Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn

Chia sẻ: Ocxaodua999 Ocxaodua999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn; chỉ rõ những kết quả đạt được những hạn chế và các nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế. Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …..……./…..……. ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NÔNG XUÂN HƯNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …..……./…..……. ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NÔNG XUÂN HƯNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8. 34 04 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. THIỀU HUY THUẬT HÀ NỘI - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Trong luận văn đã sử dụng thông tin từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau và có trích dẫn rõ nguồn gốc. Tôi cam đoan rằng toàn bộ nội dung và số liệu trong luận văn này do tôi tự nghiên cứu, khảo sát và thực hiện. Tác giả luận văn Nông Xuân Hưng
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới Ban Giám đốc, các Thầy, Cô giáo Khoa Sau đại học và các phòng, khoa của Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn đến TS. Thiều Huy Thuật - Giảng viên Khoa Quản lý nhà nước về xã hội, Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn ! Tác giả luận văn Nông Xuân Hưng
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ............................................................... 1 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ ................................................................................ 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................... 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn...................... 7 6. Đóng góp của đề tài ................................................................................... 8 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 8 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN ........................................................................ 9 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài .. Error! Bookmark not defined. 1.1.1. Khái niệm nghề, đào tạo nghề .............................................................. 9 1.1.2. Đặc điểm của đào tạo nghề cho thanh niên ........................................ 16 1.2. Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên ............................ 15 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đào tạo nghề ..................................... 15 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên ............... 15 1.2.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên ... 22 1.3. Nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên ............................................................................................ 23 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên tại các địa phương và bài học rút ra cho tỉnh Bắc Kạn ................................. 29 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên tại các địa phương ................................................................................................... 29 1.4.2. Bài học rút ra cho tỉnh Bắc Kạn ......................................................... 31 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 36 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN ........... 36
2.1. Khái quát về hoạt động đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn ............................................................................................... 37 2.1.1. Những đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến hoạt động đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. ..................................... 37 2.1.2. Đội ngũ thanh niên và hoạt động đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn trong thời gian qua. ......................................................... 43 2.1.3. Thực trạng đào tạo nghề cho thanh niên tại tỉnh Bắc Kạn .................. 47 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.................................................................. 50 2.2.1. Chủ thể quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên tại tỉnh Bắc Kạn . 50 2.2.2. Ban hành thể chế, chính sách về đào tạo nghề cho thanh niên tại tỉnh Bắc Kạn ....................................................................................................... 51 2.2.3. Tổ chức thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn ........................................................... 53 2.2.4. Về đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên .................. 58 2.2.5. Về thanh tra, kiểm tra chấp hành chính sách, pháp luật đào tạo nghề cho thanh niên .............................................................................................. 59 2.3. Đánh giá thực trạng............................................................................. 61 2.3.1. Những kết quả đạt được...................................................................... 61 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .......................................................... 62 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 66 Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN ............................................................................................................ 67 3.1. Định hướng .......................................................................................... 67 3.2. Giải pháp quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn........................................................................................ 69 3.2.1. Hoàn thiện thể chế, chính sách về đào tạo nghề cho thanh niên ......... 69
