Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: ViJensoo ViJensoo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trình bày các nội dung về lý luận về quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông địa phương gắn với nhu cầu phát triển kinh tế; Thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và những vấn đề quản lý trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai; Giải pháp và kiến nghị phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế và nâng cao công tác quản lý trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI DƯƠNG VĂN THANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Hà Nội, Năm 2021
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI DƯƠNG VĂN THANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH TỈNH ĐỒNG NAI Ngành: Quản lý kinh tế Mã ngành: 8340410 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHÍ VĨNH TƯỜNG Hà Nội, Năm 2021
LỜI CAM ĐOAN Trong quá trình thực hiện luận văn với đề tài “quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai”, Tôi xin cam đoan được thực hiện nghiêm túc dưới sự hướng dẫn tận tình của Tiến sĩ Phí Vĩnh Tường. Kết quả nghiên cứu chưa từng được sử dụng để bảo vệ luận văn Th. S nào. Số liệu sử dụng trong luận văn hoàn toàn trung thực dựa trên quá trình tác giả tự tìm kiếm, tổng hợp, phân tích, đánh giá từ nhiều nguồn tin cậy khác nhau và có trích dẫn cụ thể. Nếu phát hiện có sự sao chép từ luận văn khác, Tôi xin chịu trách nhiệm./ Ngày 7 tháng 3 năm 2021 Học viên thực hiện Dương Văn Thanh
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chương 1: LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐỊA PHƯƠNG GẮN VỚI YÊU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ ........................................................................................10 1.1. Một số khái niệm ............................................................................................10 1.2. Vai trò của phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế ....................................................................................................................12 1.3. Các chỉ tiêu đo lường phát triển kết cấu hạ tầng giao thông ..........................17 1.3.1. Tính hiện đại của kết cấu hạ tầng giao thông.........................................17 1.3.2. Tính đồng bộ của kết cấu hạ tầng giao thông.........................................20 1.3.3. Sự hài lòng của doanh nghiệp, người dân đối với kết cấu hạ tầng giao thông...................................................................................................................21 1.3.4. Mức độ tác động tích cực đối với sự phát triển kinh tế xã hội. ...............22 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển kết cấu hạ tầng giao thông địa phương. ...............................................................................................................................22 1.4.1.Các nhân tố khách quan ...........................................................................22 1.4.2. Các nhân tố chủ quan ..............................................................................23 1.5. Quản lý nhà nước về kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế địa phương .................................................................................................12 1.5.1. Nội dung ...................................................................................................12 1.5.2. Vai trò của công tác quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế ..................................................14 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ QUẢN LÝ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI ...................................................................................26 2.1. Thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn huyện Nhơn Trạch .....................................................................................................................26
