Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:111

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu, tập hợp lý thuyết quản lý nhà nước về môi trường và thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trường trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Hà Nội để từ đó đánh giá được những kết quả đã đạt được và những hạn chế, góp phần đưa ra các phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU THẢO QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG \ HÀ NỘI, 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU THẢO QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: : 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHÙNG VĂN HIỀN HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi, chƣa hề có bất kỳ công trình nào nghiên cứu về vấn đề này tại huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chƣa hề đƣợc sử dụng để bảo vệ cho bất cứ học vị nào. Tôi cũng xin cam kết chắc chắn rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc và đƣợc phép công bố. Hà Nội, ngày 27 tháng 4 năm 2020 Học viên Nguyễn Thị Thu Thảo
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, em đã nhận đƣợc sự giúp đỡ tận tình của các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Trƣớc tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Học viện Hành chính Quốc gia cùng tất cả quý thầy, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy tận tình và truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu. Em xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Phùng Văn Hiền đã tận tình hƣớng dẫn và có những đóng góp quý báu để em hoàn thành luận văn này. Qua đây, em xin gửi lời cảm ơn đến các anh chị công chức Phòng Tài nguyên và môi trƣờng huyện Thạch Thất đã hƣớng dẫn, chỉ bảo và tạo điều kiện để em nghiên cứu và hoàn thiện đề tài luận văn này. Tuy có nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn, song do trình độ kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm thực tế còn nhiều hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong quý thầy, cô và những ngƣời quan tâm đến đề tài có những đóng góp, giúp đỡ để đề tài đƣợc hoàn thiện hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn./. Học viên Nguyễn Thị Thu Thảo
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG .......................................................................................................... 9 1.1. Các khái niệm cơ bản ................................................................................. 9 1.1.1. Khái niệm về môi trƣờng ........................................................................ 9 1.1.2. Một số khái niệm liên quan ................................................................... 10 1.2. Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ............................................................. 12 1.2.1. Sự cần thiết quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ....................................... 12 1.2.2. Vai trò của môi trƣờng .......................................................................... 13 1.2.3. Nguyên tắc quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ........................................ 16 1.2.4. Những yếu tố tác động đến quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ............... 18 1.2.5. Nội dung quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ........................................... 25 1. ..................................................... 30 . 30 31 .... 35 Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 36 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG ......................................................................................................................... 37 - Nội ................................................................................................................... 37 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 37 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 38
2.1.3. Ảnh hƣởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến môi trƣờng ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội ............................................................. 43 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội ................................................................................... 44 2.2.1. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản về môi trƣờng . 44 2.2.2. Xây dựng, chỉ đạo thực hiện chiến lƣợc, chính sách, chƣơng trình, đề án, quy hoạch, kế hoạch về bảo vệ môi trƣờng. .............................................. 46 2.2.3. Tổ chức, xây dựng, quản lý hệ thống quan trắc; định kỳ đánh giá hiện trạng môi trƣờng, dự báo diễn biến môi trƣờng. ............................................. 47 2.2.4. Xây dựng, thẩm định và phê duyệt quy hoạch bảo vệ môi trƣờng; xác nhận kế hoạch bảo vệ môi trƣờng. .................................................................. 47 2.2.5. Chỉ đạo, hƣớng dẫn và tổ chức thực hiện các hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học; quản lý chất thải; kiểm soát ô nhiễm; cải thiện và phục hồi môi trƣờng. ............................................................................................................. 