SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> MỤC LỤC<br /> <br /> NỘI DUNG TRANG<br /> <br /> Mục lục 1<br /> <br /> A. Mở đầu 2<br /> <br /> I. Đặt vấn đề 2<br /> <br /> II. Mục đích nghiên cứu 3<br /> <br /> B. Giải quyết vấn đề 4<br /> <br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề 4<br /> <br /> II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu. 5<br /> <br /> III. Các giải pháp đã tiến hành 9<br /> <br /> IV. Tính mới của giải pháp 22<br /> <br /> V. Hiệu quả của sáng kiến 23<br /> <br /> C. Kết luận, kiến nghị 23<br /> <br /> Tài liệu tham khảo 26<br /> <br /> Nhận xét của hội đồng chấm sáng kiến cấp trường – cấp huyện 27<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  1<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> A. MỞ ĐẦU<br /> I. Đặt vấn đề<br /> Trong đời sống xã hội, nói đến những lĩnh vực có vai trò quan trọng đối <br /> với sự phát triển của quốc gia, dân tộc thì không thể không kể đến Giáo dục  <br /> – Đào tạo. Bởi Giáo dục góp phần nâng cao dân trí, góp phần bảo vệ chế độ <br /> chính trị  quốc gia, cung cấp nguồn nhân lực có trình độ  góp phần phát triển <br /> kinh tế và đào tạo bồi dưỡng nhân tài, xây dựng đội ngũ lao động có trình độ <br /> chuyên môn, tay nghề  cao. Chính vì những lí do đó mà Giáo dục được xác  <br /> định là quốc sách hàng đầu đối với sự phát tiển đất nước.<br /> Trong hệ  thống Giáo dục quốc dân, Giáo dục Tiểu học được xác định <br /> là bậc học hết sức quan trọng ­ bậc học “nền móng” để  xây dựng một nền <br /> tảng vững chắc cho sự phát triển về đạo đức, nhân cách, tư duy cũng như kĩ <br /> năng của trẻ. Với mục tiêu: “Giáo dục Tiểu học nhằm giúp học sinh hình <br /> thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, <br /> trí tuệ, thể  chất, thẩm mỹ  và các kĩ năng cơ  bản để  học sinh tiếp tục học <br /> trung học cơ sở” (khoản 2 Điều 27 Luật Giáo dục năm 2005), Giáo dục Tiểu  <br /> học đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển những <br /> phẩm chất tốt đẹp cũng như những kĩ năng cần thiết cho cuộc sống của trẻ.<br /> Trong chương trình Giáo dục Tiểu học được thống nhất trên toàn quốc  <br /> thì Tiếng Việt và Toán là nền tảng cho các môn học khác. Bên cạnh môn <br /> Toán giúp học sinh phát triển các năng lực trí tuệ  : phân tích, tổng hợp, trừu  <br /> tượng hóa, khái quát hóa, … rèn luyện cho các em tư duy logic, tính cẩn thận, <br /> chính xác, kỉ  luật, tính sáng tạo, óc thẩm mĩ thì môn Tiếng Việt cũng không  <br /> kém phần quan trọng. Bởi môn Tiếng Việt giúp học sinh hình thành và phát  <br /> triển tư duy ngôn ngữ. Thông qua môn Tiếng Việt, học sinh sẽ học được cách <br /> giao tiếp, truyền đạt tư tưởng, cảm xúc của mình một cách chính xác và biểu <br /> cảm. Cụ thể, môn Tiếng Việt ở Tiểu học:<br /> Hình thành và phát triển  ở  học sinh các kĩ năng sử  dụng Tiếng Việt  <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  2<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> (nghe, nói, đọc, viết) để  hoạt động và giao tiếp trong các môi trường hoạt  <br /> động của lứa tuổi.<br /> Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện các thao tác <br /> của tư duy.<br /> Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ  giản về  Tiếng Việt và  <br /> những hiểu biết sơ  giản về  xã hội, tự  nhiên và con người, về  văn hóa, văn <br /> học của Việt Nam và nước ngoài.<br /> Bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong <br /> sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt <br /> Nam xã hội chủ nghĩa.<br /> Đối với học sinh lớp 5, chương trình các môn học nói chung và môn <br /> Tiếng Việt nói riêng được thực hiện với mục tiêu cao hơn, hoàn thiện hơn. Ở <br /> giai đoạn này, các em được cung cấp những khái niệm cơ bản về một số đơn <br /> vị ngôn ngữ và quy tắc sử dụng Tiếng Việt làm nền móng cho việc phát triển <br /> kĩ năng. Cụ thể: ngoài việc rèn luyện các kĩ năng về  nghe, nói, đọc, viết các  <br /> em còn được học các bài về  kiến thức Tiếng Việt (từ  vựng, ngữ  pháp, văn <br /> bản, phong cách, …)<br />  Một mạch kiến thức mà bản thân tôi nghĩ rằng không thể không nhắc <br /> đến khi muốn học sinh của mình dùng từ, đặt câu một cách chính xác đó là <br /> kiến thức về  Luyện từ  và câu. Bởi Luyện từ  và câu có nhiệm vụ  cung cấp  <br /> kiến thức sơ  giản về  từ  và câu, giúp học sinh hoàn thiện kĩ năng sử  dụng  <br /> Tiếng Việt hướng tới phát triển ngôn ngữ  văn hóa và trí tuệ. Một bộ  phận <br /> kiến thức không thể thiếu nhằm giúp đạt được mục tiêu Luyện từ và câu đó <br /> chính là quan hệ  từ. Quan hệ từ  được biết đến như  là chất keo dính nối kết <br /> các từ  ngữ, các câu văn, đoạn văn lại với nhau một cách chặt chẽ  và có  ý <br /> nghĩa hơn.<br /> Sử  dụng tốt các quan hệ  từ  học sinh sẽ  hoàn thiện hơn cho mình kĩ <br /> năng dùng từ đặt câu, giúp các em học tốt hơn ở các môn học khác và làm nền  <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  3<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> tảng  giao tiếp trong cuộc sống.<br /> Hiểu được tầm quan trọng của môn Tiếng Việt cũng như  tầm quan <br /> trọng của quan hệ  từ, do đó tôi quyết định chọn đề  tài “Một số  biện pháp <br /> giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ”. <br /> II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu<br /> ­ Giúp học sinh khắc phục một số lỗi thường gặp, hướng tới việc h ọc  <br /> tốt và sử dụng thành thạo các quan hệ từ cũng như cặp quan hệ từ.