Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. Phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn huyện Kiên Lương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÂM KIM CƯƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIÊN LƯƠNG, TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÂM KIM CƯƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIÊN LƯƠNG, TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS LÊ THỊ HẰNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tự tôi tìm hiểu, phân tích nột cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của địa phương. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Người nghiên cứu Lâm Kim Cương
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các khoa, phòng, các cán bộ công chức trong Học viện đã tạo điểu kiện thuận lợi để tôi tham dự lớp đào tạo thạc sĩ niên khóa 2015-2017 và hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Lê Thị Hằng đã tận tình hướng dẫn nghiên cứu khoa học. giúp đỡ tôi trong quá trình viết luận văn nàv. Mặc dù đã rất cồ gắng đầu tư thời gian và trí lực cho luận văn, song do năng lực của người viết còn hạn chế, kết hợp với một số trở ngại do khách quan đem lại, nên chắc chắn trong luận văn còn nhiều thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp chân thành từ phía quý thầy giáo, cô giáo và những nhà quản lý giáo dục đã có kinh nghiệm thực tế để tác giả của luận văn có thế tiếp thu, bổ sung cho luận văn của mình đạt được mục tiêu đề ra là góp phần nhỏ vào quá trình đổi mới về quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn nói chung và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn tại huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang nói riêng. Kiên Giang, tháng 5 năm 2017 Tác giả Lâm Kim Cương
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CNH Công nghiệp hoá GDTX Giáo dục thường xuyên HĐH Hiện đại hoá KT-XH Kinh tế xã hội LĐTB & XH Lao động thương binh và xã hội LLLĐ Lực lượng lao động LĐNT Lao động nông thòn QLNN Quản lý nhà nước TH Tiểu học THCS Trung học cơ sờ THPT Trung học phồ thông TN Thanh niên TNNT Thanh niên nông thôn TNCS Thanh niên cộng sản UBND Uỷ ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục các chữ viết tắt MỞ ĐẦU ……………………………………………………………………01 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN....................................... 08 1.1. Một số khái niệm liên quan .................................................................... 08 1.1.1. Khái niệm thanh niên và thanh niên nông thôn ................................. 08 1.1.2. Khái niệm việc làm và tạo việc làm ................................................... 12 1.1.3. Tạo việc làm cho thanh niên và thanh niên nông thôn ...................... 16 1.1.4. Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ............ 17 1.2. Nội dung quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn……………………………………………………………………..........22 1.2.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .................................................................................................. 22 1.2.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các chương trình hình thức về việc làm cho thanh niên nông thôn ............ 22 1.2.3. Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .................................................................................................. 24 1.2.4. Thực hiện các quy định về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý và tổ chức bộ máy quản lý trong hoạt động tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ................................................................................................................... 27 1.2.5. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định và xử lý vi phạm quy định về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ............................................... 28
1.3. Vai trò của quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .................................................................................................................. 29 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về tạo việc làm cho lao động thanh niên nông thôn ở một vài huyện trong tỉnh ................................................. 29 1.4.1. Kinh nghiệm của Huyện Kiên Hải ..................................................... 29 1.4.2. Kinh nghiệm của Thị xã Hà Tiên ....................................................... 31 1.4.3. Kinh nghiệm huyện Tân Hiệp ............................................................ 33 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................... 34 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIÊN LƯƠNG, TỈNH KIÊN GIANG ......................................................... 35 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng tới QLNN về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương ................................................................................. 35 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ................................................. 