Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài nhằm nghiên cứu phân tích tài chính của Công ty Cổ phần cấp nước Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015 – 2017, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác này nhằm góp phần nâng cao năng lực quản trị cho Công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƢƠNG MINH CHÂU PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƢỚC THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƢƠNG MINH CHÂU PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƢỚC THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. LƢƠNG MINH VIỆT THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản Luận văn “Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Thừa Thiên Huế” này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu đƣợc sử dụng trung thực và kết quả nêu trong luận văn này chƣa từng đƣợc công bố tại bất kỳ công trình nào khác. Học viên Trƣơng Minh Châu
LỜI CẢM ƠN Hoàn thành luận văn này, học viên xin chân thành cảm ơn và dành những tình cảm trân trọng nhất đến TS. Lƣơng Minh Việt, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Học viên xin chân thành cảm ơn đến Ban Giám đốc, Khoa Sau Đại học, các Khoa và Bộ môn, đặc biệt là Khoa Quản lý Nhà nƣớc về Kinh tế và Tài chính công, Học viện Hành chính Quốc gia, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại thành phố Huế; xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo đã quan tâm, nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại trƣờng. Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty và các phòng ban trực thuộc Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thu thập tài liệu. Cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp, các công ty cấp nƣớc trong khu vực đã nhiệt tình giúp đỡ, trao đổi kinh nghiệm cũng nhƣ cung cấp tài liệu phục vụ quá trình nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn và những tình cảm yêu mến nhất đến gia đình, những ngƣời thân của tôi đã tạo điều kiện, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên Trƣơng Minh Châu
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ, hình, sơ đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ..7 1.1. Công ty cổ phần và tài chính công ty cổ phần .................................................7 1.2. Phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................................................13 1.3. Kinh nghiệm của một số doanh nghiệp và bài học rút ra ..............................31 Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................34 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƢỚC THỪA THIÊN HUẾ .............................................................35 2.1. Khái quát về Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế ...........................35 2.2. Công tác phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế ..46 2.3. Thực trạng tổ chức công tác phân tích tài chính ............................................62 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................69 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CẤP NƢỚC THỪA THIÊN HUẾ ...............................................................................................70 3.1. Phƣơng hƣớng phát triển của Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế 70 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế ....................................................................................................74 3.3. Một số kiến nghị ..........................................................................................100 Tiểu kết chƣơng 3 ...............................................................................................104 KẾT LUẬN ............................................................................................................105 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................106