<br /> ­ Giúp học sinh vận dụng tốt kiến thức về quan hệ từ để  dùng từ, đặt  <br /> câu chính xác phù hợp với từng tình huống, hoàn cảnh.<br /> ­ Trang bị cho các em công cụ vững chắc để học tốt các môn học khác, <br /> học tốt ở các cấp học cao hơn và kiến thức cơ bản để bước vào cuộc sống.<br /> ­ Hình thành  ở các em niềm say mê, hứng thú đối với kiến thức Luyện <br /> từ và câu, thói quen học tập tự giác, tích cực.<br /> B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề<br /> Theo từ điển Tiếng Việt, từ là đơn vị sẵn có trong ngôn ngữ, là đơn vị <br /> nhỏ  nhất có cấu tạo  ổn định, mang nghĩa hoàn chỉnh. Câu là một đơn vị  ngữ <br /> pháp gồm một hay nhiều từ có liên kết ngữ pháp với nhau. Từ đó có thể thấy,  <br /> từ  và câu là hai yếu tố  vô cùng quan trọng trong hệ  thống ngôn ngữ. Việc  <br /> nắm vững kiến thức về  từ  và câu góp phần quyết định việc đạt được mục <br /> tiêu trong dạy kiến thức Luyện từ và câu.<br /> Để dạy tốt mạch kiến thức về quan hệ từ cũng như muốn giúp các em <br /> khắc phục khó khăn trong vấn đề lựa chọn chính xác quan hệ từ cần hiểu rõ <br /> các yếu tố sau:<br /> Quan hệ từ là những từ biểu thị quan hệ ngữ pháp giữa các từ, các cụm <br /> từ, giữa các bộ  phận câu hoặc giữa các vế  câu với nhau. Chúng không thể <br /> đảm nhiệm được vai trò thành tố chính lẫn vai trò thành tố phụ trong cụm từ,  <br /> chúng cũng không thể  đảm nhiệm được chức năng của các thành phần câu. <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  4<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> Chúng chỉ thực hiện được chức năng liên kết các từ, các cụm từ  hay các câu  <br /> với nhau. Vì thế chúng còn được gọi là các từ nối, kết từ hoặc từ quan hệ.<br /> Cặp quan hệ từ là những quan hệ từ dùng để nối các vế câu trong một <br /> câu.<br /> Có bốn loại cặp quan hệ từ thường gặp là:<br /> + Cặp quan hệ từ biểu thị quan hệ nguyên nhân – kết quả.<br /> + Cặp quan hệ từ biểu thị quan hệ giả thiết – kết quả, điều kiện – kết  <br /> quả.<br /> + Cặp quan hệ từ biểu thị quan hệ tương phản.<br /> + Cặp quan hệ từ biểu thị quan hệ tăng tiến.<br /> Trong chương trình lớp 5, quan hệ từ được liên kết chặt chẽ với phần <br /> liên kết câu bằng cách sử  dụng từ  ngữ  nối. Nếu không sử  dụng thành thạo <br /> quan hệ từ thì học sinh rất khó để tiếp cận với kiến thức về liên kết câu như <br /> đã nêu trên.<br /> Có   thể   thấy   quan  hệ   từ   là   yếu  tố   giữ   vai  trò   rất   quan   trọng  trong  <br /> chương trình Tiếng Việt  ở  Tiểu học, bởi các yếu tố  này sẽ  hỗ  trợ  các em  <br /> trong việc thực hiện nối các từ, các cụm từ, các vế câu trong một câu hay nối <br /> các đoạn văn với nhau. Qua đó giúp các em học tốt môn Tiếng Việt cũng như <br /> các môn học khác. Không những vậy, việc học tốt quan hệ từ còn giúp các em <br /> biết cách giao tiếp, cư xử với mọi người trong cuộc sống hằng ngày một cách  <br /> lịch sự, nhã nhặn hơn. <br /> Chính vì vậy, việc rèn luyện cho học sinh kĩ năng sử  dụng thành thạo  <br /> các quan hệ từ, cặp quan hệ từ là một nhiệm vụ cần thiết, cấp bách và mang <br /> tính lâu dài.<br /> II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu<br /> Chúng ta không thể  đưa ra hướng giải quyết bất cứ  một vấn đề  nào <br /> nếu như chúng ta không nắm rõ được thực trạng của vấn đề và nguyên nhân <br /> dẫn  đến  thực  trạng  đó. Khi  chưa  áp dụng biện  pháp  của sáng  kiến  kinh <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  5<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> nghiệm, tôi đã tổ chức khảo sát chất lượng học sinh lớp 5D sau khi dạy xong  <br /> kiến thức về quan hệ từ (giữa học kì II năm học 2016 ­2017) nhìn chung kết <br /> quả còn rất thấp. Kết quả khảo sát như sau:<br /> Tổng số học sinh là 24 em Số lượng Tỉ lệ<br /> Tổng số bài hoàn thành tốt 4 16,66%<br /> Tổng số bài hoàn thành 13 54,17%<br /> Tổng số bài chưa hoàn thành 7 29,17%<br /> Với kết quả  như  vậy, bản thân tôi rất trăn trở, suy nghĩ, tự  tìm hiểu  <br /> những thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên.<br /> 1. Thuận lợi <br /> * Từ mô hình VNEN<br /> Với mô hình VNEN, cấu trúc một bài học được chia thành ba phần: <br /> hoạt động cơ  bản (giúp học sinh trải nghiệm, tìm tòi, khám phá, phát hiện <br /> kiến thức mới thông qua các hoạt động), hoạt động thực hành (giúp học sinh <br /> áp dụng kiến thức đã học rèn luyện kĩ năng) và hoạt động  ứng dụng (giúp <br /> học sinh vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cùng với sự giúp đỡ của cha  <br /> mẹ và người lớn). <br /> Trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy việc áp dụng mô hình VNEN  <br /> đem lại một số  thuận lợi nhất định trong việc giúp học sinh rèn kĩ năng sử <br /> dụng quan hệ từ, như sau:<br /> ­ Mỗi bài học trong sách hướng dẫn học Tiếng Việt đều có phần mục <br /> tiêu rõ ràng để học sinh xác định được mình nắm được bao nhiêu phần kiến <br /> thức; có kênh hình, kênh chữ rõ ràng. Mỗi hoạt động đều có logo để học sinh  <br /> tự giác biết mình phải làm gì. <br /> ­ Học tập theo mô hình VNEN, học sinh phát huy được tính tự  học, tự <br /> giác, tự quản, sáng tạo, sự tự tin và hứng thú trong học tập.<br /> ­ Với phương pháp dạy học mới này các em phát triển được kĩ năng <br /> hợp tác, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tự đánh giá lẫn nhau trong giờ học.