Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Tuyển dụng công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: ViJensoo ViJensoo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về tuyển dụng công chức chức cấp xã; Phân tích thực trạng tuyển dụng công chức chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất quan điểm, giải pháp và kiến nghị để hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Tuyển dụng công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN TẤN TÌNH TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số : 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM TUẤN ANH HÀ NỘI, năm 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên Nguyễn Tấn Tình, sinh ngày 15/9/1981 là học viên lớp Cao học Khóa X đợt 1 năm 2019, tại Cơ sở Học viện Khoa học xã hội tại thành phố Đà Nẵng, chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi với sự hướng dẫn của TS Phạm Tuấn Anh. Các thông tin, tư liệu, tài liệu, số liệu được sử dụng trong Luận văn có nguồn dẫn rõ ràng, các kết quả nghiên cứu là quá trình lao động trung thực. Quảng Nam, ngày tháng năm 2021 Tác giả luận văn Nguyễn Tấn Tình
MỤC LỤC MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ ................................................................................................ 7 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trò của tuyển dụng công chức cấp xã .............. 7 1.2. Nguyên tắc, hình thức, quy trình, tiêu chuẩn, điều kiện thẩm quyền và nội dung tuyển dụng công chức cấp xã ......................................................................... 13 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM .............................................. 28 2.1. Tuyển dụng công chức cấp xã ở một số tỉnh của Việt Nam ............................ 28 2.2. Tổng quan về công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ...... 32 2.3. Thực hiện tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ......................................................................................................................... 35 2.4. Đánh giá hoạt động tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ............................................................................................................. 49 CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM ................................................................................................ 57 3.1. Quan điểm hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã ........................ 57 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã ............... 62 3.3. Kiến nghị .......................................................................................................... 74 KẾT LUẬN..................................................................................................... 77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 CB, CC Cán bộ, công chức 2 ĐC-ĐT Địa chính – Đô thị 3 ĐC-NN Địa chính – Nông nghiệp 4 HĐTD Hội đồng tuyển dụng 5 TC-KT Tài chính – Kế toán 6 TP-HT Tư pháp – Hộ tịch 7 UBND Ủy ban nhân dân 8 VH-XH Văn hóa – Xã hội 9 VP-TK Văn phòng – Thống kê 10 XD-MT Xây dựng – Môi trường 11 XD-MT Xây dựng – Môi trường
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói cán bộ là cái gốc của mọi công việc, muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém. Từ khi giành được độc lập Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn chú trọng công tác cán bộ. Trong thời kỳ đổi mới, hội nhập như hiện nay thì công tác cán bộ còn được chú trọng hơn, ưu tiên lựa chọn bố trí những người đủ đức, đủ tài, đủ trình độ, năng lực, có tầm nhìn xa để gánh vác trọng trách nhiệm vụ được nhân dân giao phó. Tổ chức bộ máy nhà nước các cấp cần phải được đổi mới đồng bộ, từng bước khắc phục được sự chồng chéo, hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước về công tác tuyển dụng, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức. Các cơ quan, đơn vị, địa phương tăng cường thực hiện về chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với hoạt động, tổ chức bộ máy, biên chế, tài chính. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý, điều hành nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội và phục vụ nhân dân ngày một tốt hơn. Đối với đội ngũ công chức cần phải được lựa chọn, tuyển dụng một cách khoa học, theo một quy trình, với những tiêu chuẩn toàn diện, tiêu chí nhất định cho mỗi chức danh phù hợp với vị trí việc làm, nhất là đối với đội ngũ công chức cấp xã. Trong thời gian qua, Chính phủ và các Bộ ngành ở Trung ương, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Quảng Nam đã có nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng. Việc thanh tra, kiểm tra, giám sát được thực hiện thường xuyên nên công tác tuyển dụng công chức cấp xã ở địa phương có những chuyển biến tích cực, theo hướng công khai, minh bạch, khách quan, thu hút được đội ngũ công chức có trình độ chuyên môn. Trên cơ sở các quy định của pháp luật, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam đã từng bước đổi mới công tác tuyển dụng, kiện toàn đội ngũ công chức cấp xã. Trong giai đoạn 2015-2020 công tác tuyển dụng công chức cấp xã ở huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam đã có những chuyển biến tích cực, theo hướng công khai, 1
minh bạch, khách quan, thu hút được đội ngũ công chức có trình độ chuyên môn và đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn. Tuyên nhiên, công tác tuyển dụng công chức cấp xã vẫn còn một số hạn chế, bất cập, như hình thức tuyển dụng chưa tối ưu, đối tượng tham gia chưa được mở rộng, hình thức đào tạo, chuyên môn tuyển dụng chưa chưa phù hợp với chức danh công chức đảm nhận, người được tuyển dụng vào làm việc chưa nắm bắt hết tình hình đặc thù của địa phương, phong tục tập quán của người dân tộc thiểu số, không nói được tiếng dân tộc. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài “Tuyển dụng công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam” làm luận văn thạc sĩ luật học, chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề tuyển dụng công chức nói chung và tuyển dụng công chức cấp xã nói riêng là một trong những vấn đề bức thiết, thu hút sự quan tâm của nhiều học giả, nhà nghiên cứu, nhà quản lý, được thể hiện trong nhiều quy định pháp luật, công trình nghiên cứu. Có thể kể đến một số công trình khoa hoc tiêu biểu sau: Cuốn sách “Kinh nghiệm công tác nhân sự của một số nước” của tác giả Lê Minh Thông, Tiến sỹ Nguyễn Danh Châu, năm 2009 [32]. Nội dung cuốn sách đã phân tích và làm rõ bộ máy quản lý công chức, chế độ công trạng, luân chuyển ở một số nước trên thế giới như Hoa Kỳ, Nhật bản, Trung Quốc. Từ đó đề xuất đổi mới công tác cán bộ ở nước ta phù hợp với đặc điểm, trình độ phát triển của đất nước trong gia đoạn mới. Cuốn sách “Công vụ, công chức và những vấn đề lý luận, thực tiễn” của tác giả Phạm Minh Phương, năm 2020 [19]. Nội dung cuốn sách đề cập đến vấn đề về nền công vụ, công chức, công tác tuyển dụng, bố trí, đánh giá về cán bộ, công chức ở Việt Nam nay. Bài viết “Đổi mới việc tuyển chọn người vào làm việc tại cơ quan nhà nước” của tác giả Võ Kim Sơn đăng trên Tạp chí Quản lý nhà nước tháng 5/2010 [26]. Bài viết nhấn mạnh về việc đổi mới tư duy theo hướng tuyển chọn những người phù hợp với vị trí việc làm cụ thể. Xác định nếu không có quan niệm đúng về vị trí 2
việc làm và khung năng lực cho mỗi vị trí thì sẽ khó thay đổi chất lượng tuyển dụng. Bài viết “Tiếp tục đổi mới công tác tuyển dụng và đánh giá đội ngũ công chức nước ta hiện nay” của tác giả Thạnh Thọ Mộc, đăng trên website www.isos.gov.vn tháng 4/2014 của Viện Khoa học Tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ [17]. Bài viết đã đưa ra một số giải pháp đổi mới công tác tuyển dụng công chức theo quy định mới của Luật Cán bộ, công chức. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ “Nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cơ sở” của tác giả Nguyễn Thế Vịnh, năm 2009 [44]. Nội dung đề cập đến việc tiếp tục hoàn thiện chính sách, chế độ, đãi ngộ hợp lý, góp phần xây dựng đội ngũ ngang tầm nhiệm vụ. Đề tài “Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay, những vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Mạc Minh Sản, năm 2009 [27]. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Nội dung đề cấp đến các quy định pháp luật hiện hành về chính quyền địa phương, cán bộ, công chức ở Việt Nam. Luận văn thạc sĩ “Tuyển dụng công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam” của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Hải – Học viện Khoa học xã hội, năm 2015 [13]. Luận văn đã phân tích và làm rõ một số vấn đề lý luận về tuyển dụng công chức cấp xã, thực trạng, công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Luận văn thạc sĩ “Tuyển dụng công chức cấp xã tại Thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Thị Bảo Trâm – Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2018 [33]. Luận văn đã phân tích và làm rõ một số vấn đề lý luận về tuyển dụng công chức cấp xã, đánh giá công tác tuyển dụng công chức cấp xã từ thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn thạc sĩ “Tuyển dụng công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ninh” của tác giả Nguyễn Thị Nhinh - Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2019 [18]. Nội dung đề cấp đến công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ninh, những giải pháp hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã trong thời gian đến. 3
Luận văn thạc sĩ “Tuyển dụng công chức cấp xã tại tỉnh Lào Cai” của tác giả Nguyễn Văn Thế - Học viện Hành chính Quốc gia năm 2018 [31]. Nội dung nêu lên thực trạng tuyển dụng, phương hướng giải pháp trong tuyển dụng công chức cấp xã tại tỉnh Lào Cai. Nhìn chung, các công trình khoa học nêu trên đã đề cập tới vấn đề tuyển dụng công chức nói chung và tuyển dụng công chức cấp xã nói riêng dưới nhiều góc độ, phạm vi khác nhau, từ những vấn đề mang tính lý luận cho đến thực tiễn tuyển dụng công chức cấp xã ở Việt Nam cũng như đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính. Đây thực sự là những tài liệu tham khảo có giá trị để thực hiện nghiên cứu đề tài. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Hệ thống hoá cơ sở lý luận về tuyển dụng công chức chức cấp xã; phân tích thực trạng tuyển dụng công chức chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất quan điểm, giải pháp và kiến nghị để hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, hệ thống hoá cơ sở lý luận về tuyển dụng công chức chức cấp xã; Thứ hai, nghiên cứu thực trạng tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, đánh giá ưu điểm, hạn chế và phân tích nguyên nhân của những hạn chế trong công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam; Thứ ba, đề xuất quan điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu 4
Công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam là đối tượng nghiên cứu của luận văn. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Trong khuôn khổ luận văn này, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. - Phạm vi không gian: huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. - Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2015-2020. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu cụ thể, mỗi chương có những phương pháp nghiên cứu phù hợp như: Chương 1 của luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và hệ thống hóa lý thuyết nhằm tập trung làm rõ cơ sở lý luận của tuyển dụng công chức cấp xã. Chương 2 của luận văn sử dụng phương pháp: tổng hợp, thống kê, so sánh, khảo sát thực tiễn để làm rõ thực trạng tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Chương 3 của luận văn sử dụng phương pháp: phân tích, tổng hợp để đề xuất quan điểm, giải pháp và kiến nghị hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần bổ sung, hoàn thiện cơ sở lý luận về tuyển dụng công chức cấp xã ở Việt Nam. 5
6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn đề xuất một số giải pháp có tính khả thi có thể áp dụng để hoàn thiện công tác tuyển dụng công chức cấp xã ở Việt Nam nói chung, tỉnh Quảng Nam nói riêng. Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu vấn đề tuyển dụng công chức cấp xã ở Việt Nam nói chung, tỉnh Quảng Nam nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, kết cấu của luận văn gồm có 3 chương 8 tiết. 6