48 2.2.6. Cấp, gia hạn, thu hồi giấy phép, giấy chứng nhận về môi trƣờng. ....... 54 2.2.7. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trƣờng. ... 54 2.2.8. Đào tạo nhân lực khoa học và quản lý môi trƣờng; giáo dục, tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về bảo vệ môi trƣờng. ......................... 56 2.2.9. Tổ chức nghiên cứu, áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ trong lĩnh vực bảo vệ môi trƣờng. ................................................................................... 58 2.2.10. Chỉ đạo, hƣớng dẫn, kiểm tra và đánh giá việc thực hiện ngân sách nhà nƣớc cho các hoạt động bảo vệ môi trƣờng. ................................................... 59 2.2.11. Hợp tác trong quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng. ................................. 61 2.3. Đánh giá chung quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội ........................................................................ 62 2.3.1. Những kết quả đã đạt đƣợc ................................................................... 62 2.3.2. Những hạn chế cần khắc phục .............................................................. 64 2.3.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 67 Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 72
CHƢƠNG 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THẠCH THẤT, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................................................................................................. 73 3.1. Phƣơng hƣớng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ..................................... 73 3.1.1. Quan điểm quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ........................................ 73 3.1.2. Mục tiêu quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội ................................................................................... 76 3.2. Giải pháp quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ở huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội ...................................................................................................... 78 3.2.1. Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản về môi trƣờng ........................ 78 3.2.2. Tăng cƣờng công tác lãnh đạo, chỉ đạo................................................. 79 3.2.3. Xây dựng hệ thống quan trắc ................................................................ 80 3.2.4. Quản lý chất thải, kiểm soát ô nhiễm .................................................... 80 3.2.5. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm..................................... 82 3.2.6. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực thực hiện quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ....................................................................................................... 82 3.2.7. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật về bảo vệ môi trƣờng ...... 86 3.2.8. Tăng cƣờng huy động nguồn tài chính ................................................. 90 3.2.9. Tăng cƣờng sự hợp tác, phối hợp .......................................................... 91 3.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 92 3.3.1. Với Tổng cục môi trƣờng ...................................................................... 92 3.3.2. Với thành phố Hà Nội ........................................................................... 93 3.3.3. Với huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội ............................................ 94 Tiểu kết chƣơng 3............................................................................................ 95 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 98
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BQL : Ban quản lý BTNMT : Bộ Tài nguyên - Môi trƣờng BVMT : Bảo vệ môi trƣờng BVTV : Bảo vệ thực vật CTR : Chất thải rắn ĐTXD : Đầu tƣ xây dựng HĐND : Hội đồng nhân dân MT : Môi trƣờng QCVN : Quy chuẩn Việt Nam QLNN : Quản lý nhà nƣớc THCS : Trung học cơ sở UBND : Ủy ban nhân dân VSMT : Vệ sinh môi trƣờng
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Khối lƣợng thực hiện duy trì vệ sinh môi trƣờng ngõ xóm............ 48 Bảng 2.2. Tổng hợp khối lƣợng thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn huyện Thạch Thất ............................................................................... 50 Bảng 2.3. Tổng hợp khối lƣợng chất thải phát sinh của 10 làng nghề năm 2018 ................................................................................................................. 51 Bảng 2.4. Tình hình thu giá vệ sinh môi trƣờng huyện Thạch Thất năm 2017- 2018 ................................................................................................................. 59 Bảng 2.5. Thống kê thu giá vệ sinh môi trƣờng năm 2017............................. 59 Bảng 2.6. Thực hiện chi ngân sách nhà nƣớc cho hoạt động quản lý ............. 61