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CN Cấp nƣớc CP Cổ phần CSH Chủ sở hữu HTK Hàng tồn kho KD Kinh doanh LN Lợi nhuận LNST Lợi nhuận sau thuế MTV Một thành viên QĐ Quyết định SXKD Sản xuất kinh doanh TNDN Thu nhập doanh nghiệp TNHH Trách nhiệm hữu hạn TP Thành phố TS Tài sản TSCĐ Tài sản cố định TSDH Tài sản dài hạn TSLĐ Tài sản lƣu động TSNH Tài sản ngắn hạn UBND Ủy ban nhân dân VCSH Vốn chủ sở hữu XN Xí nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Quy mô vốn giai đoạn 2015-2017 ............................................................47 Bảng 2.2. Cơ cấu nguồn vốn giai đoạn 2015-2017 ...................................................48 Bảng 2.3: Quy mô tài sản giai đoạn 2015-2017 ........................................................50 Bảng 2.4. Cơ cấu tài sản giai đoạn 2015-2017 .........................................................51 Bảng 2.5: Khái quát kết quả hoạt động SXKD giai đoạn 2015-2017 .......................54 Bảng 2.6. Khả năng thanh toán giai đoạn 2015-2017 ...............................................57 Bảng 2.7. Hiệu quả hoạt động giai đoạn 2015-2017 .................................................58 Bảng 2.8. Khả năng quản lý nợ giai đoạn 2015-2017 ...............................................59 Bảng 2.9. Khả năng sinh lợi giai đoạn 2015-2017 ....................................................60 Bảng 3.1: Kế hoạch đầu tƣ phát triển hệ thống cấp nƣớc giai đoạn 2017-2021 .......88 Bảng 3.2: Kế hoạch đầu tƣ phát triển hệ thống cấp nƣớc giai đoạn 2017-2021 .......92 Bảng 3.3: Kế hoạch hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2018-2020 ...............94
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH, SƠ ĐỒ Biểu đồ 3.1: Kế hoạch đầu tƣ phát triển hệ thống cấp nƣớc giai đoạn 2017-2021 ...93 Hình 2.1. Nhà máy nƣớc Vạn Niên Thừa Thiên Huế năm 1914 ..............................36 Hình 2.2. Văn phòng Công ty TNHH NN MTV XD&CN TTH ..............................39 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức công ty cổ phần cấp nƣớc Thừa Thiên Huế......................41
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, sự hội nhập kinh tế quốc tế của nƣớc ta cùng sự phát triển, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng trở nên gay gắt hơn. Để có thể khẳng định đƣợc mình, doanh nghiệp cần nắm vững tình hình Tài chính cũng nhƣ kết quả sản xuất kinh doanh. Các nhà đầu tƣ cần phải cân nhắc kỹ lƣỡng hơn khi quyết định đầu tƣ vào một lĩnh vực kinh doanh nào đó, và các nhà đầu tƣ mong muốn khi đầu tƣ vào các lĩnh vực này sẽ đem lại lợi nhuận cao nhất với doanh thu tốt nhất. Vậy để làm đƣợc điều này ngoài việc bỏ nguồn vốn ra các nhà đầu tƣ, các doanh nghiệp luôn luôn phải tìm hiểu và đƣa ra những giải pháp, chiến lƣợc, chính sách đƣa doanh nghiệp đến thành công. Ngoài các chiến lƣợc, chính sách đƣa ra các nhà đầu tƣ, doanh nghiệp cũng phải xác định và nắm bắt đƣợc dòng tiền của mình lƣu chuyển ra sao. Vì vậy các doanh nghiệp, các nhà đầu tƣ cần phải có một đội ngũ cán bộ nhân viên am hiểu chuyên môn về tài chính kế toán và đƣợc đào tạo kỹ thuật về phân tích, để quá trình phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp một cách đầy đủ và đúng đắn. Phần lớn các doanh nghiệp của Việt Nam có quy mô nhỏ và vừa, việc bố trí