2.1.1. Thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn Huyện Nhơn Trạch ........................................................................................................26 2.1.2. Ảnh hưởng của phát triển kết cấu hạ tầng đến chi phí vận tải của doanh nghiệp, chi phí đi lại của người dân, mức độ an toàn giao thông .....................34 2.1.3. Đánh giá thực trạng tác động của phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đối với kinh tế xã hội của Huyện Nhơn Trạch ...................................................37 2.2. Những vấn đề quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế ở Huyện Nhơn Trạch .....................................39 2.2.1. Công tác lập và quản lý quy hoạch ..........................................................39 2.2.2. Công tác quản lý đầu tư ...........................................................................42 2.2.3. Công tác quản lý khai thác, sử dụng hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế ........................................................................................................43 2.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, tổ chức, ứng dụng nghiên cứu khoa học, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tham gia quản lý nhà nước về phát triển hạ tầng giao thông ..................................................................................................47 2.3. Đánh giá thực trạng ........................................................................................50 2.3.1. Những thành tựu ......................................................................................50 2.3.2. Hạn chế ....................................................................................................53 2.3.3. Nguyên nhân ............................................................................................54 Chương 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI ...................................................................................................58 3.1. Bối cảnh phát triển của Tỉnh và định hướng phát triển kinh tế-xã hội của Huyện. Định hướng phát triển doanh nghiệp, khu công nghiệp ...........................58 3.2. Giải pháp ........................................................................................................60 3.2.1. Giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế ............................................................................................................................60 3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý .......................................66
3.3. Kiến nghị ........................................................................................................77 KẾT LUẬN ..............................................................................................................79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT KCN Khu công nghiệp ICAO Tổ chức Dân dụng Quốc tế GTVT Giao thông vận tải BOT Đầu tư – Khai thác – Chuyển giao PPP Đối tác công - tư ICD Cảng nội địa GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn TTVH Trung tâm văn hóa TĐC Tái định cư HTCS Hạ tầng cơ sở TTCN Tiểu thủ công nghiệp XDCB Xây dựng cơ bản FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Các trị số giới hạn thiết kế bình đồ và mặt cắt dọc đường. Bảng 2.2. Quy định kích thước tối thiểu mặt cắt ngang đường đô thị. Bảng 2.3. Danh mục các dự án kết cấu hạ tầng giao thông trọng điểm trên địa bàn. tỉnh Đồng Nai kêu gọi đầu tư theo các hình thức công tư đến năm 2030. Bảng 2.4: Nhu cầu, hình thức đầu tư xây dựng giao thông đô thị Nhơn Trạch đến năm 2030. Bảng 2.5: Các tuyến đường của Huyện Nhơn Trạch do Tỉnh quản lý. Bảng 2.6: Các tuyến đường Huyện Nhơn Trạch quản lý. Bảng 2.7: Danh mục các tuyến giao thông tại các khu dân cư ở huyện Nhơn Trạch. Bảng 2.8: Danh mục hệ thống các tuyến đường tại các khu công nghiệp trên địa bàn Nhơn Trạch 2, 3, 6,. Bảng 2.9: Tình hình thu hút vốn đầu tư tại các KCN huyện Nhơn Trạch tính đến năm 2017. Bảng 2.10: Kết quả khảo sát. Bảng 2.11: Quy hoạch hệ thống đường huyện Nhơn Trạch. Bảng 2.12: Chỉ tiêu điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất hạ tầng giao thông đến năm 2020. Bảng 2.13: Quy định thời hạn sửa chữa định kỳ đối với công trình chưa quy định thời gian sửa chữa định kỳ. Bảng 2.14: Vốn duy tu, bảo trì giai đoạn 2010 -2019 huyện Nhơn Trạch Bảng 2.15: Đội ngũ cán bộ quản lý hạ tầng giao thông đô thị Huyện Nhơn Trạch giai đoạn 2010 – 2019. Biều đồ 2.1. Biểu đồ thể hiện mức độ chi phí vận tải của doanh nghiệp. Biểu đồ 2.2 Biểu đồ thể hiện tỷ trọng cơ cấu ngành kinh tế Nhơn Trạch năm 2015 và đầu năm 2020. Biểu đồ 2.3 Vốn duy tu, vốn thực hiện bảo trì đường bộ qua các năm ở Nhơn Trạch. Sơ đồ 2.1: Bộ máy quản lý công tác phát triển kết kết cấu hạ tầng giao thông huyện Nhơn Trạch.
