Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn khái quát một cách có hệ thống cơ sở lý luận và phân tích thực trạng của quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Đề xuất một số giải pháp giúp cho các nhà quản lý đưa ra những chính sách đúng đắn và hiệu quả trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đào tạo Cao đẳng tại các trường công lập hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .................../................... ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÝ VĂN QUẾ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .................../................... ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÝ VĂN QUẾ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 603450403 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Huy Khiên ĐẮK LẮK – NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ “Quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” là kết quả nghiên cứu độc lập của bản thân. Tất cả các thông tin, số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực, dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Bùi Huy Khiên - Học viện Hành chính Quốc gia. Tác giả Lý Văn Quế 1
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Phân viện khu vực Tây Nguyên Học viện Hành chính Quốc gia, được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình và đầy trách nhiệm của quí thầy cô giáo, lãnh đạo Học viện để tác giả hoàn thành tốt khóa đào tạo chuyên ngành Quản lý công. Đến nay tác giả đã hoàn thành xong khóa đào tạo và đề tài nghiên cứu của mình. Tác giả xin dành những dòng chữ đầu tiên của luận văn để bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới quí thầy, cô giáo đã quan tâm, giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt là PGS.TS Bùi Huy Khiên, người thầy đã giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình làm đề tài nghiên cứu này. Mặc dù có nhiều cố gắng song do khả năng nghiên cứu của tác giả có hạn, kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học còn hạn chế, do đó tác giả rất mong nhận được sự đóng góp chỉ bảo tận tình của quí thầy, cô giáo, các bạn đồng nghiệp để luận văn này được bổ sung và hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Đắk Lắk, ngày .......tháng ..... năm 2017 Tác giả Lý Văn Quế 2
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... 1 LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ 2 MỤC LỤC ..................................................................................................... 3 DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ ........................................ 5 DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT .................................................. 6 PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................ 7 1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................. 7 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ............................................. 9 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................ 11 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 12 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ........................................ 12 6. Ý nghĩa luận văn và thực tiễn của luận văn .............................................. 13 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................ 14 PHẦN NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP........................................................... 15 1.1. Tổng quan quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo ...................... 15 1.2. Khái niệm và chủ thể quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo.......19 1.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo......................... 20 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập........................................................................................................ 34 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK .. 40 3
2.1. Khái quát về đặc điểm của tỉnh Đắk Lắk ............................................... 40 2.2. Thực trạng đào tạo Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.......... 42 2.3. Thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk .................................................................................... 58 2.4. Đánh giá chung quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ............................................................................. 66 Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK ........................................................................ 75 3.1. Quan điểm quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk .................................................................................... 75 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với đào tạo Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk............................................................... 77 3.3. Kiến nghị.............................................................................................. .91 KẾT LUẬN................................................................................................. .95 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... .97 4