nhân lực để phân tích các báo cáo tài chính gặp không ít khó khăn, các bản báo cáo đƣợc phân tích thƣờng sơ sài và không có bộ phận chuyên trách đảm nhiệm, đa số do bộ phận kế toán thực hiện. Là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh nƣớc sạch, Công ty cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế cũng không tránh khỏi những khó khăn bất cập trong công tác phân tích báo cáo tài chính. Trong những năm gần đây, các lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty đã đạt đƣợc hiệu quả mong muốn, tuy nhiên chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty cổ phần phải đảm bảo lợi ích hài hòa giữa cổ đông, khách hàng, ngƣời lao động, điều này liên quan mật thiết đến công tác quản lý tài chính của Công ty. Là một thành viên công tác lâu năm tại Công ty cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế với tƣ cách là một kế toán bản thân học viên đã nhận thức rõ muốn doanh nghiệp phát triển bền vững thì không thể không coi trọng việc phân tích tài 1
chính. Phân tích tài chính tốt sẽ góp phần nâng cao năng lực quản trị cho Công ty, tạo ra thế tự chủ về mặt tài chính và từ đó nâng cao sức mạnh và khả năng cạnh tranh của Công ty trong nền kinh tế thị trƣờng. Xuất phát từ thực tế đó, học viên chọn đề tài: “Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nước Thừa Thiên Huế” làm chủ đề cho luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến tên đề tài luận văn Phân tích tài chính doanh nghiệp đã đƣợc đề cập nghiên cứu với nhiều góc độ khác nhau trong các tạp chí nghiên cứu khoa học, luận văn cao học, luận án tiến sĩ: - Luận án tiến sĩ kinh tế “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với tổng công ty bảo hiểm Việt Nam theo mô hình tập đoàn kinh doanh” của Nguyễn Quốc Trị (2006) đã đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam theo mô hình Tập đoàn kinh doanh đã lựa chọn, đó là: hoàn thiện cơ chế huy động vốn theo hƣớng đổi mới cơ chế huy động vốn chủ sở hữu từ hình thức giao vốn sang hình thức Nhà nƣớc đầu tƣ vốn vào tập đoàn; thực hiện đa dạng hóa sở hữu thông qua hình thức cổ phần hóa trụ sở chính của tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam; hoàn thiện cơ chế điều hòa vốn theo hƣớng dựa trên cơ sở hợp đồng kinh tế về góp vốn đầu tƣ; hoàn thiện cơ chế quản lý tài sản dựa trên nền tảng quan hệ về quyền tài sản và quan hệ pháp luật giữa Công ty mẹ và Công ty con; hoàn thiện cơ chế quản lý doanh thu, chi phí và lợi nhuận theo hƣớng: doanh thu, chi phí và lợi nhuận của Công ty mẹ và các Công ty con đƣợc hạch toán riêng và có sự tách bạch rõ ràng nhƣ đối với một doanh nghiệp có tƣ cách pháp nhân độc lập; đồng thời, cần hợp nhất doanh thu, chi phí và lợi nhuận của Công ty mẹ và các Công ty con trong báo cáo tài chính hợp nhất của tập đoàn theo thông lệ của các Tập đoàn kinh doanh trên thế giới; đổi mới cơ chế phân phối lợi nhuận theo hƣớng do chủ sở hữu quyết định trên cơ sở quan hệ về quyền tài sản, quyền bình đẳng giữa các chủ sở hữu, đảm bảo hài hòa các lợi ích...; đổi mới cơ chế kiểm soát tài chính theo hƣớng tổ chức hệ thống Ban Kiểm toán nội bộ trực thuộc Hội đồng quản trị của Công ty mẹ để làm công cụ kiểm tra, giám sát hoạt động hạch 2