3.2.2. Tăng cường thực thi chính sách về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn .................................................................................... 71 3.2.3. Đầu tư cơ sở vật chất, hoàn thiện quy hoạch mạng lưới và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đào tạo nghề ................................................... 76 3.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát ............................................. 83 3.2.5. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên ..................................................................................... 85 3.3.6. Hợp tác quốc tế trong công tác đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.......................................................................................... 87 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 89 KẾT LUẬN ................................................................................................. 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 91 PHỤ LỤC.................................................................................................... 97
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Cơ cấu thanh niên trong tổng dân số của tỉnh Bắc Kạn ................. 43 Bảng 2.2. Cơ cấu thanh niên theo giới tính ................................................... 43 Bảng 2.3. Tình hình phân bố lao động thanh niên theo lĩnh vực ở tỉnh Bắc Kạn ..... 44 Bảng 2.4. Tình hình việc làm của thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2014 – 2018 ......................................................................................... 46 Bảng 2.5. Tình hình đào tạo nghề của thanh niên tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2014 - 2018 ................................................................................................. 48 DANH MỤC BẢNG BIỂU Biểu đồ 2.1. Bộ máy quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên ....... 50 Biểu đồ 2.2. Về thể chế, chính sách đào tạo nghề cho thanh niên ................. 52 Biểu đồ 2.3: Tổ chức thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn ..................................................... 57 Biểu đồ 2.4: Về đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên ........ 58 Biểu đồ 2.5: Về thanh tra, kiểm tra chấp hành chính sách, pháp luật đào tạo nghề cho thanh niên...................................................................................... 60
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CCHC : Cải cách hành chính CB,CC : Cán bộ, công chức CNH - HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa DN : Dạy nghề ĐTN : Đào tạo nghề GD – ĐT : Giáo dục – Đào tạo GDTX : Giáp dục thường xuyên HĐND : Hội đồng nhân dân KT-XH : Kinh tế - xã hội LĐ – TB & XH : Lao động – Thương binh và xã hội QLNN : Quản lý nhà nước QPPL : Quy phạm pháp luật TNCSHCM : Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh TCN : Trung cấp nghề TTDN : Trung tâm dạy nghề TTGTVL : Trung tâm giới thiệu việc làm UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Đào tạo nghề có vai trò quan trọng đối với phát triển nguồn nhân lực, tạo việc làm, thực hiện công bằng xã hội và góp phần phát triển kinh tế. Tuy nhiên, hiện nay vấn đề đào tạo nghề, đặc biệt là vấn đề quản lý đào tạo nghề còn nhiều bất cập. Chất lượng dạy nghề cho thanh niên cơ bản chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, số lượng và cơ cấu nghề đào tạo vẫn mất cân đối. Công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên còn một số tồn tại, yếu kém, các ngành nghề đào tạo còn hạn chế, đào tạo nghề chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường nên tỷ lệ lao động được các doanh nghiệp tuyển dụng sau học nghề đạt tỷ lệ chưa cao. Điều này khiến không ít người qua đào tạo nghề không tìm được việc làm phù hợp, vừa lãng phí thời gian vừa tốn tiền bạc. Đào tạo chưa theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chủ trương dạy nghề và tạo việc làm cho thanh niên vẫn còn khoảng cách khá xa so với yêu cầu thực tiễn, thậm chí không ít cơ sở dạy nghề đang đào tạo theo kiểu “có gì dạy nấy” chưa căn cứ theo nhu cầu và hoàn cảnh của người học. Bắc Kạn là một tỉnh miền núi, điểm xuất phát thấp, mạng lưới cơ sở đào tạo nghề còn yếu, chi ngân sách cho đào tạo nghề, giải quyết việc làm còn hạn chế, chưa có chính sách cho đào tạo nghề, cơ chế cụ thể trong việc tạo việc làm cho thanh niên qua đào tạo nghề. Do đó, nhiệm vụ đặt ra đối với những người làm công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho người lao động nói chung và cho đối tượng thanh niên nói riêng là đòi hỏi tất yếu cần giải quyết. Vì vậy, yêu cầu khách quan của quản lý nhà nước về đào tạo nghề nói chung, quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên nói riêng là cần thiết. Xuất phát từ lý do trên, học viên chọn đề tài “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niênở phạm vi cả nước nói chung và của từng địa phương nói riêng