Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Nhumbien999 Nhumbien999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:101

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nhằm làm rõ hơn thực trạng giải quyết chế độ, chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, từ đó tìm ra những vấn đề còn tồn tại, khắc phục bất hợp lý, đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách ưu đãi chính sách ưu đãi với người có công.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../.................. ....../...... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THANH THỦY THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../.................. ....../...... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THANH THỦY THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TỐNG ĐỨC THẢO HÀ NỘI, NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Thủy
LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian làm việc tích cực và nghiêm túc, Luận văn “Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội” đã được hoàn thành. Trước tiên tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới TS. Tống Đức Thảo, thầy giáo hướng dẫn khoa học, đã hướng dẫn và tận tình chỉ bảo tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa sau đại học đã dạy dỗ và truyền đạt những tri thức quý báu trong suốt những năm qua, để tôi có thể hoàn thành tốt khóa học của mình. Tôi xin cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo và công chức Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội quận Ba Đình, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, giúp đỡ tạo điều kiện để tác giả hoàn thành luận văn này. Mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng vì thời gian có hạn, trình độ năng lực của bản thân còn hạn chế nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được những góp ý của các thầy cô giáo¸ bạn bè, đồng nghiệp để tác giả rút kinh nghiệm trong những nghiên cứu sau đạt kết quả tốt hơn. Trân trọng! Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Thanh Thủy
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 1. BLĐTBXH : Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội 2. BNV : Bộ Nội vụ 3. BQP : Bộ Quốc phòng 4. BTC : Bộ Tài chính 5. BYT : Bộ Y tế 6. CP : Chính phủ 7. CT : Chỉ thị 8. HĐBT : Hội đồng Bộ trưởng 9. KH : Kế hoạch 10. LĐTBXH : Lao động - Thương binh và Xã hội 11. NĐ : Nghị định 12. PL : Pháp lệnh 13. QĐ : Quyết định 14. QH : Quốc hội 15. SL : Sắc lệnh 16. TT : Thông tư 17. TTg : Thủ tướng 18. TTLT : Thông tư liên tịch 19. TW : Trung ương 20. UBMT : Ủy ban mặt trận 21. UBND : Ủy ban nhân dân 22. UBTVQH : Ủy ban thường vụ Quốc hội
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng Tên bảng biểu Trang Số lượng người có công trên địa bàn quận Ba Đình Bảng 2.1 30 tính đến 31/12/2016 Số lượng người có công và thân nhân người có công Bảng 2.2 đang hưởng trợ cấp, phụ cấp ưu đãi hàng tháng, tính 32 đến 31/12/2016. Bảng tổng hợp tặng quà người có công nhân dịp các Bảng 2.3 34 ngày lễ năm 2016 Bảng tổng hợp chi trả chế độ trợ cấp ưu đãi giáo dục, Bảng 2.4 35 đào tạo từ năm 2012 đến 2016 Bảng trang cấp phương tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh Bảng 2.5 36 hình từ năm 2012 đến năm 2016. Bảng tổng hợp xây mới, sửa chữa nhà ở cho người có Bảng 2.6 37 công từ năm 2012 đến năm 2016. Chế độ điều dưỡng phục hồi sức khỏe quận Ba Đình Bảng 2.7 39 từ năm 2012 đến năm 2016 Tiền vận động ủng hộ quỹ "Đền ơn, đáp nghĩa" quận Bảng 2.8 41 Ba Đình từ năm 2012 đến năm 2016 Đối tượng tham gia đánh giá về thực hiện chính sách Bảng 2.9 47 đối với người có công Đánh giá về mức độ dễ dàng, thuận tiện khi thực hiện Bảng 2.10 các thủ tục liên quan đến chính sách đối với người có 48 công trên địa bàn quận Ba Đình
Đánh giá về công tác tuyên truyền, phổ biến các Bảng 2.11 chính sách đối với người có công trên địa bàn quận 48 Ba Đình Đánh giá về kết quả thực hiện chính sách đối với Bảng 2.12 49 người có công trên địa bàn quận Ba Đình Mức độ hài lòng về việc thực hiện chính sách đối với Bảng 2.13 50 người có công trên địa bàn quận Ba Đình Bảng số lượng người tham gia đề xuất để nâng cao Bảng 2.14 hiệu quả thực hiện chính sách đối với người có công 50 trên địa bàn quận Ba Đình
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ............................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ..................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn .......................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................... 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ...................... 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn..................................................... 6 7. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 6 CHƯƠNG 1...................................................................................................... 7 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG........................................................................................................ 7 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu......................... 7 1.1.1. Khái niệm về người có công, thân nhân người có công, chính sách người có công, và thực thi chính sách người có công................................... 7 1.1.2. Chính sách ưu đãi đối với người có công và thân nhân người có công ..................................................................................................................... 