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hạ tầng giao thông đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Hạ tầng giao thông không thể tồn tại độc lập, tách biệt với sự phát triển xã hội mà đóng vai trò là nền tảng, điều kiện “cần và đủ” tạo động lực thúc đẩy kinh tế, nâng cao đời sống xã hội cho người dân. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XVI năm 2011, Đảng xác định “ xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ với một số công trình hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị lớn là một trong ba đột phá chiến lược giai đoạn 2011 - 2020”. Điều này càng khẳng định tầm quan trọng của hạ tầng giao thông đối với chiến lược phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng của mỗi quốc gia. Sự phát triển mạnh mẽ của ngành giao thông vận tải và hội nhập kinh tế thế giới như vũ bão trong những năm gần đây, bộ mặt kết cấu hạ tầng giao thông nước ta, nhất là các đô thị lớn thay đổi không ngừng, hiện đại, đồng bộ hơn trước. Sự tham gia đầu tư nước ngoài, đặc biệt là sự phát triển vượt bậc của nhóm kinh tế tư nhân càng thúc đẩy nhanh chóng sự phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. Tầm quan trọng của hạ tầng giao thông, cộng với tốc độ phát triển nhanh của ngành giao thông vận tải, đặt ra nhiều bài toán cần giải quyết. Một trong những vấn đề nổi cộm là phát triển kết cấu hạ tầng giao thông làm sao đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Đây được xem là nội dung trọng điểm trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của nhiều tỉnh. Bởi lẽ, vai trò to lớn của kết cấu hạ tầng đối với sự phát triển kinh tế. Hiện nay, nhiều địa phương tập trung phát triển kết cấu hạ tầng đi trước một bước tạo tiền đề thu hút đầu tư các ngành kinh tế. Do vậy, kết cấu hạ tầng đã thay đổi diện mạo theo hướng tích cực, đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ. Tuy nhiên, nhìn chung kết cấu hạ tầng giao thông ở Việt Nam hiện nay còn nhiều yếu kém, bật cập, đó là tình trạng thiếu đồng bộ giữa các loại hình giao thông, chậm vốn, đội vốn, chất lượng không đạt yêu cầu… chưa đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế theo hướng bền vững, hiện đại. Thế nào là phát triển kết 1
cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội? Tiêu chí ra sao?… đang là những vấn đề nan giải đối với các địa phương hiện nay. Bài toán tiếp theo cần giải quyết, đó là, làm sao quản lý có hiệu quả kết cấu hạ tầng giao thông?, quản lý như thế nào để khai thác kết cấu hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế xã hội? quản lý bằng cách nào, mô hình như thế nào… Bên cạnh đó, ngày nay, khoa học công nghệ phát triển, đã đem lại nhiều lợi ích cho con người, trong đó có công tác quản lý nhà nước. Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý đã tác động mạnh mẽ, thay đổi tư duy, cách thức, nội dung quản lý nhà nước tất cả các chuyên môn, trong đó có công tác quản lý nhà nước về kết cấu hạ tầng giao thông. Như vậy, vấn đề đặt ra ở chỗ, làm thế nào để ứng dụng hiệu quả thành tựu khoa học công nghệ hiện đại vào công tác quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông trong bối cảnh hiện nay?. Huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai có vị trí địa lý đặc biệt, tiếp giáp với huyện Long Thành, đô thị lớn Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu. Hơn nữa, tỉnh Đồng Nai nói chung, huyện Nhơn Trạch nói riêng tập trung khá nhiều khu công nghiệp lớn như KCN Nhơn Trạch I, II, III…, mặt khác tỉnh Đồng Nai đã quy hoạch huyện Nhơn Trạch thành đô thị mới loại II, tầm nhìn vào năm 2030. Do đó, trong thời gian qua, kết cấu hạ tầng giao thông đô thị trên địa bàn Nhơn Trạch được đầu tư đồng bộ, phát triển với tốc độ nhanh. Nhiều nút giao thông trọng điểm của Huyện Nhơn Trạch nối với các thành phố lớn, có vai trò huyết mạch đối với sự phát triển kinh tế của Huyện nói riêng, tỉnh Đồng Nai nói chung đã và đang, sẽ triển khai. Đến nay, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông tại Nhơn Trạch được xây dựng từng bước đồng bộ. Tuy nhiên việc phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn Huyện Nhơn Trạch đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. Thứ nhất, kết cấu hạ tầng được phát triển nhưng còn nhiều bất cập về tính đồng bộ mạng lưới hạ tầng giao thông, chất lượng các công trình đã, đang và sẽ triển khai, mức độ tác động tích cực của hạ tầng giao thông đối với sự phát triển kinh tế xã hội của Huyện, đối với doanh nghiệp, người dân. Thứ hai, thực hiện công tác quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn Huyện, trong thời gian qua đã đạt được 2