<br /> * Từ Nhà trường<br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  6<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> ­ Được sự quan tâm của chính quyền địa phương, được sự giúp đỡ của <br /> lãnh đạo nhà trường lớp học đầy đủ đồ dùng dạy học, phòng học khang trang  <br /> rộng rãi, số lượng học sinh trên mỗi lớp đảm bảo phù hợp với điều kiện dạy  <br /> mô hình mới.<br /> ­   Nhà   trường   thường   xuyên   tổ   chức   chuyên   đề,   tập   huấn   rút   kinh  <br /> nghiệm theo mô hình mới.<br /> * Từ giáo viên<br /> ­ Giáo viên giảng dạy một cách nhiệt tình, tận tâm, luôn cố  gắng tìm <br /> tòi, sáng tạo những phương pháp giảng dạy sao cho học sinh có thể  tiếp thu  <br /> bài một cách hiệu quả nhất.<br /> ­ Luôn học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp.<br /> * Từ phụ huynh học sinh<br /> ­ Đa số  phụ  huynh đều quan tâm đến việc học của con em mình, luôn  <br /> động viên, nhắc nhở con em trong việc học.<br /> ­ Thường xuyên trao đổi với giáo viên về các vấn đề liên quan đến việc  <br /> học cũng tâm lí của học sinh.<br /> ­ Tạo điều kiện cho giáo viên hiểu học sinh hơn và đồng thời tạo ra <br /> mối liên hệ giữa phụ huynh với giáo viên và Nhà trường.<br />  2. Khó khăn<br /> * Từ mô hình VNEN<br /> ­ Mô hình VNEN đòi hỏi học sinh phải có khả  năng giao tiếp tốt, tuy  <br /> nhiên học sinh của chúng tôi là học sinh nông thôn, các em ít có cơ  hội tiếp <br /> xúc bên ngoài nên kĩ năng giao tiếp của các em còn hạn chế.<br /> ­ Mô hình này đòi hỏi các em phải tự tìm tòi, khám phá kiến thức nhưng <br /> khả năng phân tích của các em còn hạn chế nên một số em có dấu hiệu “theo <br /> không kịp” dẫn đến chán nản hoặc lười làm việc.<br /> * Từ giáo viên<br /> ­ Giáo viên tiếp xúc với chương trình VNEN lớp 5 chưa nhiều nên còn <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  7<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> gặp nhiều khó khăn, bỡ ngỡ trong quá trình giảng dạy.<br /> ­ Giáo viên còn thiếu kinh nghiệm trong dạy học mô hình mới.<br /> * Từ học sinh<br /> ­ Ở lứa tuổi này, tâm lí của học sinh vẫn còn ham chơi, ít tập trung nên <br /> khó khăn trong việc học thuộc các quan hệ từ và vận dụng một cách linh hoạt <br /> các quan hệ  từ  vào những trường hợp cụ  thể.  Đôi khi các em học thuộc <br /> nhưng lại rất mau quên.<br /> ­ Việc học ngồi theo nhóm cả buổi học tạo điều kiện cho một bộ phận <br /> học sinh nói chuyện riêng. <br /> ­ Làm việc dưới sự điều khiển của nhóm trưởng khiến một số em ỷ lại  <br /> vào nhóm trưởng không tập trung học.<br /> * Từ phụ huynh<br /> ­ Một số phụ huynh có hoàn cảnh gia đình khó khăn, phải đi làm ăn xa <br /> nên ít có thời gian quan tâm đến việc học của con em dẫn đến tình trạng giao <br /> hẳn việc học của con mình cho giáo viên.<br /> ­ Sự  tiếp cận của phụ huynh đối với mô hình mới còn nhiều hạn chế <br /> nên việc giúp đỡ con em khi ở nhà còn gặp khó khăn.<br /> 3. Nguyên nhân<br /> Qua quá trình tìm hiểu cũng như trong thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy <br /> việc  học  sinh  gặp khó   khăn trong việc  sử   dụng quan  hệ  từ   là do  những  <br /> nguyên nhân sau:<br /> * Nguyên nhân khách quan<br /> ­ Trong chương trình Tiểu học thì đến lớp 5 học sinh mới được làm <br /> quen với quan hệ từ . Phân phối chương trình cho phần này rất ít mà yêu cầu <br /> học sinh nắm được nhiều quan hệ  từ  và cặp quan hệ  từ  cũng như  sử  dụng  <br /> chúng một cách linh hoạt thì tương đối khó khăn đối với các em. <br /> ­ Học sinh Tiểu học thì có đặc điểm nhanh nhớ  nhưng cũng rất mau  <br /> quên. Các bài tập được phân bố không tập trung, xen lẫn nhiều nội dung trong <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  8<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> một tiết học dễ khiến học sinh nhầm lẫn nội dung này với nội dung kia.<br /> ­ Một số học sinh có khả năng tiếp thu chưa tốt lại rơi những gia đình <br /> có hoàn cảnh khó khăn, phụ huynh ít có thời gian quan tâm đến việc học của <br /> con nên giao hết việc học của con cho giáo viên.<br /> ­ Trong thực tế  giảng dạy cho thấy tình trạng học sinh tiếp thu kiến  <br /> thức <br /> còn thụ động, ít chịu khó suy nghĩ, tìm tòi cách học để nhớ lâu kiến thức.<br />         ­  Học sinh chưa thuộc kỹ các quan hệ từ.<br /> ­ Học sinh chưa thành thạo khi xác định mối quan hệ  mà mỗi quan hệ <br /> từ biểu thị. <br /> ­ Học sinh nhầm lẫn mối quan hệ giữa quan hệ từ này với quan hệ từ <br /> khác.<br /> * Nguyên nhân chủ quan<br /> ­ Một số học sinh có khả năng tiếp thu chậm, kĩ năng phân tích chưa tốt  <br /> nên không theo kịp các bạn dẫn đến chán và lười học.<br /> ­ Tư  duy của lứa tuổi Tiểu học chịu  ảnh hưởng nhiều bởi trực quan  <br /> sinh động nhưng yếu tố quan hệ từ đòi hỏi các em phải nắm được thuộc tính <br /> bên trong nó dẫn đến các em hay nhầm lẫn khi sử dụng.<br /> ­ Khả  năng tập trung ghi nhớ  của học sinh chưa vững nên dễ  nhớ <br /> nhưng rất nhanh quên.<br /> Với những thuận lợi và khó khăn nêu trên, bản thân tôi nhận thấy việc <br /> giúp học sinh học thuộc các quan hệ từ và sử dụng chúng một cách linh hoạt, <br /> phù hợp với hoàn cảnh nhất định là vô cùng quan trọng. Qua thời gian tìm tòi,  <br /> học hỏi và đúc rút kinh nghiệm, tôi đã tìm được một số  giải pháp giúp giải <br /> quyết vấn đề nêu trên.