10 1.2. Tầm quan trọng của thực hiện chính sách đối với người có công ........... 11 1.2.1. Ý nghĩa của chính sách đối với người có công................................. 11 1.2.2. Thực hiện đạo lý dân tộc đối với người có công .............................. 11 1.2.3. Đáp ứng những vấn đề đặt ra trong giai đoạn hiện nay .................... 14 1.2.4. Đáp ứng nhu cầu của người có công trong điều kiện phát triển kinh tế xã hội ........................................................................................................... 15 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đối với người có công ......................................................................................................................... 16 1.3.1. Vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của nhà nước trong việc thực hiện chính sách đối với người có công ....................................................... 16
1.3.2. Thể chế pháp luật và chính sách của nhà nước đối với người có công ..................................................................................................................... 17 1.3.3. Điều kiện tài chính và cơ sở vật chất để thực hiện chính sách đối với người có công.............................................................................................. 18 1.3.4. Những tiềm năng văn hóa tinh thần của dân tộc............................... 18 1.3.5. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với người có công ............... 18 1.4. Kinh nghiệm thực hiện chính sách đối với người có công ở một số địa phương và bài học kinh nghiệm...................................................................... 19 1.4.1. Tại quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng .................................... 19 1.4.2. Tại quận Đống Đa, thành phố Hà Nội .............................................. 21 CHƯƠNG 2.................................................................................................... 26 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI...... 26 2.1. Đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế xã hội của quận Ba Đình, thành phố Hà Nội ............................................................................................................. 26 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ............................................................................. 26 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế........................................................................... 27 2.1.3. Đặc điểm về xã hội............................................................................ 28 2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội ............................................................. 29 2.2.1. Thực trạng về người có công ............................................................ 29 2.2.2. Tình hình tổ chức thực hiện chế độ chính sách đối với người có công ..................................................................................................................... 31 2.2.3. Nhân lực và đào tạo nguồn nhân lực thực hiện chính sách đối với người có công.............................................................................................. 43 2.2.4. Thực trạng về tổ chức thanh tra, kiểm tra, tổng kết đánh giá ........... 45
2.3. Đánh giá của người dân về thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội................................................ 46 2.4. Sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách đối với người có công ................................................... 51 2.5. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của ngành lao động, thương binh và xã hội trong quản lý nhà nước đối với người có công ......................................... 52 2.6. Những thành tựu và hạn chế trong thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội ....................................... 56 2.6.1. Thành tựu .......................................................................................... 56 2.6.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................... 58 CHƯƠNG 3.................................................................................................... 62 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BA ĐÌNH THÀNH PHỐ HÀ NỘI .......................................................................................................... 62 3.1. Định hướng thực hiện chính sách đối với người có công........................ 62 3.1.1. Tăng cường sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương trong thực hiện chính sách đối với người có công ....................... 62 3.1.2. Nghiên cứu, kiến nghị hoàn thiện hệ thống chính sách đối với người có công ........................................................................................................ 65 3.1.3. Tăng cường công tác chăm sóc người có công, đẩy mạnh thực hiện phong trào “đền ơn đáp nghĩa” ................................................................... 67 3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện chính sách đối với người có công ................................................................................................................. 69 3.2.1. Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực người có công .............. 69 3.2.2. Đẩy mạnh xã hội hóa thực hiện chính sách đối với người có công.. 71 3.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý và giải quyết chế độ, chính sách đối với người có công................................................... 72
