2.2.7. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật ................................ 64 2.2.2.8. Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật .............................. 65 2.3. Đánh giá việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh thời gian qua. ................................ 66 2.3.1. Những thành quả đạt được trong công tác tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại bệnh viện Nhi đồng 2.................................. 66 2.3.2. Những hạn chế, nguyên nhân trong công tác thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại bệnh viện Nhi đồng 2 ............................................. 70 2.3.2.1. Những hạn chế ............................................................................ 70 2.3.2.2. Nguyên nhân Hạn chế ................................................................. 75 Tiểu kết Chương 2..................................................................................... 78 Chương 3 ................................................................................................... 79 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................................................ 79 3.1. Quan điểm bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. ..................................... 79
3.1.1. Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong bệnh viện phải tuân thủ các quan điểm, chủ trương của Đảng. ......................................... 79 3.1.2. Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức cần gắn với việc bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các bệnh viện. ...................... 80 3.1.3. Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong bệnh viện cần đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với việc thực hiện pháp luật về viên chức nói chung. ......................................................................................... 81 3.1.4. Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong bệnh viện cần phải bảo đảm sự minh bạch và bình đẳng, quyền và lợi ích chính đáng. . 82 3.1.5. Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong bệnh viện cần lưu ý đặc thù môi trường y tế. ................................................................... 83 3.2. Một số giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh................................. 85 3.2.1. Nhóm giải pháp chung. ................................................................... 85 3.2.1.1. Kiến nghị, đề xuất cấp có thẩm quyền hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý viên chức trong bệnh viện ............................... 85 3.2.1.2. Nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của viên chức và các tổ chức trực thuộc bệnh viện trong việc thực hiện pháp luật ............. 86 3.2.1.3. Tăng cường thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trên cơ sở hoàn thiện công tác tổ chức và công tác cán bộ ................................... 87 3.2.1.4. Tăng cường thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trên cơ sở đảm bảo điều kiện vật chất, môi trường làm việc tốt cho việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức .......................................................... 88 3.2.2. Nhóm giải pháp cụ thể bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. ....................... 89 3.2.2.1. Công tác tuyển dụng viên chức ................................................ 89 3.2.2.2. Công tác thi nâng ngạch viên chức ........................................... 91 3.2.2.3. Công tác đánh giá viên chức..................................................... 91 3.2.2.4. Công tác thi đua, khen thưởng .................................................... 92 3.2.2.5. Công tác xử lý kỷ luật viên chức ................................................ 95 3.2.2.6. Công tác đào tạo, bồi dưỡng ....................................................... 95 Tiểu kết Chương 3..................................................................................... 97 KẾT LUẬN ............................................................................................... 98 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................ 100
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BHXH: Bảo hiểm xã hội. BHYT: Bảo hiểm y tế. BHTN: Bảo hiểm thất nghiệp. BVNĐ2: Bệnh viện Nhi đồng 2. HĐLV: Hợp đồng làm việc. QLVC: Quản lý viên chức. XHCN: Xã hội chủ nghĩa. VBQPPL: Văn bản quy phạm pháp luật. TPHCM: Thành phố Hồ Chí Minh. PBGDPL: Phổ biến, giáo dục pháp luật.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định tầm quan trọng của người cán bộ, Người đã đưa ra kết luận mọi công việc thành công hay thất bại đều do năng lực, phẩm chất của người cán bộ quyết định; có cán bộ tốt, việc gì cũng xong [27, tr.5]. Công chức, viên chức là người trực tiếp thi hành nhiệm vụ, công vụ nên ảnh hưởng rất lớn, quyết định chất lượng cũng như sự thất bại hay thành công của công việc thực hiện. Ở giai đoạn thời kỳ đổi mới, nhà nước ta đang ra sức đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính, xây dựng một nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, trong sạch vững mạnh thì không thể thiếu lực lượng quan trọng, trực tiếp thi hành công vụ đó là cán bộ, công chức, viên chức. Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương khóa XII khẳng định Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm chú trọng theo dõi, bám sát công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức từ trung ương đến địa phương, nhất là người đứng đầu các cơ quan, đơn vị đều có trình độ chuyên môn, năng lực và đủ phẩm chất đạo đức, uy tín và bản lĩnh chính trị vững vàng để đáp ứng sự phát triển của xã hội và yêu cầu trong tình hình mới, bối cảnh mới của Việt Nam cũng như của thế giới. Nghị quyết Đại hội XIII của Ban Chấp hành Trung ương Đảng ngày 01/02/2021 cũng đã một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ và đưa ra quan điểm tiếp tục tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ [2, tr.5]. Điều này minh chứng cho việc dồn sức trong việc kiến tạo một nền hành chính vững mạnh với lực lượng cán bộ, công chức, viên chức vừa hồng vừa chuyên cho Đảng, Nhà nước. Bệnh viện Nhi đồng 2 trải qua 45 năm hình thành và phát triển ( 01/6/1978 – 01/6/2023), là bệnh viện Nhi khoa – hạng 1, trực thuộc Sở Y tế thành phố Hồ
2 Chí Minh, một trong 4 bệnh viện Nhi đầu ngành ở Việt Nam chịu trách nhiệm khám, chữa bệnh cho trẻ em độ tuổi từ 0 đến dưới 16 tuổi của Thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh phía Nam. Số giường bệnh kế hoạch được giao là 1400 giường với đầy đủ các chuyên khoa, đặc biệt là khoa Ngoại Thần kinh, khoa Ung bướu huyết học, khoa Gan – Mật – Tụy và Ghép Gan…, bệnh viện xây dựng cơ cấu tổ chức gồm 10 phòng chức năng, 38 khoa lâm sàng, cận lâm sàng và 1726 viên chức, và người lao động phục vụ tại bệnh viện. Với đội ngũ viên chức và người lao động khá lớn thực hiện các hoạt động chuyên môn, nghề nghiệp như vậy thì thực tiễn hoạt động quản lý đội ngũ viên chức của bệnh viện cũng không phải là bài toán đơn giản. Trên thực tế việc thực hiện pháp luật liên quan đến quản lý viên chức có những thuận lợi và khó khăn nhất định. Hơn nữa, hiện nay các quy định pháp luật liên quan đến quản lý viên chức đã có nhiều thay đổi phù hợp với tình hình mới, cụ thể như: sửa đổi, bổ sung của Luật viên chức và các quy định về tuyển dụng, sử dụng, đánh giá xếp loại, xử lý kỷ luật tại các Nghị định số 115/2020/NĐ-CP ngày 25/9/2020; Nghị định số 90/2020/NĐ-CP ngày 13/8/2020, Nghị định số 112/2020/NĐ-CP ngày 18/9/2020 … của Chính phủ. Với những nội dung nêu trên, là một viên chức quản lý với nhiều năm công tác tại một phòng tham mưu của Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh, bản thân mong muốn được áp dụng những kiến thức Luật Hiến pháp và Luật Hành chính học tại Học viện Hành chính Quốc gia vào thực tiễn, tôi đã lựa chọn đề tài “Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức – Nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn tốt nghiệp. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thời gian qua, nội dung về quản lý viên chức được nhiều tác giả nghiên cứu. Một số tác giả đã nghiên cứu và công bố các nghiên cứu liên quan nội dung quản lý viên chức từ các góc độ và quan điểm cá nhân về nội dung này,
3 cụ thể: Luận án Tiến sĩ năm 2016 “Thực hiện pháp luật về Viên chức trong Trường đại học ở Việt Nam” do Nguyễn Thị Thu Hương nghiên cứu. Qua những vấn đề lý luận và thực trạng về viên chức trong trường đại học; đã đưa ra một số quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về viên chức trong trường đại học ở Việt Nam hiện nay [40]. Luận văn Thạc sĩ năm 2018 “Pháp luật về quản lý viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc các Bộ ở Việt Nam hiện nay” do Vũ Thị Thúy Nga nghiên cứu. Qua nghiên cứu thực trạng áp dụng pháp luật về quản lý viên chức tại một số đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc các Bộ, tác giả đã đưa ra quan điểm cá nhân một số nội dung để hoàn thiện và nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại các đơn vị sự nghiệp trực thuộc các Bộ ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay [45]. Năm 2021, Hoàng Ngọc Ánh đã thực hiện luận văn Thạc sĩ “Thực hiện pháp luật về Viên chức-Từ thực tiễn Trường Đại học Y tế Công cộng, Bộ Y tế”. Luận văn đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc thực hiện pháp luật về viên chức tại Trường Đại học Y tế công cộng thông qua phân tích, làm rõ những vấn đề liên quan đến hoạt động này tại đây [31]. “Thực hiện pháp luật về quản lý công chức tại Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Võ Thị Mộng Thu năm 2018 chọn làm đề tài tốt nghiệp Thạc sĩ. Đã nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng và thực tiễn việc thực hiện pháp luật về quản lý công chức nói chung, Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong những năm qua. Qua nghiên cứu, đề xuất một số quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện pháp luật về quản lý công chức tại Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian sau nghiên cứu [44]. Như vậy, một số luận án nêu trên đã trực tiếp hoặc gián tiếp nhắc đến pháp