<br /> III. Các giải pháp đã tiến hành<br /> Qua nghiên cứu, tìm hiểu về  nội dung chương trình Tiếng Việt lớp 5 <br /> cùng với những khó khăn mà học sinh mắc phải. Qua kết quả  khảo sát đầu <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  9<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> năm cũng như tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc học sinh sử dụng sai quan  <br /> hệ từ  và xác định sai mối quan hệ mà quan hệ  từ  đó biểu thị, tôi đưa ra một  <br /> số  giải pháp nhằm giải quyết khó khăn, giúp học sinh lớp 5 hạn chế  việc <br /> nhầm lẫn trong xác định quan hệ từ như sau:<br /> ­ Giải pháp 1: Giúp học sinh rèn kĩ năng sử dụng quan hệ từ.<br /> ­ Giải pháp 2: Giúp học sinh học tốt quan hệ từ thông qua trò chơi <br /> 1. Giải pháp 1: Giúp học sinh rèn kĩ năng sử dụng quan hệ từ.<br /> 2.1 Hình thành khái niệm quan hệ từ<br /> Muốn học sinh sử dụng quan hệ từ đúng thì việc giúp các em nắm chắc <br /> khái niệm “quan hệ từ” là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.<br /> Để thực hiện nhiệm vụ trên, khi hình thành kiến thức cho học sinh về <br /> quan hệ từ ở hoạt động 2 bài 11C: Môi trường quanh ta, tôi cho học sinh phân  <br /> tích thật kĩ và cho biết từ in đậm dùng để làm gì trong các ví dụ sau:<br /> Ví dụ:<br /> Rừng say ngay và ấm nóng.<br /> Ma Văn Kháng<br /> Tiếng hót dìu dặt của Họa Mi giục các loài chim dạo lên những khúc  <br /> nhạc tưng bừng, ca ngợi núi sông đang đổi mới.<br /> Võ Quảng<br /> Hoa mai trổ từng chùm thưa thớt, không đơm đặc như hoa đào. Nhưng <br /> cành mai uyển chuyển hơn cành đào.<br /> Theo Mùa xuân và phong tục Việt Nam<br /> Bước 1: Tôi giao việc cho tất cả các cá nhân đọc, phân tích ví dụ và tìm  <br /> câu trả lời.<br /> Bước 2: Cá nhân trao đổi với bạn bên cạnh về câu trả lời của mình.<br /> Bước 3: Nhóm trưởng tổ  chức cho các bạn thống nhất  ý  kiến trong <br /> nhóm rồi báo cáo với giáo viên.<br /> Bước 4: Giáo viên tổ  chức cho học sinh chia sẻ  câu trả  lời của mình <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  10<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> trước lớp: Các từ  in đậm dùng để  nối các từ  ngữ  và biểu thị  quan hệ  giữa  <br /> các từ ngữ được nối.<br /> Tôi yêu cầu học sinh thảo luận và cho biết các từ  in đậm đó dùng để <br /> nối các từ ngữ nào với nhau?<br /> Sau khi thảo luận, tôi cho học sinh chia sẻ câu trả lời và chốt lại câu trả <br /> lời đúng:<br /> Từ và nối từ say ngay với từ ấm nóng<br /> Từ của nối từ tiếng hót với từ Họa Mi<br /> Từ như nối từ hoa mai với hoa đào<br /> Từ  nhưng: trường hợp này khác những trường hợp trước, tôi giúp học <br /> sinh phân tích: từ nhưng đứng ở đầu một câu nên nó không nối các từ ngữ với <br /> nhau mà nó nối nội dung của hai câu văn với nhau.<br /> Từ  những ví dụ  trên, học sinh dễ  dàng rút ra được khái niệm về  quan  <br /> hệ từ.<br /> 2.2 Một số lỗi học sinh thường mắc phải<br /> Muốn giải quyết được một vấn đề  nào đó thì bắt buộc chúng ta phải  <br /> tìm hiểu được vấn đề  phát sinh từ  đâu, như  vậy chúng ta mới có hướng giải <br /> quyết đúng đắn và hiệu quả. Đối với vấn đề học sinh học tập chưa tốt phần  <br /> quan hệ từ, căn cứ vào các bài làm của học sinh, tôi thống kê được những lỗi  <br /> thông thường mà học sinh mắc phải như sau:<br /> Thứ nhất: Lỗi dùng sai quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ.<br /> Thứ hai: Lỗi dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa.<br /> Thứ ba: Lỗi dùng thừa quan hệ từ.<br /> Thứ tư: Lỗi dùng thiếu quan hệ từ.<br /> Thứ năm: Lỗi dùng sai quan hệ từ trong viết văn.<br /> 2.3 Cách khắc phục lỗi khi sử dụng quan hệ từ<br /> a) Lỗi dùng sai quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ.<br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  11<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1 & 2: Bài làm của học sinh ­ mắc lỗi sử dụng sai quan hệ từ, cặp quan  <br /> hệ từ<br /> Từ những ví dụ  trên ta có thể thấy nguyên nhân dẫn đến học sinh làm  <br /> bài sai là vì chưa thuộc quan hệ từ.<br /> Học sinh muốn làm đúng các bài tập về quan hệ từ thì trước hết các em <br /> cần phải thuộc tên các quan hệ từ và các cặp quan hệ từ.<br /> Vì vậy, để giúp học sinh ghi nhớ các quan hệ từ một cách bền vững tôi <br /> dành thời gian cho các cá nhân học thuộc tại lớp, đọc cho bạn bên cạnh nghe,  <br /> thi đọc thuộc trong nhóm, tổ chức cho các nhóm thi đọc thuộc các quan hệ từ <br /> và nêu tên các mối quan hệ  mà chúng biểu thị. Ngoài ra, tôi còn yêu cầu các  <br /> em kiểm tra bài nhau vào đầu giờ  mỗi buổi học. Đây cũng là một biện pháp  <br /> giúp học sinh rèn luyện thêm trí nhớ của mình.<br /> Đối  với  những học sinh khó  khăn trong học tập, khả  năng ghi nhớ <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  12<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> chậm, tôi áp dụng cách cho các em lập bảng các quan hệ  từ  vào những tờ <br /> giấy bìa cứng sau đó kẹp vào bìa cuốn vở Tiếng Việt, khi nào quên có thể lấy <br /> ra xem. Trong trường hợp các em thay vở thì chỉ cần lấy tờ giấy đó kẹp sang  <br /> vở mới tránh mất công phải viết lại nhiều lần.<br /> Với cách làm như trên, tôi nhận thấy học sinh đã có thể ghi nhớ tên của <br /> các quan hệ từ và cặp quan hệ từ một cách bền vững.<br /> b) Lỗi dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Bài làm của học sinh ­ mắc lỗi dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa <br /> Ví dụ trên cho ta thấy học sinh dùng đúng quan hệ từ nhưng lại chọn <br /> vế câu chưa phù hợp với quan hệ từ. Nguyên nhân là vì các em chưa chú ý <br /> đến nghĩa của câu văn và chưa nắm rõ mối quan hệ mà mỗi quan hệ từ biểu <br /> thị.