3.2.4. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ công chức phụ trách thực hiện chính sách đối với người có công ............................................................... 74 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm trong việc thực hiện chính sách đối với người có công........................................ 76 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 81 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 86
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Chiến tranh đã đi qua nhưng dư âm và hậu quả mà chiến tranh để lại vẫn còn mãi, để giữ vững nền độc lập, tự do của tổ quốc đã không biết bao nhiêu người đã phải hy sinh, đổ xương, máu nơi chiến trường để giành lấy độc lập, tự do và toàn vẹn lãnh thổ cho dân tộc. Ưu đãi người có công với cách mạng là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta, đó là sự đãi ngộ đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với người có công, là trách nhiệm và là sự ghi nhận, tôn vinh những cống hiến của họ đối với đất nước. Pháp luật ưu đãi người có công với cách mạng không chỉ mang tính chính trị, kinh tế, xã hội mà còn mang tính nhân văn sâu sắc. Nó là sự thể hiện những truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, giáo dục cho thế hệ trẻ ý thức trách nhiệm, ý thức rèn luyện, phấn đấu vươn lên để cống hiến, hy sinh cho sự nghiệp gìn giữ, xây dựng và phát triển đất nước, bảo vệ những giá trị tốt đẹp, những thành quả to lớn mà cha ông ta đã ra sức gìn giữ. Đồng thời thể hiện được trách nhiệm của toàn xã hội trong việc thực hiện “đền ơn đáp nghĩa” đối với người có công với cách mạng. Vì vậy, chính sách đối với người có công là chính sách vô cùng quan trọng. Làm tốt chính sách đối với người có công sẽ góp phần vào sự ổn định xã hội, giữ vững thể chế và ngược lại [24]. Để tỏ lòng biết ơn đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 20/SL ngày 16/2/1947 về chế độ "Hưu bổng thương tật và tiền tuất cho thân nhân tử sĩ", và đã chọn ngày 27/7/1947 là "Ngày thương binh, liệt sĩ". Kể từ đó hàng năm ngày 27/7 trở thành một trong những ngày truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và kêu gọi toàn dân phát huy tình thần "Uống nước nhớ nguồn", "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây", hết lòng giúp đỡ các gia đình thương binh, bệnh binh, gia đình 1
liệt sĩ và người có công với cách mạng được thực hiện thường xuyên và trở thành một truyền thống tốt đẹp của dân tộc, có ý nghĩa lịch sử, chính trị, nhân văn sâu sắc. Kinh tế đất nước còn nhiều khó khăn nhưng Đảng và Nhà nước luôn chú trọng chăm sóc người có công với cách mạng, được thể hiện bằng các chính sách quan tâm hàng đầu và đã có nhiều điểm sáng. Chính sách "đền ơn đáp nghĩa" người có công luôn được quan tâm suốt 70 năm qua, ngay cả khi đất nước chiến tranh, khốn khó trăm bề. Chăm sóc người có công hiện nay là chính sách được ưu tiên số một và đi trước đón đầu, hơn các chính sách an sinh xã hội khác. Dẫn chứng điển hình là mức chuẩn để xác định các mức trợ cấp, phụ cấp ưu đãi đối với người có công bao giờ cũng cao hơn mức lương cơ sở. Thực hiện chủ trương của Đảng cùng với quá trình đẩy mạng sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, công tác thực hiện chính sách đối với người có công tại quận Ba Đình, thành phố Hà Nội cũng được quan tâm và tổ chức thực hiện có hiệu quả. Với vị thế là một quận trung tâm của Thủ đô Hà Nội, số lượng người có công với cách mạng chiếm tỷ lên cao (hiện nay đang chi trả trợ cấp hàng tháng cho hơn 3.300 người) thì việc thực hiện đầy đủ chính sách ưu đãi, quan tâm và chăm lo cho gia đình người có công, thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc đến nay đã trở thành việc làm thường xuyên của các cấp, các ngành và của người dân trên địa bàn quận Ba Đình. Nhờ đó, gia đình chính sách, người có công trên địa bàn quận Ba Đình đã có mức sống bằng hoặc tốt hơn so với khu dân cư. Họ luôn ấm lòng khi mỗi dịp lễ, tết có các cấp, các ngành, đoàn thể của Quận đến thăm hỏi, động viên và tặng quà, vì vậy tác giả lựa chọn đề tài "Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội" làm đề tài cho luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý công. 2