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1. Hệ thống cơ quan quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ở Việt Nam .. 20 Hình 2.1. Cơ cấu kinh tế huyện Thạch Thất 2017-2019 ................................. 38 Hình 2.2. Tỷ trọng các ngành ở huyện Thạch Thất năm 2019 ....................... 39
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Môi trƣờng là không gian sống của con ngƣời và sinh vật. Trong quá trình tồn tại và phát triển con ngƣời cần có các nhu cầu tối thiểu về không khí, độ ẩm, nƣớc, ánh sáng... cũng nhƣ các hoạt động vui chơi giải trí khác. Tất cả các nhu cầu này đều do môi trƣờng cung cấp. Tuy nhiên khả năng cung cấp các nhu cầu đó của môi trƣờng cho con ngƣời là có giới hạn và phụ thuộc vào trình độ phát triển của từng quốc gia và ở từng thời kì. Con ngƣời có thể làm nâng cao chất lƣợng môi trƣờng hay làm suy thoái chất lƣợng môi trƣờng. Điều này sẽ ảnh hƣởng sâu sắc đến sự phát triển của xã hội loài ngƣời. Thời kỳ sơ khai, khi dân số của nhân loại còn ít, chủ yếu do các quá trình phân huỷ tự nhiên làm cho chất thải sau một thời gian biến đổi nhất định trở lại trạng thái nguyên liệu của tự nhiên. Sự gia tăng dân số thế giới nhanh chóng, quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá làm số lƣợng chất thải tăng lên không ngừng dẫn đến chức năng này nhiều nơi, nhiều chỗ trở nên quá tải, gây ô nhiễm môi trƣờng. Những năm gần đây, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của nƣớc ta đã đem lại những thành tựu kinh tế - xã hội to lớn, góp phần tăng năng suất lao động xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, ổn định tình hình kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực đem lại, còn có tác động tiêu cực, ảnh hƣởng không nhỏ đến các mặt đời sống kinh tế - xã hội của nƣớc ta. Trong đó, tác động tiêu cực đến môi trƣờng là một minh chứng điển hình. Trƣớc thực tiễn ô nhiễm môi trƣờng của đất nƣớc trong những năm qua, Nhà nƣớc đã từng bƣớc thực hiện chức năng quản lý 1
của mình trong lĩnh vực môi trƣờng, góp phần cải thiện môi trƣờng sống của ngƣời dân, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Ngày nay, vấn đề môi trƣờng không chỉ trở thành vấn đề của khoa học, mà nó còn trở thành vấn đề quan trọng trong sự phát triển của các quốc gia và sự tồn vong của xã hội loài ngƣời. Chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 khẳng định: “Phát triển kinh tế - xã hội phải luôn coi trọng bảo vệ và cải thiện môi trƣờng, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu”. Đảng và Nhà nƣớc ta luôn tuân thủ những quy định quốc tế về vấn đề môi trƣờng và nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trƣờng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nƣớc. Huyện Thạch Thất đã chú trọng đổi mới phong cách làm việc, lãnh đạo, chỉ đạo, sâu sát, quyết liệt, hƣớng về cơ sở; tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp hoàn thành và hoàn thành vƣợt mức các mục tiêu, nhiệm vụ của huyện đề ra. Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, địa phƣơng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức trong đó là tình trạng ô nhiễm môi trƣờng ngày càng trầm trọng. Xuất phát từ tình hình thực tế, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. Đề tài với mục đích nhằm làm rõ thực trạng về môi trƣờng và quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội, đánh giá những kết quả đạt đƣợc và những hạn chế, tồn tại của quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trong giai đoạn 2017-2019. Từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lƣợng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề môi trƣờng đã đƣợc các quốc gia trên thế giới đặc biệt quan tâm, và ở nƣớc ta cũng không ngoại lệ. Đã có một số công trình nghiên cứu quản 2
lý nhà nƣớc về môi trƣờng nói chung và nghiên cứu quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ở một lĩnh vực cụ thể hoặc một địa phƣơng cụ thể nói riêng với những nghiên cứu, đánh giá, phân tích ở các góc độ, nội dung khác nhau, cụ thể nhƣ: * Các công trình nghiên cứu Luận án Tiến sĩ của Hà Văn Hòa - Học viện Hành chính quốc gia (2015), Quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng biển ven bờ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Đề tài với mục tiêu: Hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng biển ven bờ trên đại bàn Quảng Ninh nhằm bảo đảm phát triển bền vững. Luận văn Thạc sĩ của Đỗ Khắc Phong - Đại học quốc gia Hà Nội (2010), Quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng ở tỉnh Bắc Ninh. làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng. Thông qua phân tích thực trạng năng lực quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng ở tỉnh Bắc Ninh, xây dựng phƣơng hƣớng, giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng trong thời gian tới. Luận văn Thạc sĩ của Đỗ Cao Khoa - Học viện Hành chính Quốc gia (2017), Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai. bản về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng cấp huyện. Từ đó, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn 2011-2016 về những tồn tại, khó khăn, vƣớng mắc trên địa bàn huyện, đƣa ra những giải pháp khắc phục những khó khăn và có những kiến nghị đề xuất phù hợp nhằm thực hiện quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện có hiệu quả hơn. Luận văn - trƣờng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình chủ yếu tro - 3