là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, nhà lãnh đạo và quản lý, nhiều bài viết được đăng tải, phản ánh tiêu biểu như sau: Nguyễn Hoàng Nam, “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề tại Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”, luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2009. Công trình nghiên cứu đã tập trung vào công tác đào tạo nghề của các trường dạy nghề và yếu tố ảnh hưởng đến công tác dạy nghề tại tỉnh Phú Thọ, nhưng chưa nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến người học, đặc biệt người học là lao động nông thôn và tỷ lệ có việc làm sau học nghề đạt cao hay thấp. Ngày 9/3/2011, tác giả Nguyễn Thanh viết “Vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên hiện nay” trên báo “Nhân đạo và đời sống” đã đề cập đến tình hình lao động, nghề nghiệp của thanh niên giai đoạn 2000 – 2006 sau đó đã đưa ra các giải pháp nhằm giải quyết vấn đề việc làm cho thanh niên. Trong các giải pháp đã đưa ra, bài báo nhấn mạnh đến phát huy vai trò xung kích của tổ chức Đoàn Thanh niên trong giải quyết việc làm cho thanh niên. Nguyễn Ngọc Ánh, “Quản lý nhà nước về dạy nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Tây Ninh”, luận văn Thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính 2012. Nội dung luận văn phân tích những cơ sở lý luận về vấn đề dạy nghề cho lao động nông thôn, qua đó tác giả đã đưa ra các giải pháp về thực hiện dạy nghề có hiệu quả trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Nguyễn Minh Vịnh, “Hỗ trợ của nhà nước nhằm giải quyết việc làm cho người lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị hóa ở Huyện Từ Liêm – Thành phố Hà Nội”, luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2013. Luận văn đã tập trung nghiên cứu những vấn đề bức thiết cần giải quyết đối với lao động nông nghiệp của huyện Từ Liêm trong bối cảnh đất nông nghiệp bị thu hẹp nhanh chóng để thực hiện đô thị hóa, thực trạng việc hỗ trợ của nhà nước để giải quyết việc làm cho người lao động nông nghiệp 2
trên địa bàn. Từ đó tác giả cũng đưa ra một số khuyến nghị giải quyết tốt hơn vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị hóa tại huyện Từ Liêm. Ngày 17/08/2013, tác giả Lâm Vũ viết “Việc làm cho thanh niên nông thôn: Chính sách chưa vào cuộc sống” trên báo Hà Nội mới. Bài báo đã nói lên tình trạng việc làm cho thanh niên nông thôn chưa ổn định, thu nhập thấp. Theo đó, tác giả đã khẳng định thanh niên nông thôn hiện rất cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ để họ có thể phát huy khả năng và sức lực của mình. Hà Thị Thu Hường, “Quản lý nhà nước đối với hoạt động dạy nghề trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên”, luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2014. Luận văn đã hệ thống hóa và bổ sung cơ sở lý luận quản lý nhà nước về dạy nghề, bên cạnh đó, luận văn đưa ra cái nhìn tổng quan và đầy đủ về quản lý nhà nước trong lĩnh vực dạy nghề ở Thái Nguyên, những việc làm được, đặc biệt là những hạn chế, thiếu sót, những bất cập, lỗ hổng trong quản lý, đưa ra một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về dạy nghề ở Thái Nguyên trong thời gian tới. Mang Viên Tân “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính quốc gia 2015. Luận văn phân tích cơ sở lý luận quản lý nhà nước về công tác thanh niên; thực trạng thanh niên và quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai đồng thời đề ra mục tiêu, phương hướng và các giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Nguyễn Hoàng Hiệp, “Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Long An”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia 2015. Luận văn phân tích một số cơ sở lý luận và thực tiễn về tạo việc làm và công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trong tỉnh. Qua đó, luận văn đã đánh giá thực trạng và đưa ra 3
các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về tạo việc làm hiệu quả và bền vững cho thanh niên nông trên địa bàn tỉnh. Cao Thị Hạnh Nhung, “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2016. Bên cạnh việc đi vào phân tích các vấn đề về quản lý nhà nước đối với đào tạo nghề, luận văn đã nêu lên được những việc làm được và những hạn chế, thiếu sót, những bất cập trong quản lý, đồng thời đưa ra một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Cần Giờ. Phan Chí Cương, “Quản lý nhà nước về dạy nghề, tạo việc làm cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2016. Luận văn đã hệ thống hóa và phân tích những vấn đề lý luận chung về dạy nghề và tạo việc làm cho thanh niên. Đánh giá thực trạng vấn đề quản lý nhà nước đối với công tác dạy nghề, tạo việc làm cho thanh niên nông thôn từ đó chỉ ra một số hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước đối với công tác dạy nghề, tạo việc làm cho thanh niên, từ đó phát hiện những vấn đề trong quản lý nhà nước đối với công tác dạy nghề và tạo việc làm cho thanh niên. Đồng thời đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả QLNN đối với công tác dạy nghề, tạo việc làm cho thanh niên ở tỉnh Phú Thọ. Nguyễn Văn Trung “Chính sách và quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở một số nước trên thế giới”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1997, đã trình bày về chính sách thanh niên và tổ chức bộ máy cơ quan quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở một số nước. Vũ Trọng Kim “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong thời kỳ mới”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1999, đã trình bày kết quả nghiên cứu về tình hình thanh niên và công tác thanh niên, chỉ ra một số nội dung, giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong thời kỳ mới. 4