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trò của tuyển dụng công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của tuyển dụng công chức cấp xã - Khái niệm tuyển dụng công chưc cấp xã + Khái niệm về công chức: Trên thế giới khái niệm công chức dùng để chỉ những người được tuyển dụng vào làm việc thường xuyên trong cơ quan nhà nước, với tính chất đặc thù của mỗi quốc gia, khái niệm công chức của các nước cũng không hoàn toàn đồng nhất. Có nước chỉ giới hạn công chức ở một phạm vi là những người hoạt động quản lý nhà nước. Ở Việt Nam, theo Luật số 52/2019/QH14 ngày 25/11/2019 về Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức và Luật viên chức tại Khoản 2, Điều 1 (sửa đổi Khoản 2, Điều 4 Luật cán bộ, công chức năm 2008) quy định: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. + Khái niệm về công chức cấp xã: Tại Khoản 3, Điều 4 của Luật cán bộ, công chức 2008 quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. + Khái niệm về tuyển dụng: Tuyển dụng là khâu đầu tiên, quan trọng trong chu trình quản lý nguồn nhân lực, là hoạt động không thể thiếu của bất kỳ cơ quan, tổ chức nào. Hoạt động này nhằm mục tiêu đáp ứng nhu cầu nhân sự cho tổ chức trong từng giai đoạn cụ thể, đảm bảo cho nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát 7
triển của tổ chức. Tùy theo từng góc độ nghiên cứu mà khái niệm tuyển dụng được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau. Theo Đại từ điển Tiếng Việt - Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 1998: Tuyển dụng được hiểu là việc lựa chọn và nhận người vào làm việc tại các cơ quan, tổ chức. Theo nghĩa rộng, tuyển dụng đó là quá trình tìm kiếm, thu hút, ứng cử viên từ những nguồn khác nhau đến tham gia dự tuyển vào các vị trí còn thiếu trong tổ chức và lựa chọn trong số họ những người đáp ứng tốt nhất yêu cầu công việc đặt ra của tổ chức. Tuyển dụng theo nghĩa hẹp: đó là sự tìm kiếm, thu hút, lựa chọn những người mới ở ngoài tổ chức để vào tổ chức làm việc. Theo cánh hiểu này, việc tuyển dụng là việc tuyển chọn những người mới vào làm việc tại những vị trí còn thiếu của tổ chức. Như vậy, thông thường tuyển dụng được hiểu là một quy trình sàng lọc và tuyển chọn những người có đủ năng lực đáp ứng đảm bảo các yêu cầu vào làm việc trong một tổ chức, cơ quan, đơn vị. + Khái niệm về tuyển dụng công chức: Theo quy định tại Điều 3, Nghị định số 117/2003/NĐ-CP ngày 10/10/2003 của Chính phủ thì tuyển dụng công chức các cơ quan nhà nước là việc tuyển dụng người vào làm việc trong biên chế cơ quan nhà nước thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển. Theo quy định của Luật Cán bộ công chức và Nghị định 24/2010/NĐ-CP ngày 15/3/2010 của Chính phủ thì tuyển dụng công chức là việc lựa chọn người đủ năng lực, tiêu chuẩn, điều kiện đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nhất định vào làm việc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị. Việc tuyển dụng công chức phải căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, vị trí việc làm và chỉ tiêu biên chế. Về tuyển dụng công chức cấp xã, xét ở góc độ khái quát nhất là người làm việc cho một tổ chức đó là UBND cấp xã, là nhân sự của tổ chức đó. Là một bộ phận của công chức nói chung nên tuyển dụng công chức cấp xã cũng được hiểu tương tự như tuyển dụng công chức. Tuyển dụng công chức cấp xã là việc lựa chọn những người có năng lực, phẩm chất, trình độ chuyên môn phù hợp vào làm việc tại các UBND cấp xã để đảm nhận một chức danh còn trống sau khi đã đáp ứng 8