nhiều kết quả khả quan. Công tác quy hoạch, tiến độ thi công các công trình giao thông trọng điểm của huyện, công tác đầu tư, nâng cấp, duy tu, sửa chữa kết cấu hệ thống giao thông trên địa bàn được chú trọng triển khai. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn Huyện còn những hạn chế. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của kết cấu hạ tầng giao thông đối với sự phát triển kinh tế xã hội của huyện Nhơn Trạch. Làm thế nào để nâng cao hơn nữa công tác quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn Huyện là bài toán khó khăn cần giải quyết. Do đó, tác giả lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai” làm luận văn nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài. Sự phát triển mạnh mẽ của kết cấu hạ tầng giao thông đã đặt ra nhiều vấn đề cần nghiên cứu chuyên sâu, nhất là công tác quản lý nhà nước. Do đó, đã có một số công trình nghiên cứu liên quan ở nhiều khía cạnh, mức độ khác nhau. Tuy nhiên, ở lĩnh vực quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, tác giả chưa thấy có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu. Qua khảo sát, có khá nhiều bài viết nghiên cứu về vấn đề này, tuy nhiên ở mức đặt vấn đề, còn khá sơ lược. Có thể kể đến một số bài viết: “tăng cường quản lý, huy động nguồn lực phát triển hạ tầng giao thông” của Nguyễn Minh; “Quảng Ninh tăng cường quản lý kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ”; Các bài viết đều khẳng định tầm quan trọng của hạ tầng giao thông đối với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước/ địa phương. Do đó, cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này. Bài viết “Tăng cường quản lý, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông” của Th.S Phạm Thị Tuyết, đăng trên tạp chí tài chính tháng 4/2019. Bài viết đã đánh gía tổng quan về tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy nội địa, hàng hải. Đồng thời đánh giá tổng quan thực trạng quản lý, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông ở Việt Nam quan hai giai đoạn: 3
trước và sau ngày Luật quản lý, sử dụng tài sản công có hiệu lực thi hành (năm 2017). Bài viết đưa ra một số giải pháp tăng cường công tác quản lý, sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông về quy hoạch tổng thể; giải pháp về cơ chế chính sách; giải pháp về tổ chức bộ máy; giải pháp về tổ chức thực hiện và công tác thanh tra, kiểm tra. Một số công trình nghiên cứu chuyên sâu cứu vấn đề quản lý nhà nước ở khía cạnh đầu tư nguồn vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư cơ sở hạ tầng, có thể kể đến: + Hoàng Cao Liêm (2018) với công trình nghiên cứu “Quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ từ ngân sách tỉnh Quảng Nam”; “Quản lý đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông tại huyện Ngọc Hồi, tỉnh KonTum”, luận văn Th. S của Trần Thị Thu Thảo năm 2017. Các tác giả nghiên cứu quản lý nhà nước trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam và tại huyện Ngọc Hồi. Tác giả đã chỉ ra những nội dung quản ý đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông tại và đánh giá thực trạng những mặt làm được và chưa làm được trên địa bàn nghiên cứu. Theo đó, luận văn nêu rõ, nội dung quản lý nhà nước về đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông bao gồm một số vấn đề cơ bản: công tác quy hoạch; lập và thực hiện kế hoạch vốn ngân sách đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông; thẩm định và phê duyệt công trình; quản lý thi công; Quản lý vận hành, sử dụng công trình; thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Sau khi đánh giá thực trạng quản lý đầu tư cơ sở hạ tầng ở địa bàn nghiên cứu, tác gỉa đã đưa ra một số