Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

57
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT; phân tích thực trạng QLNN về chuyển dịch CCKT, thực trạng chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào; đưa ra những định hướng, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌCVIỆN HỌC VIỆNHÀNH HÀNH CHÍNH QUỐCGIA CHÍNH QUỐC GIA SOUKANH MIENGLAVANH SOUKANH MIENGLAVANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU QUẢN KINHLÝ TẾNHÀ NƯỚC Ở TỈNH VỀ PƯ, ẮT TẠ CHUYỂN NƯỚCDỊCH CỘNGCƠ CẤU HÒA KINH TẾ Ở TỈNH ẮT TẠ PƯ, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI NỘI – 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA SOUKANH MIENGLAVANH SOUKANH MIENGLAVANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINHLÝ QUẢN Ở TỈNH TẾNHÀ ẮT VỀ NƯỚC TẠ PƯ, NƯỚCDỊCH CHUYỂN CỘNG HÒA CƠ CẤU KINH TẾ ỞDÂN TỈNH ẮTNHÂN CHỦ TẠ PƯ,DÂN NƯỚC CỘNG HÒA LÀO DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG LUẬN VĂN THẠC Chuyên SỸQuản ngành: QUẢN LÝ CÔNG lý công Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐẶNG ĐÌNH THANH HÀ NỘI – 2016 HÀ NỘI – 2016
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tác giả. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Soukanh Mienglavanh
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới: Hội đồng Khoa học thuộc Học viện Hành chính. Các Thầy giáo, Cô giáo đã trang bị những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính; Tiến sĩ Đặng Đình Thanh, người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành Luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2016 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Soukanh Mienglavanh
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CCKT : Cơ cấu kinh tế CHDCND : Cộng hòa dân chủ nhân dân CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa DKKD : Đăng kí kinh doanh QLNN : Quản lý nhà nước SXKD : Sản xuất kinh doanh
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ ........................................................................................... 6 1.1. Những vấn đề cơ bản về chuyển dịch cơ cấu kinh tế........................ 6 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm chuyển dịch cơ cấu kinh tế............................ 6 1.1.2. Những nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ................ 8 1.2. Những vấn đề cơ bản về quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ...................................................................................................... 11 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ................................................................................. 11 1.2.2. Mục tiêu, nội dung của quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế.................................................................................................... 18 1.2.3. Những nhân tố ảnh hướng tới quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ............................................................................................. 20 1.3. Kinh nghiệm và bài học cho tỉnh Ắt tạ pư trong quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ................................................................. 22 1.3.1. Kinh nghiệm của một số địa phương ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ......................................................................................... 22 1.3.2. Kinh nghiệm của một số quốc gia ................................................ 26 1.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho tỉnh Ắt tạ pư trong quản lý nhà nước đối với chuyển dịch chuyển dịch cơ cấu kinh tế ............................ 28 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 29 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ Ở TỈNH ẮT TẠ PƯ NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 31
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội, những thuận lợi và khó khăn trong quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ................................... 31 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội .............................................. 31 2.1.2. Những thuận lợi và khó khăn trong quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư ......................................................... 37 2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ................................... 38 2.2.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư thời gian qua 38 2.2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư thời gian qua ............................................................................ 48 2.3. Đánh giá chung trong quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư ............................................................................ 53 2.3.1. Những thành tựu đạt được............................................................ 53 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại ................................................................. 55 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại ...................................... 56 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 57 Chương 3. QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ Ở TỈNH ẮT TẠ PƯ NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ............... 59 3.1. Quan điểm và phương hướng nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư ....................................... 59 3.1.1. Quan điểm ................................................................................... 59 3.1.3. Mục tiêu....................................................................................... 62 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư ...................................................................... 65