35 2.1.2. Tình hình thanh niên trên địa bàn huyện Kiên Lương ..................... 41 2.2. Thực trạng QLNN về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương ..................................................................................................... 42 2.2.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .................................................................................................. 42 2.2.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các chương trình hình thức về việc làm cho thanh niên nông thôn ............ 44 2.2.3. Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .................................................................................................. 47 2.2.4. Thực hiện các quy định về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý và tổ chức bộ máy quản lý trong hoạt động tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .......................................................................................................... 50
2.2.5. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định và xử lý vi phạm quy định về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ............................................... 52 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương ....................................................................... 53 2.3.1. Kết quả đạt được trong quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương .................................................................. 53 2.3.2. Hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương .................................................................. 54 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương ................................... 56 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................... 60 Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KIÊN LƯƠNG, TỈNH KIÊN GIANG 3.1. Quan điểm chỉ đạo trong công tác QLNN về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn Huyện Kiên Lương .............................................................. 61 3.1.1. Quan điểm ......................................................................................... 62 3.1.2. Định hướng ....................................................................................... 63 3.2. Giải pháp nâng cao QLNN về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương.......................................................................................... 65 3.2.1. Về tăng cường và đổi mới công tác QLNN về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương .................................................................. 65 3.2.2. Về hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các chương trình hình thức về việc làm cho thanh niên nông thôn ..................................... 68 3.2.3. Về hoàn thiện cơ chế, chính sách về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .......................................................................................................... 70
3.2.4. Về nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý và tổ chức bộ máy quản lý trong hoạt động tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ..................... 74 3.2.5. Về thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định và xử lý vi phạm quy định về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ............................................... 76 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................... 78 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 81
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thanh niên Việt Nam nói chung là biểu hiện cho bộ mặt của xã hội luôn đi đầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Xuất phát từ nhu cầu khách quan của tuổi trẻ, trong bất cứ hoàn cảnh nào thanh niên luôn là lớp người đầy khát vọng được học tập, để trang bị những tri thức khoa học, có một nghề nghiệp ổn định và thể hiện sự sáng tạo của họ. Khi người thanh niên có việc làm ổn định thì sự nghiệp của họ mới bắt đầu và có cơ hội hé mở trong tương lai. Việc làm nói chung và việc làm cho thanh niên nông thôn nói riêng không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là vấn đề xã hội có tính toàn cầu, là mối quan tâm hàng đầu. Những năm qua Đảng và nhà nước ta luôn coi công tác đào tạo nghề và tạo việc làm cho thanh niên là nhiệm vụ quan trọng nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực của đất nước, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, đáp ứng nguyện vọng về học nghề và việc làm của thanh niên. Tuy nhiên, thiếu việc làm đối với lao động nông thôn nói riêng và thanh niên nông thôn vẫn diễn ra khá phổ biến, nội dung quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên còn nhiều bất cập. Trong những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do quá trình đô thị hóa nhanh nên đất canh tác nông nghiệp ngày càng có xu hướng thu hẹp lại, công nghiệp hóa nông nghiệp đã khiến cho thời gian nông nhàn nhiều hơn. Vì thế, thanh niên bị đẩy vào thị trường lao động khi họ chưa trang bị đầy đủ những yêu cầu cần thiết đáp ứng với thị trường lao động hiện nay. Bên cạnh đó, quản lý nhà nước đối với vấn đề tạo việc làm và vai trò điều tiết của nhà nước đối với quan hệ cung cầu lao động còn hạn chế. Các văn bản của nhà nước hướng dẫn thực hiện các luật về lao động, việc làm và 1
