Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Acacia2510 _Acacia2510 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn là trên cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ, thực trạng quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ VÂN ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ VÂN ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN: PGS.TS VŨ VĂN NHIÊM TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu độc lập của tôi dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS.Vũ Văn Nhiêm. Các số liệu, dữ liệu đƣợc trình bày trong luận văn này là chính xác, trung thực, khách quan, có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng, và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Luận văn đƣợc trình bày theo đúng hƣớng dẫn của Học viện Hành chính Quốc gia về cách thức trình bày luận văn. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Vân Anh
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn cao học này, tôi nhận đƣợc sự giúp đỡ của Quý Thầy Cô, các Anh, Chị vì vậy, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến: Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các giảng viên đã giảng dạy và giúp đỡ tôi để tôi có thể hoàn thành quá trình học tập tại Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS.Vũ Văn Nhiêm, ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tình hƣớng dẫn, hỗ trợ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn đến UBND thành phố Hồ Chí Minh, Ban giao thông thành phố, sở Giao thông vận tải thành phố Hồ Chí Minh và UBND thành phố, các quận, huyện trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện hỗ trợ cung cấp số liệu, các thông tin cũng nhƣ giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Cùng với sự hƣớng dẫn của ngƣời hƣớng dẫn khoa học và sự nỗ lực của bản thân, tôi đã hoàn thành luận văn theo đúng quy định của Học viện Hành chính Quốc gia. Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu ngắn và năng lực nghiên cứu còn hạn chế, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tác giả luận văn mong muốn nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô để luận văn và bản thân tôi hoàn thiện hơn trong quá trình học tập, nghiên cứu khoa học và làm việc sau này. Trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Thị Vân Anh
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Cụm từ đầy đủ Cụm từ viết tắt An toàn giao thông ATGT An toàn giao thông đƣờng bộ ATGTĐB Trật tự an toàn giao thông TTATGTĐB đƣờng bộ Cán bộ, công chức CBCC Cảnh sát giao thông CSGT Cơ quan nhà nƣớc CQNN Quản lý nhà nƣớc QLNN Tai nạn giao thông TNGT Trật tự an toàn giao thông TTATGT Thành phố Hồ Chí Minh TP.HCM Sở Giao thông vận tải Sở GTVT Ủy ban nhân dân UBND
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Thống kê về tình hình tai nạn giao thông đƣờng bộ từ năm 2015 - 2019 của thành phố Hồ Chí Minh……………………………..37 Bảng 2.2 Về nhân sự làm công tác ATGT thành phố Hồ Chí Minh.....49 Bảng 2.3 Công tác tuyên truyền của Phòng Cảnh sát Giao thông đƣờng bộ thành phố Hồ Chí Minh…………………………………………....54 Bảng 2.4: Kết quả thanh tra của lực lƣợng cảnh sát giao thông toàn thành phố Hồ Chí Minh…………………………………………….....63 Bảng 2.5: Công tác tuần tra, kiểm tra xử phạt của các lực lƣợng CSGT thành phố Hồ Chí Minh……………………………………….…… 64
MỤC LỤC TRANG Phần mở đầu ............................................................................................. 1 Chƣơng 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ ........................... 9 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ ................................................................................................. 9 1.1.1. Khái niệm trật tự an toàn giao thông đường bộ ........................... 9 1.1.2. Đặc điểm của trật tự an toàn giao thông bộ……………..…… 10 1.1.3. Vai trò của trật tự an toàn giao thông đường bộ........................ 11 1.2. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ ......... 12 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ ........................................................................................................... 12 1.2.2. Sự cần thiết của quản lý nhà nước đối với trật tự an toàn giao thông đường bộ ...................................................................................... 