3.2.1 Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và tổ chức thực hiện quy hoạch ..................................................................................................... 65 3.2.2. Tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi ..................................... 69 3.2.3. Kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. ................................................................................................ 72 3.2.4. Tăng cường đầu tư và thu hút, sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn.... 76 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và thanh tra.................... 79 3.2.6. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ............................... 80 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 83 KẾT LUẬN.................................................................................................... 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 85
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1 Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong vòng 4 năm 46 (2012 - 2015) Bảng 2 Dự kiến chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tỷ trọng của 64 các ngành trong GDP
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chuyển dịch cơ cấu kinh tế (CCKT) là một tất yêu khách quan trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Chuyển dịch CCKT tạo nên sự chuyển đổi căn bản của nền kinh tế trên nhiều lĩnh vực như, phân công lại lao động xã hội, chuyển dịch các nguồn lực sử dụng trong quá trình sản xuất, gia tăng năng lực sản xuất, tăng sản phẩm xã hội, góp phần thỏa mãn nhu cầu ngày càng tốt hơn. Cũng như bất cứ một vấn đề nào trong đời sống xã hội, vấn để chuyển dịch CCKT cũng đòi hỏi phải có sự quản lý của nhà nước (QLNN) mới thực sự trở nên hiệu quả. Trong quá trình chuyển dịch CCKT đó, Nhà nước sẽ sử dụng những công cụ của mình để tác động, điều chỉnh để hoạt động quản lý về chuyển dịch CCKT đi theo đúng hướng của Đảng và Nhà nước. Nước Cộng hòa dân chủ nhân dân (CHDCND) Lào là một quốc gia nằm ở Đông Nam Á, có nhiều điều kiện để phát triển kinh tế. Với những thuận lợi trên, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX (2011) Đảng nhân dân cách mạng Lào đã đưa ra đường lối phát triển kinh tế - xã hội đất nước theo định hướng XHCN. Để triển khai đường lối của Đảng vào thực tiễn, Chính phủ Lào đã xây dựng và vạch ra Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020 xác định phương hướng, mục tiêu cơ bản, lâu dài, những nhiệm vụ kinh tế - xã hội tầm vĩ mô, dài hạn phát triển đất nước, đồng thời cũng xác định những phương tiện, biện pháp để thực hiện thành công các phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ đó. Một trong những mục tiêu chiến lược trong Chiến lược phát triển phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020 là tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đảm bảo giữ vững tốc độ phát triển kinh tế liên tục, đưa đất nước thoát khỏi tình trạng kém phát triển vào năm 2020. Trong thời gian qua, các địa phương ở Lào đã quán triệt và thực hiện quyết
liệt chủ trương về chuyển dịch CCKT, hoạt động QLNN về chuyển dịch CCKT cũng được quan tâm hơn. Tỉnh Ắt tạ pư là một tỉnh nằm ở miền nam của nước CHDCND Lào, đây là một tỉnh có nhiều điều kiện phát triển kinh tế theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, tuy nhiên nền kinh tế của Ắt tạ pư hiện nay lại chủ yếu là nông nghiệp, các ngành như du lịch, dịch vụ, thương mại, khai thác khoáng sản, công nghiệp nặng chưa được quan tâm đúng mức. Thời gian qua, hoạt động chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Ắt tạ pư cũng đã được quan tâm nhưng chưa thực sự xứng đáng với tiềm năng hiện có. Sở dĩ có tình trạng này là do hoạt động QLNN về chuyển dịch CCKT chưa được đẩy mạnh, đặc biệt là các vấn đề về khuyến khích, các biện pháp hỗ trợ chuyển dịch CCKT chưa được chính quyền địa phương quan tâm thực hiện. Chính vì lẽ đó, với mong muốn làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn, thông qua đó xây dựng, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư, tôi đã quyết định chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu Bàn về chuyển dịch CCKT là một vấn đề được các học giả trong và ngoài nước CHDCND Lào quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, bàn về QLNN về chuyển dịch CCKT thì vẫn là một vấn đề mới chưa được nhiều các học giả quan tâm nghiên cứu, đặc biệt là nghiên cứu về QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. Tuy nhiên, có thể liệt kê một số công trình nghiên cứu sau có liên quan đến đề tài: Phomma Phamthalangsy (2002), Phát triển nông nghiệp hàng hóa ở tỉnh Khăm Muộn, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào - Thực trạng và giải pháp, Luận văn thạc sĩ kinh tế; Humphen Xaynasin (2001), Chuyển dịch kinh tế nông nghiệp ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, Luận án tiến sĩ kinh tế; Bunlot Chanthachon (2009), Chuyển dịch cơ
cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa ở tỉnh Salavan, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, Luận án tiễn sĩ kinh tế; Liane Thikeo (2001), Quản lý nhà nước về kinh tế nông nghiệp trong nền kinh tế thị trường ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, Luận án tiến sĩ quản lý công… Như vậy, sau khi liệt kê một số công trình tiêu biểu trên, có thể thấy vấn đề chuyển dịch CCKT ở nước CHDCND Lào chủ yếu được nghiên cứu dưới góc độ kinh tế và cũng chưa có công trình nào nghiên cứu về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. Do đó, việc nghiên cứu đề tài: “Quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay” là thực sự có tính cấp thiết. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT; phân tích thực trạng QLNN về chuyển dịch CCKT, thực trạng chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào; đưa ra những định hướng, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nói trên, luận văn thực hiện một số nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT; - Nghiên cứu kinh nghiệm của một số địa phương tại Lào và một số quốc gia khác trong QLNN về chuyển dịch CCKT và rút ra những kinh nghiệm cho tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào; - Tìm hiểu và đánh giá thực trạng QLNN về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào;
- Từ đó, đề xuất định hướng, giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là toàn bộ các vấn đề về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào , trong đó tập trung chủ yếu vào nghiên cứu vấn đề xây dựng chiến lược về kế hoạch; xây dựng và thực thi hệ thống pháp luật; kiểm tra, giám sát và bộ máy tổ chức QLNN chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn có phạm vi nghiên cứu về mặt không gian là trong lĩnh vực QLNN về kinh tế, cụ thể là QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. Luận văn có phạm vi nghiên cứu về nội dung chính là các nội dung của chuyển dịch CCKT, các nội dung của QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. Luận văn có phạm vi nghiên cứu về mặt thời gian là trong thời gian là từ năm 2012 - 2015, định hướng đến năm 2020 về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. 5. Phương pháp nghiên cứu - Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở vận dụng những quan điểm lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước Lào về phát triển nền kinh tế theo hướng CNH - HĐH. - Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu là phương pháp nghiên cứu của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử của triết học Mác - Lênin; phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp thống kê, so sánh; phương pháp tổng kết thực tiễn và phương pháp dự báo.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Khi luận văn được thực hiện, kết quả của luận văn sẽ có những ý nghĩa lý luận và thực tiễn sau: - Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT; - Từ việc phân tích và đánh giá thực trạng, luận văn sẽ chỉ ra những điểm được và chưa được trong quá trình chuyển dịch CCKT, QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào; - Việc đề xuất định hướng và những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về chuyển dịch CCKT sẽ có ý nghĩa thực tiễn rất lớn, nó là cơ sở, là đề xuất, là gợi mở quan trọng để các cơ quan có thẩm quyền xây dựng các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về chuyển dịch CCKT ở tỉnh Ắt tạ pư nước CHDCND Lào. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm có 3 chương: Chương 1. Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Chương 3. Quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Ắt tạ pư nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ 1.1. Những vấn đề cơ bản về chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1.1.1.1. Khái niệm Để hiểu rõ khái niệm chuyển dịch CCKT thì cần phải tìm hiểu khái niệm CCKT. Từ điển Bách khoa Việt Nam định nghĩa: “CCKT là tổng thể các ngành, lĩnh vực, bộ phận kinh tế có quan hệ hữu cơ tương đối ổn định hợp thành”. Từ đây, chúng ta có thể xem xét khái niệm CCKT trên hai mặt là: Số lượng và chất lượng. Như vậy, có thể định nghĩa: “Chuyển dịch CCKT là một tổng thể hệ thống kinh tế bao gồm nhiều yếu tố có quan hệ chặt chẽ với nhau về số lượng và chất lượng trong một không gian và thời gian, với những điều kiện xã hội cụ thể hướng vào mục tiêu đã định”. Từ khái niệm về CCKT, có thể thấy trong quá trình phát triển, CCKT của một quốc gia luôn luôn thay đổi. Đó là sự thay đổi về quy mô của ngành hoặc sự thay đổi về quan hệ tỷ lệ giữa các ngành, vùng, các thành phần cụ thể. Và chính sự thay đổi về trạng thái cho phù hợp với môi trường phát triển, định hướng của một quốc gia về nền kinh tế được gọi là chuyển dịch CCKT. Chính sự biến đổi về số lượng để đến một thời điểm nào đó tạo thành sự chuyển hóa về chất lượng của nền kinh tế. Hay thực chất đó là quá trình biến đổi các yếu tố bên trong của cấu trúc và mối quan hệ của các yếu tố hợp thành nền kinh tế theo những chủ đích và phương hướng xác định. 1.1.1.2. Đặc điểm Chuyển dịch CCKT phản ánh sự thay đổi về chất của nền kinh tế theo hướng CNH - HĐH, tạo tiền đề vật chất cho sự tăng trưởng, ổn định của nền kinh tế.
