Bài giảng Khoa học quản lý: Chương 8 - TS. Lê Hiếu Học

Môn học: Khoa học Quản lý<br /> <br /> Man<br /> age<br /> ment<br /> <br /> Chương 8<br /> Quản lý Chiến lược<br /> Câu hỏi ôn tập<br /> – Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến lược là gì?<br /> – Quản lý chiến lược là gì?<br /> – Các loại chiến lược nào được các tổ chức áp dụng?<br /> ế<br /> ổ<br /> – Chiến lược được xây dựng như thế nào?<br /> – Những vấn đề trong việc triển khai thực hiện chiến lược?<br /> <br /> Chương 8<br /> Quản lý chiến lược<br /> ế<br /> <br /> 1<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh<br /> chiến lược<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến lược<br /> Các khái niệm cơ bản về chiến lược<br /> <br /> Các khái niệm cơ bản về chiến lược<br /> <br /> – Lợi thế cạnh tranh bền vững thích ứng một cách kiên định với<br /> <br /> – Lợi thế cạnh tranh nghĩa là vận hành theo một cách thức<br /> <br /> thị trường và các áp lực môi trường tốt hơn đối thủ cạnh tranh<br /> <br /> thành công mà các đối thủ cạnh khó bắt chước được.<br /> <br /> – Ví dụ: Sony luôn giữ vị trí dẫn đầu của mình trong việc thiết kế<br /> <br /> • Tiếp cận tài nguyên thiên nhiên<br /> <br /> p<br /> g ệ<br /> phNm.<br /> sản phNm mới bằng việc đầu tư vào R&D và thiết kế sản p<br /> <br /> • Tiếp cận nhân công rẻ<br /> <br /> – Lợi thế cạnh tranh bền vững có thể đạt được bằng cách áp dụng<br /> <br /> • Tiếp cận nhân lực có kỹ năng và được đào tạo tay nghề cao<br /> <br /> các công nghệ được phát triển trong các ngành khác (IT)<br /> <br /> • Công nghệ mới: công nghệ sản xuất và sản phNm<br /> • Phương pháp quản lý hiện đại<br /> <br /> – Đạt và duy trì lợi thế cạnh tranh là một thách thức với ngay cả<br /> <br /> các công ty lớn.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến lược<br /> <br /> 4<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến lược<br /> Các khái niệm cơ bản về chiến lược<br /> – Chiến lược –<br /> <br /> Sự bền vững đạt được là nhờ:<br /> <br /> • Một bản kế hoạch hành động toàn diện đưa ra định hướng dài hạn và<br /> <br /> – Mở rộng chu kỳ sản xuất của doanh nghiệp<br /> <br /> hướng dẫn tận dụng các nguồn lực để đạt được các mục tiêu của tổ chức<br /> với lợi thế cạnh tranh bèn vững.<br /> <br /> – Duy trì mức độ đãi ngộ đúng mực<br /> y<br /> ộ<br /> gộ<br /> g ự<br /> <br /> – Mục tiêu chiến l<br /> i<br /> hiế lược – tập trung tất cả năng l của tổ chức vào<br /> ấ<br /> lực<br /> ổ h<br /> một mục tiêu thống nhất và hấp dẫn.<br /> <br /> – Tăng cường khả năng giải quyết vấn đề cho xã hội<br /> – Tăng cường khả năng bảo vệ các loài vật cho trái đất.<br /> <br /> • Coca-Cola: sản phNm Coke phải luôn “trong tầm tay với” của mọi<br /> người tiêu dùng trên toàn thế giới.