<br /> Với ví dụ trên ta có thể thấy việc học sinh hiểu được mối quan hệ mà <br /> mỗi quan hệ  từ  biểu thị  và sử  dụng chúng vào đúng trường hợp, đúng ngữ <br /> cảnh cũng không kém phần quan trọng. Do đó, tôi dẫn dắt học sinh tìm hiểu <br /> mối quan hệ mà một số quan hệ từ thường gặp như sau:<br /> Trước khi kết thúc hoạt động cơ bản của bài 20C tiết 1 hướng dẫn học  <br /> Tiếng Việt 5: Hoạt động tập thể. Học sinh đọc xong phần ghi nhớ  về  các  <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  13<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> quan hệ từ và cặp quan hệ từ dùng để nối các vế câu trong câu ghép. Tôi giúp  <br /> học sinh diễn giải về nghĩa của một số  từ  ngữ  hay một số  mối quan hệ mà <br /> quan hệ từ đó biểu thị để khi nối các vế trong câu ghép học sinh biết các phân <br /> tích và sử dụng quan hệ từ chính xác hơn. Chẳng hạn: <br /> Quan hệ  từ  “của” dùng để  nối các từ  ngữ  chỉ  đặc điểm, tính chất,  <br /> hoạt động, … của bản thân sự  vật đó hay nói cách khác quan hệ  từ  “của”  <br /> dùng để biểu thị quan hệ “sở hữu”.<br /> Quan hệ từ “nhưng” dùng để biểu thị quan hệ “tương phản” nghĩa là  <br /> hai sự vật, hiện tượng … có tính chất trái ngược, đối chọi nhau rõ rệt.<br /> Quan hệ từ “rồi” dùng để nối các từ ngữ chỉ đặc điểm, tính chất, hoạt  <br /> động, … theo một trình tự “trước – sau”.<br /> Đối với các cặp quan hệ  từ, sách hướng dẫn học Tiếng Việt đã cung  <br /> cấp cho các em một số  cặp quan hệ  từ  và mối quan hệ  mà chúng biểu thị.  <br /> Tuy nhiên để  giúp học sinh sử  dụng thành thạo và làm tốt một số  bài tập <br /> chẳng hạn : Chọn quan hệ  từ  thích hợp điền vào chỗ  chấm – dạng bài tập  <br /> này rất hay dùng trong nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ.<br /> Đối với dạng bài tập này, học sinh phải phân tích được nội dung,  ý <br /> nghĩa của các vế câu thì mới có thể lựa chọn được quan hệ  từ thích hợp. Do <br /> đó, tôi hướng dẫn đồng thời cung cấp cho học sinh một số  khái niệm như <br /> sau:<br /> Cặp quan hệ từ : Vì … nên … ; Do … nên … ; Nhờ … mà … ( biểu thị  <br /> quan hệ nguyên nhân – kết quả)<br /> + Nguyên nhân là nhân tố  tạo ra kết quả  hoặc làm phát sinh sự  việc  <br /> đang nói đến.<br /> + Kết quả là cái do một hay nhiều hiện tượng khác gọi là nguyên nhân  <br /> gây ra, tạo ra trong quan hệ với các hiện tượng ấy.<br /> Cặp quan hệ từ : Nếu… thì … ; Hễ … thì … ( biểu thị quan hệ giả thiết  <br /> – kết quả, điều kiện – kết quả)<br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  14<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> + Giả thiết: điều coi như là có thật, nêu ra để phân tích, suy luận.<br /> + Điều kiện là cái cần phải có để  cho một cái khác có thể  có hoặc có <br /> thể xảy ra.<br /> + Kết quả là cái do một hay nhiều hiện tượng khác gọi là nguyên nhân  <br /> gây ra, tạo ra trong quan hệ với các hiện tượng ấy.<br /> Cặp quan hệ từ: Tuy… nhưng … ; Mặc dù … nhưng … ( biểu thị quan  <br /> hệ tương phản).<br /> + Tương phản là hai sự  vật, sự  việc, hiện tượng, … có tính chất trái  <br /> ngược nhau, đối chọi nhau rõ rệt.<br /> Cặp quan hệ  từ: Không những… mà còn … ; Không chỉ  … mà còn …  <br /> ( biểu thị quan hệ tăng tiến)<br /> + Tăng tiến nghĩa là tiến hơn, vượt hơn so với trước một cách rõ rệt.<br /> Với những khái niệm này, tôi cũng yêu cầu học sinh học thuộc và cũng  <br /> lưu trữ vào sổ tay tài liệu của mình như đã làm ở mục a phần 2.3a.<br /> Ngoài ra, tôi giúp học sinh phân tích mẫu một số ví dụ:<br /> Tôi cho học sinh làm phiếu bài tập bổ sung:<br /> PHIẾU BÀI TẬP<br />            Tìm và nêu tác dụng của quan hệ từ trong các câu sau bằng cách thực <br /> hiện các yêu cầu bên dưới:<br /> ­ Hoa hồng lung linh và rực rỡ.<br /> ­ Bạn Lan học giỏi và hát hay.<br /> ­ Trần Quốc Khái là người truyền cho dân ta nghề  thêu và nghề  làm  <br /> lọng.<br /> Yêu cầu 1: Quan hệ từ trong các câu trên là quan hệ từ ….<br /> Yêu cầu 2: Gạch chân dưới những từ ngữ được nối với nhau bởi quan  <br /> hệ từ vừa tìm được.<br /> Yêu cầu 3: Chọn từ trong ngặc đơn điền vào chỗ chấm:<br /> Yêu cầu 4: Các từ  ngữ  vừa gạch chân chỉ  đặc điểm, tính chất, hoạt <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  15<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> động   của   (   cùng   một   sự   vật,   nhân   vật;   hai   hay   nhiều   sự   vật,   nhân   vật) <br /> ………………………<br /> Các nhóm thực hiện theo các bước sau:<br /> Bước 1: Cá nhân đọc, phân tích ví dụ và tìm câu trả lời.<br /> Bước 2: Cá nhân trao đổi với bạn bên cạnh về câu trả lời của mình.<br /> Bước 3: Nhóm trưởng tổ  chức cho các bạn thống nhất  ý  kiến trong <br /> nhóm rồi báo cáo với giáo viên.<br /> Bước 4: Giáo viên tổ  chức cho học sinh chia sẻ  câu trả  lời của mình <br /> trước lớp.<br /> Sau khi học sinh chia sẻ nội dung câu hỏi, chốt lại  ý kiến đúng, tôi giúp <br /> học sinh đi đến kết luận về  tác dụng của quan hệ  từ  và bằng cách đặt câu <br /> hỏi: Qua các ví dụ  trên, em nào có thể  cho biết quan hệ từ  “và” có tác dụng <br /> gì?<br /> Học sinh trả lời: quan hệ từ “và” dùng để nối các từ ngữ chỉ đặc điểm,  <br /> tính chất, hoạt động … của cùng một sự vật.<br /> Giáo viên bổ sung thêm cho học sinh: mối quan hệ mà từ  “và” biểu thị <br /> được gọi là quan hệ “liên hợp”.