được yêu cầu của chức danh đó. Việc tuyển dụng công chức cấp xã được trải qua một quy trình, thủ tục chặt chẽ: đó là việc xem xét, lựa chọn những người có đủ phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, có trình độ và chuyên ngành đào tạo phù hợp với vị trí, chức danh công chức cấp xã cần tuyển theo quy định, có đủ sức khỏe, năng lực để đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ công vụ được giao và phải thực hiện theo quy định hiện hành. Như vậy, tuyển dụng công chức cấp xã là một quá trình tìm kiếm, lựa chọn và bổ sung người mới, đủ tiêu chuẩn, năng lực và phẩm chất cần thiết vào những vị trí còn trống của các chức danh công chức trong UBND cấp xã thông qua hình thức thi tuyển hoặc xét tuyển. Các chức danh của công chức cấp xã được quy định tại Khoản 3, Điều 61, Luật Cán bộ, Công chức, Công chức cấp xã bao gồm: Trưởng Công an; Chỉ huy trưởng Quân sự; Văn phòng - Thống kê (VP-TK); Địa chính - Xây dựng - Đô thị - Môi trường (ĐC-XD-ĐT-MT) (đối với phường, thị trấn); Địa chính – Nông nghiệp – Xây dựng – Môi trường (ĐC-NN-XD-MT) (đối với xã); Tài chính -Kế toán (TC- KT); Tư pháp – Hộ tịch (TP-HT); Văn hóa – Xã hội (VH-XH). Công chức cấp xã do cấp huyện quản lý. Ngoài các chức danh theo quy định trên, công chức cấp xã còn bao gồm cả cán bộ, công chức được luân chuyển, điều động, biệt phái về cấp xã. - Đặc điểm của tuyển dụng công chức cấp xã Theo khái niệm tuyển dụng công chức cấp xã là hoạt động của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền nhằm mục đích lựa chọn những người đảm bảo điều kiện, tiêu chuẩn vào làm việc tại cơ quan nhà nước ở cấp xã. Việc tuyển dụng thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển thông qua đều căn cứ vào chức năng nhiệm vụ và vị trí việc làm và của từng chức danh cần tuyển. Dó đó tuyển dụng công chức cấp xã có những đặc điểm và được thể hiện như sau: Thứ nhất, chủ thể thực hiện việc tuyển dụng công chức cấp xã là cơ quan, tổ chức nhà nước có thẩm quyền, cụ thể đó là UBND cấp tỉnh, cấp huyện. Trên cơ sở nhu cầu cần tuyển dụng người vào làm việc ở một chức danh chuyên môn thuộc 9
UBND cấp xã và căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, chỉ tiêu biên chế được giao, căn cứ vào chức danh công chức cấp xã theo quy định thì cơ quan có thẩm quyền xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện tuyển dụng trong một thời điểm nhất định. Thứ hai, tuyển dụng công chức cấp xã phải đảm bảo các nguyên tắc về tuyển dụng, nghĩa là phải trải qua một lộ trình, đảm bảo thực hiện theo các thủ tục do pháp luật quy định. Tuyển dụng được thực hiện trên cơ sở công khai minh bạch, khách quan, đảm bảo tính cạnh tranh, ưu tiên, phù hợp với điều kiện, yêu cầu đề ra, xác định cụ thể số lượng, tiêu chuẩn, vị trí, đơn vị cấp xã cần tuyển dụng vào làm việc. Thứ ba, tuyển dụng công chức cấp xã phải được thực hiện trên cơ sở phát huy trách nhiệm, thẩm quyền của tập thể Hội đồng tuyển dụng, của cơ quan quản lý công chức, đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ đối với người dự tuyển, người trúng tuyển. Thứ năm, hình thức tuyển dụng công chức cấp xã phải phù hợp với yêu cầu và điều kiện thực tiễn đó là tổ chức tuyển dụng thông qua hình thức thi tuyển hoặc xét tuyển để nhằm đạt được mục đích là lựa chọn những người ưu tú nhất vào làm việc. Thứ sáu, đối với người dự tuyển: đảm bảo các tiêu chí theo yêu cầu, phải trải qua các vòng thi, kiểm tra, sát hoạch về chuyên môn, nghiệp vụ. Sau khi được tuyển dụng được bố trí làm việc và được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Thứ bảy, việc công nhận kết quả và ra quyết định tuyển dụng phải được thực hiện đúng theo thẩm quyền, trong đó: Đối với các chức danh Trưởng Công an; Chỉ huy trưởng Quân sự; VP-TK; ĐC-XD-ĐT-MT (đối với phường, thị trấn); ĐC- NN-XD-MT (đối với xã); TC-KT; TP-HT; VH-XH trên cơ sở thông báo công nhận kết quả trúng tuyển Chủ tịch UBND cấp huyện ra quyết định tuyển dụng công chức cấp xã. Đối với chức danh Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã và Trưởng Công an xã căn cứ thông báo công nhận kết quả trúng tuyển Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định bổ nhiệm Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã theo đề nghị bằng văn bản của Chủ tịch UBND cấp xã sau khi thống nhất với Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Quân sự cấp 10
