Đề án Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT" là phân tích cấu trúc và mô hình văn hoá doanh nghiệp của Tổ chức giáo dục FPT, xác định thực trạng của văn hoá doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện văn hoá doanh nghiệp của Tổ chức giáo dục FPT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐỖ THỊ THANH TUYẾN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA TỔ CHỨC GIÁO DỤC FPT ĐỀ ÁN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2025
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐỖ THỊ THANH TUYẾN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA TỔ CHỨC GIÁO DỤC FPT Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8340101 ĐỀ ÁN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Vũ Thắng XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ XÁC NHẠN CỦA CTHĐ CHẤM HƯỚNG DẪN ĐỀ ÁN TS. Phạm Vũ Thắng PGS.TS Nguyễn Thu Hà Hà Nội – 2025
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án “Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn của TS. Phạm Vũ Thắng. Các tài liệu sử dụng trong đề án đảm bảo trích dẫn đúng quy định. Các số liệu sơ cấp và thứ cấp trong đề án là trung thực. Kết quả của đề án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Tác giả đề án Học viên Đỗ Thị Thanh Tuyến
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hoàn thành đề án “Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT”, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ rất lớn từ TS. Phạm Vũ Thắng, người đã luôn quan tâm, trách nhiệm và nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên tác giả trong quá trình thực hiện nghiên cứu của mình. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Phạm Vũ Thắng. Tác giả cũng xin cảm ơn các thầy, cô trong Viện Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, và ban giám hiệu Trường Đại học FPT, cán bộ nhân viên Trường Đại học FPT đã giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu đề án của mình. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC Trang DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ........................................................i DANH MỤC BẢNG ...................................................................................................ii DANH MỤC HÌNH ẢNH ........................................................................................ iii PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP .......................................................................................... 6 1.1. Tổng quan tài liệu.................................................................................................6 1.1.1. Tổng quan tài liệu nước ngoài ..................................................................... 6 1.1.2. Tổng quan tài liệu trong nước ..................................................................... 8 1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu ......................................................................... 10 1.2. Cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp .............................................................11 1.2.1. Khái niệm văn hóa ................................................................................... 11 1.2.2. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp .............................................................. 12 1.2.3. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp ............................................................. 13 1.2.4. Các yếu tố tác động đến văn hóa doanh nghiệp .......................................... 15 1.3. Các mô hình nghiên cứu về văn hóa và văn hóa doanh nghiệp .........................17 1.3.1. Mô hình văn hóa đa chiều của Hofstede .................................................... 17 1.3.2. Mô hình nghiên cứu của Cameron & Quinn .............................................. 