SKKN: Một số biện pháp giúp trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh

PHÒNG GIÁO GD­ĐT KRÔNG ANA<br /> TRƯỜNG MÂU GIAO HOA CUC<br /> ̃ ́ ́<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> ĐỀ TÀI:<br /> MỘT SỐ BIỆN PHÁP <br /> GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5­6 TUỔI KHÁM PHÁ <br /> CÓ HIỆU QUẢ MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Họ và tên: Đặng Thị Ngọc Nhài<br /> Đơn vị công tác: Trương Mâu giao Hoa Cuc<br /> ̀ ̃ ́ ́<br /> Trình độ đào tạo: Đại học sư pham mâm non<br /> ̣ ̀<br /> Môn đào tạo: Giáo dục mâm non<br /> ̀<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  MỤC LỤC<br /> I. Phần mở đầu:.......................................................................................................3<br /> I.1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................3<br />  I.2. Mục tiêu và nhiệm vụ.:.......................................................................................4<br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu:........................................................................................4<br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................................4<br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu:....................................................................................4<br /> II. Phần nội dung......................................................................................................4<br /> II.1.Cơ sở lí luận:........................................................................................................5<br /> II.2. Thực trạng……………………………………………………………………...5<br /> II.3. Giải pháp, biện pháp……………………………………………………….......8<br /> II.4. Kết quả………………………………………………………………………..15<br /> III. Phần kết luận, kiến nghị. ................................................................................16<br /> III.1. Kết luận:……………………………………………………………………...16<br /> III.2. Kiến nghị:………………………………………………………………........16<br /> * Nhận xét của hội đồng sáng kiến ……………………………………….…….....17   <br /> * Tài liệu tham khảo.................................................................................................18<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br />  I. Phần mở đầu<br /> <br /> I.1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> <br /> “Mẫu giáo tốt mở đầu cho nền giáo dục tốt”. Vâng! Thật vậy, Mẫu giáo là <br /> bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục Quốc dân, là nền móng, nền tảng cho sự <br /> phát triển con người toàn diện. Những kiến thức  ở bậc học này chỉ  là những kiến  <br /> thức sơ đẳng song lại vô cùng quan trọng cho việc tiếp nhận kiến thức sau này của  <br /> học sinh.<br /> <br /> Vậy làm thế  nào để  trẻ  mẫu giáo thu nhận tốt những kiến thức sơ  đẳng  <br /> nhưng lại hết sức cần thiết này? Điều này đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta cần xây <br /> dựng kế hoạch giáo dục trẻ thật cụ thế: Đưa ra mục tiêu, lựa chọn nội dung và lên <br /> kế hoạch hoạt động cho lớp mình thật phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, phù hợp <br /> với nhận thức của trẻ. Để  từ  đó giúp trẻ  phát triển hài hòa  ở  cả  5 lĩnh vực: Phát <br /> triển thể  chất; phất triển nhận thức; phát triển ngôn ngữ; phát triển tình cảm­ kỹ <br /> năng xã hội và phát triển thẩm mĩ. Phát triển hài hòa cả  năm lĩnh vực là giúp trẻ <br /> phát triển một cách toàn diện. Trong đó phát triển nhận thức là một trong những  <br /> lĩnh vực mấu chốt đóng vai trò quan trọng trong phát triển toàn diện của trẻ.<br /> <br /> Hoạt động khám phá khoa là hoạt động thuộc lĩnh vực phát triển nhận thức. <br /> Khả  năng nhận thức của trẻ  được phát triển qua việc tiếp xúc, tìm hiểu các đồ <br /> dùng, đồ chơi và các nguyên vật liệu, qua các hoạt động tìm hiểu cây cối, con vật,  <br /> các hiện tượng tự nhiên…Trẻ cần các cơ hội nhìn, nghe, tiếp xúc, nếm, ngửi…Khả <br /> năng nhận thức của trẻ  được phát triển trong giải quyết vấn đề, suy luận và hình  <br /> thành kiến thức về các sự vật và hiện tượng xung quanh.