huyện; Bổ nhiệm Trưởng Công an xã theo đề nghị bằng văn bản của Trưởng Công an cấp huyện sau khi thống nhất với Chủ tịch UBND cấp xã. 1.1.2. Vai trò của tuyển dụng công chức cấp xã - Vai trò đối với xã hội: Hoạt động tuyển dụng công chức tốt sẽ giúp xã hội sử dụng hợp lý tối đa hóa nguồn nhân lực. Việt Nam là một nước có nguồn nhân lực dồi dào vì có dân số đứng thứ hai trong khu vực Đông Nam Á. Vì vậy, biết cách sử dụng tối đa hóa nguồn công chức thì không chỉ có lợi cho tổ chức, cho bản thân công chức mà còn tác động rất lớn đến xã hội, thúc đẩy nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Tuyển dụng công chức nói chung và tuyển dụng công chức cấp xã nói riêng sẽ là đầu ra của đào tạo. Thông qua đào tạo, sự chênh lệch giữa tầng lớp trí thức và nông dân trong xã hội ngày một thu hẹp lại. Mặt khác, tuyển dụng công chức cấp xã sẽ giúp giải quyết được vấn đề việc làm trong xã hội, tỷ lệ thất nghiệp giảm, kéo theo các tệ nạn xã hội cũng sẽ giảm đáng kể. Đồng thời, nhờ có việc làm đời sống của người dân sẽ được cải thiện hơn rất nhiều. Tuyển dụng công chức cấp xã sẽ góp phần vào việc xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. - Vai trò đối với tổ chức: Tuyển dụng công chức cấp xã được xem là điều kiện tiên quyết cho sự thắng lợi của bất kỳ tổ chức nào, bởi vì mọi hoạt động là do con người thực hiện và con người chỉ có thể hoàn thành được mục tiêu của tổ chức khi đáp ứng được nhu cầu công việc. Việc tuyển dụng công chức cấp xã thành công giúp cho tổ chức tránh được những rủi ro như phải tuyển lại, tuyển mới, sa thải, góp phần thúc đẩy văn hóa của tổ chức ngày càng lành mạnh. Hoạt động tuyển dụng tốt thì tổ chức sẽ có một đội ngũ công chức có trình độ, kinh nghiệm giúp tổ chức tồn tại, phát triển và có tính cạnh tranh cao. Ngược lại có thể dẫn đến suy yếu làm cho hiệu quả làm việc kém, lãng phí nguồn lực. - Vai trò đối với bản thân công chức: Giúp người được tuyển dụng có thể lựa chọn công việc phù hợp với trình độ chuyên môn của mình, đồng thời có cơ hội được thăng tiến, cơ hội được khẳng định mình ở một vị trí khác. Thông qua tuyển dụng, họ được đánh giá đúng năng lực trình độ, được bố trí vào vị trí công việc phù 11
hợp với khả năng và nguyện vọng của mình và cũng nhờ đó họ đóng góp nhiều hơn cho cơ quan, tổ chức. - Vai trò của tuyển dụng công chức cấp xã tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam Tuyển dụng công chức cấp xã đóng vai trò quan trọng, vì tuyển dụng không những phải đảm bảo đủ số lượng, chất lượng nhân sự mà nhân sự đó còn phải phù hợp với tình hình của từng địa phương cụ thể. Xuất phát từ đặc thù cấp xã là đơn vị hành chính nhà nước nhỏ nhất ở địa phương, nên đây là cơ quan gần dân nhất, mọi nhu cầu của người dân đều gắn liền trực tiếp với cơ quan hành chính cấp xã. Cho nên công chức xã vừa phải là người am hiểu đời sống, nguyện vọng của người dân địa phương vừa phải có khả năng giải quyết công việc kịp thời, nhanh chóng. Khi tuyển dụng đúng người đúng việc sẽ làm cho khâu bố trí, tiếp nhận công việc nhanh gọn hơn. Các công chức giải quyết công việc tốt hơn, từ đó dễ dàng cụ thể hóa và nhanh chóng đưa các chủ trương, đường lối, chính sách cũng như sự lãnh đạo và quản lý của Đảng và Nhà nước trên mọi lĩnh vực vào thực hiện trong đời sống xã hội. Các công chức cấp xã là những người đại diện cho nhà nước trực tiếp phục vụ người dân. Thái độ, năng lực hoạt động của họ chính là hình ảnh của nhà nước trong lòng dân. Nếu họ phục vụ tốt và để lại hình ảnh tốt sẽ đáp ứng được nguyện vọng và sự hài lòng của người dân với nhà nước từ đó góp phần nâng cao hiệu quả quản lý. Việc tuyển dụng công chức cấp xã không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của từng xã riêng lẻ mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển chung của toàn xã hội. Đối với bản thân người có nguyện vọng thi tuyển công chức cấp xã. Tuyển dụng công chức cấp xã là một cơ hội tìm kiếm việc làm của công dân, tất cả mọi người đều bình đẳng và có cơ hội ngang nhau để trở thành công chức, đóng góp tài năng, kiến thức của mình vào hoạt động quản lý nhà nước. Hoạt động tuyển dụng thúc đẩy các ứng viên có nguyện vọng thi tuyển phải cố gắng phấn đấu, rèn 12