toán tài chính, kế toán của các Công ty con; đồng thời, đổi mới cơ chế kiểm soát tài chính từ mệnh lệnh hành chính sang kiểm soát dựa trên cơ sở quyền tài sản. - Đỗ Hoàng Thịnh (2012), Hoàn thiện phân tích Tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quang Hiển, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Viện Đại học Mở Hà Nội. Trên cơ sở hệ thống hoá các quan điểm về phân tích tình hình và rủi ro Tài chính, tác giả đã lựa chọn các chỉ tiêu đánh giá tình hình Tài chính, đƣa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực Tài chính và hạn chế rủi ro tài chính tại công ty TNHH một thành viên Quang Hiển. - Đặng Thị Thu Phƣơng (2012), Hoàn thiện cơ chế quản lý Tài chính tại trường Hải quan Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Học viện Tài chính, tác giả đã đề cập đến những vấn đề cốt lõi của công tác quản trị tài chính doanh nghiệp: Quản lý vốn, tài sản, phân chia kết quả kinh doanh; các quyết định tài chính của doanh nghiệp,… - Hồ Sỹ Hùng (2015), Quản lý tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn MSV, Luận văn Thạc sĩ Tài chính – Ngân hàng, Học viện Hành chính Quốc gia, tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động tài chính doanh nghiệp và quản lý tài chính doanh nghiệp. Bên cạnh đó luận văn phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính tại Công ty TNHH MSV, xác định những thành công, hạn chế và tìm hiểu nguyên nhân của những thành công, hạn chế. Cuối cùng, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại đơn vị nghiên cứu. - Nguyễn Văn Hùng (2015), Hoàn thiện quản lý tài chính tại công ty cổ phần xây lắp Thừa Thiên Huế, Luận văn Thạc sĩ Tài chính – Ngân hàng, Học viện Hành chính Quốc gia. Trong luận văn tác giả đã hệ thống hóa cơ sở khoa học về quản lý tài chính doanh nghiệp. Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính tại Công ty cổ phần Xây lắp Thừa Thiên Huế từ năm 2012-2014. Từ đó làm cơ sở đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao năng lực quản lý tài chính tại Công ty. Trong quá trình nghiên cứu hoàn thành luận văn, học viên cũng đã tiếp xúc một số nghiên cứu liên quan đến phân tích tài chính công ty cấp nƣớc và định giá nƣớc sạch 3
- Nguyễn Thị Nhƣ Ý (2014), “Hoàn thiện cơ chế định giá tiêu thụ nước sạch tại công ty trách nhiêm hữu hạn nhà nước một thành viên Xây dựng và cấp nước Thừa Thiên Huế”. Luận văn thạc sĩ Tài chính – Ngân hàng, Học viện Hành chính Quốc gia, luận văn đã hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về giá nƣớc sạch và các nguyên tắc định giá nƣớc sạch. Phân tích, đánh giá thực trạng cơ chế định giá tiêu thụ nƣớc sạch tại Công ty TNHH NN MTV Xây dựng và Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế. Cuối cùng, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác định giá tiêu thụ nƣớc sạch tại Công ty TNHH NN MTV Xây dựng và Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế. - Nguyễn Ngọc Khánh Hiền (2014), “Nâng cao hiệu quả quản lý tài chính các dự án cấp nước sạch nông thôn tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước Một thành viên Xây dựng và Cấp nước Thừa Thiên Huế”. Luận văn thạc sĩ Tài chính – Ngân hàng, Học viện Hành chính Quốc gia, luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hiệu quả QLTC dự án cấp nƣớc sạch nông thôn, nhân tố tác động tới việc QLTC. Bên cạnh đó tác giả đánh giá thực trạng hiệu quả QLTC các dự án cấp nƣớc sạch nông thôn tại Công ty TNHH NN MTV XD&CN TTH thời gian qua và nêu ra những tồn tại cần khắc phục, những điểm mạnh cần phát huy. Cuối cùng, đƣa ra giải pháp nâng cao hiệu quả QLTC tại Công ty TNHH NN MTV XD&CN Thừa Thiên Huế. - Lê Thị Thu Hà (2016), “Phân tích tài chính tại Công ty cổ phần Cấp nước Quảng Bình” Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận của phân tích tài chính doanh nghiệp, từ khái niệm, vai trò, phƣơng pháp đến nội dung phân tích. Luận văn cũng đã phản ánh rõ tình hình tài chính cũng nhƣ hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Cuối cùng, tác giả luận văn đã đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính trong quản lý điều hành và nâng cao hiệu quả hoạt động tại Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Quảng Bình trong thời gian tới. Các đề tài nghiên cứu trên tiếp cận dƣới nhiều góc độ khác nhau và đề cập 4