<br /> <br /> Tuy nhiên, hiện nay phương pháp của giáo viên khi cho trẻ  hoạt động khám <br /> phá khoa học còn tẻ nhạt, chưa thu hút được sự hứng thú của trẻ, áp đặt trẻ, chưa  <br /> tạo cơ hội để trẻ trải nghiệm, trẻ không được tự  mình tìm tòi, khám phá theo khả <br /> <br /> <br /> 3<br /> năng của mình. Khả  năng suy luận, quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp và giải <br /> quyết vấn đề của trẻ còn yếu. Vì thế hiệu quả khám phá đạt được chưa cao.<br /> <br /> Làm sao để trẻ khám phá mối trường xung quanh có hiệu quả? Mối giáo viên <br /> chúng ta cần phải làm gì để giúp trẻ đạt được điều đó? Từ những điều trăn trở trên <br /> tôi đã tìm tòi, nghiên cứu và mạnh dạn đưa ra một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo <br /> khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh thông qua đề tài “Một số biện pháp <br /> giúp trẻ Mẫu giáo 5­6 tuổi khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh” mong <br /> rằng đây sẽ là một kinh nghiệm hữu ích cho các giáo viên và phụ huynh trong việc <br /> chăm sóc giáo dục trẻ góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện.<br /> <br /> I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> <br /> Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài này là làm sao phải tìm ra các biện pháp, giải <br /> pháp giúp trẻ mẫu giáo 5­6 tuổi khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh,  nâng <br /> cao chất lượng dạy và học, đáp ứng nhu cầu của của xã hội là  “giáo dục phải đón <br /> đầu sự phát triển của trẻ” . <br /> <br /> Qua đề  tài, giúp cho  giáo viên và phụ  huynh có thêm kiến thức, kỹ  năng, <br /> chăm sóc và giáo dục trẻ khoa học.<br /> <br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> ­ Học sinh lớp Lá 2 <br /> <br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> ­ Khối lá trường Mẫu giáo Hoa Cúc. <br /> <br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br />          Để hoàn thành bài viết, tôi đã sử dụng phối hợp một số phương pháp sau:<br /> <br /> ­ Phương pháp tra cứu: giúp tôi tìm tài liệu, nguồn thông tin cung  cấp cho bài <br /> viết.<br /> <br /> ­ Phương pháp quan sát : Tôi áp dụng để  quan sát, theo dõi sự  thay đổi của  <br /> trẻ hằng ngày thông qua các hoạt động.<br /> <br /> <br /> 4<br />  ­ Phương pháp trò chuyện, tạo tình huống : thông qua phương pháp này, tôi  <br /> nắm bắt được khả năng nhận thức, tư duy của trẻ.<br /> <br /> ­ Phương pháp trò chơi  .<br /> <br /> ­ Phương pháp phân tích – tổng hợp .   <br /> <br /> ­ Phương pháp thực hành .<br /> <br /> II. Phần nội dung<br /> <br /> II.1. Cơ sở lí luận.<br /> <br /> ­ Môi trường xung quanh là gì? Môi trường xung quanh là tất cả những gì bao  <br /> quanh chúng ta như  tự  nhiên, con người, các đồ  vật... Môi trường xung quanh bao  <br /> gồm cả  môi trường tự  nhiên và xã hội. Môi trường tự  nhiên bao gồm tự  nhiên vô  <br /> sinh và hữu sinh. Môi trường xã hội bao gồm mọi người, đồ  vật và xã hội loài <br /> người. Các môi trường trên có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau.<br /> ­ Môi trường xung quanh có  ảnh hưởng như  thế  nào đến sự  phát triển toàn <br /> diện của trẻ? “ Gần mực thì đen gần đèn thì sang ” theo các nhà tâm lý học thì môi  <br /> trường đóng vai trò quyết định gián tiếp đến sự  phát triển nhận cách của trẻ. Nếu <br /> trẻ được sống, vui chơi, học tập… trong điều kiện môi trường thuận lợi thì trẻ  sẽ <br /> phát triển theo chiều hường tốt và ngược lại. Như  vậy, để  trẻ  phát triển tốt nhà <br /> trường, gia đình và toàn xã hội cần xây dựng môi trường sống, học tập và vui chơi <br /> của trẻ  lành mạnh, thân thiện. Môi trường xung quanh lành mạnh, thân thiện giúp <br /> trẻ  tự  tìm tòi, học hỏi khám phá thế  giới xung quanh. Giáo viên và phụ  huynh là <br /> những người có trách nhiệm định hướng, gợi mở để trẻ khám phá có hiệu quả. Trẻ <br /> sẽ  khám phá những gì? Việc dạy trẻ  khám phá khoa học có lợi ích gì? Khám phá  <br /> khoa học giúp trẻ  có kiến thức và hiểu biết về  thế  giới xung quanh, có kỹ  năng  <br /> khám phá và thử nghiệm, có kỹ năng tư duy logic, có kỹ năng quan sát, kỹ năng sử <br /> dụng phối hợp các giác quan, có kỹ năng so sánh, phân tích, tổng hợp và có kỹ năng <br /> giáo tiếp.