15 1.2.3. Các quy định pháp lý về trật tự an toàn giao thông đường bộ ... 17 1.3. Nội dung của quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ ............................................................................................... 20 1.3.1. Ban hành các văn bản, chính sách về trật tự an toàn giao thông đường bộ ................................................................................................ 20 1.3.2. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch về giao thông đường bộ ............ 21 1.3.3. Tổ chức bộ máy và nhân sự quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ .............................................................................. 23 1.3.4. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ.............................................................. 24 1.3.5. Xây dựng và quản lý cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ .......... 25
1.3.6. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ ................ 25 1.4. Kinh nghiệm của các địa phƣơng về quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ ...................................................................... 27 1.4.1. Kinh nghiệm của các địa phương ............................................. 27 1.4.2. Bài học kinh nghiệm đúc kết ..................................................... 32 Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................... 34 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................. 35 2.1. Tình hình trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................. 35 2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.............................. 38 2.2.1. Cụ thể hóa và ban hành các văn bản, chính sách về trật tự an toàn giao thông đường bộ....................................................................... 38 2.2.2. Xây dựng các quy hoạch, đề án trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ ...................................................................................... 44 2.2.3. Tổ chức bộ máy và nhân sự quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ .............................................................................. 47 2.2.4. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách về trật tự an toàn giao thông đường bộ .............................................................................. 51 2.2.5. Xây dựng và quản lý kết cấu hạ tầng, vận tải giao thông đường bộ ............................................................................................................... 57 2.2.6. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ ................ 60
2.3. Đánh giá chung thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ............... 65 2.3.1. Những ưu điểm công tác QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh .......................................................................... 65 2.3.2. Hạn chế ..................................................................................... 67 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế .......................................................... 69 Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................... 75 3.1. Một số định hƣớng của Đảng và Nhà nƣớc về hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ .............................. 75 3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh ....... 78 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống quy định pháp lý của quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ ....................................................... 78 3.2.2. Nâng cao hiệu quả công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ ......................................... 81 3.2.3. Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ ...................................................................................... 82 3.2.4. Nâng cao nhận thức, năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ................................................................................................. 85 3.2.5. Xây dựng và hoàn thiện kết cấu cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ ........................................................................................................... 88 3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về trật tự an toàn giao thông đường bộ ...................................................................................... 89