đến nhiều khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên vấn đề phân tích tài chính của Công ty Cổ phần cấp nƣớc Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015 – 2017 theo học viên đƣợc biết chƣa có công trình nào đi sâu nghiên cứu. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Thông qua nghiên cứu phân tích tài chính của Công ty Cổ phần cấp nƣớc Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015 – 2017, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác này nhằm góp phần nâng cao năng lực quản trị cho Công ty. 3.2. Nhiệm vụ Để phù hợp với mục đích trên, luận văn có 3 nhiệm vụ: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và khoa học về phân tích tài chính doanh nghiệp; - Phân tích thực trạng tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015 – 2017; - Đƣa ra các giải pháp, kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính của Công ty. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu hoạt động phân tích tài chính của Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Nội dung: Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế. - Thời gian: năm 2015 – 2017. - Không gian: Công ty cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phƣơng pháp thống kê; Phƣơng pháp phân tích – tổng hợp; 5
Phƣơng pháp thu thập và xử lý thông tin. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Hệ thống hóa cơ sở lý luận và hoàn thiện cơ sở lý luận phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Luận văn sẽ phản ánh rõ tình hình tài chính cũng nhƣ hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty giai đoạn 2015 -2017. - Từ những kết quả đạt đƣợc, kết hợp hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, học viên đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nƣớc Thừa Thiên Huế. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc kết cấu gồm 3 chƣơng nhƣ sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng phân tích tài chính doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Cấp nước Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015 - 2017 Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Cấp nước Thừa Thiên Huế 6
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Công ty cổ phần và tài chính công ty cổ phần 1.1.1. Công ty cổ phần và đặc điểm công ty cổ phần 1.1.1.1. Doanh nghiệp Theo khoản 7, điều 4 Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13 ngày 26 tháng 11 năm 2014: “Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, đƣợc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh” [14]. Các loại hình doanh nghiệp ở Việt Nam bao gồm: doanh nghiệp tƣ nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn (bao gồm công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên), công ty cổ phần. 1.1.1.2. Công ty cổ phần Theo điều 110 Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13 ngày 26 tháng 11 năm 2014: Công ty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó: Vốn điều lệ đƣợc chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần; Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lƣợng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lƣợng tối đa; Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp; Cổ đông có quyền tự do chuyển nhƣợng cổ phần của mình cho ngƣời khác, trừ trƣờng hợp quy định tại khoản 3 Điều 119 và khoản 1 Điều 126 của Luật doanh nghiệp. Công ty cổ phần có tƣ cách pháp nhân kể từ ngày đƣợc cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phần các loại để huy động vốn. [14] 1.1.1.3. Đăc điểm công ty cổ phần Về thành viên (cổ đông): Đặc điểm về cổ đông của công ty cổ phần là hệ quả đặc điểm về cấu trúc vốn. Với căn cứ xác lập tƣ cách cổ đông là quyền sở hữu cổ phần, trong khi cổ phần có thể đƣợc chào bán cho rộng rãi các đối tƣợng khác nhau, 7