<br /> Với cách làm như  vậy, học sinh sẽ  biết cách phân tích, lựa chọn quan <br /> hệ từ, cặp quan hệ từ phù hợp với nghĩa của câu. Đồng thời giúp học sinh sử <br /> dụng từ ngữ đúng hơn trong những hoàn cảnh giao tiếp khác nhau.<br /> c) Lỗi dùng thừa quan hệ từ.<br />        Ví dụ: Khi thực hiện hoạt động 3 trang 18 của bài 11C: Môi trường quanh <br /> ta<br /> Đề  bài yêu cầu: Đặt câu với mỗi quan hệ  từ: và, nhưng, của. Có học <br /> sinh đặt câu như sau:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  16<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4: Bài làm của học sinh ­ mắc lỗi dùng thừa quan hệ từ<br />   Với việc đặt câu như vậy, tôi gọi học sinh khác nhận xét. Kết quả  chỉ <br /> được một vài em phát hiện ra lỗi của bạn là dùng “thừa quan hệ từ”. Điều đó  <br /> chứng tỏ việc sử dụng thừa quan hệ từ còn khá phổ biến trong học sinh. <br /> Để khắc phục lỗi vừa nêu, tôi hướng dẫn học sinh như sau:<br /> Bước 1: Tôi cho hai câu văn sau: <br /> + Bạn Mai, bạn Lan và bạn Hồng đều là những học sinh giỏi.<br /> + Bạn Mai và bạn Lan và bạn Hồng đều là những học sinh giỏi.<br /> Bước 2: Tôi yêu cầu học sinh nhận xét: Trong hai câu văn trên, cách sử <br /> dụng từ ngữ có gì khác nhau?<br />  Học sinh trả lời: trong hai câu văn trên, cách sử dụng từ ngữ khác <br /> nhau  ở  chỗ: một câu dùng một “dấu phẩy” và một từ  “và” còn câu kia dùng <br /> hai từ “và”.<br /> Khi đọc lên, ta thấy câu nào hay hơn? Vì sao?<br />  Học sinh trả lời: Khi đọc lên, ta thấy câu thứ nhất hay hơn. Vì ở <br /> câu thứ nhất, lời văn mạch lạc, rõ ràng; câu thứ hai dùng hai từ và làm cho câu  <br /> văn lặp từ ngữ dẫn đến không hay.<br />  Giáo viên chốt lại câu trả  lời đúng và lưu  ý học sinh: Trong một <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  17<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> câu văn, ta không nên dùng hai hoặc nhiều quan hệ từ giống nhau sẽ dẫn đến  <br /> lỗi lặp từ ngữ làm cho câu văn không hay.<br /> d) Lỗi dùng thiếu quan hệ từ.<br /> Ví dụ: khi thực hiện hoạt động 2 trang 159 của bài 28A: Ôn tập 1<br /> Đề  bài yêu cầu: Tìm ví dụ  điền vào bảng tổng kết. Đối với câu ghép <br /> dùng cặp quan hệ từ. Có học sinh đặt câu như sau:<br /> Hoa phượng không những đẹp chúng còn tượng trưng cho lứa tuổi học  <br /> trò.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5: Bài làm của học sinh ­ mắc lỗi dùng thiếu quan hệ từ <br /> Với ví dụ này, ta thấy học sinh đã sử dụng thiếu một quan hệ từ để tạo  <br /> thành cặp quan hệ từ.<br /> Cách khắc phục:<br /> Bước 1: Tôi cho học sinh đọc lại kĩ yêu cầu của bài tập.<br />  Đề  bài yêu cầu viết câu ghép sử  dụng cặp quan hệ  chứ  không <br /> phải một quan hệ từ.<br /> Bước 2: Tôi cho học sinh nhắc lại kiến thức về các cặp quan hệ từ.<br /> ….<br />  Quan hệ từ “không những” đi với quan hệ từ “mà còn”.<br /> Bước 3: Tôi yêu cầu học sinh đọc lại câu văn trên và xác định quan hệ <br /> từ còn thiếu.<br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  18<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> Với cách làm này, học sinh sẽ tự phát hiện ra lỗi và sửa lỗi. Từ đó giúp <br /> học sinh rút được kinh nghiệm và ghi nhớ lâu hơn. <br /> e) Lỗi dùng sai quan hệ từ trong viết văn.<br /> Việc sử dụng quan hệ từ không những giúp học sinh làm tốt các bài tập  <br /> về  luyện từ  và câu mà cao hơn chúng còn được học sinh thể  hiện trong bài <br /> văn của mình. Khắc phục được lỗi sử  dụng quan hệ  từ  cũng góp phần làm  <br /> cho cách dùng từ của học sinh trong viết văn được chính xác, câu văn được rõ  <br /> ý và logic hơn. Tuy nhiên, trên thực tế các bài làm văn của học sinh mắc lỗi  <br /> sử dụng quan hệ từ tương đối nhiều. Chẳng hạn:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 6: Bài văn tả cây cối của học sinh ­ mắc lỗi dùng sai quan hệ từ trong viết văn<br /> Có thể thấy trong ví dụ  trên, học sinh mắc lỗi sử dụng quan hệ từ rơi <br /> vào nhiều trường hợp, có thể là lỗi chưa thuộc quan hệ từ, có thể là lỗi dùng <br /> quan hệ  từ chưa phù hợp nghĩa của câu, … và một lỗi học sinh thường mắc <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  19<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> phải là sử dụng quan hệ từ để liên kết các đoạn văn với nhau.<br /> Để  giúp học sinh khắc phục lỗi sử dụng không đúng quan hệ  từ  trong  <br /> liên kết đoạn văn, tôi thường làm như sau:<br /> Sau mỗi bài viết của học sinh sẽ  có một tiết trả  bài văn. Tôi sẽ  dành  <br /> thời gian tiết này đọc các bài văn của học sinh trước lớp và lựa chọn những  <br /> bài có lỗi gần giống nhau để phân tích, giúp học sinh nhận ra tồn tại của mình <br /> từ đó khắc phục.<br /> Hoặc trong bài văn của học sinh có những câu sử dụng quan hệ từ chưa <br /> đúng, tôi sử dụng những câu đó làm ví dụ  khi dạy bài liên quan đến quan hệ <br /> từ để học sinh phân tích, tìm ra lỗi của mình.<br /> Có như  vậy mới giúp các em nhớ  được lâu và không mắc phải lỗi  ấy <br /> nữa.<br /> 2.  Giải pháp  2: Giúp học sinh học tốt quan hệ  từ  thông qua trò <br /> chơi<br /> Để học sinh học tốt môn Tiếng Việt trong đó phải kể đến quan hệ  từ <br /> thì mỗi người giáo viên không chỉ  tổ  chức hướng dẫn cho học sinh theo các <br /> tài liệu sẵn có của sách giáo khoa, sách hướng dẫn và thiết kế  bài giảng mà <br /> còn phải tích cực tìm hiểu, vận dụng đổi mới phương pháp gây hứng thú học  <br /> tập, kích thích các em tìm tòi, sáng tạo.