<br /> <br /> 5<br /> <br /> Biên soạn: TS. Lê Hiếu Học - Khoa Kinh tế và Quản lý - Đại học Bách Khoa Hà Nội<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> Môn học: Khoa học Quản lý<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến lược<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến lược<br /> <br /> Mục tiêu của quản lý chiến lược<br /> <br /> Các khái niệm cơ bản về chiến lược<br /> <br /> – Xây dựng và thực hiện các chiến lược nhằm đạt được mục<br /> tiêu dài hạn và lợi thế cạnh tranh bền vững<br /> <br /> – Quản lý chiến lược –<br /> • Là quá trình xây dựng và thực hiện các chiến lược để đạt được các<br /> h<br /> d<br /> h hi<br /> hiế l<br /> đ đ<br /> <br /> • Quan điểm của Michael Porter:<br /> <br /> mục tiêu dài hạn và duy trì lợi thế cạnh tranh.<br /> <br /> – Quản lý chiến lược tạo ra lợi nhuận cao hơn mức trung bình<br /> cho các nhà đầu tư.<br /> <br /> 7<br /> <br /> Nền tảng của năng lực cạnh tranh chiến<br /> lược<br /> <br /> 8<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> <br /> Môi trường kinh doanh và lợi thế cạnh tranh<br /> – Độc quyền (monopoly)<br /> • Chỉ có một công ty và không có sự cạnh tranh<br /> • Tạo ra lợi thế cạnh tranh tuyệt đối<br /> – Oligopoly<br /> • Có một vài doanh nghiệp lớn, chiếm lĩnh thị trường<br /> • Lợi thế cạnh tranh lâu dài trong một phân khúc thị trường<br /> xác định<br /> – Hypercompetition (Cạnh tranh hoàn hảo)<br /> • Một vài doanh nghiệp cạnh tranh trực tiếp với nhau<br /> • Bất cứ lợi thế cạnh tranh nào cũng chỉ tạm thời.<br /> <br /> Xây dựng chiến lược<br /> – Quá trình tạo ra chiến lược<br /> – Bao hàm việc đánh giá các chiến lược, tổ chức và môi trường<br /> lược<br /> hiện thời để thiết lập các chiến lược mới và kế hoạch chiến<br /> lược có thể đem lại lợi thế cạnh tranh trong tương lai.<br /> <br /> 9<br /> <br /> Hình 8.1<br /> <br /> Quá trình quản lý chiến lược<br /> <br /> 10<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> <br /> Thực hiện chiến lược –<br /> đưa chiến lược vào hành động<br /> <br /> Xây dựng chiến lược –<br /> tạo ra các chiến lược<br /> <br /> Quá trình xây dựng chiến lược (Drucker)<br /> Xác định và<br /> phân tích<br /> thực trạng:<br /> • Sứ mệnh<br /> • Mục tiêu<br /> • Chiến lược<br /> <br /> Phân tích môi<br /> trường bên<br /> ngoài và bên<br /> trong:<br /> • Ngành và môi<br /> trường bên ngoài<br /> (cơ hội và nguye<br /> cơ)<br /> • Các nguồn lực<br /> và năng lực của<br /> tổ chức (điểm<br /> mạnh và điểm<br /> yếu)<br /> <br /> Điều chỉnh<br /> sứ mệnh và<br /> mục tiêu &<br /> lựa chọn<br /> các chiến<br /> lược mới:<br /> • Công ty<br /> • Lĩnh vực<br /> kinh doanh<br /> • Chức năng<br /> <br /> Thực hiện<br /> chiến lược:<br /> • Quản lý<br /> công ty<br /> • Hệ thống<br /> và thực tiễn<br /> quản lý<br /> • Lãnh đạo<br /> chiến lược<br /> <br /> Đánh giá<br /> kết quả:<br /> • Kiểm soát<br /> chiến lược<br /> • Làm mới lại<br /> quá trình<br /> quản lý chiến<br /> lược<br /> <br /> • Sứ mệnh kinh doanh của chúng ta là gì?<br /> • Khách hàng của chúng ta là ai?<br /> • Khách hàng quan tâm đến những giá trị nào?<br /> • Kết quả chúng ta đã từng đạt được là gì?<br /> • Kế hoạch của chúng ta sẽ thế nào?