cổ đông của công ty này thƣờng rất lớn về số lƣợng và không quen biết nhau. Luật Doanh nghiệp chỉ hạn định số lƣợng tối thiểu mà không giới hạn số lƣợng tối đa các cổ đông của công ty cổ phần, theo đó công ty này phải có ít nhất 3 cổ đông trong suốt quá trình hoạt động. Về cấu trúc vốn: Công ty cổ phần có cấu trúc vốn “mở”. Đặc điểm về cấu trúc vốn của công ty cổ phần thể hiện trƣớc hết ở vốn điều lệ của công ty. Vốn điều lệ của công ty phải đƣợc chia thành những phần nhỏ nhất bằng nhau gọi là cổ phần. Giá trị mỗi cổ phần gọi là mệnh giá (giá trị danh nghĩa) của cổ phần và có thể đƣợc phản ánh trong cổ phiếu. Tƣ cách cổ đông của công ty đƣợc xác định dựa trên căn cứ quyền sở hữu cổ phần. Các cổ đông có quyền tự do chuyển nhƣợng cổ phần trừ một số trƣờng hợp bị Pháp luật cấm chuyển nhƣợng hoặc hạn chế chuyển nhƣợng. Mức độ tự do chuyển nhƣợng cổ phần phụ thuộc vào tính chất của từng loại cổ phần. Với tính tự do chuyển nhƣợng cổ phần, cơ cấu cổ đông của công ty có thể thay đổi linh hoạt mà không ảnh hƣởng đến sự tồn tại cũng nhƣ bản chất của công ty. Về huy động vốn: Đặc điểm về cấu trúc vốn của công ty cổ phần còn thể hiện ở khả năng huy động vốn bằng phát hành chứng khoán. Công ty có thể phát hành cổ phiếu để tăng vốn điều lệ hoặc phát hành trái phiếu để tăng vốn vay (vốn tín dụng) theo quy định của Pháp luật. Về chế độ trách nhiệm tài sản: Công ty phải tự chịu trách nhiệm một cách độc lập về các nghĩa vụ tài sản bằng toàn bộ tài sản của công ty. Cổ đông không phải chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài sản của công ty ngoài phạm vi giá trị cổ phần mà cổ đông nắm giữ. Tuy nhiên, chế độ TNHH mà cổ đông đƣợc hƣởng cũng kèm theo những ràng buộc nhất định nhằm bảo vệ quyền lợi của ngƣời thứ ba. Theo Luật Doanh nghiệp, khi công ty thanh toán cổ phần mua lại hoặc trả cổ tức trái quy định thì tất cả cổ đông phải hoàn trả số tiền hoặc tài sản đã nhận cho công ty. Nếu cổ đông không hoàn trả đƣợc thì cổ đông phải chịu trách nhiệm về nợ của công ty. 8
Về tư cách pháp lý: Công ty cổ phần là chủ thể kinh doanh có tƣ cách pháp nhân. Theo Luật doanh nghiệp, công ty cổ phần có tƣ cách pháp nhân kể từ ngày đƣợc cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. [28] 1.1.2. Quản lý tài chính công ty cổ phần 1.1.2.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là một mắt xích quan trọng của hệ thống tài chính trong nền kinh tế, là một phạm trù kinh tế khách quan gắn liền với sự ra đời của nền kinh tế hàng hoá tiền tệ. Để có thể tiến hành hoạt động kinh doanh thì bất cứ một doanh nghiệp nào cũng phải có một lƣợng tiền tệ nhất định, đó là tiền đề cần thiết và quan trọng. Quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng đồng thời là quá trình hình thành, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ. Trong quá trình đó đã phát sinh các luồng tiền tệ gắn liền với các hoạt động sản xuất kinh doanh, các hoạt động đầu tƣ cũng nhƣ mọi hoạt động khác của doanh nghiệp. Các luồng tiền bao gồm các luồng tiền tệ đến và ra khỏi doanh nghiệp tạo thành sự vận động của các luồng tài chính trong doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp là hệ thống những mối quan hệ kinh