<br /> II.2. Thực trạng<br /> <br /> a. Thuận lợi, khó khăn.<br /> <br /> <br /> 5<br />  * Thuận lợi<br /> <br /> Tôi trực tiếp giảng dạy lớp lá 2, đối tượng mà tôi đang nghiên cứu, lớp có 2 <br /> cô/lớp. Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường đã tổ chức chuyên đề bồi <br /> dưỡng chuyên môn cho giáo viên đặc biệt là môn khám phá khoa học.; Lên kế <br /> hoạch làm đồ dùng đồ chơi theo từng chủ đề. Phòng học tương đối rộng, thoáng và <br /> đầy đủ điều kiện để hoạt động. Ngoài ra nhà trường còn trang bị máy chiếu, ti vi và  <br /> máy vi tính để thuận tiện cho việc dạy và học. Bên cạnh đó còn có sự hỗ trợ nhiệt <br /> tình của các bậc phụ  huynh, đa số  các bậc phụ  huynh rất quan tâm đền việc học <br /> của con em mình. Sự  phối kết hợp giữa phụ  huynh và giáo viên là một yếu tố  vô <br /> cùng quan trọng để chăm sóc giáo dục trẻ. Và chính điều này là một điều thuận lợi  <br /> giúp tôi thực hiện đề tài này.<br /> <br /> Trương hoc tôi là m<br /> ̀ ̣ ột đơn vị nhiều năm liền đạt danh hiệu đơn vị xuất sắc,  <br /> đội ngũ quản lý giỏi với tập thể giáo viên giàu lòng nhiệt huyết và yêu nghề  mến <br /> trẻ, nên thuân l<br /> ̣ ợi tham gia dự giờ, đúc rút kinh nghiệm trong công tác giảng dạy và <br /> công tác xây dựng môi trương giao duc sach đep, an toan cho tre.<br /> ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉<br /> <br /> Lớp học khang trang, được trang bị  các trang thiết bị  phục vụ cho việc dạy <br /> và chăm sóc trẻ.<br /> <br /> Học sinh đa số ở gần trường nên đi học rất chuyên cần.<br /> <br /> * Khó khăn.<br /> <br /> ­ Các cháu tuy cùng độ tuổi nhưng trình độ nhận thức không đồng đều.<br /> ­ Các cháu chưa có các kỹ  năng cơ  bản như  kỹ  năng quan sát, kỹ  năng so  <br /> sánh, phân tích, tổng hợp…<br /> ­ Khuông viên sân trường hẹp, chưa có nhiều khu vực để  trẻ  quan sát, trải <br /> nghiêm.<br /> ­ Thời gian tổ chức cho trẻ đi tham quan, trải nghiệm thực tế còn ít.<br /> ­ Một số  phụ  huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học của con, một số <br /> phụ  huynh chiều chuộng con thái quá, luôn bao bọc không để  con có cơ  hội trải <br /> <br /> 6<br /> nghiệm. Dẫn đến một số  cháu thủ  động,  ỉ  lại vào người khác không biết cách tự <br /> mày mò, tìm tòi giải quyết vấn đề.<br /> <br /> b. Thành công, hạn chế<br /> <br /> * Thành công.<br /> Qua quá trình áp dụng đề tài vào giảng dạy tôi đã đạt được những thành công  <br /> nhất định.<br /> ­ Trẻ hứng thú hoạt động tích cực, chủ động trong học tập.<br /> ­ Có kiến thức và hiểu biết về thế giới xung quanh.<br /> ­ Có kỹ năng khám phá và thử nghiệm.<br /> ­ Có kỹ năng tư duy logic.<br /> ­ Có kỹ năng quan sát, kỹ năng sử dụng phối hợp các giác quan.<br /> ­ Có kỹ năng so sánh, phân tích, tổng hợp và có kỹ năng giáo tiếp.<br /> ­ Bản thân tôi và các bạn đồng nghiệp cũng đã rút ra cho mình một số  kinh  <br /> nghiệm hữu ích về phương pháp giảng dạy hoạt động khám phá khoa học cũng như <br /> các hoạt động học khác<br /> * Hạn chế.<br /> ­ Khám phá khoa học đòi hỏi độ  chính xác cao nên trẻ  cần được tham quan,  <br /> trải nghiệm thực tế  nhiều, trẻ  cần được tri giác những con vật thật, đồ  vật thật, <br /> cây cối, danh lam thắng cảnh…nhưng nhà trường lại chưa có điều kiện để tổ chức  <br /> cho trẻ đi tham quan, trải nghiệm thực tế.<br /> <br /> c. Mặt mạnh, mặt yếu <br /> <br /> * Mặt mạnh.<br /> ­ Trẻ  được làm việc theo nhóm, tự  thảo luận tìm tòi, khám phá những điều <br /> trẻ  quan tâm, trẻ  được tôn trọng, được trình bày ý kiến của bản thân. Trẻ  là trung <br /> tâm, giáo viên chỉ đóng vai trò hướng dẫn, gợi ý cho trẻ khám phá.<br /> * Mặt yếu.<br /> Môi trường để trẻ  trải nghiệm thực tế còn hạn chế, chưa phát huy hết mặt  <br /> mạnh của đề tài đưa ra.<br /> <br /> d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.<br /> <br /> <br /> 7<br />  * Nguyên nhân.<br /> ­ Bản thân là một giáo viên trẻ năng động, sáng tạo, luôn tìm tòi, học hỏi tìm  <br /> ra các giải pháp, biện pháp tốt nhất để  nâng cao chất lượng dạy và hoc đồng thời <br /> nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của mình.