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Nghiên cứu về người có công với cách mạng đã có một số đề tài, bài viết nghiên cứu được đề cập dưới những góc độ khác nhau như: - Phạm Hải Hưng (2007), Nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nước trong thực hiện pháp luật ưu đãi người có công với cách mạng ở nước ta hiện nay, Luận văn thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn chủ yếu nghiên cứu về năng lực của cơ quan hành chính nhà nước trong việc thực hiện pháp luật ưu đãi đối với người có công và đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật ưu đãi người có công. Luận văn chỉ tiếp cận dưới góc độ pháp luật nói chung trên phạm vi cả nước, chưa nghiên cứu việc nâng cao thực hiện chế độ, chính sách dưới góc độ tổng thể và cụ thể. - Nguyễn Thị Huyền Trang (2014), Pháp luật ưu đãi người có công và thực tiễn tại tỉnh Nghệ An, Luận văn thạc sỹ ngành Luật Kinh tế, Khoa Luật, trường Đại học Luật Hà Nội. Luận văn đề cập về pháp luật ưu đãi người có công trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Trong nội dung của đề tài, tác giả đã đưa ra những nhận xét, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện, kết quả đạt được và hạn chế của pháp luật ưu đãi người có công trên địa bàn tỉnh Nghệ An thông qua đó đề xuất những giải pháp và kiến nghị có thể áp dụng để khắc phục những hạn chế và hoàn thiện hơn pháp luật ưu đãi người có công, góp phần nâng cao đời sống cho các đối tượng chính sách trên địa bàn tỉnh. - Nguyễn Xuân Bách (2015), Quản lý nhà nước đối với người có công trên địa bàn huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, Luận văn thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn nghiên cứu và phân tích thực trạng thực hiện quản lý nhà nước đối với người có công và đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về người có công ở huyện Thanh Liêm, 3
tỉnh Hà Nam. Luận văn tập trung nghiên cứu về quản lý nhà nước, không đi sâu nghiên cứu về thực hiện chế độ, chính sách đối với người có công. - Nguyễn Thị Phương Thanh (2015), Pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng ở Việt Nam hiện nay, Tạp chí dân chủ và pháp luật. Bài viết đưa ra các văn bản luật ưu đãi xã hội đối với người có công từ năm 1986 đến nay và chỉ ra một số hạn chế bất cập trong tổ chức, triển khai, thực hiện các văn bản pháp luật đối với người có công, từ đó tác giả cũng nêu một số nguyên tắc để nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật ưu đãi người có công với cách mạng. - Đào Ngọc Lợi (2017), Chính sách ưu đãi người có công: 70 năm hình thành và phát triển, Tạp chí Lao động và Xã hội. Bài viết nói đến quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến chính sách ưu đãi đối với người có công, bài viết chỉ ra một số bất cập của Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng và các chính sách ưu đãi đối với người có công từ đó cũng đưa ra một số phương hướng để hoàn thiện chính sách ưu đãi đối với người có công. Các đề tài nêu trên đều được tiếp cận và nghiên cứu về người có công ở phạm vi và góc độ tiếp cận khác nhau nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu cụ thể về chính sách đối với người có công, đặc biệt là người có công trên địa bàn thành phố Hà Nội. Vì vậy những nội dung được đề cập trong luận văn "Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội" mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn nhằm giải quyết tốt các chế độ, chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn - Mục đích nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận cũng như thực tiễn về thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Đề tài đi sâu vào phân tích thực trạng tổ chức thực hiện chính 4
sách đối với người có công, nêu nên những thành tựu và hạn chế trong thực hiện chính sách đối với người có công từ đó đưa ra những định hướng và đề xuất những giải pháp nhằm thực hiện tốt chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. - Nhiệm vụ của luận văn + Làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý về chính sách của Nhà nước đối với người có công với cách mạng. + Phân tích thực trạng thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng ở quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. + Đưa ra các định hướng và giải pháp thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu việc thực hiện chính sách đối với người có công và thân nhân người có công với cách mạng theo quy định của Nhà nước trong giai đoạn hiện nay. - Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội; luận văn nghiên cứu số liệu thực hiện chế độ chính sách trong 05 năm gần đây (từ năm 2012 đến năm 2016) và đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả việc thực hiện chế độ trong giai đoạn hiện nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu 5
Luận văn sử dụng sử dụng phương pháp điều tra bảng hỏi; phương pháp tổng hợp, phân tích tư liệu, tài liệu; phương pháp tổng kết thực tiễn, phương pháp thống kê. Tác giả đã khảo sát 126 Phiếu điều tra xã hội học trên tổng số 14 phường thông qua bộ phận một cửa của Ủy ban nhân dân các phường, đối tượng chủ yếu tập trung vào điều tra trực tiếp người có công đang thụ hưởng chính sách tại quận Ba Đình trên địa bàn 14 phường và thân nhân người có công làm các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực thực hiện chế độ đối với người có công trên địa bàn quận. Thu về được 98/126 Phiếu điều tra đạt tỷ lệ 77,77 % số phiếu đã phát ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Nghiên cứu những vấn đề lý luận về người có công và tình hình thực tiễn giải quyết các chế độ, chính sách với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội, luận văn nhằm làm rõ hơn thực trạng giải quyết chế độ, chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, từ đó tìm ra những vấn đề còn tồn tại, khắc phục bất hợp lý, đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách ưu đãi chính sách ưu đãi với người có công. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được chia thành 03 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách đối với người có công Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chế độ chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. 6