tế diễn ra dƣới hình thức giá trị giữa doanh nghiệp và môi trƣờng xung quanh, nó phát sinh trong quá trình tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp. Hoạt động tài chính doanh nghiệp là một trong những hoạt động cơ bản nhất đối với mỗi doanh nghiệp. Hoạt động tài chính doanh nghiệp nếu đƣợc duy trì và phát triển một cách ổn định thì sẽ tạo tiền đề và nền tảng vững chắc cho mọi hoạt động khác của doanh nghiệp vận động và phát triển. Hoạt động tài chính doanh nghiệp giúp cho doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu nhƣ huy động, khai thác vốn, đáp ứng nhu cầu sử dụng vốn cũng nhƣ phân bổ và sử dụng các nguồn vốn một cách hợp lý và hiệu quả. 9
1.1.2.2. Hoạt động tài chính của công ty cổ phần Tài chính công ty cổ phần mang đầy đủ những đặc điểm của tài chính doanh nghiệp, đồng thời cũng mang trong mình những đặc trƣng riêng. Công ty cổ phần vì có những nét riêng về đặc điểm của công ty nên vấn đề tài chính của công ty cổ phần cũng mang những nét đặc trƣng. Nếu nhƣ nói ngắn gọn thì tài chính của công ty cổ phần bao gồm vốn và tài sản của công ty cổ phần (hay nói cách khác nhìn dƣới góc độ tài chính là các quỹ tiền tệ đƣợc thể hiện dƣới dạng vốn và tài sản khác) [30] Bao quanh công ty là một môi trƣờng kinh tế - xã hội phức tạp và các hoạt động Tài chính diễn ra một cách nhịp nhàng. Các hoạt động này hỗ trợ cho nhau, thúc đẩy nhau giúp cho cả bộ máy công ty đƣợc vận hành một cách tốt nhất. Các hoạt động đó bao gồm: huy động các nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh, đầu tƣ và sử dụng vốn nhƣ thế nào cho có hiệu quả, phân phối kết quả kinh doanh nhƣ thế nào... Các hoạt động này chỉ đƣợc thực hiện có hiệu quả khi nhà quản lý nắm bắt đƣợc thực trạng Tài chính của doanh nghiệp để từ đó có thể xem xét, kiểm tra, đối chiếu, và so sánh với số liệu quá khứ, thông qua đó đánh giá tiềm năng, hiệu quả kinh doanh, những rủi ro tƣơng lai và triển vọng phát triển của công ty, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời để điều chỉnh các hoạt động trong công ty. Nhƣng để nắm bắt đƣợc thực trạng Tài chính công ty, không có cách nào khác là phải nghiên cứu sâu các báo cáo Tài chính và tiến hành công tác phân tích Tài chính thật tỉ mỉ, khoa học. 1.1.2.3. Khái niệm quản lý tài chính Quản lý Tài chính là sự tác động của nhà quản lý tới các hoạt động Tài chính của doanh nghiệp. Nó đƣợc thực hiện thông qua một cơ chế, đó là cơ chế quản lý Tài chính doanh nghiệp. Cơ chế quản lý Tài chính doanh nghiệp đƣợc hiểu là một tổng thể các phƣơng pháp, các hình thức và công cụ đƣợc vận dụng để quản lý các hoạt động Tài chính của doanh nghiệp trong những điều kiện cụ thể nhằm đạt đƣợc những mục tiêu nhất định. 10
Nội dung chủ yếu của cơ chế quản lý Tài chính doanh nghiệp bao gồm: cơ chế quản lý tài sản, cơ chế huy động vốn, cơ chế quản lý doanh thu, chi phí và lợi nhuận, cơ chế kiểm soát Tài chính của doanh nghiệp. Trong các quyết định của doanh nghiệp, vấn đề cần đƣợc quan tâm giải quyết không chỉ là lợi ích của cổ đông và nhà quản lý mà còn cả lợi ích của ngƣời làm công, khách hàng, nhà cung cấp và Chính phủ. Đó là nhóm ngƣời có nhu cầu tiềm năng về các dòng tiền của doanh nghiệp. Giải quyết vấn đề này liên quan tới các quyết định đối với bộ phận trong doanh nghiệp và các quyết định giữa doanh nghiệp với các đối tác ngoài doanh nghiệp. Đối với nhà quản lý Tài chính, mặc dù có trách nhiệm nặng về hoạt động nội bộ của doanh nghiệp vẫn phải lƣu ý đến sự nhìn nhận, đánh giá của ngƣời ngoài doanh nghiệp nhƣ cổ đông, chủ nợ, khách hàng, Nhà nƣớc. Do quản lý Tài chính có thể đƣợc nhìn nhận trên giác độ của nhà