<br /> ­ Trẻ đa số ở vùng thuận lợi, đi học chuyên cần, nhanh nhẹn tiếp thu bài tốt.<br /> ­ Phụ  huynh học sinh có ý thức trong việc phối hợp với nhà trường trong <br /> công tác chăm sóc giáo dục trẻ.<br /> * Các yếu tố tác động.<br /> ­ Được sự  quan tâm chỉ  đạo của Phòng giáo dục và Đào tạo, của Ban giám <br /> hiệu nhà trường tổ  chức các buổi chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn giúp cho giáo <br /> viên nâng cao được trình đô chuyên môn.<br /> ­ Xã hội ngày càng phát triển, các trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học  <br /> hiện đại tạo điều kiện thuận lợi từ đó chất lượng dạy và học được nâng cao.<br /> ­ Nhà nước, các ngành, các cấp và của toàn xã hội quan tâm nhiều hơn đến <br /> ngành giáo dục mầm non. Đặc biệt đối với trẻ em 5 tuổi. Điều này được thể hiện:  <br /> Nhà nước đang tiến hành Phổ  cập Giáo dục trẻ  5 tuổi, cấp đồ  dùng đồ  chơi đầy  <br /> đủ, hỗ  trợ  tiền ăn trưa, tiền học cho các cháu 5 tuổi, đưa vào thực hiện Bộ  chuẩn <br /> phát triển trẻ em 5 tuổi<br /> e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra.<br /> ­ Qua khảo sát tôi nhận thấy các cháu chưa có các kỹ  năng cơ  bản như  kỹ <br /> năng làm việc theo nhóm, kỹ năng quan sát, kỹ năng so sánh, phân tích, tổng hợp…<br /> Tại sao trẻ lại thiếu những kỹ năng cơ bản này? Do phương pháp của giáo viên khi <br /> cho trẻ khám phá còn tẻ nhạt, chưa thu hút được sự hứng thú của trẻ, do sự áp đặt <br /> trẻ, chưa tạo cơ hội để trẻ  trải nghiệm, trẻ không được tự  mình tìm tòi, khám phá <br /> theo khả năng của mình. Dẫn đến khả năng suy luận, kỹ năng quan sát, phân tích, so <br /> sánh, tổng hợp và giải quyết vấn đề của trẻ yếu.<br /> <br /> Khảo sát thực trạng trước khi áp dụng các biện phám nhằm giúp trẻ khám <br /> phá có hiệu quả môi trường xung quanh (Đầu năm học)<br /> Nội dung Kết quả điều tra Tỉ lệ<br /> Kỹ năng làm việc theo nhóm 10/34 29,4%<br /> Kỹ năng quan sát 11/34 32,4%<br /> <br /> 8<br />  Kỹ năng phân tích 9/34 26,5%<br /> Kỹ năng so sánh 9/34 26,5%<br /> Kỹ năng tổng hợp 8/34 23,5%<br /> ­ Thực trạng mà đề tài đặt ra là phải tìm ra được các biện pháp, giải pháp tối  <br /> ưu nhất giúp trẻ khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh. Muốn trẻ khám phá <br /> có hiệu quả thì chúng ta cần rèn cho trẻ các kỹ năng cơ bản: Kỹ năng làm việc theo  <br /> nhóm, kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp…Khi đã có những kỹ năng này  <br /> việc khám phá khoa học đối với trẻ  trở  nên dễ  dàng hơn, mang lại hiệu quả  cao  <br /> hơn.<br /> <br /> II.3. Giải pháp, biện pháp<br /> <br /> a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br /> <br /> ­  Những biện pháp, giải pháp nêu ra trong đề tài nhằm mục đích giúp trẻ có <br /> kỹ làm việc theo nhóm, kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp và giải quyết  <br /> vấn đề.  Trẻ  có thể  phát huy hết được tính tích cực, chủ  động, sáng tạo khi hoạt  <br /> động. Đồng thời trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. <br /> <br /> b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> <br /> ­ Qua nghiên cứu bản thân tôi đã tìm ra được một số  giải pháp, biện pháp  <br /> giúp trẻ khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh.<br /> <br />  Chuẩn bị môi trường, đồ dùng, phương tiện để trẻ khám phá.<br /> <br /> ­ Danh ngôn có câu “chuẩn bị tốt đã thành công một nửa”. Trước khi cho trẻ <br /> khám phá chúng ta cần chuẩn bị thật chu đáo về cả môi trường hoạt động, đồ dùng <br /> phương tiện…<br /> <br /> ­ Cho trẻ  khám phá gì? Khám phá vấn đề  đó cần chuẩn bị  những đồ  dùng,  <br /> phương tiện gì? Các câu hỏi gợi mở  cho trẻ  khám phá như  thế  nào để  phát huy <br /> được tính chủ động sang tạo của trẻ?<br /> <br /> ­ Môi trường hoạt động ở đâu? Trong lớp, ngoài trời hay một địa điểm tham <br /> quan nào đó như:  nhà văn hóa, nhà rông…<br /> <br /> ­ Các đồ dùng phương tiện cần chuẩn bị như: đối tượng thật, tranh ảnh, mô  <br /> hình, bang đĩa, video, nhạc…<br /> 9<br />  ­ Các phương tiện, đồ dùng phải có độ an toàn cao, phù hợp với chủ đề. Đồ <br /> dùng cấn sinh động, đẹp mắt để thu hút sự hứng thú tích cực của trẻ.<br /> <br />  Tạo cơ hội cho trẻ tự khám phá và trải nghiệm.