3.2.7. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách về trật tự an toàn giao thông đường bộ .................................................................. 94 Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................... 97 KẾT LUẬN ............................................................................................. 99 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................. 101
1 Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc một cách toàn diện. Đất nƣớc đang có sự phát triển vƣợt bậc về kinh tế - xã hội, đời sống ngƣời dân ngày càng đƣợc cải thiện. Tuy nhiên, chúng ta cũng đang đối mặt với nhiều vấn đề xã hội cần phải giải quyết nhƣ ô nhiễm môi trƣờng, tệ nạn xã hội, chênh lệch giàu nghèo, ... Một trong những vấn đề lớn đang đặt ra hiện nay đó là tình trạng tai nạn giao thông. Tai nạn giao thông đang là một vấn đề nhức nhối đối với toàn xã hội. Số vụ tai nạn giao thông ngày càng tăng lên và đáng báo động. Tai nạn giao thông đã cƣớp đi mạng sống rất nhiều ngƣời, ảnh hƣởng đến sức khỏe và tài sản của nhân dân. Ngoài ra nó còn gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế và những hệ lụy xã hội. Tai nạn giao thông diễn ra hết sức đa dạng từ giao thông đƣờng thủy, đƣờng sắt, đƣờng hàng không, ... trong đó tai nạn giao thông đƣờng bộ là loại hình tai nạn giao thông phổ biến nhất. Tai nạn giao thông đƣờng bộ xảy ra là do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguyên nhân từ những yếu kém trong công tác quản lý nhà nƣớc nhƣ hệ thống pháp luật chƣa hoàn thiện, việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch chƣa khoa học, công tác kiểm tra, thanh tra chƣa đƣợc tiến hành thƣờng xuyên,... Do đó đảm bảo trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ là một vấn đề cần đƣợc quan tâm, chú trọng từ phía ngƣời dân và cả nhà nƣớc. Để đảm bảo trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ thì nhà nƣớc cần phải tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc về công tác này. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ đang đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta quan tâm. Nhà nƣớc đã có nhiều chủ trƣơng, chính sách nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông, hƣớng tới đảm bảo an toàn, trật tự giao thông đƣờng bộ. Theo đó, Luật Giao thông đƣờng bộ đã xây dựng và hoàn thiện, các văn bản hƣớng dẫn thi hành cũng đã đƣợc xây
2 dựng. Các nội dung quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ đã đƣợc xác định và quy định tƣơng đối rõ ràng. Thành phố Hồ Chí Minh là một địa phƣơng nằm ở khu vực Đông Nam Bộ. Là thành phố lớn nhất Việt Nam, là vùng kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục quan trọng nhất của Việt Nam. Hoạt động quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ đƣợc quan tâm và có những bƣớc phát triển vƣợt bậc. Cùng với việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ càng đƣợc quan tâm và trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ đã đƣợc chú trọng, bộ máy quản lý nhà nƣớc cũng từng bƣớc đƣợc hoàn thiện. Tuy nhiên công tác quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ của Ủy ban Nhân dân thành phố cũng tồn tại những bất cập nhất định nhƣ nhiều quy định pháp lý còn chồng chéo. Việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nƣớc về lĩnh vực này chƣa đƣợc đồng bộ, nhịp nhàng. Việc tổ chức cấp phép cho các phƣơng tiện giao thông, việc quản lý hạ tầng kết cấu giao thông đƣờng bộ chƣa chặt chẽ. Công tác thanh tra, kiểm tra chƣa đƣợc tiến hành thƣờng xuyên, liên tục. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ đang là vấn đề đặt ra đối với thành phố Hồ Chí Minh, đòi hỏi thành phố phải có những bƣớc đi và giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về công tác này. Xuất phát từ những lý do cơ bản trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” làm nội dung nghiên cứu Luận văn Thạc sĩ Quản lý công của mình nhằm góp phần giải quyết những vấn đề nêu trên. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, ấn phẩm khoa học đề cập trong các hội thảo, trong các sách chuyên khảo, tạp chí, luận văn. Nghiên cứu về nội dung này, gồm:
3 “Kỷ yếu hội nghị an toàn giao thông Việt Nam năm 2015, tập 1 và tập 2” năm 2015 của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia. Tập 1 của công trình nghiên cứu này tập trung làm rõ các nội dung về quản lý an toàn giao thông hạ tầng và tổ chức giao thông. Tập 2 của công trình nghiên cứu này đã tiếp cận các nội dung liên quan đến phƣơng tiện giao thông, ngƣời tham gia giao thông, ứng phó sau tai nạn giao thông. Công trình nghiên cứu này của Ủy ban an toàn giao thông quốc gia tập trung các bài viết của các tác giả về an toàn giao thông, với nhiều hƣớng tiếp cận khác nhau từ kết cấu hạ tầng giao thông, các phƣơng tiện giao thông,.... Tuy nhiên các bài viết này chủ yếu là các bài viết tập trung vào các vấn đề kỹ thuật, chuyên môn mà chƣa gắn với các nội dung QLNN. Bên cạnh đó công trình nghiên cứu này cũng tiếp cận an toàn giao thông nói chung mà chƣa đi sâu vào TTATGTĐB. “Giao thông đƣờng bộ Việt Nam – Thực trạng và giải pháp” của Ngô Xuân Thắng, năm 2014. Công trình nghiên cứu này chủ yếu tiếp cận về thực trạng giao thông đƣờng bộ ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở những kết quả cũng nhƣ những hạn chế về giao thông đƣờng bộ, tác giả đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống giao thông đƣờng bộ. Các giải pháp đƣợc đề xuất chủ yếu tập trung vào các vấn đề chính, bao gồm: cơ sở hạ tầng, công tác tuyên truyền, đội ngũ thanh tra, kiểm tra. Công trình nghiên cứu này tiếp cận tƣơng đối bao quát các vấn đề của giao thông Việt Nam, làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp. Công trình đã phác họa đƣợc bức tranh tổng thể về giao thông đƣờng bộ ở Việt Nam. “Đổi mới quản lý nhà nƣớc về giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội trong thời kỳ hội nhập và phát triển” năm 2016 của Nguyễn Thị Thanh Thủy. Công trình nghiên cứu này đã tiến hành phân tích tổng quan tình hình nghiên cứu về đổi mới QLNN về giao thông đô thị trong thời kỳ hội nhập và phát
4 triển. Đồng thời công trình nghiên cứu này đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn của đổi mới QLNN về giao thông đô thị. Bên cạnh đó công trình nghiên cứu này đã phân tích thực trạng giao thông đô thị và thực trạng QLNN về giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội, đánh giá về những kết quả đạt đƣợc, chỉ rõ hạn chế, yếu kém trong quản lý giao thông đô thị và những vấn đề đặt ra trong quản lý giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội. Từ việc luận giải căn cứ, công trình nghiên cứu này đã đề xuất giải pháp đổi mới QLNN về giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội. “Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông trên địa bàn thành phố Hải Dƣơng” năm 2014, của Phạm Thị Mai. Công trình nghiên cứu này đã khái quát đƣợc các công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề này, làm rõ khái niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông, phân tích thực trạng và đề xuất đƣợc các giải pháp phù hợp. Các giải pháp mà tác giả đề cập trong công trình nghiên cứu này tập trung chủ yếu vào việc hoàn thiện các văn bản pháp lý về ATGT. Tuy nhiên công trình nghiên cứu này chủ yếu tiếp cận từ phƣơng diện luật học, do đó chủ yếu nghiên cứu về việc thực hiện pháp luật về an toàn giao thông và các giải pháp để hoàn thiện hệ thống pháp luật về ATGT, mà chƣa nghiên cứu các nội dung QLNN một cách có hệ thống. Mặt khác công trình nghiên cứu này tập trung nghiên cứu lĩnh vực ATGT nói chung mà chƣa đi sâu nghiên cứu lĩnh vực TTATGTĐB. Nghiên cứu từ góc độ Luận văn Thạc sỹ Quản lý công cũng có một số công trình nghiên cứu sau: “Quản lý nhà nƣớc trong đảm bảo trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay” năm 2014 của tác giả Ngô Quang Ngọc. Công trình nghiên cứu này đã chỉ ra cơ sở lý luận về QLNN đối với hoạt động này, tiếp cận đƣợc thực trạng công tác này trên địa bàn thành phố Hà Nội và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cƣờng hiệu quả công tác QLNN