Việc đánh giá CCKT là hợp lý hoặc tối ưu được xem xét qua các đặc điểm sau: + Lấy hiệu quả kinh tế - xã hội làm thước đo; + Đảm bảo khai thác tối đa các tiềm năng, nguồn lực của đất nước, của ngành, của địa phương; + Phản ánh đúng các quy luật khách quan bao gồm các quy luật tự nhiên, kinh tế và xã hội. Chẳng hạn như việc lựa chọn cây trồng, vật nuôi làm sao cho phù hợp với điều kiện tự nhiên, khí hậu, đất đai của vùng. Và đặc biệt là quy luật kinh tế và quy luật kinh tế thị trường; + Sử dụng ngày càng nhiều lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh của trong nước và ngoài nước, giữa các vùng ở trong nước với nhau; + Phản ánh được các xu hướng phát triển của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ, xu hướng hội nhập kinh tế thế giới và khu vực; Quá trình chuyển dịch CCKT phải diễn ra trên cả ba mặt đó là: + Chuyển dịch cơ cấu theo ngành. + Chuyển dịch cơ cấu theo lãnh thổ. + Chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế. 1.1.1.3. Nội dung chuyển dịch cơ cấu kinh tế Trong quá trình phát triển kinh tế của một quốc gia, CCKT luôn luôn thay đổi. Sự thay đổi của CCKT từ trạng thái này sang trạng thái khác cho phù hợp với môi trường phát triển theo từng thời kỳ phát triển gọi là chuyển dịch CCKT. Chuyển dịch CCKT là một quá trình tất yếu gắn liền với sự phát triển kinh tế của một quốc gia, đặc biệt là quá trình phát triển trong quá trình hội nhập. Quá trình chuyển dịch CCKT diễn ra phụ thuộc vào các yếu tố như quy luật kinh tế, mức độ mở cửa của nền kinh tế với bên ngoài, dân số của quốc gia, các lợi thế về tự nhiên, nhân lực, điều kiện kinh tế, văn hóa... Nhân tố quan trọng giúp phần thúc đẩy chuyển dịch CCKT đó là quá trình chuyển hóa trong phạm vi quốc gia và mở rộng chuyển hóa quốc tế và thay đổi công nghệ
tiến bộ kỹ thuật. Chuyển hóa mở đường cho việc trang bị kỹ thuật hiện đại, áp dụng công nghệ tiên tiến, hoàn thiện tổ chức, nâng cao năng suất lao động xã hội. Chuyển môn hóa cũng tạo ra những hoạt động dịch vụ và chế biến mới. Tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại thúc đẩy quá trình chuyên môn hóa. Điều đó làm cho tỷ trọng các ngành truyền thống giảm đi, tỷ trọng các ngành dịch vụ kỹ thuật mới tăng trưởng nhanh chóng và dần chiếm ưu thế. Phân công lao động và sự tiến bộ kỹ thuật, công nghệ ngày càng phát triển sâu sắc tạo ra những tiền đề cho việc phát triển thị trường các yếu tố sản xuất. Và ngược lại, việc phát triển thị trường các yếu tố sản xuất lại thúc đẩy quá trình phát triển, tăng trưởng kinh tế và do vậy làm sâu sắc thêm quá trình chuyển dịch CCKT. Việc chuyển dịch CCKT phải dựa trên cơ sở một cơ cấu hiện có, do đó nội dung của chuyển dịch cơ cấu là cải tạo cơ cấu cũ lạc hậu hoặc chưa phù hợp để xây dựng cơ cấu mới tiên tiến, hoàn thiện và bổ sung cơ cấu cũ nhằm biến cơ cấu cũ thành cơ cấu mới hiện đại và phù hợp với mục tiêu kinh tế - xã hội đó xác định cho từng thời kỳ phát triển. Thực chất của chuyển dịch CCKT là sự phát triển không đều giữa các ngành. Ngành có tốc độ phát triển cao hơn tốc độ phát triển chung của nền kinh tế thì sẽ tăng tỷ trọng và ngược lại, ngành có tốc độ thấp hơn sẽ giảm tỷ trọng. Nếu tất cả các ngành có cùng một tốc độ tăng trưởng thì tỷ trọng các ngành sẽ không đổi, nghĩa là không có chuyển dịch cơ cấu ngành. 