<br /> <br /> 11<br /> <br /> Biên soạn: TS. Lê Hiếu Học - Khoa Kinh tế và Quản lý - Đại học Bách Khoa Hà Nội<br /> <br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> Môn học: Khoa học Quản lý<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> Các nhiệm vụ cơ bản để thực hiện chiến lược<br /> <br /> Thực hiện chiến lược<br /> <br /> – Xác định sứ mệnh và mục tiêu của tổ chức<br /> <br /> – Quá trình phân bổ các nguồn lực và chuyển hóa các chiến<br /> lược thành hành động<br /> – Tất các các hệ thống tổ chức và quản lý phải được huy động<br /> để hỗ trợ việc hoàn thành các chiến lược.<br /> <br /> – Đánh giá kết quả hoạt động hiện tại trong tương quan với<br /> ệ<br /> ụ<br /> sứ mệnh vè mục tiêu<br /> – Thiết lập các kế hoạch chiến lược để đạt được mục đích<br /> và mục tiêu<br /> – Triển khai các kế hoạch chiến lược<br /> – Đánh giá kết quả; thay đổi các quá trình nếu cần thiết.<br /> <br /> 13<br /> <br /> Hình 8.2 Các bên liên đới bên ngoài và sứ<br /> mệnh của tổ chức<br /> Nhân viên<br /> Chúng tôi tôn trọng tính cá<br /> nhân của mỗi nhân viên,…<br /> tính sáng tạo và năng suất<br /> được khích lệ, đánh giá<br /> cao, và khen thưởng.<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> <br /> Cộng đồng<br /> Chúng tôi cam kết sẽ là<br /> các công dân luôn chăm<br /> sóc và hỗ trợ cho cộng<br /> đồng ở bất cứ nơi nào<br /> chúng tôi có mặt<br /> <br /> Phân tích sứ mệnh<br /> – Lý do về sự tồn tại của một tổ chức<br /> – Sứ mệnh tốt xác định rõ:<br /> • Khách hàng<br /> • Sản phNm/dịch vụ<br /> • Vị trí<br /> • Triết lý ngầm định<br /> <br /> Sứ mệnh<br /> Tạo ra giá trị cho những<br /> bên liên đới<br /> Cổ đông<br /> Chúng tôi nguyện<br /> thực hiện theo cách<br /> thức tốt nhất có thể<br /> đem lại suất đàu tư<br /> cao<br /> <br /> Khách hàng<br /> Chúng tôi cam kết<br /> cung cấp sản phẩm<br /> và dịch vụ mang giá<br /> trị tuyệt hảo.<br /> <br /> 14<br /> <br /> Nhà cung cấp<br /> Chúng tôi xem các<br /> nhà cung cấp là<br /> những đối tác cùng<br /> chia sẻ mục tiêu<br /> chất lượng cao nhất<br /> 15<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> <br /> 16<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> Phân tích mục tiêu<br /> – Các mục tiêu tác nghiệp định hướng các hoạt động đến<br /> các kết quả công việc cụ thể và chủ yếu.<br /> – Các mục tiêu tác nghiệp điển hình:<br /> • Lợi nhuận<br /> • Thị phần<br /> • N guồn nhân lực tài năng<br /> • Sức mạnh tài chính<br /> • Hiệu quả chi phí<br /> • Chất lượng sản phNm<br /> • Sáng chế<br /> • Trách nhiệm xã hội.<br /> <br /> Phân tích giá trị<br /> – Giá trị là những niềm tin về những gì phù hợp hoặc không<br /> phù hợp<br /> – Văn hóa tổ chức phản ảnh hệ thống giá trị nổi trội của tổ<br /> chức.<br /> <br /> 17<br /> <br /> Biên soạn: TS. Lê Hiếu Học - Khoa Kinh tế và Quản lý - Đại học Bách Khoa Hà Nội<br /> <br /> 18<br /> <br /> 3<br /> <br /> Môn học: Khoa học Quản lý<br /> <br /> Quản lý chiến lược tại TOYOTA<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> Phân tích các nguồn lực và năng lực của tổ chức<br /> – Đánh giá các điểm mạnh (Strengths) và điểm yếu<br /> (Weaknesses) của tổ chức trong phân tích SWOT<br /> – Xác định các năng lực cốt lõi:<br /> • Công nghệ<br /> • N guồn nhân lực<br /> ồ hâ l<br /> • Phương pháp sản xuất<br /> • Kỹ năng quản lý<br /> • Sức mạnh tài chính.