quản lý bên ngoài đối với doanh nghiệp và trên giác độ của nhà quản lý trong doanh nghiệp nên có hai cách tiếp cận về cơ chế quản lý Tài chính doanh nghiệp: cơ chế quản lý Tài chính đối với doanh nghiệp và cơ chế quản lý Tài chính trong doanh nghiệp. Quản lý Tài chính là một hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với mọi hoạt động khác của doanh nghiệp. Quản lý Tài chính tốt có thể khắc phục đƣợc những khiếm khuyết trong các lĩnh vực khác. Một quyết định Tài chính không đƣợc cân nhắc, hoạch định kỹ lƣỡng có thể gây nên tổn thất cho doanh nghiệp. Hơn nữa, do doanh nghiệp hoạt động trong một môi trƣờng nhất định nên các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Vì vậy, quản lý Tài chính doanh nghiệp tốt sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý Tài chính quốc gia. 1.1.2.4. Vai trò của quản lý tài chính Quản lý Tài chính luôn giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động quản lý của doanh nghiệp, nó quyết định tính độc lập, sự thành bại của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. Bất kỳ ai tham gia góp vốn, liên kết, hợp tác với doanh nghiệp cũng sẽ đƣợc hƣởng lợi nếu nhƣ quản lý Tài chính doanh nghiệp có hiệu quả và ngƣợc lại sẽ bị thua thiệt nếu quản lý Tài chính doanh nghiệp kém hiệu quả. 11
1.1.2.5. Mục tiêu quản lý tài chính Một doanh nghiệp tồn tại và phát triển vì nhiều mục tiêu khác nhau nhƣ: tối đa hóa lợi nhuận, tối đa hóa doanh thu trong ràng buộc tối đa hóa lợi nhuận, tối đa hóa hoạt động hữu ích của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp…, song tất cả các mục tiêu cụ thể đó đều nhằm mục tiêu bao trùm nhất là tối đa hóa giá trị tài sản cho các chủ sở hữu. Khi doanh nghiệp đặt ra mục tiêu là tăng giá trị tài sản cho các chủ sở hữu, doanh nghiệp phải tính tới sự biến động của thị trƣờng, các rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Quản lý Tài chính doanh nghiệp chính là nhằm thực hiện mục tiêu đó. Các quyết định Tài chính trong doanh nghiệp nhƣ: quyết định đầu tƣ, quyết định huy động vốn, quyết định về phân phối, ngân quỹ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Trong quản lý Tài chính, nhà quản lý phải cân nhắc các yếu tố bên trong và các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp để đƣa ra các quyết định làm tăng giá trị tài sản của chủ sở hữu, phù hợp với lợi ích của chủ sở hữu. 1.1.2.6. Nguyên tắc quản lý tài chính Hoạt động Tài chính của doanh nghiệp dù nhỏ hay lớn nhƣng căn bản là giống nhau nên nguyên tắc quản lý Tài chính đều có thể áp dụng chung cho các loại hình doanh nghiệp. Tuy nhiên, giữa các doanh nghiệp khác nhau cũng có sự khác biệt nhất định nên khi áp dụng nguyên tắc quản lý Tài chính phải gắn với những điều kiện cụ thể nhƣ: nguyên tắc đánh đổi rủi ro và lợi nhuận; nguyên tắc giá trị thời gian của tiền; nguyên tắc chi trả; nguyên tắc sinh lợi; nguyên tắc thị trƣờng có hiệu quả; gắn kết lợi ích của ngƣời quản lý với lợi ích của cổ đông; tác động của thuế... Ngoài ra, trong quản lý Tài chính nói chung và quản lý Tài chính doanh nghiệp nói riêng, nguyên tắc hành vi đạo đức và trách nhiệm đối với xã hội có vị trí tối quan trọng. Hành vi đạo đức có nghĩa là việc làm đúng đắn. Mặc dù khó có thể định nghĩa đƣợc “việc làm đúng đắn”, nhƣng mỗi ngƣời có một thƣớc đo giá trị để làm nền tảng cho hành vi của mình, điều gì đúng để làm. Trong một chừng mực nào đó, có thể coi luật lệ, quy tắc phản ánh tiêu chuẩn xử sự trong xã hội mà nhà quản lý Tài chính phải tuân theo. Những hành vi vô đạo đức sẽ làm mất niềm tin, mà thiếu niềm tin thì doanh nghiệp không thể thực hiện đƣợc hoạt động kinh doanh. Bên 12