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo ………………… 19 Bảng 2.1: Thông tin tổng hợp về diện tích 3 trường cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ............................................................................................44 Bảng 2.2: Số lượng cán bộ quản lý các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk tính đến tháng 12/2016 ........................................................... 48 Bảng 2.3: Số lượng, trình độ của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý của các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ................................... 49 Bảng 2.4: Chuyên ngành đào tạo của các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................... 50 Bảng 2.5: Tổng hợp quy mô đào tạo của các trường Cao đẳng công lập tính đến tháng 12/2016 ......................................................................................... 52 Bảng 2.6: Mức thu học phí ............................................................................ 57 5
DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT Thuật ngữ viết tắt Nghĩa đầy đủ QLNH Quản lý nhà nước HCNN Hành chính nhà nước QLHCNN Quản lý Hành chính nhà nước GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo CĐ Cao đẳng ĐH Đại học HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân NCKH Nghiên cứu khoa học CNH-HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa TW Trung ương KT-XH Kinh tế - Xã hội NSNN Ngân sách nhà nước CSĐT Cơ sở đào tạo LK Liên kết XHCN Xã hội chủ nghĩa 6
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, khi mà trí tuệ đã trở thành yếu tố hàng đầu thể hiện quyền lực và sức mạnh của một quốc gia thì các nước trên thế giới đều ý thức được giáo dục không chỉ là phúc lợi xã hội, mà thực sự còn là đòn bẩy quan trọng để phát triển kinh tế, xã hội. Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ phát triển với bước nhảy vọt đã đưa thế giới từ kỷ nguyên công nghiệp sang kỷ nguyên thông tin và phát triển kinh tế tri thức. Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế là một xu hướng khách quan, vừa là quá trình hợp tác để phát triển vừa là quá trình đấu tranh của các nước đang phát triển để bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, sự phát triển năng động của các nền kinh tế, quá trình hội nhập và toàn cầu hóa đã diễn ra làm cho việc rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước trở nên hiện thực và nhanh chóng hơn. Khoa học - công nghệ trở thành động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội. Giáo dục và đào tạo là nền tảng của sự phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội và đóng vai trò chủ yếu trong việc nâng cao ý thức dân tộc, tinh thần trách nhiệm và năng lực hoạt động của các thế hệ hiện nay và mai sau. Vì vậy trên thế giới từ các nước phát triển đến các nước đang phát triển đều nhận thức được vai trò và vị trí hàng đầu của giáo dục và đào tạo, cần phải đổi mới giáo dục và đào tạo trong đó vai trò của quản lý giáo dục và đào tạo là rất quan trọng, bởi vì quản lý có ảnh hưởng to lớn đến thành công hay thất bại của một tổ chức, quản lý là nhân tố quyết định sự tồn tại và thành công của mọi cơ quan, tổ chức và các nhà trường. Sau 30 năm đổi mới của đất nước và 17 năm thực hiện chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2001 - 2010 và 2011 - 2020, giáo dục Cao đẳng và Đại học nước ta đã từng bước phát triển rõ rệt cả về số lượng và quy mô, đa dạng 7
về hình thức và đạt được nhiều kết quả tích cực, cung cấp nguồn lao động có trình độ Cao đẳng, Đại học, sau Đại học phục vụ thiết thực sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo đảm an ninh quốc phòng và hội nhập quốc tế. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, giáo dục Cao đẳng và Đại học đang đứng trước thách thức to lớn về phương pháp quản lý của nhà nước đối với các trường Cao đẳng và Đại học chậm được thay đổi, chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo của toàn hệ thống, chưa phát huy được sự sáng tạo của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và sinh viên. Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập. Nếu không có giải pháp có tính đột phá thì chất lượng giáo dục Cao đẳng và Đại học sẽ càng ngày tụt hậu so với các nước trên thế giới. Trong công cuộc đổi mới hiện nay ở Việt Nam, giáo dục và đào tạo được xác định là “quốc sách hàng đầu”. Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo được thể hiện rõ trong Hiến pháp Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đây là vấn đề vừa mang tính cấp bách, vừa mang tính lâu dài, đã được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo trong những năm qua. Đắk Lắk là một tỉnh nằm ở trung tâm của vùng Tây Nguyên, một miền đất đỏ bazan thuận lợi cho chiến lược phát triển các loại cây công nghiệp, là vị trí quan trọng của vùng và là đầu mối giao thông thuận tiện với toàn vùng và các tỉnh duyên hải miền Trung, miền Đông Nam Bộ... Đây là điều kiện cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên phát triển vực văn hóa, giáo dục ở Đắk Lắk còn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng giáo dục trong những năm qua tuy đã có những chuyển biến tích cực song phát triển chưa đồng đều, chưa bền vững. Thực hiện các Nghị quyết của Trung ương và Nghị định của Chính 8
phủ, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp và các cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk đã coi trọng công tác giáo dục và đào tạo và tạo điều kiện cho đội ngũ công chức, viên chức nâng cao trình độ, kiến thức để đáp ứng được công tác đào tạo Cao đẳng trên địa bàn trong sự nghiệp đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội và góp phần vào giữ vững ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Trong những năm qua, các trường Cao đẳng trên địa bàn tỉnh đã có nhiều đổi mới và đạt được những thành tựu nhất định trong công tác quản lý và đào tạo. Tuy nhiên vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế như: cơ quan quản lý các trường chưa đồng bộ, chưa hiệu quả; các quy định của nhà nước về bậc học này còn nhiều mâu thuẫn chồng chéo, thiếu tính khả thi và có nhiều điểm không hợp lý với điều kiện khách quan; cơ sở vật chất, trường, lớp học, điều kiện thực hành, thực tập chưa đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ; chương trình đào tạo giữa niên chế và tín chỉ chưa cân đối giữa lý thuyết và thực hành, chưa phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới; công tác thanh tra, kiểm tra giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa thực sự có hiệu quả. Chính vì lẽ đó, việc nghiên cứu thực trạng để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh là một vấn đề cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn và nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” với mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả của quản lý nhà nước về công tác giáo dục và đào tạo. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập là nội dung quan trọng của sự nghiệp đổi mới giáo dục ở Việt Nam. Trong công cuộc đổi 9
mới hiện nay, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Đào tạo hệ Cao đẳng có vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Đây là vấn đề thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học và quản lý. Đề tài này đã được một số tác giả nghiên cứu ở các cấp độ khác nhau thể hiện dưới dạng đề tài nghiên cứu khoa học; sách giáo trình; sách chuyên khảo; các bài báo. Có thể dẫn ra một số các nghiên cứu sau đây: - Sách chuyên khảo: "Đổi mới giáo dục Đại học Việt Nam" của GS.TSKH. Bành Tiến Long (2005), NXB Giáo dục. - Sách chuyên khảo: "Quản lý nhà nước về giáo dục – lý luận và thực tiễn" của Đặng Bá Lãm (chủ biên, 2005), NXB Giáo dục. - Sách chuyên khảo: "Một số vấn đề đổi mới trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo" của GS. Trần Hồng Quân (1995), NXB Giáo dục. Các công trình nghiên cứu của các tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận về những vấn đề liên quan đến hoạt động giáo dục, phân tích những hạn chế, bất cập trong giáo dục. Một số tác giả đã tập trung nghiên cứu biện pháp, cách thức điều hành của các cán bộ quản lý giáo dục, từ đó đề xuất các giải pháp đổi mới quản lý nhà nước về giáo dục ở Việt Nam góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. - Cao Văn Giàu và Quý Châu: “Sự đổi mới và kỹ năng lãnh đạo nhà trường thế kỷ XXI”, NXB Lao động - Xã hội, Hà Nội, năm 2007. Các tác giả đã trình bày sự cần thiết phải đổi mới phương pháp giảng dạy; các kỹ năng quyết định sự thành công trong quản trị hiệu quả nhà trường; các biện pháp đánh giá trình độ và phương pháp dạy học của giáo viên; xác định được vai trò của công tác quản lý và phát triển trường học. 10