19 1.3.3. Mô hình DOCS của Denison .................................................................... 21 1.3.4. Mô hình ba cấp độ văn hóa doanh nghiệp của Edgar H.Schein ................... 25 TIỂU KẾT CHƯƠNG I ............................................................................................29 CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................... 30 2.1. Quy trình nghiên cứu .........................................................................................30 2.2. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu ..............................................................32 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ................................................................... 32 2.2.2. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu..................................................... 40
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................................43 CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI TỔ CHỨC GIÁO DỤC FPT ...................................................................................................................................... 44 3.1. Tổng quan thị trường dịch vụ giáo dục tại Việt Nam ........................................44 3.2. Giới thiệu chung về Tổ chức Giáo dục FPT ......................................................45 3.2.1. Thông tin chung ....................................................................................... 45 3.2.2. Quá trình hình thành và phát triển ............................................................. 45 3.2.3. Lĩnh vực kinh doanh ................................................................................ 47 3.3. Thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT ..........................49 3.3.1. Thống kê mô tả mẫu khảo sát ................................................................... 49 3.3.2. Phân tích cấu trúc văn hóa doanh nghiệp ................................................... 54 3.3.3. Phân tích mô hình văn hóa doanh nghiệp................................................... 63 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................75 CHƯƠNG 4. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA TỔ CHỨC GIÁO DỤC FPT TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU................................ 76 4.1. Hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp gắn liền với bảo tồn, kiến tạo các giá trị văn hóa dân tộc Việt ........................................................................................................76 4.2. Phát huy sức mạnh “năng lực động” từ văn hóa doanh nghiệp nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh của Tổ chức Giáo dục FPT ................................................................77 TIỂU KẾT CHƯƠNG 4............................................................................................80 PHẦN KẾT LUẬN ................................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 83 PHỤ LỤC .................................................................................................................... 1
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Tiếng Việt 1 DOCS Mô hình Khảo sát văn hóa doanh nghiệp của Denison 2 IDV Chủ nghĩa cá nhân 3 MAS Nam tính 4 PDI Khoảng cách quyền lực 5 TLO Tầm nhìn dài hạn 6 UAI Tính phản ước lệ 7 UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc i
DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Các loại hình lễ nghi trong tổ chức ...........................................................26 Bảng 2.1. Thang đo định hướng chiến lược ..............................................................34 Bảng 2.2. Thang đo hệ thống mục tiêu .....................................................................34 Bảng 2.3. Thang đo tầm nhìn ....................................................................................35 Bảng 2.4. Thang đo đổi mới ......................................................................................35 Bảng 2.5. Thang đo định hướng khách hàng ............................................................36 Bảng 2.6. Thang đo tổ chức học tập..........................................................................36 Bảng 2.7. Thang đo phân quyền................................................................................37 Bảng 2.8. Thang đo định hướng nhóm......................................................................37 Bảng 2.9. Thang đo phát triển năng lực ....................................................................38 Bảng 2.10. Thang đo giá trị cốt lõi............................................................................38 Bảng 2.11. Thang đo đồng thuận ..............................................................................39 Bảng 2.12. Thang đo hợp tác và hội nhập.................................................................39 Bảng 3.1. Thống kê mô tả mẫu khảo sát theo giới tính ............................................49 Bảng 3.2. Thống kê mô tả mẫu khảo sát theo độ tuổi ...............................................50 Bảng 3.3. Thống kê mô tả mẫu khảo sát theo trình độ học vấn ................................51 Bảng 3.4. Thống kê mô tả mẫu khảo sát theo thâm niên công tác ............................52 Bảng 3.5. Thống kê mô tả mẫu khảo sát theo vị trí công tác ....................................53 ii
DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1. Mô hình nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp của Denison .........................21 Hình 2.1. Quy trình nghiên cứu ................................................................................30 Hình 3.1. Logo Tổ chức Giáo dục FPT .....................................................................45 Hình 3.2. Quá trình hình thành và phát triển của doanh nghiệp ...............................46 Hình 3.3. Khuân viên trường Đại học FPT cơ sở Hồ Chí Minh ...............................54 Hình 3.4. Đồng phục tại Tổ chức Giáo dục FPT ......................................................57 Hình 3.5. Nhóm ngầm định thứ nhất tại Tổ chức Giáo dục FPT ..............................62 Hình 3.6. Nhóm giá trị ngầm định thứ hai tại Tổ chức Giáo dục FPT .....................63 Hình 3.7. Văn hóa doanh nghiệp tại Tổ chức Giáo dục FPT theo mô hình DOCS .64 Hình 3.8. Phân tích văn hóa doanh nghiệp theo đường kẻ ngang của mô hình DOCS 65 Hình 3.9. Phân tích văn hóa doanh nghiệp theo đường kẻ dọc của mô hình DOCS ....... 67 Hình 3.10. Phân tích văn hóa doanh nghiệp theo đường chéo thứ nhất ...................70 Hình 3.11. Phân tích văn hóa doanh nghiệp theo đường chéo thứ hai .....................72 iii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nhắc đến Văn hóa doanh nghiệp là nhắc đến tập hợp các giá trị, niềm tin, nguyên tắc và quy tắc ứng xử mà một tổ chức duy trì và phát triển trong quá trình hoạt động. Nó bao gồm các yếu tố như cách thức giao tiếp, quản lý nhân viên, cách ra quyết định, thái độ đối với khách hàng và trách nhiệm xã hội. Văn hóa doanh nghiệp tạo nên bản sắc riêng của tổ chức và ảnh hưởng đến hành vi, tinh thần làm việc của nhân viên, cũng như cách tổ chức tương tác với môi trường bên ngoài. Thực tế cho thấy, sau đại dịch COVID-19, hành vi con người đã thay đổi rõ rệt, đặc biệt là trong cách kết nối và làm việc. Sự chuyển đổi mạnh mẽ sang môi trường số khiến việc tương tác trực tuyến và làm việc từ xa trở thành tiêu chuẩn mới. Văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì kết nối và động lực cho nhân viên trong bối cảnh mới. Các giá trị cốt lõi như tính linh hoạt, sáng tạo và đoàn kết đã trở nên thiết yếu hơn khi các công ty phải thích nghi với môi trường làm việc từ xa. Theo McKinsey, hơn 50% người tiêu dùng đã tham gia các sự kiện văn hóa trực tuyến trong thời gian giãn cách, cho thấy văn hóa không chỉ gắn kết xã