4 luật về quản lý viên chức, chức trách nhiệm vụ của viên chức trong hệ thống pháp luật và thực tế tại một số tỉnh, thành của nước ta. Cho đến nay, chưa có công trình nghiên cứu nào đánh giá một cách đầy đủ, trực tiếp việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. Đặc biệt với những điểm mới của các quy định của pháp luật về quản lý viên chức trong giai đoạn hiện nay: Luật Viên chức sửa đổi, bổ sung năm 2019; tuyển dụng, sử dụng, quản lý, đánh giá, xếp loại chất lượng; cũng như quy định về xử lý kỷ luật, đặc biệt là đối tượng đã nghỉ hưu, nghỉ việc. Với mong muốn góp một chút sức lực vào việc xây dựng và hoàn thiện việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. Vì vậy, thông qua đề tài nghiên cứu “Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức – Nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh” này ngoài việc tác giả mong muốn tìm hiểu thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 mà còn muốn góp phần đưa ra một số định hướng, giải pháp để bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức; nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức, góp phần xây dựng Bệnh viện Nhi Đồng 2 phát triển vững mạnh trong thời gian tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm đề xuất một số phương hướng, giải pháp đảm bảo việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Một là, nghiên cứu làm rõ, chi tiết các cơ sở lý luận và pháp lý liên quan việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức nói chung. - Hai là, đánh giá thực trạng việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh; trong đó, phân tích
5 những ưu điểm, hạn chế cần khắc phục, nguyên nhân hạn chế (nếu có) trong việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. - Ba là, đề xuất phương hướng, giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật trong quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là Cơ sở lý luận và thực trạng việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong giai đoạn nghiên cứu và một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong thời gian tới. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu các thực trạng việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian 06 năm (2018-2023). - Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu kết quả thực hiện các quy định pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. - Phạm vi về nội dung: Do nội dung thực hiện pháp luật về quản lý viên chức là một vấn đề rất rộng, tác giả sẽ tập trung vào việc thực hiện các quy định pháp luật về quản lý viên chức, bao gồm các mảng công tác: tuyển dụng, thăng hạng chức danh nghề nghiệp; đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, cho thôi giữ chức vụ, miễn nhiệm viên chức; đào tạo, bồi dưỡng viên chức; thi đua, khen thưởng; xử lý kỷ luật viên chức; giải quyết chế độ thôi việc, nghỉ hưu, tinh giản biên chế. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1.Phương pháp luận
6 Tác giả thực hiện phương pháp luận duy vật: biện chứng, lịch sử kết hợp tư tưởng Hồ Chí Minh và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến viên chức. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể - Phương pháp thống kê: Luận văn sử dụng phương pháp thống kê quá trình thực hiện và thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. Số liệu về đội ngũ viên chức và kết quả thực hiện công tác quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 được tổng hợp trong phần thực trạng được trích từ báo cáo kết quả hoạt động hàng năm, từ đó đề xuất các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2. - Phương pháp hệ thống: nhằm tập hợp các văn bản pháp luật liên quan đến đội ngũ viên chức và kết quả thực hiện. - Phương pháp tổng hợp: để đưa ra những ý kiến góp ý ban đầu và tổng kết thực trạng sau các nội dung lập luận, giải thích. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ có đóng góp trên hai khía cạnh: 6.1. Ý nghĩa lý luận - Luận văn góp phần: hệ thống hóa lý luận cơ bản về thực hiện pháp luật trong quản lý viên chức; nêu rõ sự khác biệt khi áp dụng trong bệnh viện thuộc lĩnh vực y tế và các lĩnh vực khác. Đặc biệt, đã làm rõ vai trò quan trọng bảo đảm tính tối cao và giá trị của pháp luật về viên chức; phải bảo đảm quyền, nghĩa vụ và chất lượng viên chức trong quá trình hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực y tế. Qua nghiên cứu, luận văn cũng nêu và làm rõ thêm những yếu tố đảm bảo và tác động đến công tác quản lý viên chức. 6.2.Ý nghĩa thực tiễn Yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng đến việc nâng cao kỷ luật, kỷ cương và
7 chất lượng công việc thực hiện của viên chức đó là công tác quản lý viên chức. Luận văn đã phân tích thực trạng công tác thực hiện pháp luật quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh; tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng và những ưu, nhược điểm. Trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp để bảo đảm, hoàn thiện công tác quản lý viên chức cho phù hợp với tình hình ngành Y tế Thành phố nói chung và của bệnh viện nói riêng. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các học viên Thạc sĩ chuyên ngành Luật; các nhà lãnh đạo, quản lý đơn vị thuộc ngành y tế, nhất là bộ phận phụ trách công tác tổ chức cán bộ tại các bệnh viện công lập trong công tác hoạch định, xây dựng kế hoạch, quy hoạch phát triển nhân lực. Đồng thời, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực và xây dựng đội ngũ viên chức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới của ngành Y tế nói chung và tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài các thành phần như: lời cam kết, lời cảm ơn, mục lục, lời mở đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn được phân thành các chương. Chương 1. Cơ sở lý luận và pháp lý thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. Chương 2. Thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3. Phương hướng và giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Thành phố Hồ Chí Minh.