Ngoài ra còn có một số tác giả có các bài viết đăng trên tạp chí "Quản lý nhà nước", "Tạp chí giáo dục", các đề tài nghiên cứu trực tiếp về quản lý nhà nước đối với giáo dục và giáo dục như. - Minh Tuệ “Thúc đẩy chất lượng giáo dục đại học chuyển động nhanh hơn” Giáo dục thời đại số 10. - Trần Kiểm qua tác phẩm “Khoa học quản lý giáo dục, một số vấn đề lý luận và thực tiễn”. NXB Đại học Sư phạm Hà Nội 2010. - Nguyễn Thị Bích Hạnh và Trần Thị Hương qua giáo trình “Lý luận dạy học đại học”. NXB Đại học Sư phạm TP. HCM 2004. - Trần Văn Mười (2012), "Phát triển trường cao đẳng đáp ứng nguồn nhân lực cho tỉnh Đồng Tháp", Luận văn thạc sỹ - Đại học Huế - Viện Nghiên cứu Phát triển Giáo dục "Những vấn đề về chiến lược phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa" NXB Giáo dục (1998). Các bài viết trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau và có những đóng góp nhất định trong việc hoạch định chủ trương, chính sách, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về đào tạo và giáo dục của tỉnh. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có tác giả nào nghiên cứu, đánh giá thực trạng của quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các trường này. Vì vậy, tôi chọn đề tài “quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” để làm luận văn thạc sĩ quản lý công với mong muốn góp một phần công sức của mình vào mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo của các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong những năm tới. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 11
3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn hướng đến làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý nhà đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn đề ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong những năm tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Về thời gian: Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk từ 2010 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Để nghiên cứu các vấn đề của luận văn, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau: 12
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan để có luận cứ khoa học cho việc đánh giá hoạt động quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. - Phương pháp phân tích - tổng hợp: Phương pháp này được sử dụng để phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, từ đó chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế làm cơ sở cho việc nghiên cứu, đề xuất những giải pháp. - Phương pháp thống kê: Được học viên sử dụng để xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu đề tài. - Phương pháp khảo sát, điều tra xã hội học: Học viên sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến đánh giá khách quan của cán bộ quản lý và giảng viên. 6. Ý nghĩa luận văn và thực tiễn của luận văn 6.1. Về lý luận Tổng hợp làm rõ cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập, trên cơ sở đó đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường để thấy được những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. 6.2. Về thực tiễn - Luận văn khái quát một cách có hệ thống cơ sở lý luận và phân tích thực trạng của quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. - Đề xuất một số giải pháp giúp cho các nhà quản lý đưa ra những chính sách đúng đắn và hiệu quả trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đào tạo Cao đẳng tại các trường công lập hiện nay. 13
- Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy, quản lý của các cơ quan chuyên môn trong quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục luận văn được kết cấu làm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 14
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG LẬP 1.1. Tổng quan quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo Đã có rất nhiều nghiên cứu khách nhau về hoạt động quản lý, do đó cũng có rất nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm quản lý. Song tuỳ theo môi trường, lĩnh vực khác nhau mà ta có các khái niệm quản lý khác nhau. Nhưng tựu chung lại quản lý được hiểu như sau: Quản lý là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm chỉ huy, điều hành, hướng dẫn các quá trình hoạt động của xã hội và hành vi của cá nhân hướng đến mục đích hoạt động chung và phù hợp với quy luật khách quan. Từ cách hiểu quản lý như trên, chúng ta thấy: Đối tượng tác động của quản lý là một hệ thống xã hội hoàn chỉnh như một cơ thể sống gồm nhiều yếu tố liên kết hữu cơ theo quy luật nhất định, tồn tại trong thời gian, không gian cụ thể. Hệ thống quản lý gồm 2 phân hệ: Chủ thể quản lý và khách thể quản lý. Tác động của quản lý thường mang tính chất tổng hợp bao gồm nhiều giải pháp khác nhau. Thực chất hoạt động quản lý là việc xử lý mối quan hệ giữa chủ thể quản lý và khác thể quản lý. Chủ thể quản lý luôn là con người có cơ cấu tổ chức phụ thuộc vào quy mô, độ phức tạp của khách thể quản lý. Khách thể quản lý là đối tượng chịu sự điều khiển, tác động của chủ thể quản lý bao gồm con người, nguồn tài nguyên, tư liệu sản xuất v.v... Con người là yếu tố quan trọng nhất trong khách thể quản lý. Bản chất của hoạt động quản lý là việc phát huy được nhân tố con người trong tổ chức. Mục tiêu cuối cùng của quản lý là chất lượng sản phẩm vì lợi ích phục vụ con người. 15