thị trường lao động chưa được thực hiện đầy đủ, gây áp lực cho vấn đề tạo việc làm trong đó có đối tượng là thanh niên khu vực nông thôn. Trên cơ sở các chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước những năm qua cùng với quá trình phát triển của tỉnh Kiên Giang nói chung, huyện Kiên Lương nói riêng đã có sự chuyển biến mạnh mẽ về mọi mặt: Kinh tế phát triển nhanh, an ninh chính trị ổn định, đời sống người dân từng bước được nâng lên. Tuy nhiên, so với yêu cầu thực tế hiện nay, quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên huyện vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, đào tạo nghề chưa phù hợp với nhu cầu thực tiễn từng địa phương, còn nặng về số lượng, chưa quan tâm nhiều đến chất lượng đào tạo, nên nhiều thanh niên được đào tạo nghề nhưng vẫn khó tìm được việc làm, nhất là thanh niên ở nông thôn. Tỷ lệ thanh niên nông thôn thất nghiệp, thiếu việc làm đang có xu hướng tăng lên, một bộ phận thanh niên vi phạm pháp luật và mắc các loại tệ nạn xã hội mà nguyên nhân chủ yếu là không có việc làm. Vì vậy, học viên lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang” làm đề tài luận văn tốt nghiệp. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Tạo việc làm cho thanh niên nói chung và thanh niên nông thôn nói riêng là vấn đề đã và đang được các cấp Đảng, chính quyền Nhà nước và nhân dân quan tâm; vấn đề được đề cập nhiều trong các văn kiện của Đảng, nhà nước và có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề này dưới nhiều góc độ khác nhau được công bố như: - Nguyễn Ngọc Ánh, “Quản lý nhà nước về dạy nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Tây Ninh”, luận văn Thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính 2012. Nội dung luận phân tích những cơ sở lý 2
luận về vấn đề dạy nghề cho lao động nông thôn, qua đó tác giả đã đưa ra các giải pháp về thực hiện dạy nghề có hiệu quả trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. - Nguyễn Minh Vịnh, “Hỗ trợ của nhà nước nhằm giải quyết việc làm cho người lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị hóa ở Huyện Từ Liêm – Thành phố Hà Nội”, luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2013. Luận văn đã tập trung nghiên cứu những vấn đề bức thiết cần giải quyết đối với lao động nông nghiệp của huyện Từ Liêm trong bối cảnh đất nông nghiệp bị thu hẹp nhanh chóng để thực hiện đô thị hóa, thực trạng việc hỗ trợ của nhà nước để giải quyết việc làm cho người lao động nông nghiệp trên địa bàn. Từ đó tác giả cũng đưa ra một số khuyến nghị giải quyết tốt hơn vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động nông nghiệp trong quá trình đô thị hóa tại huyện Từ Liêm. - Cao Thị Hạnh Nhung, “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia 2016. Bên cạnh việc đi vào phân tích các vấn đề về QLNN đối với đào tạo nghề, luận văn đã nêu lên được những việc làm được và những hạn chế, thiếu sót, những bất cập trong quản lý, đồng thời đưa ra một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Cần Giờ. - Nguyễn Hoàng Hiệp, “Quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Long An”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia 2015. Luận văn phân tích một số cơ sở lý luận và thực tiễn về tạo việc làm và công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông trong tỉnh. Qua đó, luận văn đã đánh giá thực trạng và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về tạo việc làm hiệu quả và bền vững cho thanh niên nông trên địa bàn tỉnh. 3
Nguyễn Hoàng Nam, “Quản lý nhà nước về đào tạo nghề tại Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”, luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2009. Công trình nghiên cứu đã tập trung vào công tác đào tạo nghề của các trường dạy nghề và yếu tố ảnh hưởng đến công tác dạy nghề tại tỉnh Phú Thọ, nhưng chưa nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến người học, đặc biệt người học là lao động nông thôn và tỷ lệ có việc làm sau học nghề đạt cao hay thấp... Hà Thị Thu Hường, “Quản lý nhà nước đối với hoạt động dạy nghề trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên”, luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2014. Luận văn đã hệ thống hóa và bổ sung cơ sở lý luận quản lý nhà nước về dạy nghề, bên cạnh đó, luận văn đưa ra cái nhìn tổng quan và đầy đủ về quản lý nhà nước trong lĩnh vực dạy nghề ở Thái Nguyên, những việc làm được, đặc biệt là những hạn chế, thiếu sót, những bất cập, lỗ hỏng trong quản lý, đưa ra một số giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về dạy nghề ở Thái Nguyên trong thời gian tới. Ngày 9/3/2011, tác giả Nguyễn Thanh viết “Vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên hiện nay” trên báo “Nhân đạo và đời sống” đã đề cập đến tình hình lao động, nghề nghiệp của thanh niên giai đoạn 2000 – 2006 sau đó đã đưa ra các giải pháp nhằm giải quyết vến đề việc làm cho thanh niên. Trong các giải pháp đã đưa ra, bài báo nhấn mạnh đến phát huy vai trò xung kích của tổ chức Đoàn Thanh niên trong giải quyết việc làm cho thanh niên. Ngày 17/08/2013, tác giả Lâm Vũ viết “Việc làm cho thanh niên nông thôn: Chính sách chưa vào cuộc sống” trên báo Hà Nội mới. Bài báo đã nói lên tình trạng việc làm cho thanh niên nông thôn chưa ổn định, thu nhập thấp. Theo đó, tác giả đã khẳng định thanh niên nông thôn hiện rất cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ để họ có thể phát huy khả năng và sức lực của mình. 4