giải pháp tương ứng với việc hoàn thiện những nội dung của công tác quản lý đầu tư cơ sở hạ tầng. + Luận văn thạc sĩ của Đinh Duy Trung, (2014), “ Hoàn thiện công tác quản lý đầu tư cơ sở hạ tầng bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước ở tỉnh Quảng Bình”, luận văn thạc sĩ của Đoàn Thế Hải (2016) “Quản lý đầu tư cơ sở hạ tầng bằng vốn ngân sách nhà nước ở tỉnh Bình Định” đã đưa ra các nội dung liên quan đến đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, không nghiên cứu đến vấn đề quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng các khu công nghiệp bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước. 4
+ Tác giả Phạm Hoàng Thúy Oanh(2017), nghiên cứu vấn đề ở khía cạnh “Quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu công nghiệp bằng nguồn vốn ngân sách của nhà nước ở tỉnh Quảng Bình”. Luận văn đã chỉ ra những nội dung quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu công nghiệp bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp tỉnh gồm: Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước; Xây dựng và thực thi chính sách, văn bản pháp luật; Xây dựng quy hoạch và lập kế hoạch; Phân cấp quản lý nhà nước; Thanh tra, kiểm tra, giám sát. Dựa trên những nội dung đó, Phạm Hoàng Thúy Oanh đã đánh giá thực trạng và chỉ ra những giải pháp nâng cao tính hiệu quả nhà nước về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng bằng nguồn ngân sách nhà nước. + Luận văn thạc sĩ của Trần Minh Hiếu, (2015), “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách trên địa bàn thị xã Dĩ An đến năm 2020”. Luận văn là làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước các dự án đầu tư bằng nguồn ngân sách, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước các dự án đầu tư từ nguồn ngân sách, từ đó chỉ ra phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước dự án đầu tư bằng nguồn ngân sách trên địa bàn thị xã Dĩ An. + Ngô Thị Hiếu (2017, )với “Quản lý nhà nước về đầu tư hạ tầng giao thông bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh Quảng Nam”- luận văn Th.s. Tương tự như những công trình nghiên cứu của các tác giả khác trong việc nghiên cứu quản lý nhà nước về đầu tư cơ sở hạ tầng từ nguồn vốn nhà nước. Tác giả cũng nghiên cứu những nội dung của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đã nêu tại địa bàn tỉnh Quảng Nam và đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác quản lý chuyên môn. “Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về giao thông đường bộ tỉnh Bình Định”- Luận văn Th,s tại trường ĐH kinh tế Đà Nẵng bảo vệ năm 2013, tác giả nghiên cửu chuyên sâu quản lý nhà nước về giao thông đường bộ. Luận văn khẳng định tầm quan trọng của hệ thống giao thông đường bộ và vai trò, vị trí của công tác quản lý nhà nước. 5
Ngoài ra còn rất nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến quản lý nhà nước về đầu tư cơ sở hạ tầng bằng nguồn vốn tại các địa bàn khác nhau. Bên cạnh đó, còn có thể kể đến một số bài viết chuyên đề: Tiến sĩ Nguyễn Thị Mỹ Linh, 2016, “Thấy gì từ kinh nghiệm huy động vốn phát triển cơ sở hạ tầng của một số nước?”, Tạp chí Tài chính kỳ 2 số tháng 3/2016. Bài viết nghiên cứu thực tiễn huy động vốn phát triển cơ sở hạ tầng của Chile và Ấn Độ, bài viết rút ra một số kinh nghiệm và đề xuất khuyến nghị về chính sách giúp Việt Nam huy động hiệu quả các nguồn vốn vào phát triển cơ sở hạ tầng. Ts.Kts Nguyễn Xuân Hinh, 2017, “Quy hoạch công trình hạ tầng xã hội-Cơ sở hình thành cấu trúc Đô thị bền vững”, Tạp chí Kiến trúc số 02- 2017. PGS.TS Trần Kim Chung, 2017, “Giải pháp vốn cho phát triển cơ sở hạ tầng gắn với tái cơ cấu đầu tư”, Tạp chí Tài chính kỳ 1 số tháng 3/2017. Bài viết đưa ra các giải pháp huy động vốn đầu tư cơ sở hạ tầng từ các nguồn vốn trong nước khác với truyền thống. Tóm lại: Qua khảo sát nghiên cứu lịch sử vấn đề trên, có thể thấy, có khá nhiều tác giả nghiên cứu đến công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực giao thông vận tải, hạ tầng giao thông. Đa số đều tập trung nghiên cứu ở khía cạnh quản lý nhà nước trong việc đầu tư ngân sách nhà nước vào hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu đến công tác quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, nhất là nghiên cứu trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. Vì vậy, thực hiện nghiên cứu đề tài “quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai” làm đề tài nghiên cứu Th.S có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. 