<br /> Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập cho các em <br /> bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Trò chơi học <br /> tập là một hoạt động mà các em hứng thú nhất. Các trò chơi có nội dung về <br /> từ  ngữ  lý thú và bổ  ích phù hợp với việc nhận thức của các em. Thông qua <br /> các trò chơi các em sẽ lĩnh hội những kiến thức của ngữ pháp Tiếng Việt một <br /> cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các <br /> em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm. Khi chúng ta đưa ra <br /> được các trò chơi học tập một cách thường xuyên, khoa học thì chắc chắn <br /> chất lượng dạy học sẽ ngày một nâng cao.<br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  20<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 7: Trò chơi học tập<br /> Trên thực tế, phần lớn học sinh không ham thích khi học kiến thức <br /> Luyện từ và câu trong môn Tiếng Việt bởi các em cho rằng môn học này có <br /> nhiều quy tắc rườm rà, khó nhớ và dễ nhầm lẫn. Để giúp học sinh không nảy <br /> sinh cảm giác không hứng thú khi học các kiến thức liên quan đến quan hệ từ, <br /> tôi thường tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi học tập sau các tiết học có <br /> nội dung về  quan hệ  từ, nhằm giúp các em vừa củng cố  vừa khắc sâu kiến <br /> thức hơn để các em nhớ được lâu hơn. <br /> *Ví dụ: Trò chơi Đi chợ : Trước khi kết thúc Bài 11C tiết 1 hướng dẫn <br /> học Tiếng Việt 5: Môi trường quanh ta.<br /> + Đối tượng: Học sinh lớp 5<br /> + Mục tiêu<br /> - Ôn luyện cho học sinh cách xác định quan hệ  từ  ­ cặp quan hệ  từ  và <br /> mối quan hệ mà cặp quan hệ từ đó biểu thị.<br /> - Rèn tính nhanh nhẹn, suy nghĩ độc lập, tinh thần đồng đội và tạo hứng <br /> thú học tập.<br /> + Chuẩn bị<br /> Giáo viên chuẩn bị một số phiếu mua hàng :<br /> Ví dụ:<br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  21<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> ­ Sự sống cứ tiếp tục trong âm thầm, hoa thảo quả nảy dưới gốc cây kín  <br /> đáo và lặng lẽ.<br /> ­ Bạn Trang không những học giỏi mà còn rất hiếu thảo với ba mẹ.<br />        ­ Tuy trời mưa rất to nhưng các bạn vẫn đến lớp đúng giờ.<br /> - …..<br /> + Thời gian : khoảng 5 phút đến 7 phút.<br /> + Luật chơi :<br /> CTHĐTQ (Chủ  tịch hội đồng tự  quản) nêu cách chơi, luật chơi (phần  <br /> này giáo viên chuẩn bị  trước cho học sinh). Sau đó bốc phiếu, đọc nội dung <br /> phiếu mua hàng, học sinh nào có kết quả  nhanh và chính xác thì thưởng một <br /> bông hoa điểm tốt đồng thời được quyền bốc thăm câu hỏi.<br /> Sau khi trò chơi kết thúc, giáo viên tổng kết tuyên dương những học sinh  <br /> có thành tích xuất sắc.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 8: Trò chơi học tập<br /> *Ví dụ:  Trò chơi Ai nhanh ai đúng (thực hiện vào phần khởi động Bài  <br /> 13C tiết 1 hướng dẫn học Tiếng Việt 5: Cải tạo môi trường.<br /> Tổ chức tương tự theo quy trình cho các em tham gia. Nội dung  thi đố <br /> nhau giữa các nhóm để kiểm tra và củng cố lại kiến thức đã học. Chẳng hạn: <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  22<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> để giành quyền đố trước các nhóm trưởng sẽ bốc thăm, sáu nhóm tương ứng  <br /> với 6 cái thăm trong đó chỉ  có một thăm đánh dấu x còn 5 thăm trống. Nhóm <br /> nào bốc được thăm có dấu x sẽ đố trước. Ví dụ:<br />  ­ Mời bạn Huy đặt một câu có sử  dụng cặp quan hệ từ  biểu thị  quan <br /> hệ nguyên nhân – kết quả.<br /> Em Huy thực hiện xong yêu cầu, cả lớp sẽ nhận xét. Trả lời xong, nếu <br /> đúng nhóm em Huy sẽ đưa ra câu hỏi cho các nhóm khác.<br /> Cho câu văn: “Nếu không chăm chỉ học tập thì thành tích cuối năm của <br /> bạn sẽ không cao.” Mời nhóm bạn Trường xác định cặp quan hệ từ trong câu <br /> trên và cho biết chúng biểu thị mối quan hệ gì?<br /> ………<br /> Trò chơi này giúp học sinh nắm vững kiến thức mới đưa ra được câu <br /> hỏi chính xác đồng thời tạo ra sự nhanh nhẹn cho các nhóm trả lời. <br /> Cứ  như  vậy sẽ  tạo được không khí vui vẻ  trong giờ  học, các em sẽ <br /> thích thú hơn khi học quan hệ từ, không còn cảm thấy khô khan và nhàm chán <br /> nữa.<br /> Việc học sinh thích thú khi học quan hệ từ sẽ giúp các em tiếp thu kiến  <br /> thức  ở  những bài sau một cách nhẹ  nhàng hơn và cũng góp phần làm giảm  <br /> tình trạng lười học ở một số em.<br /> IV. Tính mới của giải pháp<br /> Trong dạy học, việc giúp học sinh nắm vững kiến thức góp phần đạt <br /> được mục tiêu giáo dục là nhiệm vụ  hết sức quan trọng. Do đó, trong quá  <br /> trình dạy học nói chung và khi dạy phần kiến thức về quan hệ  từ nói riêng,  <br /> tôi đều tìm tòi, nghiên cứu để  đưa các giải pháp nhằm giúp các em lĩnh hội  <br /> kiến thức một cách chủ động, sáng tạo. Cụ thể:<br /> Khi thực hiện đề tài này, trước tiên tôi áp dụng giải pháp “giúp học sinh <br /> rèn kĩ năng sử dụng quan hệ từ”.<br /> Với giải pháp này, tôi hướng dẫn thật kĩ để  học sinh hình thành khái <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  23<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> niệm “quan hệ  từ” và ghi nhớ  một cách bền vững. Tiếp theo, tôi hệ  thống  <br /> một số  lỗi sai thường gặp của học sinh về  kiến thức quan hệ từ. Với mỗi  <br /> dạng lỗi của học sinh, tôi phân tích nguyên nhân dẫn đến việc học sinh làm <br /> sai, phân tích ví dụ  và đưa ra cách khắc phục. Cách làm này giúp các em có <br /> thể nhìn thấy lỗi sai của mình, biết được nguyên nhân vì sao mình sai và nắm <br /> được cách khắc phục. Từ đó, học sinh sẽ nắm kiến thức vững hơn. <br /> Ngoài ra, tôi áp dụng một số trò chơi về quan hệ từ trong dạy học. Đây  <br /> là một biện pháp mang tính hỗ trợ. Tuy nhiên, nó cũng góp phần đáng kể giúp  <br /> đạt được mục tiêu tiết học; nó tạo tâm lí thoải mái, hứng thú học tập cho học  <br /> sinh.