hội mà còn quan trọng trong việc giữ vững tinh thần nội bộ của doanh nghiệp Tại Việt Nam, văn hóa doanh nghiệp đã trở thành một yếu tố quyết định sự phát triển bền vững trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục và đào tạo. Sau đại dịch COVID-19, lĩnh vực này đã phải chuyển đổi mạnh mẽ sang hình thức học trực tuyến, buộc các tổ chức giáo dục phải nhanh chóng thích nghi với công nghệ số. Văn hóa doanh nghiệp trong các trường học và trung tâm đào tạo trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, giúp tạo ra sự linh hoạt, sáng tạo trong cách giảng dạy và quản lý. Tổ chức Giáo dục FPT (FPT Education) là một thành viên quan trọng của Tập đoàn FPT, mang trong mình sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ và quản lý. Kế thừa những giá trị văn hóa cốt lõi của FPT, FPT Education xây dựng một môi trường giáo dục sáng tạo, linh hoạt và không ngừng đổi mới, gắn liền với tinh thần "tôn trọng cá nhân" và "học hỏi không 1
ngừng" do người sáng lập Trương Gia Bình khởi xướng. Nổi bật nhất chính là văn hoá STCo được viết tắt từ chữ “Sáng tác Công ty”, là tên một tổ chức không có thật nhưng hiện hữu trong lòng mỗi thành viên FPT. Văn hóa STCo không chỉ thể hiện bằng những bài hát, thơ, kịch và các hình thức khác mag tính sáng tạo và hài hước mà còn thể hiện ở cách ứng xử giữa người với người trong FPT, một cách ứng xử chân thành, gắn bó thân thiết như ruột thịt. Thông qua văn hóa STCo, người FPT hiểu nhau và xích lại gần nhau hơn. Những giá trị này không chỉ giúp sinh viên phát triển về kiến thức chuyên môn mà còn khơi gợi tinh thần tiên phong, dám nghĩ dám làm – nét văn hóa đặc trưng của FPT từ những ngày đầu thành lập. FPT Education thừa hưởng tầm nhìn rộng mở của tập đoàn trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào giáo dục, góp phần xây dựng lực lượng lao động có khả năng hội nhập và cạnh tranh toàn cầu. Từ phân tích trên, tác giả quyết định tìm hiểu và lựa chọn đề tài “Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT” làm đề tài nghiên cứu đề án của mình, với mong muốn phân tích cấu trúc, đánh giá kỹ lưỡng thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại tổ chức. Đây là nền tảng quan trọng cho việc đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện bản sắc văn hoá FPT Education cũng như củng cố lợi thế cạnh tranh bền vững cho tổ chức. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề án là phân tích cấu trúc và mô hình văn hoá doanh nghiệp của Tổ chức giáo dục FPT, xác định thực trạng của văn hoá doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện văn hoá doanh nghiệp của Tổ chức giáo dục FPT. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nhằm đạt được mục đích nghiên cứu, đề án tiến hành giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu sau: 2
Thứ nhất, tổng quan tài liệu và hệ thống hóa lý luận về văn hóa, văn hóa doanh nghiệp và các mô hình nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp Thứ 2, phân tích cấu trúc văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT Thứ 3, đánh giá văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT Thứ 4, đề xuất giải pháp nhằm củng cố và hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu + Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT. + Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Phân tích cấu trúc và mô hình của văn hoá doanh nghiệp tại Tổ chức giáo dục FPT, xác định thực trạng của văn hoá doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện văn hoá doanh nghiệp của Tổ chức giáo dục FPT. - Phạm vi về không gian: Đề án được thực hiện tại Tổ chức Giáo dục FPT. - Phạm vi về thời gian: Đề án được thực hiện từ ngày 20 tháng 04 năm 2024 đến ngày 15 tháng 10 năm 2024. 4. Đóng góp của nghiên cứu 4.1. Về mặt lý luận Thứ nhất, đề án tổng quan được tình hình nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp với các đề tài nghiên cứu của các tác giả trong nước và quốc tế. Từ đó, xác định khoảng trống nghiên cứu. Thứ hai, đề án đã trình bày các cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp bao gồm: Khái niệm văn hóa, khái niệm văn hóa doanh nghiệp, vai trò của văn hóa doanh nghiệp, các yếu tố tác động đến văn hóa doanh nghiệp và các mô hình nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp. 3