3.1. Mục đích nghiên cứu. Thực hiện đề tài “quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai”, tác giả nhằm mục đích đóng góp vào xây dựng phát triển kinh tế trên địa bàn Huyện thông qua việc đánh giá thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn, đưa ra giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã 6
hội Huyện Nhơn Trạch và công tác quản lý nhà nước. Bởi lẽ, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển kinh tế xã hội. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu. - Khái quát, tổng hợp cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. - Đưa ra, phân tích các tiêu chí phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế nói chung, huyện Nhơn Trạch nói riêng. - Đánh giá, phân tích những yếu tố ảnh hưởng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý nhà nước nói chung, trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai nói riêng. - Thống kê, xử lý số liệu, tổng hợp các văn bản pháp luật liên quan đến phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý ở huyện Nhơn trạch. Từ đó, đánh giá thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này ở địa bàn huyện Nhơn Trach. - Đánh giá mức độ ảnh hưởng của kết cấu ha tầng giao thông đối với doanh nghiệp, người dân trên địa bàn và đối với sự phát triển kinh tế của Nhơn Trạch. - Đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm khắc phục những hạn chế, phát huy điểm mạnh trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý ở huyện Nhơn Trạch, từ đó là cơ sở hoạch định những chính sách phát triển kinh tế dựa trên tài nguyên kết cấu hạ tầng giao thông. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Do đối tượng, phạm vi đề tài rộng, trong quá trình nghiên cứu đề tài ở mức độ luận văn thạc sĩ, tác giả có sự điều chỉnh hẹp lại theo hướng sau: - Đối tượng nghiên cứu: Phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý Nhà nước. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Luận văn nghiên cứu hai nội dung chính: Thứ nhất, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội. Thứ hai, công 7
tác quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế xã hội. + Về không gian: Đề tài nghiên cứu trong phạm vi địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện luận văn, tác giả kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau. Cụ thể: Chương 1: Tác giả lựa chọn phương pháp nghiên cứu tổng hợp làm phương pháp chính. Ở chương 1, luận văn tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài. Do vậy, nguồn tài liệu chính sử dụng trong chương 1 tác giả tổng hợp từ nguồn sách, báo, tạp chí, văn kiện Đảng, thư viên pháp luật và trang thông tin điện tử của Tỉnh Đòng Nai. Chương 2: Phương pháp thu thập, thống kê, phân tích được tác giả sử dụng làm phương pháp chính. Nội dung chính ở chương 2, luận văn nghiên cứu thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. Để thực hiện được nội dung nghiên cứu này, tác giả thu thập nguồn tài liệu từ các phòng ban của Huyện Nhơn Trach, cụ thể là các báo cáo hàng năm, kỳ, quý từ UBND huyện. Các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện của tỉnh Đồng Nai và của huyện Nhơn Trạch về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và công tác quản lý. Sau khi thu thập được tài liệu, tác giả tiến hành thống kê, xử lý nguồn tài liệu, nhất là số liệu thống kê. Sau đó tiến hành phân tích, nhận định, đánh giá vấn đề dựa trên nguồn tài liệu thu thập được. Chương 3. Nội dung chính của chương 3 đưa ra các giải pháp nhằm phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. Để thực hiện nội dung nghiên cứu đó, luận văn sử dụng phương pháp thực nghiệm, dự báo làm phương pháp chính. Khi đưa ra giải pháp, tác giả một mặt dựa trên thực trạng, sau đó đưa ra giả thuyết, điều kiện thực thi và tiến hành thực nghiệm một số