8 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. 1.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. 1.1.1.1. Khái niệm viên chức Lực lượng lao động hoạt động trong lĩnh vực về chăm sóc sức khỏe, giáo dục, văn hóa, thể dục thể thao… đã ngày càng gia tăng về số lượng cũng như chất lượng và chuyên môn cao hơn để phù hợp với sự thay đổi của xã hội, phục vụ nhu cầu, lợi ích của con người. Ở mỗi quốc gia khác nhau sử dụng từ ngữ khác nhau để gọi tên những người làm việc trong lĩnh vực công, đơn vị sự nghiệp công lập như: “công chức”, “công chức bình thường”, “công chức sự nghiệp” hay “viên chức”. Nhưng khi nhìn nhận, tùy vào góc độ lớn hay nhỏ để xác định đối tượng là công chức hay viên chức ở các quốc gia là không giống nhau, tùy thuộc vào các yếu tố như: chế độ chính trị, cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước và ảnh hưởng của các yếu tố lịch sử, văn hóa xã hội của mỗi quốc gia. Thời kỳ thập niên 60 tới thập niên 80, không sử dụng tên gọi công chức mà sử dụng các tên gọi như: “cán bộ, công nhân, viên chức nhà nước”, “công nhân viên chức”, để nói đến toàn bộ những người làm việc trong biên chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc Nhà nước, Đảng. Trong thời kỳ này chưa có sự phân định, tách biệt rõ ràng tên gọi “cán bộ” hay “công chức” và “viên chức”. Nghị định số 169/HĐBT được Hội đồng Bộ trưởng ban hành ngày 25/5/1991 đã nêu định nghĩa công chức có đặc điểm cơ bản như Sắc lệnh 76/SL năm 1950. Như vậy, đến năm 1991 đã có sự phân biệt rạch ròi định nghĩa “công chức”, không gây nhầm lẫn như thời kỳ trước với định nghĩa “cán bộ” hay “viên
9 chức”. Hiến pháp năm 1980 đã dùng cụm từ “ cán bộ, viên chức nhà nước” để chỉ người làm việc trong biên chế các cơ quan, tổ chức nhà nước. Vào năm 1982 Nhà nước đã có Bảng danh mục viên chức số 1. Hiến pháp 1992 cũng gọi tên “cán bộ, viên chức nhà nước”. Và Pháp lệnh năm 1998 đã có sự xác định về cán bộ, công chức, viên chức và tiếp đó Hiến pháp 2013 tiếp tục sử dụng cụm từ này, đồng thời dựa trên chức năng, nhiệm vụ và công việc của từng người trong cơ quan, tổ chức nhà nước mà đã có sự tách bạch, khác biệt với nhau. Như vậy, có thể hiểu Pháp lệnh cán bộ, công chức là tiền đề để thực hiện điều chỉnh riêng biệt giữa người làm việc được xếp vào ngạch “hành chính” và ngạch “sự nghiệp”. Thời điểm này, khi nói về phạm trù “cán bộ, công chức” thì có thể bao gồm một phần viên chức. Năm 2008, Nhà nước ban hành luật quy định quy tắc xử sự chung mang tính bắt buộc đối với “cán bộ, công chức”, không hề nhắc đến “viên chức”. Hoạt động công tác của viên chức chỉ mang tính chuyên môn, nghề nghiệp và không mang quyền lực công; đó là đặc điểm, đặc trưng khác biệt giữa viên chức và công chức. Đồng thời, Luật cũng nêu rõ các vấn đề khác biệt lớn giữa quy định “chức danh nghề nghiệp” của viên chức với “ngạch” của cán bộ, công chức. Khái niệm viên chức chỉ thực sự được làm rõ và chi tiết tại Luật Viên chức năm 2010 quy định như sau: “Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”. [39] Đội ngũ viên chức có vai trò rất quan trọng trong việc trực tiếp thực hiện hoạt động chuyên môn, nghề nghiệp theo chức năng, nhiệm vụ của đơn vị góp