1.1.2. Những nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế Bất cứ hình thái kinh tế - xã hội nào cũng tồn tại một cơ cấu kinh tế thích ứng hay phù hợp với kiểu tổ chức của hình thái kinh tế xã hội ấy. Mà trong đó cơ cấu kinh tế là tổng thể các bộ phận của nền kinh tế với qui mô, vị trí các quan hệ tỷ lệ tương đối ổn định hợp thành trong một thời kỳ nhất định. Cơ cấu kinh tế không tồn tại vĩnh viễn mà có sự vận động, biến đổi tùy thuộc vào những điều kiện khách quan, chủ quan ở trong nước và quốc tế. Sự biến đổi đó là chuyển dịch CCKT và được hiểu là sự biến đổi CCKT từ trạng thái
này sang trạng thái khác trên cơ sở phù hợp với điều kiện khách quan, chủ quan, đảm bảo cho nền kinh tế phát triển. Chuyển dịch CCKTcó là sự biến đổi tất yếu và có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Nhưng quá trình chuyển dịch theo quy luật của nền kinh tế đặc biệt có sự tác động của các nhân tố sau: - Chiến lược, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia: Chiến lược mục tiêu, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia có ảnh hưởng quyết định đến chuyển dịch CCKT. Về bản chất, CCKT là sự biểu hiện tập trung chiến lược phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Các chủ thể của quốc gia đó mà đại diện là Nhà nước là người đề xướng, xây dựng và hoàn thiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Mục tiêu, nội dung, định hướng của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội rõ ràng, có chất lượng cao càng tạo điều kiện để xây dựng, hoàn thiện cơ cấu kinh tế hợp lý. Khi đó, CCKT hợp lý sẽ góp phần thực hiện tốt chiến lược phát triển mỗi quốc gia. Như vậy, Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội thông qua việc định hướng, chi phối chuyển dịch CCKT theo hướng tiến bộ ở tất cả các ngành, các lĩnh vực, bộ phận của nền kinh tế. - Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và đặc điểm của các nguồn lực trong phát triển kinh tế: Khi lực lượng sản xuất phát triển, việc cải tiến, phát minh thiết bị, công nghệ mới hiện đại sẽ làm biến đổi căn bản qui mô cơ cấu, cách thức sản xuất; là gia tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất kinh doanh (SXKD) của tất cả các ngành, lĩnh vực bộ phận CCKT. Chính sự phát triển của lực lượng sản xuất đã phá vỡ cân đối cũ, hình thành CCKT mới với vị trí, tỷ trọng các ngành, lĩnh vực, bộ phận phù hợp và thích ứng với yêu cầu phát triển của lực lượng sản xuất, thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Quá trình thay đổi hay chuyển dịch CCKT một cách khách quan, được Nhà nước định hướng và dẫn dắt hình thành CCKT mới. Đặc điểm của nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế ảnh hưởng tới hình thành CCKT. Bất cứ một quốc gia nào xây dựng chiến lược phát triển kinh tế