giải pháp trong khoảng thời gian cho phép nhất định và đánh giá tính khả thi của giải pháp. 8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài. *Ý nghĩa lý luận: Bằng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, luận văn đã tổng hợp nghiên cứu một cách cơ bản, có hệ thống cơ sở lý luận về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế địa phương. Đặc biệt, luận văn đã chỉ ra tiêu chí phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế theo hướng bền vững và những nội dung quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, làm cơ sở, tiền đề cho những công trình nghiên cứu liên quan sau này. * Ý nghĩa thực tiễn: Qua nghiên cứu, khảo sát thực trạng quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, luận văn: + Đánh giá được tổng quan nhất thực trạng công tác quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. Những số liệu được tác giả thống kê, phân tích, so sánh, nhận định sẽ là tài liệu quý giá cho các công trình nghiên cứu sau này. Đồng thời, là cơ sở để dự báo, hoạch định chiến lược phát triển kinh tế dựa trên việc khai thác tài nguyên cơ sở hạ tầng giao thông ở huyện Nhơn Trạch. + Tác giả đã đưa ra những giải pháp, kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao năng lực quản lý nhà nước vệ hạ tầng giao thông trên địa bàn. 7. Kết cấu đề tài. Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Luận văn được kết cấu thành 3 chương, cụ thể: Chương 1: Lý luận về quản lý nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông địa phương gắn với nhu cầu phát triển kinh tế. Chương 2. Thực trạng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và những vấn đề quản lý trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. Chương 3. Giải pháp và kiến nghị phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế và nâng cao công tác quản lý trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. 9
Chương 1: LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐỊA PHƯƠNG GẮN VỚI YÊU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ 1.1. Một số khái niệm * Tăng trưởng và phát triển kinh tế địa phương Khái niệm tăng trưởng kinh tế được hiểu là sự tăng lên về kết quả hoạt động sản xuất của một nền kinh tế nào đó được tính trong một thời kỳ nhất định. Khi tính toán tăng trưởng kinh tế người ta chia theo kỳ, quý, năm để thấy rõ sự tăng trưởng trong thời gian nào đó để có phương hướng, mục tiêu cụ thể cho giai đoạn tiếp theo đạt tốc độ nhanh hơn. Phát triển kinh tế là quá trình thay đổi theo hướng tích cực, tiến bộ khi xét mọi mặt kinh tế - xã hội của một quốc gia đặt trong bối cảnh nền kinh tế quốc gia đó đang có sự tăng trường trong giai đoạn nào đó. Phát triển kinh tế có mối quan hệ mật thiết với tăng trưởng kinh tế. Nền kinh tế có sự tăng trưởng dài hạn là điều kiện tạo ra những thay đổi tích cực của nền kinh tế xã hội, điều này có ý nghĩa rất quan trọng đối với những nước nghèo, đang phát triển, mức thu nhập bình quân đầu người còn thấp, làm thay đổi, nâng cao đời sống kinh tế, xã hội của người dân. Như vậy, tăng trưởng kinh tế là điều kiện cần để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, nếu quốc gia nào đó bất chấp mọi phương thức để tăng trưởng kinh tế mà không tính toán đến ảnh hưởng của nó đến xã hội, nghĩa là tăng trưởng không bền vững sẽ không tạo ra sự phát triển kinh tế. Tăng trưởng kinh tế cần hướng tới nâng cao đời sống kinh tế cho mọi đối tượng, vùng để tạo ra công bằng xã hội, tồn tại lâu dài. Hiện nay đa số quốc gia đều lựa chọn tăng trưởng kinh tế bền vững để phát triển kinh tế bền vững. Phát triển kinh tế địa phương là quá trình mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp sinh sống và làm việc ở địa phương cùng tham gia các hoạt động kinh tế ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế xã hội là nâng cao chất lượng cuộc sống người dân trong cộng đồng địa phương đó. * Phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. 10