4.2. Về mặt thực tiễn Thứ nhất, dựa trên mô hình ba cấp độ văn hóa doanh nghiệp của Edgar H. Schein và mô hình DOCS của Denison, tác giả thực hiện phân tích về thực trạng cấu trúc và mô hình văn hóa doanh nghiệp tại Tổ chức Giáo dục FPT. Thứ hai, tác giả đề xuất các định hướng nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT trong bối cảnh toàn cầu phù hợp với đặc thù doanh nghiệp và xu thế hội nhập của nước ta hiện nay. 5. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp phân tích – tổng hợp lý thuyết Phân tích - tổng hợp lý thuyết bao gồm việc thu thập, tổng hợp, phân tích, đánh giá các kết quả nghiên cứu đi trước. Đồng thời xem xét và kế thừa có chọn lọc, vận dụng vào đề tài đề án của mình một cách có hiệu quả. Từ việc thực hiện phương pháp phân tích - tổng hợp lý thuyết, tác giả đánh giá được tổng quan các tài liệu và tình hình nghiên cứu về các khía cạnh: Phương thức nghiên cứu, cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu và một số kết quả đạt được,… + Phương pháp nghiên cứu định tính Nghiên cứu định tính được vận dụng trong đề án với mục đích xây dựng thang đo mô hình văn hóa doanh nghiệp theo Denison. Tác giả cũng thực hiện phân tích các tài liệu về văn hóa doanh nghiệp tại Tổ chức Giáo dục FPT như cuốn sách “FPT Bí lục” để phân tích về cấu trúc văn hóa doanh nghiệp theo Mô hình ba cấp độ văn hóa doanh nghiệp của Edgar H. Schein. + Phương pháp nghiên cứu định lượng Để củng cố tính đúng đắn, rõ ràng của những phân tích về văn hóa doanh nghiệp của công ty, tác giả thực hiện lượng hóa những thông tin và số liệu. Đặc biệt về việc phân tích Mô hình văn hóa doanh nghiệp theo DOCS, tác giả cũng so sánh giữa các giá trị thể hiện nhiều khía cạnh trong văn hóa doanh nghiệp. Những số liệu được thu thập, tính toán rõ ràng là cơ sở vô cùng vững chắc cho việc phân tích cũng như định hướng phát triển văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT. 4
6. Kết cấu đề án Ngoài các phần như mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, đề án được kết cấu thành 04 chương với nội dung chính như dưới đây: Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp Chương 2. Phương pháp nghiên cứu Chương 3. Thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT Chương 4. Giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT 5
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tài liệu 1.1.1. Tổng quan tài liệu nước ngoài Akhigbe & Osita-Ejikeme (2021) nghiên cứu về đề tài “Corporate Culture and Employee Engagement of Insurance Firms in Rivers State, Nigeria” nhằm điều tra về mối quan hệ giữa văn hóa doanh nghiệp và tính trung thành của nhân viên trong các doanh nghiệp bảo hiểm tại bang Rivers, Nigeria. Đề tài sử dụng phương thức khảo sát cắt ngang (Cross-sectional survey), thu thập thông tin với cỡ mẫu là 147 nhân viên tại 10 công ty. Bên cạnh đó, để đảm bảo chất lượng dữ liệu đầu vào, các tác giả đã áp dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên theo hệ thống (Systematic sampling). Kết quả nghiên cứu cho thấy các loại hình văn hóa doanh nghiệp (văn hóa hỗ trợ và văn hóa tham gia) có tác động đáng kể đến sự gắn kết của nhân viên (tính năng động và sự cống hiến). Đồng thời, nghiên cứu cũng khẳng định văn hóa doanh nghiệp ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý nhân viên và giúp họ gắn bó hơn với môi trường làm việc. Kenny (2017) với đề tài “Re-empowering academics in a corporate culture: an exploration of workload and performativity in a university” đã khám phá mối quan hệ giữa việc phân bổ khối lượng công việc học thuật và các chính sách quản