Quản lý nhà nước là sự tác động có tổ chức mang tính quyền lực - pháp lý của các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền hoặc các tổ chức khi được nhà nước trao quyền tới ý thức hành vi xử sự của cá nhân, tổ chức, tới các quá trình xã hội hướng chúng vận động phát triển nhằm đạt được mục tiêu nhất định của quản lý nhà nước và xã hội. Mục tiêu của quản lý nhà nước phải phù hợp với mục tiêu phát triển của xã hội.[18] Quản lý nhà nước ở Việt Nam có các đặc điểm cơ bản sau: - Quản lý nhà nước mang tính quyền lực nhà nước và có tính tổ chức cao. - Quản lý nhà nước có mục tiêu chiến lược, chương trình kế hoạch để thực hiện mục tiêu. - Quản lý nhà nước theo nguyên tắc tập trung dân chủ. - Quản lý nhà nước không có sự tách biết tuyệt đối giữa chủ thể quản lý và khách thể quản lý. - Quản lý nhà nước bảo đảm tính liên tục và ổn định trong tổ chức. Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là việc nhà nước thực hiện quyền lực công để điều hành, điều chỉnh toàn bộ các hoạt động giáo dục và đào tạo trong phạm vị toàn xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục và đào tạo của nhà nước. Nói cách khác, quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là sự quản lý của các cơ quan quyền lực nhà nước, của bộ máy quản lý giáo dục từ Trung ương đến cơ sở đối với hệ thống giáo dục quốc dân và các hoạt động giáo dục của xã hội nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước và hoàn thiện nhân cách cho con người. Quản lý nhà nước là sự tác động, điều chỉnh thường xuyên của nhà nước bằng quyền lực nhà nước đối với toàn bộ hoạt động giáo dục và đào tạo của một quốc gia nhằm định hướng, thiết lập trật tự kỷ cương các hoạt động 16
giáo dục và đào tạo, hướng đến mục tiêu và yêu cầu của sự phát triển nguồn nhân lực quốc gia.[19] Chủ thể của quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là Nhà nước với hệ thống các cơ quan quyền lực của nó trực tiếp là Chính phủ và hệ thống bộ máy quản lý giáo dục và đào tạo từ Trung ương đến địa phương. Khách thể của quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là hệ thống các cơ sở giáo dục và đào tạo và những người tham gia vào quá trình giáo dục và đào tạo. 1.1.2. Vai trò của quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo Giáo dục và đào tạo có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, quản lý nhà nước luôn giữ vị trí then chốt trong việc tạo lập và phát triển nguồn nhân lực, đó là nguồn lực con người. Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo phải đảm bảo: - Đảm bảo tính thống nhất, thông suốt và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục. - Đảm bảo công bằng trong giáo dục và đào tạo thông qua hệ thống chính sách về giáo dục và đào tạo, tao cơ hội cho mọi người có điều kiện tham gia vào quá trình giáo dục và đào tạo. - Đảm bảo những điều kiện vật chất cho giáo dục và đào tạo phát triển. Nhà nước vừa là nhà đầu tư và đồng thời vừa là người đặt hàng cho giáo dục và đào tạo. - Làm cho sự phát triển giáo dục và đào tạo đi đúng hướng, đáp ứng các mục tiêu chiến lược giáo dục và đào tạo trong từng giai đoạn phát triển. - Làm cho tất cả các hoạt động giáo dục và đào tạo đi vào kỷ cương, trật tự. 17
1.1.3. Nội dung quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo Xuất phát từ vai trò của giáo dục và đào tạo trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, từ quan điểm phát triển giáo dục và đào tạo, quản lý giáo dục và đào tạo là một nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động điều hành của Nhà nước. Theo Luật Giáo dục (2005) Điều 14 quản lý nhà nước về giáo dục chỉ rõ "Nhà nước thống nhất quản lý hệ thống giáo dục quốc dân về mục tiêu, chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, tiêu chuẩn nhà giáo, quy chế thi cử, hệ thống văn bằng, chứng chỉ; tập trung quản lý chất lượng giáo dục, thực hiện phân công, phân cấp quản lý giáo dục, tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục ”[26] 1.2. Khái niệm và chủ thể quản lý nhà nước đối với các trường Cao đẳng công lập 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo Quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo là sự tác động và điều chỉnh thường xuyên của nhà nước bằng quyền lục nhà nước đối với các hoạt động giáo dục và đào tạo của một quốc gia nhằm thiết lập kỷ cương của các hoạt động giáo dục và đào tạo , hướng đến mục tiêu và yêu cầu của sự phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Quản lý nhà nước đối với giáo dục và đào tạo nhằm đảm bảo chương trình đào tạo thống nhất, theo định hướng, theo quy hoạch và theo mục đích phát triển quốc gia. Bên cạnh đó nhà nước quản lý các cơ sở giáo dục và đào tạo, đảm bảo cho giáo dục đạt được hiệu quả theo yêu cầu. Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là hoạt động có mục đích, có tổ chức bằng quyền lực nhà nước đối với các hoạt động đào tạo nhằm đảm bảo cho các hoạt động đào tạo theo đúng mục tiêu, yêu cầu, kế hoạch đề ra, theo đúng các quy định của nhà nước để góp phần đào tạo lực lượng lao động 18