5 đối với lĩnh vực này. Tuy nhiên trong phần cơ sở lý luận, công trình này chƣa làm rõ và phân tích kỹ các nội dung QLNN, vì vậy việc tiếp cận thực trạng và đề xuất các giải pháp còn mang tính chung chung. “Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông trên địa bàn thành phố Hải Dƣơng” năm 2015 của Lê Thu Hà. Công trình nghiên cứu bao gồm 3 chƣơng, đi từ lý luận chung đến thực trạng và đề xuất các giải pháp. Dựa trên cơ sở thực trạng tình hình trật tự an toàn giao thông trên địa bàn thành phố Hải Dƣơng, công trình nghiên cứu đã đề xuất 4 nhóm giải pháp cơ bản. Tuy nhiên các nhóm giải pháp đƣợc đề cập trong nghiên cứu này chƣa đi sâu từ góc độ quản lý nhà nƣớc mà chủ yếu tiếp cận từ ý thức, thái độ của ngƣời tham gia giao thông. Các công trình nghiên cứu, các ấn phẩm khoa học nêu trên nghiên cứu về vấn đề an toàn giao thông với nhiều góc độ khác nhau, từ lý luận pháp lý và thực tiễn. Các công trình nghiên cứu (sách chuyên khảo, luận án, đề tài khoa học và bài báo) trong thời gian qua đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn quan trọng của QLNN về ATGTĐB ở Việt Nam. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu chủ yếu tiếp cận từ góc độ TTATGTĐB mà chƣa nghiên cứu nhiều từ góc độ QLNN đối với hoạt động này. Nghiên cứu từ góc độ QLNN thì chủ yếu nghiên cứu về QLNN về an toàn giao thông nói chung chứ chƣa đi sâu nghiên cứu về QLNN về TTATGTĐB. Ngoài ra các công trình nghiên cứu về QLNN về ATGTĐB chủ yếu tiếp cận từ góc độ những quy định pháp lý, công tác thanh tra, kiểm tra mà chƣa nghiên cứu công tác QLNN về TTATGTĐB một cách có hệ thống. Đối với địa bàn thành phố Hồ Chí Minh tính đến nay chƣa có công trình nghiên cứu nào về nội dung này một cách toàn diện. Theo đó, vấn đề Luận văn hƣớng đến cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ và không có sự trùng lắp. 3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
6 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích cơ bản của luận văn là trên cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ, thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc các mục đích nêu trên, luận văn tập trung thực hiện nhiệm vụ dƣới đây: - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ ; - Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ của trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh; - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn dân thành phố Hồ Chí Minh. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn có đối tƣợng nghiên cứu là QLNN về TTATGTĐB. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Không gian nghiên cứu: Trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh - Thời gian nghiên cứu: từ năm 2015 đến 2019 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Đề tài lấy chủ nghĩa Mác – Lê Nin; tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, Nhà nƣớc và pháp luật làm cơ sở phƣơng pháp luận. 5.2. Các phương pháp cụ thể
7 Để giải quyết những vấn đề cụ thể mà nội dung của đề tài hƣớng đến, các phƣơng pháp nghiên cứu chuyên ngành đều đƣợc áp dụng, gồm: 5.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng nhằm phân tích các tài liệu nghiên cứu có liên quan đến QLNN về TTATGTĐB. Các tài liệu nghiên cứu chủ yếu là: - Các bài báo, bài viết khoa học - Các báo cáo của các cấp chính quyền thành phố Hồ Chí Minh Từ những phân tích tài liệu thứ cấp sẽ cung cấp những số liệu, những đánh giá tổng quan phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn. Phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp cung cấp những luận cứ, luận điểm cả về mặt lý luận và thực tiễn. 5.2.2. Các phương pháp khác Bên cạnh việc sử dụng phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp, luận văn cũng sử dụng một số phƣơng pháp khác nhƣ: Phƣơng pháp so sánh, đối chiếu; Phƣơng pháp tổng hợp,… 6. Đóng góp của đề tài 6.1. Đóng góp về lý luận Luận văn giúp hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của QLNN về TTATGTĐB. 6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn Luận văn xây dựng và đề xuất các giải pháp khoa học nhằm hoàn thiện QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Các giải pháp có thể áp dụng và mang lại hiệu quả trên thực tế. Mặc dù luận văn chỉ nghiên cứu ở phạm vi thành phố Hồ Chí Minh, tuy nhiên ở những nơi có đặc điểm tƣơng đồng thì các giải pháp đề xuất nêu trên vẫn có thể áp dụng và đem lại hiệu quả nhằm hoàn thiện công tác QLNN về TTATGTĐB tại địa phƣơng
8 mình. Luận văn là nguồn tài liệu cung cấp cho việc nghiên cứu về QLNN về TTATGTĐB trong thời gian tới. 7. Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn đƣợc thiết kế thành 3 chƣơng: Chƣơng 1. Những vấn đề lý luận của quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ. Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh. Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.