Đào Ngọc Dung, “Sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên”. Luận văn Thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2005. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên; thực trạng sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên và đề xuất một số giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Nguyễn Hồng Kiên, “Vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên hiện nay”. Luận văn Thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia, năm 2009. Luận văn đã hệ thống cơ sở lý luận về vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên; đánh giá thực trạng thanh niên và vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên đồng thời đề ra phương hướng và giải pháp cụ thể nhằm phát huy vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên hiện nay. Trần Linh, “Quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Khoa học chính trị, Đại học Vinh, năm 2014. Luận văn trình bày khái quát cơ sở lý luận của vấn đề quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên; đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Nghệ An và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên ở Nghệ An hiện nay. Nhìn chung các công trình được công bố dưới dạng đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, luận văn tốt nghiệp và các bài viết trên một số tạp chí nêu trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh, vấn đề của công tác quản lý nhà nước về thanh niên, đã chỉ ra những mặt làm được và những mặt còn hạn chế, qua đó đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế còn 5
tồn tại, phát huy các kết quả đạt được, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong thời gian tới tại các địa phương khác nhau. Tuy nhiên, cho đến nay, vấn đề quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn vẫn chưa có đề tài nào đề cập đến. Qua nghiên cứu các công trình nêu trên, tác giả luận văn cũng đã tham khảo được nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn rất có giá trị khoa học đối với đề tài của mình và trên cơ sở tiếp thu có chon lọc những vấn đề được nghiên cứu trong các công trình khoa học đó, kết hợp với khảo sát tình hình thực tế tại tỉnh Bắc Kạn, tác giả luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn trong những năm tiếp theo. 3. Mục đích và nhiệm vụ 3.1. Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và nghiên cứu thực tiễn, đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn 3.2. Nhiệm vụ 3.2.1. Nghiên cứu, hệ thống hóa và phân tích cơ sở lý luận quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên. 3.2.2. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn; chỉ rõ những kết quả đạt được những hạn chế và các nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế. 3.2.3. Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản của quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. 6
- Nghiên cứu giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian: trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn Phạm vi thời gian: đánh giá thực trạng từ năm 2015 đến năm 2019 và giải pháp đề ra cho khoảng từ năm 2019 đến năm 2025. Phạm vi nội dung: quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin 5.2. Phương pháp nghiên cứu + Tổng hợp số liệu: Phương pháp này dựa trên các công trình nghiên cứu, các tài liệu, các báo cáo có liên quan, sách báo, giáo trình, các tạp chí khoa học trước đó đã công bố và các phương tiện truyền thông internet để tổng hợp các kết quả nghiên cứu phù hợp với mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài đặt ra. + Phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh: sử dụng phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh để tham khảo tài liệu, các công trình nghiên cứu có liên quan; nghiên cứu, phân tích, tổng hợp tài liệu từ các tạp chí, sách báo, báo cáo hội nghị, hội thảo… những văn bản quản lý nhà nước liên quan đến đào tạo nghề cho thanh niên. Phương pháp điều tra xã hội học: Điều tra, khảo sát trực tiếp bằng việc đi thực tế, qua quan sát, ghi chép và trao đổi trực tiếp với các đối tượng là thanh niên các xã, thị trấn trực tiếp tham gia đào tạo nghề, một số đối tượng là giáo viên dạy nghề và một số đối tượng là cán bộ quản lý về đào tạo nghề. Để có ý kiến khách quan về quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên và nhận thấy những khó khăn, bất cập. 7
Điều tra, nghiên cứu gián tiếp thông qua phiếu khảo sát với số lượng: 250 phiếu. Cụ thể: (điều tra trực tiếp ở tỉnh Bắc Kạn, đối tượng là:Giáo viên đào tạo nghề cho thanh niên;Thanh niên trực tiếp tham gia đào tạo nghề; cán bộ quản lý nhà nước về đào tạo nghề. 6. Đóng góp của đề tài 6.1. Hệ thống hóa và phân tích cơ sở lý luận quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên. 6.2. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn; chỉ rõ những kết quả đạt được những hạn chế và các nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế. 6.3. Đề xuất một số giải pháp góp phần hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn 6.4. Là tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý nói chung và những người làm quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên nói riêng. Đề tài còn là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến vấn đề này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn có kết cấu gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Chương 3: Một số giải pháp quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. 8