<br /> <br /> Trẻ  có thể  học khoa học tốt nhất khi có cơ  hội khám phá và trải nghiệm. <br /> Trẻ  được khuyến khích quan sát sự  vật, được hỏi, được nêu ý kiến của mình về <br /> những gì trẻ  thấy trong môi trường sống. Từ  đó trẻ  ghi nhớ  lâu hơn những gì trẻ <br /> học được khi trẻ  tự  khám phá và trải nghiệm. Đồng thời rèn cho trẻ  các kỹ  năng  <br /> khám phá khoa học như: Kỹ năng quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…<br /> <br /> Ví dụ: Dạy trẻ khám phá về  chủ đề  “ Thế  giới thực vật” cho trẻ tìm hiểu  <br /> “quá trình phát triển của cây”. Cho trẻ trải nghiệm thực tế cuốc đất => gieo hạt =>  <br /> lấp đất => tưới nước hàng ngày => hạt nẩy mầm => phát triển thành cây. Khi được <br /> trải nghiệm trẻ sẽ tổng hợp được quá trình phát triển của cây. Lồng ghép giáo dục  <br /> trẻ chăm sóc, bảo vệ cây để bảo vệ môi trường sống.<br /> <br /> Trẻ tự mày mò khám phá những gì trẻ thích, trẻ hứng thú, trẻ nêu ý kiến của <br /> mình về những gì trẻ khám phá.<br /> <br /> Ví dụ: Chủ đề  “Thế giới động vật” trẻ  khám phá về  con gà trống. Cho trẻ <br /> xem một doạn Clip về con gà trống và hoạt động của nó. Sau đó đặt câu hỏi để trẻ <br /> có cơ hội bày tỏ ý kiến của mình. Hỏi trẻ vừa quan sát con vật gì? Tại sao trẻ biết  <br /> đó là con gà trống? Con gà trống có lợi ích gì đối với con người? Trẻ sẽ dựa vào các  <br /> đặc điểm chi tiết của con gà trống như là: có đuôi dài, có mào đỏ và một đặc điểm <br /> nỏi bật nữa đó là gà trống gáy gọi người thức dậy. Như vậy ta rèn được cho trẻ kỹ <br /> năng quan sát, quan sát từ cái tổng thể đến các chi tiết nhỏ.<br /> <br />  Hoạt động ngoài trời.<br /> <br />   Thời gian hoạt động ngoài là thơi gian trẻ  được quan sát thực tế  nhiều  <br /> nhất, trẻ  có thế  tham quan vườn hoa, vườn rau của bé, bầu trời, cây cối, các đồ <br /> chơi ngoài trời…<br /> <br /> Ví dụ: Khi học chủ  đề  “trường mầm non” cho trẻ  quan sát các đồ  chơi <br /> ngoài trời như xích đu, cầu trượt, các con thú nhún. Gợi ý cho trẻ  quan sát thật kỹ <br /> các đồ  chơi đó, sau khi trẻ  quan sát xong đặt cho trẻ  các câu hỏi gợi mở  để  trẻ <br /> 10<br /> được tự bày tỏ ý kiến của mình. Như là: các cháu quan sát được những gì? Xích đu  <br /> được làm bằng chất liệu gì? Xích đu được cấu tạo như thế nào? Điều gì sẽ xẩy ra <br /> khi day xích bị đứt? Cho trẻ trải nghiệm như vậy sẽ rèn được cho trẻ kỹ năng quan <br /> sát, phân tích, tổng hợp và ghi nhớ có chủ định.<br /> <br />  Hoạt động có chủ đích.<br /> <br />  Trong hoạt động có chủ đích trẻ  được nhận thức một cách có hệ thống, có  <br /> logic. Trong quá trình cho trẻ khám phá, giáo viên phải lựa chọn đối tượng cho trẻ <br /> quan sát (quan sát cái gì?). Lựa chọn câu hỏi theo trình tự  từ  gần đến xa, từ  đơn  <br /> giản đến phức tạp... Ví dụ: Cho trẻ quan sát “ quả” cần chuẩn bị đối tượng thực là <br /> gì?( tranh ảnh, quả thật...). Nếu là quả thật ta có thể cho trẻ trải nghiệm bằng cách: <br /> Nhìn, sờ, nếm, ngửi… Hệ thống câu hỏi như  thế  nào? Thiết kế  tiết dạy như  thế <br /> nào để  trẻ  hứng thú hoạt động, đông thời phát huy được tính tích cực, chủ  động,  <br /> sang tạo của trẻ? Chúng ta cần đan xen giữa hoạt động học và hoạt đồng chơi tránh <br /> sự nhàm chán khi trẻ khám phá.<br /> Ví dụ 1: Cho trẻ khám phá về các loại quả.  (Đối tượng: Quả thật)<br />  Hoạt động 1: Bé biết gì về các loại quả.<br /> ­ Trẻ hát “ quả”<br /> ­ Hỏi trẻ bài hát có tên là gì? <br /> ­ Bài hát nói về những loại quả nào?<br /> ­ Ngoài những quả đó ra còn những loại quả nào nữa?<br /> ­ Các loại quả có ích lợi gì đối với sức khỏe của con người?<br /> ­ Vậy để có sức khỏe tốt chúng ta phải làm gì?<br /> ­ Trước khi ăn chúng ta phải làm gì? Vỏ và hạt chúng ta bỏ ở đâu? Tại sao chúng ta <br /> phải bỏ vào thùng rác? Tại sao chúng ta phải bạo vệ môi trường?<br /> * Hoạt động 2:   Bé cùng khám phá.<br /> * Phân tích đàm thoại.