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu 1.1.1. Khái niệm về người có công, thân nhân người có công, chính sách người có công, và thực thi chính sách người có công. 1.1.1.1. Khái niệm người có công Chính sách đối với người có công đã được thực hiện từ lâu, nhưng cho đến nay chưa có một văn bản pháp luật nào nêu rõ khái niệm người có công. Căn cứ các tiêu chuẩn đối với từng đối tượng là người có công mà Nhà nước ta đã quy định, có thể hiểu khái niệm về người có công như sau: Người có công là những người không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, nam, nữ, tuổi tác, đã tự nguyện cống hiến sức lực, tài năng, trí tuệ, có người hy sinh cả cuộc đời mình cho sự nghiệp của dân tộc. Họ là những người có thành tích đóng góp hoặc những cống hiến xuất sắc phục vụ cho lợi ích của dân tộc được các cơ quan có thẩm quyền công nhận theo quy định của pháp luật. Khái niệm người có công không chỉ nên hiểu theo nghĩa hẹp, tức là chỉ bao gồm các đối tượng có công lao cống hiến trong thời chiến mà còn có những đối tượng bằng tài năng và trí tuệ của mình nhằm phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước và có những thành tích đóng góp đặc biệt xuất sắc trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội như những đối tượng được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động, Nhà giáo ưu tú, Nhà giáo nhân dân, Thầy thuốc ưu tú... Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ đề cập đến đối tượng là người có công với cách mạng. Theo Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng số 26/2005/PL- UBTVQH11 ngày 29/6/2005 của Ủy ban thường vụ Quốc hội, có hiệu lực kể từ ngày 01/10/2005, được sửa đổi bổ sung bởi Pháp lệnh số 35/2007/PL- 7
UBTVQH11 ngày 21/6/2007 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, có hiệu lực kể từ ngày 01/10/2007; Pháp lệnh số 04/2012/UBTVQH13 ngày 16/7/2012 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, có hiệu lực kể từ ngày 01/9/2012 (Sau đây gọi tắt là Pháp lệnh ưu đãi người có công) thì người có công với cách mạng bao gồm [40, tr2]: - Người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945 (cán bộ Lão thành cách mạng); - Người hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 (cán bộ Tiền khởi nghĩa); - Liệt sĩ; - Bà mẹ Việt Nam anh hùng; - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; - Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến; - Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; - Bệnh binh; - Người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; - Người hoạt động cách mạng, hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù, đày; - Người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế; - Người có công giúp đỡ cách mạng. 1.1.1.2. Khái niệm thân nhân người có công Thân nhân người có công với cách mạng được hiểu là những người có quan hệ huyết thống, hôn nhân hoặc có công nuôi dưỡng người có công. 8
Theo Nghị định 31/2013/NĐ-CP ngày 09/4/2013 của Chính Phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng quy định: "Thân nhân người có công là cha đẻ, mẹ đẻ; vợ hoặc chồng; con (con đẻ, con nuôi). Thân nhân liệt sĩ còn là người có công nuôi dưỡng liệt sĩ - Người có công nuôi dưỡng liệt sĩ là người đã nuôi dưỡng khi liệt sĩ dưới 18 tuổi, thời gian nuôi từ 10 năm trở lên". 1.1.1.3. Khái niệm chính sách, chính sách người có công, thực thi chính sách người có công Theo Từ điển tiếng Việt thì “chính sách” là “sách lược và kế hoạch cụ thể nhằm đạt một mục đích nhất định, dựa vào đường lối chính trị chung và tình hình thực tế mà đề ra”[42,tr220]. Chính sách là những hành động ứng xử của chủ thể với các hiện tượng tồn tại trong quá trình vận động, phát triển nhằm đạt mục tiêu nhất định [21,tr14]. Chính sách xã hội: là chính sách ưu đãi, trợ giúp của nhà nước đối với một số tầng lớp xã hội nhất định [42,tr220). Theo thuật ngữ Lao động và Xã hội thì: "Chính sách người có công là những quy định chung của nhà nước bao gồm mục tiêu, phương hướng, giải pháp về việc ghi nhận công lao, sự đóng góp, sự hy sinh cao cả của người có công, tạo mọi điều kiện khả năng góp phần ổn định và nâng cao đời sống vật chất, văn hóa tinh thần đối với người có công" [3,tr31]. Thực thi chính sách là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể trong chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lí nhằm đạt được mục tiêu định hướng của nhà nước [21,tr73]. Đây là giai đoạn thực hiện các mục tiêu chính sách công trên thực tế. Như vậy có thể hiểu thực thi chính sách người có công là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của nhà nước thành hiện thực với các đối tượng quản 9