9 Chƣơng 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ 1.1.1. Khái niệm trật tự an toàn giao thông đường bộ Giao thông hiện nay chia thành nhiều loại hình nhƣ đƣờng bộ, đƣờng thuỷ, đƣờng hàng không,… trong đó giao thông đƣờng bộ là một trong những loại hình cơ bản của giao thông. “Đƣờng bộ gồm đƣờng, cầu đƣờng bộ, hầm đƣờng bộ, bến phà đƣờng bộ” [6]. Do đó, giao thông đƣờng bộ đƣợc hiểu là việc đi lại từ chỗ này qua chỗ khác của ngƣời và phƣơng tiện chuyên chở trên đƣờng, cầu đƣờng bộ, hầm đƣờng bộ, bến phà đƣờng bộ. Hiện nay có nhiều quan niệm khác nhau về TTATGTĐB. Mỗi góc độ tiếp cận đƣa ra những cách hiểu nhất định về trật tự ATGTĐB. Có quan niệm cho rằng: “ TTATGTĐB là sự bảo đảm cho mọi hoạt động giao thông đƣợc trật tự, an toàn, nhanh chóng, tiện lợi, thông suốt và mỹ quan môi trƣờng; hạn chế thấp nhất các vi phạm Luật Giao thông và các quy phạm pháp luật về ATGTĐB, kiềm chế tai nạn giao thông, ngăn ngừa thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra”[4]. Theo cách tiếp cận này thì TTATGTĐB là việc đảm bảo cho trật tự, an toàn giao thông và việc tuân thủ các quy định pháp luật về TTATGTĐB. Theo Từ điển Bách khoa Công an nhân dân thì “TTATGTĐB là hệ thống các mối quan hệ xã hội đƣợc hình thành và điều chỉnh bởi các quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải công cộng mà mọi ngƣời tham gia giao thông phải tuân theo để đảm bảo hoạt động giao thông thông suốt, trật tự an toàn, hạn chế thấp nhất tai nạn giao thông, gây thiệt hại về ngƣời và tài sản” [2, tr.30]. Theo cách tiếp cận này thì TTATGTĐB là việc
10 tuân thủ các quy phạm pháp luật quy định trong lĩnh vực TTATGTĐB. Một quan niệm khác cho rằng: “TTATGTĐB là việc chấp hành triệt để những yêu cầu về kỹ thuật, quản lý đối với các công trình giao thông và phƣơng tiện giao thông, quy định đối với ngƣời tham gia giao thông khi hoạt động trên đƣờng bộ, là cho giao thông đƣợc trật tự, an toàn, thông suốt, thuận tiện”[2, tr.6-7]. Cách tiếp cận này đã chỉ ra 3 nội cơ bản liên quan đến TTATGTĐB là công trình giao thông, phƣơng tiện giao thông và ngƣời tham gia giao thông đƣờng bộ. Đối với các công trình giao thông, phƣơng tiện giao thông đó là việc tuân thủ các quy chuẩn, yêu cầu kỹ thuật đối với các công trình giao thông. Đối với ngƣời tham gia giao thông thì cần tuân thủ các quy định của pháp luật về TTATGTĐB. Từ các cách tiếp cận nêu trên, luận văn đƣa ra cách tiếp cận về TTATGTĐB nhƣ sau: Trật tự, an toàn giao thông đƣờng bộ là trạng thái giao thông ổn định, đƣợc điều chỉnh bởi hệ thống quy phạm pháp luật và chuẩn mực đạo đức xã hội đƣợc thừa nhận, nhờ đó hoạt động giao thông đƣợc thông suốt, nhanh chóng, thuận lợi, ngƣời và phƣơng tiện tham gia giao thông đƣợc an toàn, giảm thiểu nguy cơ tai nạn và các hành vi xâm hại khác [25]. 1.1.2. Đặc điểm của trật tự an toàn giao thông bộ Từ các cách tiếp cận về TTATGTĐB, có thể thấy TTATGTĐB có các đặc điểm cơ bản sau đây: Thứ nhất, TTATGTĐB là sự tuân thủ các quy định pháp luật của ngƣời tham gia giao thông. Để đảm bảo TTATGTĐB đòi hỏi những ngƣời tham gia giao thông phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của nhà nƣớc về TTATGTĐB. Những quy định nhà nƣớc đặt ra thể hiện ở nhiều phƣơng diện khác nhau nhƣ tiêu chuẩn điều khiển các phƣơng tiện giao thông, trách nhiệm trong tham gia giao thông đƣờng bộ, quyền và nghĩa vụ của ngƣời tham gia giao thông đƣờng bộ.