<br /> ­ Trẻ  chọn quả  về nhóm để  thảo luận : Trẻ  thảo luận về  đặc điểm các loại quả, <br /> trẻ sờ, nếm. (Rèn kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp và làm việc theo nhóm)<br /> ­ Đại diện từng nhóm lên trình bày. (Phát triển ngôn ngữ  giao tiếp mạch lạc cho  <br /> trẻ)<br /> <br /> 11<br /> + Quả cam :<br /> ­ Quả  cam có hình dạng gì ? Khi sờ vào vỏ  cam như thế nào? Vỏ  cam có màu gì  ? <br /> Khi bóc vỏ  phía trong có gì ? Cam nhiều hạt hay ít hạt ? Khi nếm cam có vị  gì ? <br /> Cam cung cấp dinh dưỡng gì cho cơ thể ? Tại sao chúng ta cần ăn nhiều cam ?<br /> + Quả đu đủ, quả xoài  tương tự.<br /> ­ Lớp, tổ cá nhân gọi tên quả. (Phát triển ngôn ngữ cho trẻ)<br /> * Động tác chống mỏi. Trò chơi : Gieo hạt<br /> ­ Giáo dục trẻ : Hoa quả rất tốt cho sức khỏe của con người vì vậy các cháu phải  <br /> ăn nhiều hoa quả. Những trước khi ăn chúng ta phải làm gì  ?( Rửa hoa quả, rửa tay <br /> sạch sẽ)<br /> * Thi xem ai giỏi : so sánh<br /> ­ “Quả cam.”– “Quả đu đủ”.<br /> ­ Quả cam và quả đu đủ có điểm gì giống nhau ?<br /> + Giống : Đều là các loại quả, đều có nhiều hạt đều cung cấp vitamin giúp cơ thể <br /> khỏe mạnh.<br /> ­ Quả cam và quả đu đủ có đặc điểm gì khác nhau?<br /> + Khác : Quả cam hình tròn, vỏ màu xanh, sần sùi, có múi, có tép. Quả đu đủ dài, vỏ <br /> màu vàng, vỏ nhẵn, không có múi.<br /> ­ Quả đu đủ ­ Quả xoài.<br /> ­ Quả đu đủ và quả xoài có điểm gì giống nhau ?<br /> + Giống : Đều là các loại quả, đều có hình dạng dài, vỏ  nhẵn, khi chín vỏ  màu  <br /> vàng, đều cung cấp vitamin giúp cơ thể khỏe mạnh.<br /> ­ Quả đu đủ và quả xoài có đặc điểm gì khác nhau ?<br /> + Khác : Quả đu đủ to, có nhiều hạt, quả xoài nhỏ, có một hạt…<br /> * Bé biết thêm điều gì?  <br /> ­ Chiếu cho trẻ xem hình ảnh một số quả. <br /> ­ Quả sầu riêng, quả mận, quả đào, quả chôm chôm…<br /> * Luyện tập cá nhân : Thi xem ai giỏi<br /> ­ Trẻ lên chọn quả mình thích, gọi tên quả đó. <br /> * Mở nhạc “Bầu và bí” trẻ đi lấy rổ.<br /> <br /> 12<br /> * Luyện tập cả lớp:  Bé nhanh tay, nhanh mắt. <br /> ­ Lấy tranh lôtô theo yêu cầu.<br /> * Hoạt động 3: Bé vui chơi.<br /> * Trò chơi: Chọn quả theo yêu cầu.<br /> + Chia trẻ thành 3 đội.<br /> + Khi chơi các đội phải đi qua đường dích dắc không chạm vào chướng ngại vật./.<br /> Ví dụ  2: Chủ  đề: các hiện tượng thiên nhiên. Cho trẻ  tìm hiểu về  “ nguồn <br /> nước và sự sống”. Cô có thể kể cho trẻ nghe câu chuyện:<br /> “Thỏ con hiếu thảo”<br /> Hai mẹ  con thỏ  Nâu sống với nhau vui vẻ  trong một ngôi nhà  ở  sâu trong  <br /> rừng. Một hôm thỏ mẹ bị ốm, thỏ mẹ khát nước và nhờ  thỏ  con lấy nước cho mẹ.  <br /> Thỏ con ngoan ngoãn cầm ly đi lấy nước cho mẹ. Khi thỏ con xuống bếp rót nước  <br /> thì trong ấm không còn giọt nước nào, thỏ con chạy ra giếng để múc nước vào nấu,  <br /> giếng cũng không còn nước. Thỏ con chạy vào nhà và bảo mẹ “Mẹ ơi! Mẹ chờ con  <br /> một chút con chạy đi lấy nước cho mẹ nước  ở nhà mình khô hết rồi”. Nói rồi thỏ  <br /> con chạy ra ao để  lấy nước, ao cũng khô hết nước, cây cối trên bờ  cũng khô héo  <br /> hết. Thỏ  con lại chạy ra hồ  lấy nước hồ cũng khô hết nước, thỏ  con tiếp tục ra  <br /> suối để  lấy nước nhưng suối cũng chẳng còn giọt nước nào. Thỏ  con thất thiểu  <br /> vừa khát, vừa mệt đi ra sông lấy nước, dòng sông cũng khô nứt nẻ. Thỏ  con quá  <br /> mệt nhưng vì thương mẹ chú vẫn cố gắng đi vào trong làng để xin một ít nước cho  <br /> mẹ uống. Chú đi đến một cái giếng khoan và thấy anh gà trống đang bơm nước chú  <br /> chạy đến và nói: “Anh gà trống ơi! Anh hãy cho em xin một ít nước về cho mẹ em  <br /> uống, mẹ em đang bị ốm”. Gà trống nhường cho thỏ con lấy nước trước. Lấy được  <br /> nước thỏ  con cảm  ơn gà trống rồi ra về. Chú vừa đi một đoạn thì trời bỗng đổ  <br /> mưa. Một trận mưa rào rất lớn. Vì sợ  mẹ  khát chú vẫn băng dưới mưa để  đưa  <br /> nước về cho mẹ. Chú đi qua dòng song, sông đã đầy nước, chú đi qua suối, qua hồ,  <br /> về tới ao nhà tất cả đều đã đầy ngập nước. Chú hăm hở chạy vào nhà thì thấy mẹ  <br /> đang đun  ấm nước trên bếp. Thì ra giếng nhà cũng đã đầy nước, cây cối trong  <br /> vườn đã xanh tươi trở  lại không còn héo úa nữa. Thỏ  con chạy đến ôm chầm lấy  <br /> mẹ. Thỏ mẹ rất cảm động trước lòng hiếu thảo của thỏ con.<br /> <br /> <br /> 13<br />  Khi kể  cho trẻ  nghe câu chuyện xong chúng ta có thể  đặt ra cho trẻ  một số <br /> câu  hỏi: Thỏ con là người như thế nào? Khi đi lấy nước cho mẹ thỏ đã đến những  <br /> đâu để  lấy?