Nhìn chung các công trình nêu trên đề cập đến nhiều khía cạnh, vấn đề khác nhau của công tác tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tại các địa phương khác nhau, chỉ ra những mặt làm được và những mặt còn hạn chế trong quản lý nhà nước, qua đó các tác giả đã đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế còn tồn tại, phát huy các kết quả đạt được, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về tạo việc làm trong thời gian tới. Cho đến nay đã có một số công trình khoa học nghiên cứu vấn đề giải quyết việc làm cho thanh niên dưới nhiều góc độ khác nhau, được công bố dưới dạng đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, luận văn tốt nghiệp và các bài viết trên một số tạp chí, tuy nhiên vấn đề quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ở huyện Kiên Lương thì chưa có đề tài nào. Qua nghiên cứu các công trình đã công bố, tác giả luận văn cũng đã tham khảo được nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn rất có giá trị khoa học đối với đề tài của mình và trên cơ sở tiếp thu có chon lọc những vấn đề được nghiên cứu trong các công trình khoa học đó, kết hợp với khảo sát tình hình thực tế tại huyện Kiên Lương, tác giả luận văn có thể rút ra những giải pháp quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. Phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn huyện Kiên Lương. 5
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu đề ra, luận văn cần tập trung thực hiện nhiệm vụ sau: + Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. + Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. + Đề xuất giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 4.1. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu tập trung vào các nội dung quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. - Về không gian: Khu vực nông thôn huyện Kiên Lương. - Về thời gian: 2012 – 2016 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu. 5.1. Phương pháp luận: Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận biện chứng duy vật. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Kết hợp sử dụng các phương pháp tiếp cận hệ thống, phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp; phương pháp so sánh; phương pháp thống kê, phương pháp tổng hợp. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. 6.1. Ý nghĩa lý luận 6
+ Luận văn phân tích và làm rõ một số cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn. 6.2. Ý nghĩa về thực tiễn + Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý nói chung và những người làm công tác QLNN về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn nói riêng. Luận văn còn là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến vấn đề này. 7. Kết cấu của luận văn. - Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn huyện Kiên Lương. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn huyện Kiên Lương. 7
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN 1.1. Một số khái niệm liên quan. 1.1.1. Khái niệm thanh niên và thanh niên nông thôn 1.1.1.1. Khái niệm thanh niên Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, là nguồn thúc đẩy sự phát triển xã hội hiện tại và là người chủ tương lai của đất nước. Khái niệm Thanh niên được sử dụng thường xuyên rộng rãi hàng ngày cũng như trong các lĩnh vực khoa học xã hội nhân văn. Theo Luật Thanh niên năm 2005 quy định: Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi. Thanh niên là khái niệm dùng để chi một nhóm nhân khẩu - xã hội với một độ tuổi xác định, với những tâm sinh lý đặc thù và có một vai trò quan trọng trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thanh niên là lứa tuổi đã trưởng thành, có đầy đủ tố chất của người lớn, là thời kỳ dồi dào về trí lực và thể lực, do đó thanh niên có đầy đủ những điều kiện cần thiết để tham gia hoạt động học lập, lao động, hoạt động chính trị - xã hội đạt hiệu quả cao, có khả năng đóng góp cống hiến thể lực và trí lực cho công cuộc đổi mới đất nước [42]. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Thanh niên: “Thanh niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc: Dân tộc bị nô lệ thì Thanh niên cũng bị nô lệ. Dân tộc được giải phóng, Thanh niên mới được tự do. Vì vậy Thanh niên phải hăng hái tham gia cuộc đấu tranh của dân tộc”.Gắn Thanh niên với vận mệnh của dân tộc, Hồ Chủ Tịch, trong nhiều bài nói và bài viết của mình đã luận giải một cách giản dị, thuyết phục rằng: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn 8