luyện bản thân, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để có thể trở thành công chức. 1.2. Nguyên tắc, hình thức, quy trình, tiêu chuẩn, điều kiện thẩm quyền và nội dung tuyển dụng công chức cấp xã 1.2.1. Nguyên tắc, hình thức và quy trình tuyển dụng công chức cấp xã - Nguyên tắc tuyển dụng công chức cấp xã Một là, nguyên tắc tuyển dụng xuất phát từ như cầu công việc. Việc tuyển dụng công chức cấp xã phải căn cứ vào nhu cầu thực tế công việc, thiếu vị trí công việc nào thì tuyển đúng công chức có trình độ chuyên môn của công việc đó. Tuyển chọn đúng người đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và vị trí việc làm. Việc tuyển dụng cần đáp ứng được nhu cầu thực tế của công việc chứ không chỉ là việc bổ sung đủ số lượng người. Thực hiện tốt nguyên tắc này sẽ tránh lãng phí trong sử dụng nguồn nhân lực, nguồn tài chính từ ngân sách Nhà nước khi phải duy trì một bộ máy nhân sự cồng kềnh, kém chất lượng, không đáp ứng được đòi hỏi thực tế của công việc. Để xác định được đúng nhu cầu tuyển dụng của đơn vị cần phải xây dựng được bản mô tả vị trí việc làm cho từng công việc cụ thể, số lượng công chức hiện tại cho từng vị trí là bao nhiêu, đánh giá mức độ đáp ứng công việc hiện tại của từng chức danh. Đây được xem là nội dung quan trọng trong hoạt động tuyển dụng công chức cấp xã. Nguyên tắc tuyển dụng phải theo yêu cầu nhiệm vụ và vị trí việc làm do đó khi tuyển dụng cần phải xác định rõ nhu cầu cần tuyển dụng, yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ của từng chức danh công chức cấp xã cần tuyển dụng được quy định cụ thể tại Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 của Chính phủ về công chức xã, phường, thị trấn. Hai là, nguyên tắc công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật. Tất cả các nội dung quy định của pháp luật có liên quan đến nghĩa vụ, quyền lợi và các hoạt động công vụ của cán bộ, công chức trong tuyển dụng phải được công khai, có sự kiểm tra giám sát của nhân dân (trừ những việc liên quan đến bí mật Nhà nước) nên trong quá trình tuyển dụng cần phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Nguyên tắc công khai, minh bạch trong tuyển dụng đảm bảo cho mọi 13
thông tin liên quan đến hoạt động tuyển dụng đều được công khai, phổ biến cho tất cả các đối tượng dự tuyển được biết, không được che giấu, giữ bí mật, làm sai lệch thông tin đối với các nội dung sau: tiêu chuẩn dự tuyển, số lượng cần tuyển, hình thức tuyển dụng, chế độ ưu tiên, két quả tuyển dụng, những thay đổi trong quá trình thi tuyển nếu có. Nguyên tắc khách quan trong tuyển dụng đòi hỏi cơ quan tuyển dụng phải căn cứ vào những yêu cầu thực tế của công việc, là hệ thống quy định của pháp luật do nhà nước ban hành và kết quả tuyển dụng của thí sinh. Bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật: đây là một trong những nguyên tắc không thể thiếu trong công tác tuyển dụng công chức xã. Việc công khai để mọi người biết điều kiện tiêu chuẩn, nhu cầu tuyển dụng để tham gia dự tuyển. Khách quan đảm bảo cho nguyên tắc tuyển chọn không bị ý chí chủ quan chi phối. Không phục thuộc vào ý chí cá nhân, tùy tiện dẫn đến kết quả tuyển chọn có thể bị sai lệch. Việc tuyển dụng công chức cấp xã phải tuân theo các điều kiện, trình tự thủ tục pháp luật quy định. Ba là, nguyên tắc cạnh tranh, bình đẳng, công bằng. Việc tuyển dụng công chức cấp xã phải đảm bảo tính cạnh tranh, bình đẳng, công bằng. Mục đích của việc tuyển dụng công chức cấp xã vào làm việc trong cơ quan hành chính nhà nước là lựa chọn được người ưu tú nhất trong số những người tham gia dự tuyển. Việc này đòi hỏi sự tham gia của nhiều đối tượng dự thi đáp ứng được các tiêu chuẩn và điều kiện theo quy định. Yếu tố cạnh tranh chỉ được phát huy khi trong cùng một vị trí tuyển dụng có nhiều người tham gia và người dự tuyển phải ý chí tranh tài. Phải đảm bảo nguyên tắc tính cạnh tranh, đây là nguyên tắc cốt lõi trong công tác tuyển dụng công chức cấp xã. Vì có cạnh tranh mới mới có sự sàng lọc, tuyển chọn được những người thực tài, ưu tú đối với chức danh cần tuyển dụng. Nguyên tắc cạnh tranh phải đi cùng với nguyên tắc bình đẳng, khách quan, minh bạch và phải có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảo bảo hiệu quả theo yêu cầu. Xuất phát từ những quyền cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp, nguyên tắc này đảm bảo cho mọi công dân bình đẳng có đủ điều kiện theo quy định 14