<br /> Với việc đưa ra hai giải pháp trên, tôi đã áp dụng chúng vào thực tiễn <br /> giảng dạy của bản thân. Điều tôi nhận thấy sau khi áp dụng các giải pháp <br /> trên là học sinh lớp tôi giảng dạy đã hứng thú hơn khi học Tiếng Việt đặc <br /> biệt là các hoạt động thuộc kiến thức Luyện từ và câu. Các em đã khắc sâu và <br /> nắm chắc khái niệm quan hệ  từ  cũng như  hiểu được mối quan hệ  mà mỗi <br /> quan hệ từ, cặp quan hệ từ biểu thị. Từ việc nắm chắc kiến thức, các em vận <br /> dụng vào thực hành tốt, sử dụng thành thạo và linh hoạt các quan hệ từ, cặp  <br /> quan hệ  từ  đối với từng bài tập cũng như  trong những hoàn cảnh giao tiếp  <br /> nhất định. Điều đó giúp các em tự  tin hơn trong việc dùng từ, đặt câu, trong <br /> giao tiếp, và đặc biệt cung cấp cho các em công cụ  để  các em học tốt  ở  các <br /> môn học khác. Đó là một mục đích mà không một giáo viên nào trong chúng ta <br /> không muốn tiến đến.<br /> V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm<br /> Sau thời gian tìm hiểu vấn đề và đưa ra được các giải pháp nêu trên, tôi <br /> đã áp dụng sáng kiến này vào trong thực tế giảng dạy tại lớp 5D trường Tiểu  <br /> học Nguyễn Văn Trỗi (năm học 2017 – 2018). Vào giữa học kì II năm học  <br /> 2017 – 2018, sau khi cơ bản học sinh đã học xong phần quan hệ từ, cặp quan  <br /> hệ từ cũng như sử dụng quan hệ từ để nối các vế câu trong câu ghép, tôi đã ra <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  24<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> một bài tập tổng hợp tất cả các dạng bài tập có liên quan đến quan hệ từ để <br /> khảo sát chất lượng học sinh qua quá trình rèn luyện. Kết quả thu được như <br /> sau:<br /> Tổng số học sinh là 24 em Số lượng Tỉ lệ Tỉ lệ so với năm <br /> học<br />  2016 ­ 2017<br /> Tổng số bài hoàn thành tốt 9 37,5% Tăng 20,84%<br /> Tổng số bài hoàn thành 15 62,5% Tăng 8,3%<br /> Tổng   số   bài   chưa   hoàn  0 0% Giảm 29,17%<br /> thành<br /> Với việc thực hiện các biện pháp nêu trên, tôi nhận thấy tỉ lệ học sinh  <br /> sử  dụng thành thạo quan hệ  từ  tăng lên rõ rệt. Cụ  thể  số  học sinh đạt hoàn <br /> thành tốt tăng 5 em tỉ  lệ 20,84% , số học sinh đạt hoàn thành tăng 2 em tỉ  lệ <br /> 8,3%, và đặc biệt là số học sinh chưa hoàn thành giảm 7 em tỉ lệ 29,17%. Bên  <br /> cạnh đó, hứng thú và niềm say mê đối với môn Tiếng Việt trong các em cũng  <br /> được bộc lộ  rõ rệt. Cụ  thể, các em rất mong chờ  đến giờ  học Tiếng Việt,  <br /> học tập một cách tự giác, tích cực, thoải mái và vui vẻ hơn.<br /> C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> Thông qua quá trình thực hiện các biện pháp trên, tôi nhận thấy các kĩ  <br /> năng sử dụng Tiếng Việt của học sinh được phát triển góp phần làm cho việc  <br /> sử  dụng các quan hệ  từ  trở  nên  linh hoạt và thành thạo hơn. Các em nắm <br /> vững hơn kiến thức về quan hệ từ và mối quan hệ  mà mỗi quan hệ  từ  biểu  <br /> thị, vận dụng kiến thức để thực hiện các dạng bài tập cũng vững vàng hơn.<br /> Hơn nữa, tôi còn nhận thấy được  ở  học sinh sự  cẩn thận, hình thành <br /> thói quen tìm hiểu và suy nghĩ kĩ càng trước khi làm bài; niềm say mê, hứng <br /> thú đối với môn Tiếng Việt cũng tăng lên trong các em.<br /> Việc áp dụng các biện pháp trên đã mang lại thành công trong việc dạy <br /> – học quan hệ  từ   ở  lớp 5D trường TH Nguyễn Văn Trỗi. Thiết nghĩ, với <br /> <br /> <br /> Người thực hiện: Huỳnh Thị Hằng                  25<br />  Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 khắc phục lỗi sử dụng quan hệ từ theo mô hình  <br /> VNEN<br /> những cách làm trên cũng có thể  mang lại thành công nếu được áp dụng  ở <br /> những lớp 5 còn lại tại trường TH Nguyễn Văn Trỗi bởi chúng phù hợp với <br /> tâm lí lứa tuổi của học sinh Tiểu học.<br /> Là một môn học mang tính chất bắt buộc trong chương trình Tiểu học,  <br /> Tiếng Việt ngoài những nhiệm vụ  hình thành và phát triển  ở  học sinh các kĩ <br /> năng sử dụng Tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết); rèn luyện các thao tác của tư <br /> duy; cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Vi ệt và những <br /> hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về  văn hóa, văn học của <br /> Việt Nam và nước ngoài, … còn là hành trang để  các em bước vào tương lai  <br /> thì việc đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng mô hình mới mang lại những  <br /> hiệu quả thiết thực.<br /> Để  đạt được hiệu quả  trong quá trình nghiên cứu nhằm giúp học sinh  <br /> sử dụng thành thạo quan hệ từ, giáo viên cần nghiên cứu kĩ chương trình, nội  <br /> dung bài dạy, chuẩn kiến thức kĩ năng; nắm được trình độ  và phân loại đối  <br /> tượng học sinh chính xác; Ngoài ra giáo viên cần tìm tòi, sáng tạo và vận <br /> dụng một cách linh hoạt những phương pháp dạy học phù hợp với từng đối <br /> tượng học sinh. <br /> 2. Kiến nghị<br /> Xuất phát từ  thực tế  giảng dạy cùng với mong muốn nâng cao hiệu  <br /> quả dạy