Khái niệm kết cấu hạ tầng giao thông hiện nay được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, tùy vào góc độ tiếp cận nghiên cứu. Ta có thể hiểu kết cấu hạ tầng giao thông bao gồm những bộ phận đặc thù của cơ sở vật chất kỹ thuật như cầu cống, đường sá, sân bay, bến cảng.., do con người xây dựng nên để thực hiện chức năng chính là đảm bảo những điều kiện thiết yếu phục vụ quá trình sản xuất được diễn ra liên tục. Trong đó, việc đảm bảo sự vận hành của các loại phương tiện giao thông như bốc xếp hàng hóa, di chuyển, đón trả khách…diễn ra bình thường được xem là mấu chốt quan trọng của kết cấu hạ tầng giao thông. Cơ sở hạ tầng giao thông không chỉ đơn thuần là những yếu tố mang tính vật chất(hạ tầng kỹ thuật) mà còn bao gồm các yếu tố phi vật chất (thiết chế xã hội, cơ chế hoạt động…). Nó là sản phẩm của quá trình đầu tư, tạo điều kiện nền tảng cho sự phát triển kinh tế xã hội mỗi quốc gia. Nếu ta xem xét ở góc độ kinh tế hàng hóa, kết cấu hạ tầng giao thông được xem là một loại dịch vụ hàng hóa công cộng, phục vụ lợi ích chung của toàn bộ quốc gia. Trên phương diện hình thái, kết cấu hạ tầng giao thông biểu hiện ở dạng những tài sản mà chúng ta có thể nhìn thấy được như bến cảng, cầu cống, đường xá, các công trình phục vụ vận hành giao thông hay thậm chí bao gồm cả những lực lượng lao động phục vụ vận hành, quản lý hệ thống kết cấu hạ tầng thúc đẩy các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội. Trên phương diện đầu tư, kết cấu hạ tầng chính là sản phẩm được đầu tư xây dựng từ nhiều nguồn ngân sách khác nhau của quốc gia, là sản phẩm được xây dựng, gìn giữ, tích lũy qua nhiều thế hệ của đất nước nhằm mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Tóm lại, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế là việc sử dụng, quản lý kết cấu hạ tầng giao thông có sẵn phục vụ cho mục đích phát triển kinh tế hoặc đầu tư xây dựng mới theo hướng hiện đại làm nền tảng kích thích tăng trưởng, phát triển cách ngành kinh tế. Phát triển kết cấu hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế phải đảm bảo tính lâu dài, bền vững. * Quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông. 11
Với sự phát triển nhanh chóng của kết cấu hạ tầng giao thông trong những năm gần đây, công tác quản lý nhà nước cần được quan tâm đặc biệt và đẩy mạnh hơn nữa. Quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông được hiểu là quá trình áp dụng những công cụ, biện pháp kết hợp với những phương pháp quản lý khác nhau để tổ chức chỉ đạo, hoạch định, định hướng sự phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nhằm phát triển kinh tế xã hội. Thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, thu hút đầu tư, xây dựng chính sách quản lý…nhằm sử dụng hạ tầng giao thông để đạt được các mục tiêu đã định, hướng ý chí và hành động của các chủ thể quản lý vào mục tiêu chung, kết hợp hài hòa lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích của Nhà nước. Trong đó chủ thể quản lý là Nhà nước, chủ thể quản lý có nhiệm vụ sử dụng các công cụ quản lý để quản lý các cá nhân, tổ chức, các thành phần kinh tế, doanh nghiệp trong việc sử dụng có hiệu quả hạ tầng giao thông nhưng không được can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các cá nhân, đơn vị. 1.2. Quản lý nhà nước về kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế địa phương 1.2.1. Nội dung 1.2.1.1. Xây dựng, quản lý chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và chính sách đầu tư nâng cấp, bảo trì, bảo vệ, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế. - Xây dựng hệ thống pháp luật quản lý nhà nước về hạ tầng giao thông. Hệ thống chính sách pháp luật quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là những văn bản pháp lý được xây dựng, ban hành tạo hành lang pháp lý, công cụ quản lý nhà nước của các cấp, ngành đối với vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý. Đồng thời, thể hiện ý chí, mệnh lệnh của cơ quan quản lý đối với đối tượng quản lý, cụ thể là các đối tượng sử dụng hạ tầng giao thông nhằm mục đích quản lý hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế địa phương. - Công tác quy hoạch: là nội dung trọng tâm trong quản lý nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. Đó là sự sắp xếp, tổ chức không gian trên địa bàn, dựa trên cơ sở điều tra, khảo sát, dự báo tính toán sự phát triển, đặc điểm, vai trò, 12