- xã hội nói chung, CCKT nói riêng cũng phải dựa vào nguồn lực hiện có. Các nguồn lực vật chất và phi vật chất mỗi quốc gia chính là lợi thế, là tiềm năng để hình thành cơ cấu và chuyển dịch kinh tế. Quốc gia có nguồn lực càng lớn thì việc chuyển dịch nhanh và hợp lý. Không thể xây dựng CCKT hợp lý mà không dựa vào nguồn lực. - Yêu cầu của thị trường và khả năng tiêu dùng của xã hội. Đây là nhân tố quyết định tới việc hình thành cơ cấu kinh tế và xu hướng chuyển CCKT. Thị trường là khả năng hay năng lực tiêu dùng của xã hội chính là đơn đặt hàng cho tất cả các chủ thế sản xuất kinh tế. Vì vậy yêu cầu của thị trường và khả năng tiêu dùng của xã hội định hướng, dẫn dắt quá trình hình thành CCKT và chuyển dịch CCKT. Cụ thể hơn, nó tác động trực tiếp đến việc hình thành qui mô, tỷ trọng, vị trí, vai trò chức năng cũng như quyết định chất lượng hình thành và phát triển ngành, lĩnh vực, và bộ phận của nền kinh tế. - Môi trường, thể chế kinh tế có ảnh hưởng gián tiếp, song vô cùng quan trọng trong việc hình thành CCKT, chuyển dịch CCKT theo hướng hiện đại. Môi trường phát triển dưới góc độ kinh tế, chuyển dịch CCKT bao gồm: môi trường kinh tế, môi trường chính trị - xã hội và môi trường pháp lý. Môi trường kinh tế tốt, nguồn lực được khai thác sử dụng hiệu quả, nhất là nguồn lực về tài chính sẽ tạo điều kiện vật chất thuận lợi cho xây dựng và chuyển dịch CCKT theo hướng hiện đại, phát huy được sức mạnh của tất cả các ngành, lĩnh vực, bộ phận của nền kinh tế quốc dân. Môi tường chính trị - xã hội ổn định, phát triển, nguồn lực con người với tinh hoa văn hóa, truyền thống… được phát huy sẽ có tác động tích cực tới hình thành và chuyển dịch CCKT theo hướng hiện đại, có CCKT hợp lý, hiệu quả. Môi trường pháp lý mạnh, hành lang pháp lý thông thoáng sẽ thúc đẩy vừa ngăn chặn và đẩy lùi tiêu cực có thể xảy ra trong quá trình xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý và chuyển dịch CCKT một cách hiệu quả. Một khi môi
trường kinh tế hạn chế, môi trường chính trị - xã hội bất ổn, môi trường pháp lý không thuận lợi sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới việc xây dựng CCKT hợp lý và chuyển dịch CCKT. Thể chế kinh tế do Nhà nước tác động đến việc điều tiết vĩ mô các bộ phận, các ngành, lĩnh vực kinh tế, tác động xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý và chuyển dịch CCKT hiệu quả. - Xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế chi phối sự hình thành CCKT và xu hướng chuyển dịch CCKT. Trong thời đại xu thế hội nhập quốc tế ngày nay, bất cứ quốc gia nào muốn tồn tại và phát triển phải tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, đây là xu hướng tất yếu khách quan, do đó mỗi quốc gia cần phải xác định thế mạnh của mình, tìm ra khâu đột phá, tận dụng thời cơ để phát huy lợi thế các nguồn lực do toàn cầu hóa mang lại; đồng thời nhận thức rõ điểm yếu để hạn chế những tác động tiêu cực do toàn cầu hóa tạo ra. Như vậy, toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế có tác động mạnh đến việc hình thành CCKT và chuyển dịch CCKT theo hướng hiện đại. 1.2. Những vấn đề cơ bản của quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế 1.2.1.1. Khái niệm, đặc điểm của quản lý nhà nước về chuyển dịch cơ cấu kinh tế - Khái niệm quản lý nhà nước về chuyển dịch CCKT QLNN là sự tác động mang tính quyền lực - tổ chức của các cơ quan nhà nước, sự quản lý của các cá nhân có thẩm quyền đến các đối tượng bị quản lý nhằm đạt được các mục tiêu mà chủ thể QLNN đã đặt ra ngay từ đầu. Quản lý nhà nước là sự chỉ huy, điều hành của chủ thể QLNN để thực thi quyền lực nhà nước, là tổng thể về thể chế, pháp luật, quy chế về tổ chức và cán bộ của bộ máy nhà nước, những chủ thể này có trách nhiệm quản lý