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm nghề, đào tạo nghề 1.1.1.1. Khái niệm nghề Trong đời sống sản xuất của xã hội, trong việc đào tạo cán bộ kỹ thuật, đào tạo công nhân thường hay đề cập đến khái niệm nghề. Nghề là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội. Trong đời sống sản xuất thực tiễn cũng tồn tại đa dạng các loại nghề khác nhau, cũng có những cách hiểu khác nhau về nghề. Theo cuốn sổ tay Tư vấn Hướng nghiệp và chọn nghề có đưa ra khái niệm: “Những chuyên môn có những đặc trưng chung, gần giống nhau được xếp thành một nhóm chuyên môn và được gọi là nghề. Nghề là tập hợp của một nhóm chuyên môn cùng loại, gần giống nhau”. [27, tr.15]. Chuyên môn là một dạng lao động đặc biệt, mà qua đó con người dùng sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần của mình để tác động vào những đối tượng cụ thể nhằm biến đổi những đối tượng đó theo hướng phục vụ mục đích, yêu cầu và lợi ích của con người. Một số quan điểm khác lại cho rằng: Nghề là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội. Với tư cách là những phương tiện sinh tồn và phát triển của xã hội. Con người bằng năng lực thể chất và tinh thần của mình làm ra những giá trị vật chất (thực phẩm, lương thực, công cụ lao động, sản phẩm hang hóa…) hoặc 9
giá trị tinh thần (sách báo, phim ảnh, âm nhạc, tranh vẽ…) Chuyên môn là một lĩnh vực sản xuất hẹp mà ở đó, Từ những quan điểm đó, thể hiện các nhà nghiên cứu đã có sự phân biệt giữa khái niệm Nghề và Chuyên môn nhưng cơ bản đều thống nhất cho rằng: Một nghề có thể bao gồm nhiều chuyên môn khác nhau và một chuyên môn cũng có thể được sử dụng tồn tại ở nhiều nghề khác nhau. Giáo trình Kinh tế nguồn nhân lực của Trường Đại học kinh tế quốc dân đưa ra khái niệm nghề: Nghề là một dạng xác định của hoạt động trong hệ thống phân công lao động của xã hội, là toàn bộ kiến thức hiểu biết và kỹ năng một người lao động cần có để thực hiện các hoạt động xã hội nhất định trong một lĩnh vực lao động nhất định. [10, tr. 21] Như vậy, từ những cách tiếp cận và phân tích có thể hiểu: “Nghề là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội”. Từ khái niệm nghề có thể hiểu được gọi là nghề cần phải thỏa mãn các điều kiện cơ bản: Thứ nhất, là một lĩnh vực hoạt động lao động để làm ra các sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội; Thứ hai, người lao động nhất thiết phải được đào tạo để có những kỹ năng nhất định và tri thức để lao động tạo ra sản phẩm vật chất hay tinh thần thỏa mãn nhu cầu của xã hội. Các đặc điểm cơ bản của nghề: Nghề có tính chất lịch sử xã hội. Trong những giai đoạn lịch sử xã hội nhất định gắn với những điều kiện phát triển kinh tế, chính trị xã hội nhất định, nghề luôn luôn được hình thành, phát triển và tiêu vong trong thực tiễn đời sống xã hội. Nghề có tính chất tương đối ổn định. Cùng với sự phát triển của các ngành kinh tế, khoa học kỹ thuật, chính trị, tôn giáo…Bất kỳ nghề nào xuất 10
hiện trong xã hội đều gắn với điều kiện sản xuất vật chất nhất định trong những hình thái kinh tế xã hội nhất định. Thực tiễn đời sống xã hội luôn luôn diễn ra phong phú, đa dạng nhiều vẻ với nhiều lĩnh vực sản xuất vật chất và tinh thần khác nhau nên cũng hình thành nhiều nghề khác nhau. Khi điều kiện sản xuất xã hội trong thực tiễn biến đổi thì đồng thời cũng dẫn tới sự mất đi của nhiều nghề và cho thấy hình thành ra đời phát triển nhiều nghề mới. Nghề có tính chất đa dạng, phổ biến. Nghề có tính khách quan. Mặc dù nghề được hình thành phát triển, mất đi đều xuất phát từ nhận thức thực tiễn của con người nhằm tạo ra những sản phẩm vật chất và tinh thần phục vụ cho nhu cầu lợi ích của xã hội. Nhưng sự xuất hiện, phát triển và mất đi của nghề đều không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của con người mà đó là những yếu tố khách quan của hoạt động sản xuất kinh tế xã hội trong phương thức sản xuất quyết định. Trên cơ sở sự khái quát về nghề và với đặc điểm mang những tính chất đặc thù khác nhau của các nghề ở các lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh tế xã hội, chính trị xã hội, thực nghiệm khoa học, tôn giáo… đã dẫn tới sự phân loại nghề theo những cách thức khác nhau. 1.1.1.2. Khái niệm đào tạo nghề Theo tổ chức Lao động Quốc tế (ILO): “Những hoạt động nhằm cung cấp kiến thức, kỹ năng và thái độ cần có cho sự thực hiện có năng suất và hiệu quả trong phạm vi một nghề hoặc nhóm nghề. Nó bao gồm đào tạo ban đầu, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, cập nhật và đào tạo liên quan đến nghề nghiêp chuyên sâu”. Đào tạo nghề cho người lao động là quá trình giáo dục kỹ thuật sản xuất cho người lao động để họ nắm vững một nghề, một chuyên môn, bao gồm cả người đã có nghề, có chuyên môn rồi hay học để làm nghề chuyên môn khác. Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13 đưa ra khái niệm như sau: “đào tạo nghề nghiệp là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học để có thể tìm 11