là do các Thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc chuẩn bị cho cái tương lai đó” . Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VII về công tác Thanh niên trong thời kỳ mới đã khẳng định: “Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ ngía hay không, phần lớn tùy thuộc và lực lượng Thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác Thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng”[3]. Ngoài ra, Thanh niên là một khái niệm có thể được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách. Tùy thuộc vào nội dung tiếp cận, góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ đánh giá mà người ta đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên. Về mặt sinh học, các nhà nghiên cứu coi thanh niên là một giai đoạn xác định trong quá trình “tiến hóa” của cơ thể. Các nhà tâm lý học thường nhìn nhận thanh niên là một giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thơ phụ thuộc sang hoạt động độc lập với tư cách là một công dân có trách nhiệm. Dưới góc độ kinh tế học, thanh niên được xem là một lực lượng lao động xã hội, nguồn bổ sung cho đội ngũ lao động trên tất cả các lĩnh vực. Với các triết gia, văn nghệ sĩ, thanh niên lại được định nghĩa bằng cách so sánh hình tượng: “thanh niên là mùa xuân của xã hội” là “bình minh của cuộc đời”. Tùy thuộc vào trình độ phát triển kinh tế, chính trị, xã hội, đặc điểm truyền thống, tuổi thọ bình quân v.v.. mà mỗi quốc gia có quy định độ tuổi thanh niên khác nhau. Nhưng hầu hết các nước trên thế giới đều thống nhất tuổi thanh niên bắt đầu từ 15 hoặc 16. Còn thanh niên kết thúc ở tuổi nào thì 9
có sự khác biệt. Có nước quy định là 25 tuổi, có nước quy định là 30 tuổi và cũng có nước cho đó là tuổi 40. Nhưng xu hướng chung là nâng dần giới hạn kết thúc của tuổi thanh niên. Ở Việt Nam có một thời gian khá dài tuổi thanh niên được hiểu gần như đồng nhất với tuổi đoàn viên (15 đến 28 tuổi). Ngày nay do điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội phát triển, thời gian học tập, đào tạo cơ bản của tuổi trẻ dài thêm, cùng với nhiều đặc điểm khác mà chúng ta cho thanh niên là những người trong độ tuổi từ 16 đến 30. Tuy nhiên cần phải phân biệt rõ tuổi đoàn viên và tuổi thanh niên. Theo điều lệ Đoàn thì Đoàn là một tổ chức chính trị xã hội của thanh niên, bao gồm những thanh niên ưu tú trong độ tuổi 15 đến 30 tuổi. Hết tuổi đoàn viên theo quy định, người đoàn viên đó vẫn có thể tự nguyện tiếp tục sinh hoạt trong tổ chức Đoàn hoặc tham gia vào Hội liên hiệp thanh niên và các hoạt động khác của Đoàn và phong trào thanh niên đến 35 tuổi. Để nhìn nhận đánh giá thanh niên một cách tương đối toàn diện, có thể bao hàm được các nội dung, ý nghĩa nêu trên có thể khái quát: “Thanh niên được hiểu là một nhóm nhân khẩu xã hội đặc thù có độ tuổi từ 15, 16 tuổi đến trên dưới 30 tuổi, gắn với mọi giai cấp, mọi tầng lớp xã hội và có mặt trên mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội”. 1.1.1.2. Khái niệm thanh niên nông thôn Gồm những thanh niên sinh ra, lớn lên và sinh sống chủ yếu ở nông thôn, trong độ tuổi lao động từ 16 - 30, có khả năng làm việc, đang làm việc hoặc chưa có việc làm nhưng đang tích cực tìm kiếm việc làm. Lực lượng lao động thanh niên không bao gồm những học sinh, sinh viên, những người trong độ tuổi 16-30 đang đi học không có mong muốn, nhu cầu tìm kiếm việc làm, những thanh niên làm nội trợ trong gia đình và những thanh niên không có khả năng làm việc. 10
Thanh niên nông thôn có trình độ văn hoá và chuyên môn thấp hơn so với thanh niên thành thị. Tỷ lệ thanh niên nông thôn đã qua đào tạo chiếm tỷ lệ thấp. Lao động nông thôn nói chung mà đặc biệt là thanh niên nói riêng chủ yếu học nghề thông qua việc hướng dẫn của thế hệ trước hoặc tự truyền cho nhau nên lao động theo truyền thống và thói quen là chính. Điều đó làm cho thanh niên nông thôn có tính bảo thủ nhất định, tạo ra sự khó khăn cho việc thay đổi phương hướng sản xuất và thực hiện phân công lao động, hạn chế sự phát triển kinh tế nông thôn. Thanh niên nông thôn lao động mang tính thời vụ rõ rệt, đặc biệt là các vùng nông thôn thuần nông. Do vậy, việc sử dụng lực lượng này trong lao động ở nông thôn kém hiệu quả, hiện tượng thiếu việc làm là phổ biến. Thanh niên nông thôn có khả năng tiếp cận và tự tìm việc làm cho mình kém, thiếu khả năng nắm bắt và xử lý thông tin thị trường lao động, khả năng hạch toán hạn chế. Thanh niên nông thôn có những đặc điểm sau: thanh niên nông thôn chiếm tỷ lệ cao trong thanh niên cả nước, là nguồn nhân lực phát triển và thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Là lực lượng quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, tích cực tham gia và phát huy tốt ý thức chính trị, ý chí tự lực tự cường, khát vọng vươn lên thoát nghèo và làm giàu. Việc làm và thu nhập của thanh niên nông thôn vẫn là vấn đề bức xúc. Tình trạng không đủ việc làm, việc làm không ổn định, thu nhập thấp đã tác động rất lớn đến đời sống của thanh niên nông thôn, ảnh hưởng đến công tác đoàn kết tập hợp thanh niên nông thôn. Thanh niên nông thôn đang đứng trước những khó khăn và thách thức như: trình độ học vấn, tay nghề, thiếu vốn, thông tin, khả năng tìm việc làm. Thanh niên nông thôn là nguồn nhân 11