lý hiệu suất trong văn hóa doanh nghiệp tại trường đại học. Đề tài đã khẳng định những phương thức cải cách trong quản lý nhân sự tại các trường đại học đã giúp thúc đẩy hiệu quả nghiệp vụ quản trị cũng như gia tăng năng suất trong giảng dạy và nghiên cứu. Tuy nhiên, điều này cũng đặt lên áp lực cho khối giảng viên về hiệu quả hoạt động, đặc biệt là trách nhiệm giải trình. Nghiên cứu cho rằng văn hóa quản lý mới ở các trường đại học đang trở thành chuẩn mực nhưng cách tiếp cận lệch lạc của các doanh nghiệp đã làm giảm thiểu nghiêm trọng quyền lực của các giảng viên trong tổ chức, đồng thời gây tác động tiêu cực đến hiệu suất làm việc của họ. Từ đó, các tác giả đưa ra kết luận rằng cần có một mối quan hệ quyền lực cân bằng hơn trong đó các giảng viên có tầm ảnh hưởng lớn hơn đến các quy trình quan trọng kiểm soát công 6
việc của họ để họ có thể duy trì các khía cạnh tự quản lý của công việc học tập, nghiên cứu và động lực nội tại thúc đẩy sự nghiệp. Goy và cộng sự (2022) thực hiện đề tài nghiên cứu “Research of students’ ideas about the actual and expected image of university corporate culture”. Đề tài được thực hiện với mục đích chứng minh lý thuyết quan niệm của sinh viên về hình ảnh văn hóa doanh nghiệp tại trường đại học trong kỳ vọng và thực tế. Các tác giả sử dụng khung lý thuyết của Constantine (1993) về bốn loại mô hình tổ chức, bao gồm: (1) Văn hóa đóng, (2) Văn hóa mở, (3) Văn hóa ngẫu nhiên và (4) Văn hóa đồng bộ. Trước hết, nghiên cứu khẳng định giá trị khoa học của việc nghiên cứu về hình ảnh văn hóa doanh nghiệp tại trường đại học trong kỳ vọng và thực tế. Kết quả nghiên cứu cho thấy trên thực tế, mô hình văn hóa đóng với những đặc tính truyền thống và coi trọng cấp bậc đang được áp dụng, là hình ảnh thực tế về văn hóa doanh nghiệp của trường. Tuy nhiên, sinh viên mong đợi nhiều hơn về một văn hóa doanh nghiệp của trường đại học theo mô hình mở, đề cao tính thích nghi và hợp tác toàn diện. Đề tài “Utilizing Educational Corporate Culture to Create a Quality School” của Osborne (1992) đã trình bày các chiến lược nhằm tận dụng văn hóa doanh nghiệp trong việc tạo ra một trường học chất lượng tốt. Trong khuôn khổ đề tài, tác giả khẳng định hệ thống niềm tin ngầm định trong văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò vô cùng quan trọng trong toàn bộ quá trình xây dựng và thực thi chiến lược. Chiến lược tận dụng văn hóa doanh nghiệp bao gồm việc kết nạp thành viên mới, duy trì tổ chức thông qua các mối quan hệ tập thể và chấp nhận rủi ro để nâng cao năng lực và sự tự tin của nhân sự. Thêm vào đó, nhà quản trị cũng cần có những hiểu biết nhất định về văn hóa doanh nghiệp, tận dụng điều đó trong nghiệp vụ lãnh đạo của mình. Từ đề tài nghiên cứu, tác giả đưa ra kết luận rằng các mô hình cải thiện chất lượng trường học phải được kết nối với hệ thống văn hóa doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu dài hạn và những thay đổi có ý nghĩa. Đồng thời, các kế hoạch cho việc phát triển tổ chức muốn đạt được hiệu quả thì đều cần đảm bảo sự tác động tới cả các cá nhân trong tổ chức lẫn mục tiêu của doanh nghiệp. 7
1.1.2. Tổng quan tài liệu trong nước Lê Viết Vinh (2022) thực hiện đề tài “Phân tích Văn hóa doanh nghiệp của Công ty TNHH Nam Đăng và các đề xuất để xây dựng, phát triển văn hóa doanh nghiệp”. Từ việc phân tích dữ liệu theo phương pháp so sánh thống kê và phân tích tổng hợp, tác giả thực hiện phân tích thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Công ty TNHH Nam Đăng trên 3 khía cạnh: (1) Các giá trị tuyên bố, (2) Phong cách lãnh đạo và (3) Các biểu tượng trực quan. Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty, bao gồm: Đẩy mạnh nhận thức, giúp nhân viên hiểu hơn về vai trò và tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp; Cải thiện sự thiếu sót ở các biểu tượng trực quan cũng như phi trực quan của công ty; Hoàn thiện nội dung và chất lượng truyền thông văn hóa doanh nghiệp tại các chi nhánh của công ty; Nỗ lực đưa văn hóa doanh nghiệp vào gần hơn cũng như bên trong các hoạt động của công ty. Trương Quốc Hoàng (2022) với đề tài “Văn hóa doanh nghiệp tại Tổng Công ty Viễn thông Mobifone” đã nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp tại Tổng Công ty Viễn thông Mobifone với các nội dung sau: (1) Xác định các giá trị cốt lõi và chuẩn mực văn hóa doanh nghiệp, (2) Triển khai và thực hiện các chuẩn mực và (3) Kiểm tra và điều chỉnh các chuẩn mực văn hóa. Từ thực tiễn văn hóa doanh nghiệp và những ưu điểm, hạn chế được xác định, tác giả đề xuất các giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp của Tổng Công ty Viễn thông Mobifone, bao gồm: Tạo lập bản sắc văn hóa và phát triển hình ảnh Mobifone; Hướng tới các chuẩn mực quốc tế và quản trị công ty hiện đại để xây dựng văn hóa doanh nghiệp cho Mobifone; Tổ chức tọa đàm, tuyên truyền về văn hóa doanh nghiệp; Thái độ làm việc và phong cách làm việc; Cơ cấu lại một số chính sách nhân sự, nghiên cứu thay đổi chế độ thù lao và đãi ngộ đối với người lao động; Định hướng tiếp thu có chọn lọc giá trị văn hóa mới và Tăng cường vai trò của người lãnh đạo. Đề tài “Hoàn thiện Văn hóa doanh nghiệp ở Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I” thực hiện bởi Trần Hải Ninh (2016) đã được tiến hành nhằm tìm hiểu thực trạng về việc xây dựng và thực thi văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc 8
tế VNPT-I theo mô hình ba cấp độ văn hóa doanh nghiệp của Edgar H.Schein. Từ thực trạng đó, tác giả đưa ra đánh giá về những thành công cũng như một số hạn chế còn tồn tại trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đồng thời, phát hiện các nguyên nhân của các hạn chế nêu trên. Tác giả cũng đưa ra nhiều đề xuất nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp dựa trên việc phát triển cấu trúc hữu hình, các giá trị được tuyên bố và các ngầm định nền tảng. Lê Thị Dung (2015) nghiên cứu đề tài “Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel”. Đề tài đã phân tích thực trạng hai phạm trù chính về văn hóa doanh nghiệp tại Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel: Các biểu hiện văn hóa doanh nghiệp và hoạt động phát triển văn hóa doanh nghiệp. Về các biểu hiện văn hóa doanh nghiệp tác giả thực hiện phân tích về các biểu hiện trực quan và phi trực quan. Về hoạt động phát triển văn hóa doanh nghiệp, tác giả phân tích trên 5 khía cạnh chính: (1) Nhận thức về phát triển văn hóa doanh nghiệp, (2) Nâng cao hình ảnh thông qua các biểu trưng trực quan, (3) Nâng cao hình ảnh thông qua các biểu trưng phi trực quan, (4) Truyền thông văn hóa doanh nghiệp và (5) Đưa văn hóa doanh nghiệp vào các hoạt động của công ty. Đồng thời, tác giả cũng phân tích ảnh hưởng từ văn hóa dân tộc, văn hóa Công ty mẹ, văn hóa lãnh đạo và quá trình hội nhập đến hoạt động phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty. Từ những phân tích trên, tác giả đề xuất các giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp: Nâng cao nhận thức của cán bộ công nhân viên về vai trò của văn hóa doanh nghiệp; Hoàn thiện các biểu trưng trực quan; Hoàn thiện các biểu trưng phi trực quan; Nâng cao chất lượng truyền thống văn hóa doanh nghiệp; Đẩy mạnh đưa văn hóa doanh nghiệp vào các hoạt động của công ty. Trần Đức Tuấn (2017) nghiên cứu về “Phương hướng triển khai xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên thái độ và sự hài lòng của nhân viên tại Công ty Điện lực Bình Dương giai đoạn 2015 – 2020”. Đề tài nghiên cứu nhấn mạnh về vai trò của công tác tìm hiểu tâm lý hài lòng của nhân viên trong tiến trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Điện lực Bình Dương. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự hài 9