đề xuất các quan điểm, mục tiêu, định hƣớng và giải pháp tăng cƣờng hiệu quả quản lý môi trƣờng nhằm nâng cao chất lƣợng môi trƣờng cũng nhƣ chất lƣợng cuộc sống. Luận văn Thạc sĩ của Nguyễn Thị Hồng Ngọc - Học viện Hành chính Quốc gia (2017), Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Luận văn ngoài nêu ra đƣợc lý luận cơ bản về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng còn đƣa ra đƣợc thực trạng môi trƣờng trên địa bàn huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi để đƣa ra phƣơng hƣớng và giải pháp khắc phục những hạn chế cần khắc phục trong quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng. Giáo trình Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên và môi trƣờng - Học viện hành chính quốc gia dành cho Đại học. Giáo trình trang bị những kiến thức lý luận căn bản và cốt lõi của quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng phù hợp với trình độ Đại học. Giáo trình Quản lý môi trƣờng (2014) của Hoàng Anh Huy - Đại học Tài nguyên và môi trƣờng. Giáo trình cung cấp những kiến thức sâu hơn về vấn đề môi trƣờng và bảo vệ môi trƣờng, hƣớng quản lý môi trƣờng với sự phát triển bền vững của đất nƣớc. Bùi Đức Hiển, Viện Nhà nƣớc và Pháp luật, H - chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu năm 2013. Các quan điểm này đã đƣợc thể chế hóa trong Hiến pháp năm 2013 và Luật Bảo vệ Môi trƣờng năm 2014 với việc lần đầu tiên hiến định quyền đƣợc sống trong môi trƣờng, với các quy định cụ thể về bảo vệ tài nguyên, môi trƣờng và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu… góp phần đƣa sự nghiệp phát triển bền vững đi vào thực tế theo hƣớng hiệu quả hơn. Trong bối cảnh xây dựng và hoàn thiện nhà 4
nƣớc pháp quyền cũng nhƣ xu thế mở cửa hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay đã đặt ra nhiều vấn đề về hoàn thiện pháp luật nói chung, pháp luật môi trƣờng nói riêng. Hoàn thiện pháp luật môi trƣờng theo hƣớng phát triển bền vững, quy định rõ về vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cƣờng thực hiện pháp luật về môi trƣờng. Nghiên cứu, đề xuất giải pháp bảo vệ môi trƣờng, phục vụ phát triển bền vững tại các làng nghề khu vực nông thôn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh Tài nguyên - Môi trƣờng thành phố Hồ Chí Minh 167/2015/HĐ-SKHCN (năm 2015 -2017), do GS.TS. Lê Thanh Hải - Đ PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh (2013), Kinh tế và quản lý môi trƣờng. ThS. Nguyễn Thị Nga (2015), “Bảo vệ môi trƣờng tự nhiên ở Việt Nam - Yêu cầu cấp thiết”, Tạp chí Cộng sản, http://www.tapchicongsan.org.vn. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc, tạo ra sự chuyển biến mới trong công tác bảo vệ môi trƣờng, 2016, Tạp chí Môi trƣờng, http://tapchimoitruong.vn. Bùi Hằng (2017), “Tăng cƣờng phối hợp với các Bộ, ngành và địa phƣơng nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nƣớc về môi trƣờng”, Tạp chí Môi trƣờng, http://tapchimoitruong.vn Nguyễn Hằng (2017), “Tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng”, Tạp chí Môi trƣờng, http://tapchimoitruong.vn Mai Hƣơng (2018), “Tăng cƣờng năng lực cho các cơ quan truyền thông, cơ quan quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng”, Tạp chí Môi trƣờng, http://tapchimoitruong.vn Những tài liệu tham khảo trên đã có đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn đối với đề tài. Tuy nhiên, chƣa có đề tài nào nghiên cứu về vấn đề quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. Do đó, 5
đề tài đảm bảo tính mới, không trùng lặp, mang tính lý luận và thực tiễn cao, đòi hỏi cần đƣợc nghiên cứu một cách có hệ thống và đầy đủ hơn. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên Trên cơ sở nghiên cứu, tập hợp lý thuyết quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng và thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Hà Nội để từ đó đánh giá đƣợc những kết quả đã đạt đƣợc và những hạn chế, góp phần đƣa ra các phƣơng hƣớng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ Để thực hiện đƣợc mục đích trên, luận văn tập trung vào những nhiệm vụ chính sau: Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội, nêu lên các kết quả đã đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân. Đề xuất phƣơng hƣớng và một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng Về không gian: Trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. 6