pháp luật về vị trí công việc dự tuyển đều có thể tham gia vào hoạt động tuyển dụng công chức. Dựa trên nguyên tắc bình đẳng, Nhà nước đã ban hành những điều kiện pháp lý cụ thể, hướng vào những tiêu chuẩn khách quan do công vụ đòi hỏi, đảm bảo tính công bằng cho các đối tượng tham gia tuyển dụng. Bốn là, nguyên tắc ưu tiên tuyển chọn người có tài năng, người có công với nước, người dân tộc thiểu số. Ưu tiên trong tuyển dụng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho một số đối tượng nhất định theo quy định của pháp luật. Ngoài những đối tượng được ưu tiên, cơ quan tuyển dụng không được tuỳ tiện đặt ra những điều kiện khác không phù hợp với quy định của pháp luật. Ưu tiên ở đây được thể hiện dưới hình cộng điểm và có quy định mức độ ưu tiên tuỳ theo từng đối tượng cụ thể. Nguyên tắc ưu tiên xuất phát từ sự chênh lệch về điều kiện kinh tế, về trình độ dân trí giữa các vùng miền, nhằm thu hút nhân tài tham gia dự tuyển vào các vị trí ở địa phương, vùng miền có điều kiện khó khăn, vùng biên giới, hải đảo. Nguyên tắc ưu tiên còn thể hiện sự biết ơn đối với thế hệ cha anh đi trước đã hy sinh cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Nhằm khuyến khích trong việc nâng cao trình độ chuyên môn, tuyển dụng công chức ưu tiên với những trường hợp có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao có nhu cầu làm việc trong cơ quan hành chính nhà nước. Việc ưu tiên tuyển chọn người có tài năng, người có công với nước, người dân tộc thiểu số đây là nguyên tắc thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với đối với những người có tài năng, cống hiến của cá nhân đối với đất nước; ưu tiên tuyển dụng người dân tộc thiểu số nhằm thực hiện tốt chính sách dân tộc, tạo điều kiện cho người dân tộc thiểu số có điều kiện đóng góp xây dựng và phát triển ở những vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn. Năm là, nguyên tắc chất lượng trong tuyển dụng. Trong tuyển dụng công chức cấp xã, nguyên tắc chất lượng được đặt ra, việc tuyển dụng phải được thực hiện đồng bộ trong các khâu và đúng quy định của pháp luật trong quá trình tổ chức tuyển dụng; đảm bảo sự khách quan, công bằng đối với người tham gia tuyển dụng, xã hội đồng thuận và cơ quan tuyển dụng được đội ngũ 15
theo yêu cầu cao nhất thì nguyên tắc chất lượng được đảm bảo. Nguyên tắc này đảm bảo cho việc tuyển dụng được công chức cấp xã với số lượng và chất lượng phù hợp với yêu cầu đặt ra, mang lại hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước tại địa phương. - Hình thức tuyển dụng công chức cấp xã Hình thức tuyển dụng công chức cấp xã là phương thức tổ chức thực hiện các hoạt động để nhằm tìm ra, tuyển dụng được công chức đáp ứng được yêu cầu. Theo quy định của pháp luật hiện hành (Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 của Chính phủ): có các hình thức tuyển dụng gồm thi tuyển, xét tuyển và trường hợp đặc biệt tiếp nhận không qua thi tuyển. + Hình thức thi tuyển công chức cấp xã: Đây là một trong những hình thức được sử dụng rộng rãi trong tuyển dụng. Thông qua thi tuyển, các thí sinh thể hiện năng lực, trình độ chuyên môn và kỹ năng thực tế của mình đồng thời tạo được sự cạnh tranh giữa những người dự thi. Người tham gia dự thi công chức cấp xã phải thực hiện các bài thi: thi môn kiến thức chung, thi môn nghiệp vụ chuyên ngành, thi môn tin học văn phòng. Bài thi của các môn thi được chấm theo thang điểm 100; Điểm môn thi kiến thức chung được tính hệ số 1; Điểm môn thi nghiệp vụ chuyên ngành trong đó bài thi viết tính hệ số 2 và bài thi trắc nghiệm tính hệ số 1; Điểm môn tin học văn phòng: tính hệ số 1 và không tính vào tổng số điểm thi. Kết quả thi tuyển của người tham gia thi tuyển công chức cấp xã là tổng số điểm của các bài thi môn kiến thức chung và môn nghiệp vụ chuyên ngành cộng với điểm ưu tiên (nếu có) theo quy định. Người trúng tuyển kỳ thi tuyển công chức cấp xã là người có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 13 của Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2021 của Chính phủ. + Hình thức xét tuyển công chức cấp xã: Xét tuyển là hình thức tuyển dụng thông qua việc xem xét kết quả học tập và kiểm tra, sát hạch thí sinh bằng hình 16