( Giếng, ao, hồ, sông, suối, nước ngầm, nước mưa. Qua đó trẻ  biết <br /> được một số  nguồn nước trong tự  nhiên). Điều gì sẽ  xẩy ra khi không có nước?<br /> (con người, cây cối và các loài vật sẽ chết). Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường chống <br /> lại sự biến đổi của khí hậu.<br />  Nhận thức bắt đầu từ cảm giác, xuất hiện khi sự vật, hiện tượng tác động  <br /> lên cơ quan cảm giác. Cơ sở sinh lý của nhận thức cảm tính là hoạt động cùng nhau  <br /> của các cơ  quan phân tích( Thị  giác, thính giác, xúc giác..) do vậy, càng nhiều giác  <br /> quan tham gia vào quá trình nhận thức thì biểu tượng càng chính xác, phong phú, rõ  <br /> ràng và có nội dung. Từ  đó cho thấy quá trình hướng dẫn trẻ  khám phá khoa học  <br /> cần sử dụng phương pháp trực quan. Trẻ cần có cơ hội quan sát, sờ mó, nghe, ngửi,  <br /> cảm nhận...<br />  Kinh nghiệm mà trẻ tích luỹ được về môi trường xung quanh không phải lúc  <br /> nào cũng đầy đủ và chính xác nên trẻ có thể không nhận được biểu tượng đúng về <br /> nó. Cho nên, cần phải bổ sung, làm chính xác, điều chỉnh biểu tượng của tre thông  <br /> qua lời nói. Do vậy, trong quá trình dạy trẻ  khám phá khoa học cần phối hợp giữa <br /> phương pháp trực quan và dùng lời.<br /> <br />  Hoạt động vui chơi.<br /> <br /> ­ Hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo là hoạt động vui chơi vì thế thời gian <br /> để trẻ vui chơi nhiều hơn. Đặc biệt một ngày trẻ được vui chơi ở hoạt động góc 90  <br /> phút. Trong thơi gian này trẻ  được hóa thân vào các vai chơi phản ánh những công  <br /> việc thực tế trong xã hội. Trẻ  được làm người lớn, được làm những công việc mà <br /> người lớn thường làm. Ví dụ: Trong chủ đề “Một số nghề” khi hoạt động góc trẻ <br /> sẽ được đóng vai các cô chú công nhận xây dựng, các bác bán hàng, bác sĩ, y tá… trẻ <br /> được nói lên tiếng nói của mình, đưa ra ý kiến của mình. Khi hóa thân vào vai chơi  <br /> trẻ sẽ biết được đặc điểm, sản phẩm…của nghề mà mình hóa thân vào, đây cũng là  <br /> một biện pháp giúp trẻ khám phá tốt môi trường xung quanh trẻ. <br /> <br />  Mọi lúc mọi nơi<br /> <br /> <br /> 14<br />  ­ Cho trẻ  khám phá mọi lúc mọi nơi như  giời chơi, giờ học, giờ  ăn, trước  <br /> luc trẻ đi ngủ… giúp trẻ củng cố lại những kiến thức mà trẻ đã học. Ví dụ: Khi cho  <br /> trẻ ăn chúng ta có thể cho trẻ khám phá cái tô, cái thìa. Đặc điểm của cái tô, cái thìa.  <br /> Cấu tạo như thế nào, chất liệu gì? Tô, thìa dùng để làm gì? Khi cho trẻ ngủ cho trẻ <br /> tìm hiểu về cái chiếu, cái nệm, cái gối? Cho trẻ khám về đặc điểm, công dụng của  <br /> chúng…<br /> <br />  Phối hợp với gia đình:<br /> <br /> ­ Một yếu tố  không thể  thiếu giúp trẻ  khám có hiệu quả  môi trường xung  <br /> quanh đó chính là sự  phối hợp với gia đình trẻ. Trao đổi với phụ  huynh về  khả <br /> năng, nhu cầu, hứng thú của từng cháu.<br /> ­ Phụ huynh về nhà có thể giúp trẻ củng cố lại những kiến thức mà cô giáo <br /> dạy cháu trên lớp, giúp các cháu nhớ lâu hơn.<br /> ­ Cung cấp một số  nguyên vật liệu sẵn có mà gia đình không sử  dụng nữa <br /> nư: chai, lo, hộp caston để cô làm đồ dùng dạy học.<br /> <br /> c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> <br /> ­ Sự quan tâm chỉ đạo của Phòng GD & ĐT và Ban giám hiệu nhà trường đã <br /> tổ chức các buổi chuyên đề, thao giảng, dự giờ để bồi dưỡng chuyên môn cho giáo  <br /> viên.<br /> <br /> ­ Giáo viên nhiệt tình, nhẹ  nhàng, khéo léo, có kiến thức, có kỹ  năng, có tác <br /> phong sư phạm tốt để thu hút, hấp dẫn trẻ hoạt động.<br /> <br /> ­ Môi trường để trẻ hoạt động và khám phá.<br /> <br /> ­ Đồ dùng, phương tiện phục vụ cho các hoạt động.<br /> <br /> ­ Sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh học sinh.<br /> <br /> d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp<br /> <br /> ­ Các giải pháp, biện pháp có mối liên quan chặt chẽ  với nhau, bổ  trợ  cho  <br /> nhau, khi áp dụng vào dạy trẻ giúp trẻ  lĩnh hội kiến lức một cách có hệ  thống, có  <br /> logic, kết quả mà trẻ nhận được đạt cao hơn.<br /> <br /> e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> 15<br />  ­ Kết quả khảo nghiệm:<br /> <br /> Bảng kết quả khảo nghiệm (cuối học kỳ I)<br /> Kết qua sau khi áp  Tỉ lệ<br /> Nội dung<br /> dụng đề tài (%)<br /> Kỹ năng làm việc theo nhóm 25/34 73,5%<br /> Khẳ năng quan sát 29/34 85,3%<br /> Khẳ năng phân tích 27/34 79,4%<br /> Khẳ năng so sánh 26/34 76,5%<br /> Khả năng tổng hợp 25/34 73,5%<br /> Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu là tìm ra một số giải pháp, biện pháp <br /> giúp trẻ khám phá có hiệu quả môi trường xung quanh. Trẻ hứng thú tham gia hoạt <br /> động,  nắm được một số kiến thức bổ ích , hiểu biết thêm về thế giới xung quanh,  <br /> rèn cho trẻ một số kỹ năng cơ bản để khám phá thế giới xung quanh.<br /> <br /> Giúp giáo viên có thêm một số kinh nghiệm hữu ích về  phương pháp giảng  <br /> dạy hoạt động khám phá khoa học cũng như các hoạt động học khác.<br /> <br /> II.4. Kết quả  thu được qua khảo nghiệm, giá trị  khoa học của vấn đề <br /> nghiên cứu.<br /> <br /> Sau thời gian áp dụng đề tài mà mình đá nghiên cứu vào thực tế lớp mình tôi  <br /> nhận thấy trẻ lớp tôi đạt được một số kết quả đáng kể:<br /> <br /> ­ Trẻ hứng thú hoạt động tích cực, chủ động trong học tập.<br /> <br /> ­ Có kiến thức và hiểu biết về thế giới xung quanh.<br /> <br /> ­ Có kỹ năng khám phá và thử nghiệm.<br /> <br /> ­ Có kỹ năng tư duy logic.<br /> ­ Có kỹ năng quan sát, kỹ năng sử dụng phối hợp các giác quan.<br /> ­ Có kỹ năng so sánh, phân tích, tổng hợp và có kỹ năng giáo tiếp.<br /> ­ Khi kết quả trên trẻ đạt cao bản thân tôi cảm thấy yêu nghề hơn, tự tin và <br /> có nhiều sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen các hình thức cũng như <br /> lồng ghép trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng những cái mới lạ  vào các  <br /> hoạt động để các cháu hứng thú, hoạt động tich cực và đạt kết quả cao.<br /> <br /> <br /> <br /> 16<br />  ­ Phụ huynh tin tưởng và phối hợp tốt với giáo viên trong công tác chăm sóc  <br /> giáo dục trẻ.<br /> <br /> III. Phần kết luận, kiến nghị<br /> <br /> III.1. Kết luận<br /> <br /> Để  trẻ  khám phá có hiệu quả  môi trường xung quanh chúng ta cần tạo cho <br /> trẻ  cơ  hội trải nghiệm, khám phá, tự  mày mò, tìm tòi, học hỏi theo cách riêng của <br /> trẻ. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, không áp đặt trẻ, trẻ  được khuyến khích quan  <br /> sát sự  vật, được hỏi, được nêu ý kiến của mình về  những gì trẻ  thấy trong môi <br /> trường sống<br /> <br /> Giáo viên nhiệt tình, nhẹ  nhàng, khéo léo, có kiến thức, có kỹ  năng, có tác  <br /> phong sư phạm tốt để thu hút, hấp dẫn trẻ hoạt động.<br /> <br /> Môi trường để trẻ hoạt động và khám phá phải đảm bảo an toàn.<br /> <br /> Tạo tình cảm gần gũi giữa cô và cháu, nắm bắt tâm lý, trình độ và cá tính của <br /> từng trẻ, kiên nhẫn, nhẹ nhàng giúp trẻ “Chơi mà học, học mà chơi”.<br /> Tận dụng mọi nguyên vật liệu đơn giản để  làm nhiều học cụ, đồ  dùng, đồ <br /> chơi và cho trẻ học ở mọi lúc mọi nơi.<br /> Thường xuyên trao đổi với phụ huynh, tạo sự gần gũi, tạo niềm tin, và thống  <br /> nhất trong việc  giáo dục trẻ.<br /> III.2. Kiến nghị<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />  NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> <br /> ...<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> …………………………………………………………………………………<br /> <br /> CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 18<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> <br /> STT Tên tài liệu Tác giả<br /> 1 ­ Sách  Tâm Lý Học Đại Cương  GS_TS Nguyễn Quang  <br /> Uẩn do NXB Đại Học  <br /> Sư Phạm phát hành<br /> 2 ­ Chương trình giáo dục mầm non NXB Giáo dục phát <br /> hành<br /> 3 ­ Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ từ 5­6 tuổi Trần Thị Trọng<br /> Phạm Thị Sửu<br /> 4 ­ Bồi dưỡng thường xuyên<br /> <br /> <br /> 5 ­ Phương pháp phát triển nhận thức. Trung tâm nghiên cứu <br /> giáo dục Mầm non.<br /> 6 Sách Tâm Lý Học Trẻ Em Lứa Tuổi Mầm Non  TS   Đinh   Thị   Tứ  <br /> và   PGS_TS   Phan  <br /> Trọng   Ngọ .   Do NXB  <br /> Giáo Dục phát hành.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 19<br />