Về thời gian: Giai đoạn 2017 đến 2019. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn dựa trên phƣơng pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu, luận văn sử dụng kết hợp một số phƣơng pháp nghiên cứu nhƣ : Phương pháp tổng hợp, phân tích: Tổng hợp và phân tích các tài liệu, công trình nghiên cứu trƣớc đó và các số liệu khảo sát thực tế tại địa phƣơng liên quan tới vấn đề nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ mục đích nghiên cứu. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: Luận văn có tham vấn ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu để định hƣớng những vấn đề cốt lõi, những hạn chế và phƣơng hƣớng giải quyết các vấn đề trong tƣơng lai. Phương pháp so sánh: Luận văn đƣa ra các số liệu khảo sát thực tế tại địa phƣơng giai đoạn 2017-2019 để so sánh và rút ra kết luận. Phương pháp thống kê, dự báo: Luận văn có sử dụng phƣơng pháp thống kê để chỉ ra thực trạng của vấn đề nghiên cứu, qua đó làm rõ hơn cơ sở lý luận của vấn đề. Từ những thống kê, tác giả có những sự tổng hợp, phân tích, đánh giá, so sánh để dự báo, đƣa ra quan điểm cá nhân về những nhận định mang tính thực tiễn để hoàn thiện hơn vấn đề nghiên cứu. Phương pháp thu thập số liệu: Luận văn sử dụng phƣơng pháp thu thập số liệu từ thực tiễn nghiên cứu để làm luận cứ chứng minh các vấn đề mà luận văn nêu ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần hệ thống hóa, làm sáng tỏ các khái niệm cơ bản, vai trò, quan điểm của Đảng và nhà nƣớc, sự cần thiết khách quan phải quản lý 7
nhà nƣớc đối với môi trƣờng, từ đó làm rõ nội dung quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn đánh giá quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng, luận văn sẽ nêu lên thực tiễn việc quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn nghiên cứu và chỉ ra những hạn chế, bất cập, từ đó định hƣớng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện hơn nữa quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng nhằm đảm bảo phát triển môi trƣờng bền vững. Một số giải pháp mà luận văn đƣa ra cũng có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu phục vụ quá trình nghiên cứu cho sinh viên, học viên và là tài liệu tham khảo cho những ngƣời quan tâm đến vấn đề này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc bố cục thành 3 chƣơng: Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. Chương 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. 8
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG 1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm về môi trường Môi trƣờng có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của con ngƣời nói riêng và toàn sự sống nói chung. Sự sống trên trái đất có đƣợc duy trì, tồn tại và phát triển tốt hay không phụ thuộc rất nhiều vào môi trƣờng. Môi trƣờng là khái niệm có nội hàm vô cùng rộng. Do vậy khi bàn về môi trƣờng, có rất nhiều cách tiếp cận, cách hiểu khác nhau. Trong số đó, cách hiểu đƣợc đa số các nhà nghiên cứu quan tâm đƣợc dựa trên hai khía cạnh sau: Nếu tiếp cận môi trường trên cơ sở chức năng của nó Trong quyển: "Môi trƣờng và tài nguyên Việt Nam" – Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật, H., 1984, đã đƣa ra định nghĩa: "Môi trƣờng là một nơi chốn trong số các nơi chốn, nhƣng có thể là một nơi chốn đáng chú ý, thể hiện các màu sắc xã hội của một thời kì hay một xã hội". Nếu tiếp cận môi trường trên cơ sở các yếu tố cấu thành Trong Tuyên ngôn của UNESCO năm 1981, môi trƣờng đƣợc hiểu là "Toàn bộ các hệ thống tự nhiên và các hệ thống do con ngƣời tạo ra xung quanh mình, trong đó con ngƣời sinh sống và bằng lao động của mình đã khai thác các tài nguyên thiên nhiên hoặc nhân tạo nhằm thoả mãn các nhu cầu của con ngƣời". Cũng có những tác giả đƣa ra định nghĩa ngắn gọn hơn, chẳng hạn nhƣ R.G.Sharme (1988) đƣa ra một định nghĩa: "Môi trƣờng là tất cả những gì bao quanh con ngƣời". 9
Có thể thấy tất cả các quan niệm nêu trên đều đúng, tuy nhiên có quan niệm môi trƣờng trong Luật Bảo vệ Môi trƣờng năm 2014 là tổng quát, dễ hiểu và đƣợc thừa nhận nhiều hơn cả. Trong đó, theo Khoản 1 Ðiều 3, Luật Bảo vệ Môi trƣờng năm 2014 định nghĩa: “Môi trƣờng bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con ngƣời, có ảnh hƣởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con ngƣời và thiên nhiên.” Từ khái niệm trên, có thể thấy: môi trƣờng theo nghĩa rộng là tất cả các nhân tố tự nhiên và xã hội cần thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con ngƣời, nhƣ tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nƣớc, ánh sáng, cảnh quan, quan hệ xã hội... Môi trƣờng theo nghĩa hẹp, khái niệm trên lấy con ngƣời là trung tâm, không xét tới tài nguyên thiên nhiên, mà chỉ bao gồm các nhân tố tự nhiên và xã hội trực tiếp liên quan tới chất lƣợng cuộc sống con ngƣời. 1.1.2. Một số khái niệm liên quan Hoạt động bảo vệ môi trường: là hoạt động giữ gìn, phòng ngừa, hạn chế các tác động xấu đến môi trƣờng; ứng phó sự cố môi trƣờng; khắc phục ô nhiễm, suy thoái, cải thiện, phục hồi môi trƣờng; khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên nhằm giữ môi trƣờng trong lành. Phát triển bền vững: là phát triển đáp ứng đƣợc nhu cầu của hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu đó của các thế hệ tƣơng lai trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa tăng trƣởng kinh tế, bảo đảm tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trƣờng. Ô nhiễm môi trường: là sự biến đổi của các thành phần môi trƣờng không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trƣờng và tiêu chuẩn môi trƣờng gây ảnh hƣởng xấu đến con ngƣời và sinh vật. Suy thoái môi trường: là sự suy giảm về chất lƣợng và số lƣợng của thành phần môi trƣờng, gây ảnh hƣởng xấu đến con ngƣời và sinh vật. 10