lòng dựa trên văn hóa doanh nghiệp hỗ trợ, cơ chế, hay sáng tạo. Qua đó, công ty nên chú trọng vào các giải pháp tâm lý trước khi tiến hành xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Đề tài “Ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa doanh nghiệp đến sự gắn bó với tổ chức của nhân viên Công ty Cổ phần CMC Telecom tại Thành phố Hồ Chí Minh” được thực hiện bởi Hà Nam Khánh Giao và Bùi Nhất Vương (2016). Nghiên cứu được thực hiện nhằm kiểm định các yếu tố văn hóa doanh nghiệp ảnh hưởng đến sự gắn kết của nhân viên Công ty Cổ phần CMC Telecom tại TPHCM. Tác giả thu thập thông tin với cỡ mẫu 199 nhân viên tại Công ty. Đồng thời, sử dụng phương pháp phân tích Cronbach’s Alpha, phân tích EFA cùng với phân tích hội quy bội qua phần mềm SPSS. Từ kết quả nghiên cứu, các tác giả nhận định các yếu tố về văn hóa doanh nghiệp ảnh hưởng đến sự gắn kết của nhân viên tại công ty được sắp xếp theo thứ tự mức độ ảnh hưởng giảm dần là: (1) Sự sáng tạo trong công việc, (2) Làm việc nhóm, (3) Đào tạo và phát triển, (4) Phần thưởng và sự công nhận và (5) Giao tiếp trong tổ chức. Dựa trên kết quả nghiên cứu, các tác giả cũng đề xuất một số hàm ý quản trị đến các nhà quản trị tại Công ty Cổ phần CMC Telecom tại TPHCM về việc điều chỉnh các yếu tố về văn hóa doanh nghiệp nhằm tăng cường tính gắn bó của nhân viên. 1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu Từ việc tổng quan tình hình nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp, tác giả nhận thấy một số khoảng trống nghiên cứu như sau: Thứ nhất, trong môi trường kinh doanh ngày nay, văn hóa doanh nghiệp là một tài sản, quyết định đến sự trường tồn của doanh nghiệp (Trương Quốc Hoàng, 2022). Đây là một hoạt động vô cùng quan trọng trong việc tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tuy nhiên, các nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp trong các tổ chức giáo dục còn hạn chế. Thứ hai, về đối tượng nghiên cứu, chưa có đề tài nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện và sâu sắc về văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT. 10
Do đó, việc thực hiện đề tài nghiên cứu “Văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT” đảm bảo không trùng lặp, có tính độc lập, mang lại các giá trị cả về lý luận lẫn thực tiễn đối với văn hóa doanh nghiệp của các tổ chức nói chung và đặc biệt là văn hóa doanh nghiệp của Tổ chức Giáo dục FPT. 1.2. Cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp 1.2.1. Khái niệm văn hóa Cùng với sự phát triển của xã hội loài người, văn hóa là một phạm trù luôn được quan tâm, chú trọng. Đến nay, đã có nhiều khái niệm về văn hóa được đưa ra bởi nhiều tổ chức, học giả. Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc – UNESCO (2001), văn hóa là tập hợp các đặc trưng tiêu biểu về tinh thần, vật chất, tri thức và xúc cảm của xã hội hoặc một nhóm người trong xã hội; văn hóa không chỉ bao gồm văn học và nghệ thuật, mà còn cả phong cách sống, phương thức chung sống, các hệ giá trị, truyền thống và niềm tin (UNESCO, 2001). Theo Sapir (1928), văn hóa chính là bản thân con người, kể cả những cá nhân hoang dã nhất trong xã hội. Văn hóa tiêu biểu cho một hệ thống phức hợp của tập quán, cách ứng xử và các quan điểm được bảo tồn theo truyền thống. Khái niệm về văn hóa của Sapir đề cao giá trị của bản thân mỗi cá nhân mà thiếu đi vai trò của tập thể trong văn hóa. Trái ngược với đó, Sorokin (1953) lại cho rằng với ý nghĩa rộng nhất, văn hóa đề cập đến tổng thể những điều được tạo ra hay được cải biến bởi hoạt động có ý thức hay vô thức của hai hay nhiều cá nhân tương tác với nhau và tác động đến phong cách ứng xử của nhau. Theo Viện Ngôn ngữ học (2014), văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần được con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình lịch sử hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội. Như vậy, có thể nói văn hóa bao gồm cả những giá trị vật chất và tinh thần trong nhiều khía cạnh khác nhau như kiến thức, niềm tin, phong tục,… Văn hóa là kết quả của quá trình tương tác giữa con người với nhau và với môi trường tự nhiên, 11