<br /> <br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> Hình 8.3 Phân tích SWOT<br /> <br /> Quản lý chiến lược là gì?<br /> <br /> Đánh giá bên trong tổ<br /> chức<br /> Điểm yếu của chúng ta là<br /> gì?<br /> <br /> Điểm mạnh của chúng ta<br /> là gì?<br /> • Hiệu quả trong sản xuất?<br /> <br /> Phân tích ngành và môi trường bên ngoài<br /> – Đánh giá các cơ hội (Opportunities) và nguy cơ (Threats)<br /> trong phân tích SWOT<br /> – Đánh giá những điề kiện môi trường thực tế và tương lai:<br /> điều<br /> à<br /> • Môi trường vĩ mô<br /> • Môi trường ngành.<br /> <br /> • Lao động có tay nghề?<br /> • Thị phần tốt?<br /> • Huy động vốn mạnh?<br /> • Uy tín rất tốt?<br /> <br /> • Thiết bị lạc hậu?<br /> • R&D không phù hợp?<br /> • Công nghệ lạc hậu?<br /> • Quản lý yếu kém?<br /> • Thất bại trong các kế hoạch trước?<br /> <br /> Phân tích SWOT<br /> <br /> Cơ hội nào dành cho chúng<br /> ta?<br /> <br /> 21<br /> <br /> Hình 8.4 Mô hình 5 áp lực ảnh hưởng đến cạnh<br /> tranh trong ngành của M. Porter<br /> <br /> Nguy cơ nào đang chờ đón<br /> chúng ta?<br /> <br /> •Thị trường mới có thể tiếp cận?<br /> • Nền kinh tế mạnh?<br /> • Đối thủ cạnh tranh yếu?<br /> • Công nghệ đang phát triển?<br /> • Tăng trưởng cụa thị trường hiện thời?<br /> <br /> • Đối thủ cạnh tranh mới?<br /> • Khan hiếm nguồn lực?<br /> • Khẩu vị của thị trường thay đổi?<br /> • Luật lệ mới?<br /> •Sản phẩm thay thế?<br /> <br /> Đánh giá môi trường<br /> bên ngoài<br /> <br /> 22<br /> <br /> Phân loại chiến lược<br /> <br /> Đối thủ mới<br /> <br /> Theo cấp độ<br /> – Chiến lược công ty đưa ra định hướng dài hạn cho toàn bộ<br /> doanh nghiệp.<br /> <br /> Nguy cơ từ đối thủ<br /> cạnh tranh tiềm năng<br /> <br /> • Chúng ta nên cạnh tranh ở thị trường và lĩnh vực nào?<br /> Nhà cung cấp<br /> Lợi thế đàm phàn<br /> của nhà cung cấp<br /> <br /> Cạnh tranh trong ngành<br /> Cạnh tranh giữa các công ty<br /> đang hoạt động trong ngành<br /> <br /> – Chiến lược bộ phận xây dựng định hướng chiến lược cho<br /> một bộ phận hoặc đơn vị kinh doanh.<br /> <br /> Khách hàng<br /> Lợi thế đàm phán<br /> của khách hàng<br /> <br /> • Mô tả mục tiêu chiến lược để cạnh tranh trong một ngành hoặc thị<br /> trường cụ thể<br /> • Chúng ta sẽ cạnh tranh như thế nào trong ngành hoặc thị trường này?<br /> • Lựa chọn hỗn hợp sản phNm, thiết bị, vị trí, công nghệ mới v.v.<br /> <br /> Sản phẩm thay thế<br /> <br /> – Chiến lược chức năng hướng dẫn các hoạt động trong một<br /> lĩnh vực tác nghiệp cụ thể.<br /> <br /> Nguy cơ từ hàng hóa và<br /> dịch vụ thay thế<br /> 23<br /> <br /> Biên soạn: TS. Lê Hiếu Học - Khoa Kinh tế và Quản lý - Đại học Bách Khoa Hà Nội<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br /> Môn học: Khoa học Quản lý<br /> <br /> Hình 8.6 Các cấp chiến lược trong tổ chức<br /> Chiến lược cấp<br /> công ty –<br /> Chúng ta sẽ<br /> hoạt động<br /> Chiến lược chức trong lĩnh vực<br /> năng – Cách thức nào?<br /> hỗ trợ từng chiến<br /> g<br /> lược kinh doanh<br /> ở mức độ tốt<br /> BỘ PHẬN 1<br /> nhất<br /> <br /> NGHIÊN CỨU VÀ<br /> TRIỂN KHAI<br /> <br /> Chiến lược<br /> cấp bộ phận Chúng ta sẽ<br /> cạnh tranh<br /> như thế nào<br /> trong từng<br /> lĩnh vực<br /> <br /> CÔNG TY<br /> <br /> BỘ PHẬN 2<br /> <br /> NGUỒN NHÂN<br /> LỰC<br /> <br /> BỘ PHẬN 3<br /> <br /> SẢN XUẤT/<br /> CHẾ TẠO<br /> <br /> Phân loại chiến lược<br /> Chiến lược tăng trưởng và đa dạng hóa<br /> – Chiến lược tăng trưởng tìm kiếm sự mở rộng các hoạt động<br /> hiện thời.<br /> – Chiến lược tập trung: mở rộng được thực hiện trong cùng một<br /> tr ng:<br /> lĩnh vực kinh doanh.<br /> – Chiến lược đa dạng hóa: tăng trưởng có được nhờ việc mua lại<br /> hoặc đầu tư vào những lĩnh vực kinh doanh mới và khác biệt.<br /> <br /> MARKETING<br /> <br /> 25<br /> <br /> Phân loại chiến lược<br /> <br /> 26<br /> <br /> Phân loại chiến lược<br /> <br /> Chiến lược tái cấu trúc và loại bỏ<br /> – Đóng cửa/bán tháo – hoạt động ngừng do bán tài sản hoặc<br /> phá sản<br /> – Tái cấu trúc – tha đổi về qui mô và/hoặc một phần các hoạt<br /> cấ<br /> thay<br /> ềq i<br /> à/hoặc<br /> động để đạt được hiệu năng và cải tiến hiệu quả<br /> – Loại bỏ - bán đi một vài bộ phận của tổ chức để tập trung vào<br /> những năng lực cốt lõi (N OKIA).<br /> <br /> Chiến lược hợp tác<br /> – Các liên kết chiến lược – hai tổ chức (hoặc nhiều hơn) hợp<br /> tác với nhau để theo đuổi các lợi ích chung<br /> – Các hình thức liên kết chiến lược:<br /> • Liên kết gia công cung ứng (outsourcing)<br /> • Liên kết nhà cung cấp (supplier alliances)<br /> • Liên kết phân phối (distribution alliances).<br /> <br /> 27<br /> <br /> Phân loại chiến lược<br /> <br /> 28<br /> <br /> Cách thức xây dựng chiến lược<br /> Cơ hội đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững<br /> – Chi phí và chất lượng – chú trọng vào hiệu suất hoạt động<br /> và/hoặc chất lượng sản phNm hoặc dịch vụ<br /> <br /> Chiến lược kinh doanh điện tử<br /> – Sử dụng Internet một cách chiến lược để đạt được lợi thế<br /> cạnh tranh<br /> – Các chiến lược kinh doanh điện tử phổ biến:<br /> • Chiến lược Business-to-business (B2B)<br /> • Chiến lược Business-to-customer (B2C)<br /> <br /> – Tri thức và tốc độ – tập trung vào sáng chế và tốc độ đưa ra thị<br /> g<br /> g<br /> trường ý tưởng mới<br /> – Rào cản gia nhập – tạo ra một pháo đài thị trường ngăn ngừa<br /> sự gia nhập của các đối thủ khác<br /> – Nguồn lực tài chính – đầu tư và/hoặc mất đi tính bền vững mà<br /> đối thủ cạnh tranh không thể tiếp cận<br /> • Coca Cola giảm giá tại Việt N am<br /> 29<br /> <br /> Biên soạn: TS. Lê Hiếu Học - Khoa Kinh tế và Quản lý - Đại học Bách Khoa Hà Nội<br /> <br /> 30<br /> <br /> 5<br /> <br />