10 phần vào sự phát triển của đơn vị sự nghiệp công lập và quy luật vận động phát triển. Do đó, việc quy định tiêu chuẩn và hạng chức danh nghề nghiệp của viên chức theo lĩnh vực công tác khác nhau do các cơ quan quản lý theo ngành, lĩnh vực được phân công phối hợp với Bộ Nội vụ ban hành dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật. Ví dụ: trong lĩnh vực y tế, Điều dưỡng có văn bằng tốt nghiệp Sau đại học, đại học, cao đẳng được quy định ở Thông tư liên tịch số 26/2015/TTLT-BYT-BNV ngày 07/10/2015 như: Điều dưỡng hạng II (V.08.05.11); Điều dưỡng hạng III (V.08.05.12); Điều dưỡng hạng IV (V.08.05.13)... 1.1.1.2. Khái niệm pháp luật về quản lý viên chức Tập hợp các văn bản pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành điều chỉnh các hoạt động, nội dung liên quan đến viên chức mục đích bắt buộc thực hiện một cách nhất quán mục đích nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức trong thực thi nhiệm vụ được giao đó là pháp luật về quản lý viên chức. Để đảm bảo quyền lực Nhà nước, hiệu quả của đội ngũ viên chức trong hoạt động nghề nghiệp và đảm bảo các nguyên tắc khách quan, toàn diện, kiểm soát hữu hiệu, chống lãng phí, tham nhũng … không thể không đề cập đến phương tiện quan trọng đó là pháp luật về QLVC. Một vấn đề quan trọng không thể thiếu trong quá trình hội nhập với xu thế phát triển đó là việc tăng cường vai trò của pháp luật, xây dựng một xã hội dân chủ, hiện đại hướng đến bảo vệ và phát triển các giá trị chân chính của con người. Pháp luật được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp điều chỉnh, răn đe giáo dục, thuyết phục và cưỡng chế; sẽ ảnh hưởng một cách toàn diện, tích cực đến mọi hành vi, mọi mối quan hệ của con người trong xã hội; do đó, đạo đức sẽ được đề cao khi có pháp luật đầy đủ, toàn diện, chặt chẽ và thi hành nghiêm minh. Hệ thống pháp luật đầy đủ, toàn diện, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, nguyện vọng của nhân
11 dân nhằm góp phần xây dựng xã hội dân chủ, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền trong tương lai. 1.1.1.3. Khái niệm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. Thực hiện pháp luật là việc làm cho các quy định của pháp luật trở thành hành vi, hành động thiết thực trong thực tế. Từ Hiến pháp 1946 đến Hiến pháp năm 2013 đều đã khẳng định trách nhiệm bắt buộc thực hiện pháp luật và chấp hành Hiến pháp, pháp luật của tất cả công dân, cơ quan, tổ chức. Nhà nước sẽ xử lý tất cả cá nhân, cơ quan, tổ chức có hành vi đi ngược lại hoặc không tuân thủ Hiến pháp và pháp luật. Hiến pháp năm 2013 cũng đã nêu rõ tất cả tổ chức Đảng và đảng viên đều chấp hành quy định của Hiến pháp và pháp luật trong quá trình hoạt động hoặc thực hiện chức trách được giao. Đảng và Nhà nước đã cụ thể hóa những quan điểm, tư tưởng, đường lối và chính sách về tinh thần pháp quyền thể hiện qua văn bản pháp luật như Hiến pháp và pháp luật. Theo đó, một hành vi hoặc xử sự thực tế của con người phải: phù hợp yêu cầu của pháp luật và chủ thể phải thực hiện hành vi bằng chính khả năng của mình, chịu trách nhiệm pháp lý về quyền và nghĩa vụ … đây là đặc điểm của thực hiện pháp luật. Pháp luật nói chung, pháp luật về viên chức nói riêng là những quy tắc xử sự, đưa ra chuẩn mực và mô hình mẫu về hành vi, là sản phẩm của hoạt động sáng tạo của các chủ thể trong quan hệ pháp luật. Việc làm thay đổi thực tế ý thức, hành vi, cách xử sự, hoạt động thực tế của con người, thay đổi hiện thực cuộc sống con người, tùy thuộc vào việc thực hiện pháp luật của các chủ thể thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập. Do đó, việc làm cho các quy định về đội ngũ viên chức trở thành hành vi thực tế và hợp pháp của các cơ quan Nhà nước, tổ chức có liên quan gọi là thực hiện pháp luật về quản lý viên chức. Thực hiện pháp luật có thể có 4 hình thức như sau: