Đề án Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:89

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án là tìm hiểu các yếu tố chính có tác động tới sự phát triển của dịch vụ ngân hàng số trên cơ sở nghiên cứu những lý luận về dịch vụ ngân hàng số, phát triển dịch vụ ngân hàng số, các nhân tố tác động tới phát triển dịch vụ ngân hàng số, và từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển dịch vụ ngân hàng số tại tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ THU HÀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NAM ĐỀ ÁN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2025
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ THU HÀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NAM Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8340201 ĐỀ ÁN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Lưu Ngọc Hiệp XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ ÁN Hà Nội – 2025
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản đề án này là công trình nghiên cứu độc lập của bản thân với sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn. Các số liệu đưa ra trong đề án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hà
LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Quý Thầy Cô trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội trong thời gian qua đã dìu dắt và truyền đạt cho tôi những kiến thức, kinh nghiệm vô cùng quý báu để tôi có được kết quả ngày hôm nay. Xin trân trọng cảm ơn TS. Lưu Ngọc Hiệp - người hướng dẫn khoa học của luận văn, đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi về mọi mặt để hoàn thành đề án. Xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín - Chi nhánh Hà Nam đã tạo điều kiện giúp tôi về số liệu tham khảo; cảm ơn Quý khách hàng của chi nhánh đã nhiệt tình tham gia quá trình khảo sát; các bạn lớp Cao học QH 2022-E. TCNH 2 đã luôn động viên, tư vấn, hỗ trợ tôi về bài viết, đề án tốt nghiệp. Mặc dù tôi đã cố gắng nhưng cũng không thể tránh khỏi những sai sót, hạn chế trong quá trình nghiên cứu. Kính mong nhận được sự nhận xét, góp ý của Quý Thầy Cô giáo và bạn đọc để tôi tiếp tục khắc phục những thiếu sót của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hà
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ................................................... i DANH MỤC BẢNG BIỂU ...................................................................................... ii DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. iii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ NGÂN HÀNG SỐ VÀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..........................................................................................................4 1.1. Các vấn đề cơ bản về ngân hàng số ...............................................................4 1.1.1. Khái niệm về ngân hàng số .....................................................................4 1.1.2. Phân biệt ngân hàng số với ngân hàng trực tuyến và ngân hàng điện tử5 1.1.3. Đặc điểm của ngân hàng số ....................................................................8 1.1.4. Vai trò của ngân hàng số ............................................................................9 1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................12 1.2.1. Tình hình nghiên cứu nước ngoài .........................................................12 1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .........................................................14 1.3. Phát triển dịch vụ ngân hàng số ...................................................................15 1.3.1. Quan điểm về phát triển dịch vụ ngân hàng số ........................................15 1.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ ngân hàng số ...................16 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .........................................................................................23 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ ĐỀ ÁN .........24 2.1. Nội dung và quy trình nghiên cứu ..................................................................24 2.1.1 Nội dung nghiên cứu .................................................................................24 2.1.2 Quy trình nghiên cứu .................................................................................24 2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................25 2.3. Nguồn dữ liệu .................................................................................................28 2.3.1. Dữ liệu sơ cấp ...........................................................................................28 2.3.2 Dữ liệu thứ cấp ..........................................................................................29
2.4. Phương pháp thu thập số liệu .........................................................................30 2.4.1. Thu thập thông tin thứ cấp .......................................................................30 2.4.2. Thu thập thông tin sơ cấp .........................................................................30 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .........................................................................................33 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NAM ...34 3.1. Giới thiệu tổng quan về ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam ..................................................................................................................34 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ............................................................34 3.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2021 - 2023 .............................34 3.2. Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam .........................................................................36 3.2.1. Sự đa dạng về dịch vụ ngân hàng số của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam ...................................................................................36 3.2.2. Tăng trưởng về quy mô cung ứng dịch vụ ngân hàng số .........................37 3.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tin – Chi nhánh Hà Nam ......................................40 3.3.1. Nhóm nhân tố thuộc tính năng, chất lượng của sản phẩm .......................40 3.3.2. Phân tích nhóm nhân tố thuộc môi trường kinh doanh ...........................44 3.3.3. Phân tích nhóm nhân tố thuộc ngân hàng ................................................53 3.3.4. Phân tích nhóm nhân tố thuộc hành vi khách hàng ..................................55 3.4. Đánh giá chung về sự phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam ...........................................................58 3.3.1. Kết quả đạt được ......................................................................................58 3.3.2. Hạn chế .....................................................................................................59 3.3.3. Nguyên nhân.............................................................................................60 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .........................................................................................62 CHƯƠNG 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NAM ...63
4.1. Định hướng phát triển tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam giai đoạn 2025 – 2030 .............................................................................63 4.2. Các giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín ............................................................................................................64 4.2.1. Giải pháp nhằm đa dạng hóa các dịch vụ Ngân hàng số và mở rộng quy mô cung ứng dịch vụ ngân hàng số ..........................................................................64 4.2.2. Giải pháp về công nghệ ............................................................................65 4.2.3. Giải pháp về nâng cao chất lượng các dịch vụ ngân hàng số ...................67 4.2.4. Giải pháp về nhân sự ................................................................................68 4.3. Một số kiến nghị đối với chính phủ, Ngân hàng nhà nước và cơ quan quản lý có liên quan ............................................................................................................69 4.3.1. Hoàn thiện hành lang pháp lý một số lĩnh vực mới .................................70 4.3.2. Mở rộng và phát triển hạ tầng công nghệ và hoàn thiện hệ thống thanh toán trong nước...........................................................................................................71 4.3.3. Triển khai các chương trình giáo dục tài chính cho doanh nghiệp và người dân ......................................................................................................................71 TIỂU KẾT CHƯƠNG 4 .........................................................................................73 PHẦN KẾT LUẬN ..................................................................................................74 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................75 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Viết Nguyên nghĩa tắt 1 AI Artificial Interlligence - Trí tuệ nhân tạo 2 Application programming interfaces - Giao diện lập trinh ứng API dụng 3 CNNT Công nghệ thông tin 4 CMCN Cách mạng công nghiệp 5 IoT Internet of things - Internet vạn vật kết nối 6 electronic Know Your Customer - Định danh khách hàng điện eKYC tử 7 icloud Điện toán đám mây 8 KH Khách hàng 9 NHTM Ngân hàng thương mại 10 NHNN Ngân hàng Nhà nước 11 NHS Ngân hàng số 12 OTP One Time Password – Mật khẩu một lần 13 TMCP Thương mại cổ phần 14 STM Smart Teller Machine – Máy giao dịch thông minh 15 CBNV Cán bộ nhân viên i
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Phân biệt Ngân hàng trực tuyến, Ngân hàng điện tử và Ngân hàng số ......5 Bảng 2.1: Các nhân tố và thuộc tính ảnh hưởng đến quyết định sử dụng dịch vụ ngân hàng số.......................................................................................................................27 Bảng 3.1: Kết quả kinh doanh của Sacombank Hà Nam giai đoạn 2021 – 2023 .....34 Bảng 3.2: Tình hình số lượng khách hàng mới đăng ký dịch vụ ngân hàng số ........37 Bảng 3.3: Kết quả về mức độ đồng ý của khách hàng về tính hữu ích .....................41 Bảng 3.4: Kết quả về mức độ đồng ý của khách hàng về tính dễ sử dụng ...............41 Bảng 3.5: Kết quả về mức độ đồng ý của khách hàng về tính bảo mật và sự tin cậy ......42 Bảng 3.6: Kết quả về mức độ đồng ý của khách hàng về chi phí giao dịch .............42 Bảng 3.7: Kết quả về mức độ đồng ý của khách hàng về nhận thức ........................43 Bảng 3.8: Kết quả về mức độ đồng ý của khách hàng về tính năng của phần mềm, ứng dụng ....................................................................................................................44 Bảng 3.9. Bảng xếp hạng hạ tầng kỹ thuật tại một số NHTM Việt Nam năm 2020- 2022 ...........................................................................................................................45 Bảng 3.10. Bảng xếp hạng ứng dụng CNTT tại một số NHTM Việt Nam năm 2020- 2022 ...........................................................................................................................48 Bảng 3.11. Bảng xếp hạng dịch vụ trực tuyến tại một số NHTM Việt Nam năm 2020- 2022 ...........................................................................................................................50 Bảng 3.12. Bảng xếp hạng hạ tầng nhân lực tại một số NHTM Việt Nam năm 2020- 2022 ...........................................................................................................................54 ii
DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ ngân hàng số...............22 Hình: 2.1: Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng ngân hàng số.......................................................................................................................27 Hình 3.1: Số lượng khách hàng vẫn duy trì hoạt động trên kênh ngân hàng số của Sacombank Hà Nam ..................................................................................................38 Hình 3.2. Tổng số lượng giao dịch qua kênh số .......................................................39 Hình 3.3. Tỷ lệ giữa số lượng giao dịch trên nền tảng số hóa trên tổng giao dịch ...39 Hình 3.4. Tỷ lệ người dùng Internet (từ 16 - 64 tuổi) sử dụng thiết bị kết nối với mạng viễn thông năm 2022 .................................................................................................56 Hình 3.5. Điểm số hiểu biết tài chính giữa các nhóm người tại Việt Nam năm 2020 .....57 iii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thế giới đang chuyển mình trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Đây là cuộc cách mạng làm thay đổi cơ bản cách thức sản xuất trên toàn thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Lĩnh vực ngân hàng cũng không nằm ngoài xu thế đó. Những tiến bộ về kỹ thuật công nghệ đã và đang làm thay đổi cấu trúc, phương thức hoạt động và cung cấp nhiều dịch vụ hiện đại của hệ thống ngân hàng, hình thành những sản phẩm dịch vụ tài chính mới, như: M-POS, Internetbanking, Mobile banking, công nghệ thẻ chip, ví điện tử…. mang đến những giải pháp mới phục vụ khách hàng và giảm thiểu chi phí giao dịch, vận chuyển, quản lý, góp phần tiết kiệm về mặt tài chính cho các ngân hàng. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng hiện nay còn chịu áp lực cạnh tranh từ các công ty tài chính, công ty Fintech; các công ty này có khả năng thay thế tất cả các hoạt động tài chính của ngân hàng với các hỗ trợ ưu việt về công nghệ. Có thể nói, ngành ngân hàng đang hòa mình vào cuộc cách mạng công nghiệp, đón nhận nhiều cơ hội và thách thức trong thời gian tới. Chuyển đổi số đang được đưa vào trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt là dịch vụ ngân hàng. Trong những năm gần đây, thế giới đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của xu hướng ngân hàng số. Các ngân hàng tại Việt Nam đã đặt ra những mục tiêu rõ ràng về việc phát triển và triển khai các giải pháp công nghệ mới, từ hệ thống thanh toán đến ứng dụng di động thông minh. Thông qua việc đầu tư vào nền tảng công nghệ, các ngân hàng đang tạo ra trải nghiệm ngân hàng số hoàn toàn mới cho khách hàng. Việc thực hiện dự án hiện đại hóa ngân hàng và hệ thống thanh toán đã giúp họ nhanh chóng đáp ứng với sự phức tạp của môi trường kinh doanh ngày nay. Đồng thời, nâng cao hiệu suất hoạt động là một ưu tiên hàng đầu. Các ngân hàng thương mại tại Việt Nam đang tập trung vào cải thiện quy trình nội bộ, tối ưu hóa chi phí và tăng cường khả năng đáp ứng nhanh chóng với thị trường biến đổi. Điều này giúp họ duy trì sự linh hoạt và sẵn sàng thích ứng với những thách thức mới, đồng thời cung cấp một dịch vụ ngân hàng đa dạng và hiệu quả cho khách. Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín sẽ tụt lại phía sau, thậm chí thất bại trong cuộc chạy 1
đua thu hút khách hàng nếu không bắt nhịp với xu thế này. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “Phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam” làm đề tài đề án thạc sỹ. 2. Câu hỏi nghiên cứu - Các nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ ngân hàng số? - Cần có những giải pháp gì để phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề án là tìm hiểu các yếu tố chính có tác động tới sự phát triển của dịch vụ ngân hàng số trên cơ sở nghiên cứu những lý luận về dịch vụ ngân hàng số, phát triển dịch vụ ngân hàng số, các nhân tố tác động tới phát triển dịch vụ ngân hàng số, và từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển dịch vụ ngân hàng số tại tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam: Các mục tiêu cụ thể như sau : - Hệ thống hoá lý luận cơ bản về ngân hàng số và dịch vụ ngân hàng số; - Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ ngân hàng số và thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam; - Đề xuất một số giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam trong giai đoạn 2025 - 2030. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam. - Phạm vi nghiên cứu : + Về không gian : Đề tài được nghiên cứu tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam. 2
+ Về thời gian : Đề tài này được thực hiện với bộ dữ liệu thứ cấp thu thập được trong khoảng thời gian từ năm 2021 đến 2023. 5. Phương pháp nghiên cứu Đề án sử dụng phương pháp nghiên cứu bao gồm phương pháp tổng hợp số liệu, biểu thị số liệu bằng các bảng thống kê, đồ thị thống kê, phương pháp phân tích thông tin, phân tích dãy số thời gian, phương pháp so sánh. Số liệu được thu thập từ nguồn thứ cấp: từ các tài liệu, sách, tạp chí, bài báo, website, các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài, báo cáo tài chính, báo cáo thường niên của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam ;Đồng thời, số liệu từ nguồn sơ cấp cũng được thu thập gồm: khảo sát bằng bảng hỏi, sử dụng thang đo Lirket 5 mức độ để tổng hợp. 6. Kết cấu của đề án Đề án ngoài phần mở đầu và kết luận, bao gồm 4 chương với kết cấu và nội dung chính như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý thuyết về ngân hàng số và dịch vụ ngân hàng số của ngân hàng thương mại. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và thiết kế đề án. Chương 3: Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam. Chương 4: Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nam. 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ NGÂN HÀNG SỐ VÀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Các vấn đề cơ bản về ngân hàng số 1.1.1. Khái niệm về ngân hàng số Ngân hàng số đã khá phổ biến trên thế giới nhưng tại Việt Nam đây vẫn là một thuật ngữ khá mới mẻ, nhận được sự quan tâm tích cực của giới chuyên môn và khách hàng. Tuy nhiên hiện nay vẫn chưa có khái niệm chính thức về ngân hàng số. Một số các định nghĩa từ các chuyên gia trên thế giới như: Theo Skinner (2014), Ngân hàng số là các ngân hàng đã số hoá cách thức cung cấp sản phẩm, dịch vụ tới khách hàng. Kênh phân phối của ngân hàng tới khách hàng là máy móc công nghệ hoặc thiết bị di động, tối thiểu hoặc không có sự tham gia của con người. Khách hàng chỉ cần có thiết bị thông minh, máy tính kết nối internet là có thể quản lý tài khoản, thực hiện các giao dịch tài chính từ nộp tiền, chuyển tiền, gửi tiền tiết kiệm, vay vốn, tư vấn đầu tư…tại bất cứ nơi nào và ở đâu. Theo Temenos (2019), Ngân hàng số là ngân hàng có cách thức hoạt động hướng tới trải nghiệm ngân hàng, bao gồm trải nghiệm khách hàng và trải nghiệm thực thi. Trải nghiệm khách hàng là cho phép khách hàng tự phục vụ các nhu cầu tài chính thông qua các thiết bị, máy móc công nghệ phù hợp. Trải nghiệm thực thi là vẫn có sự tham gia tối thiểu của con người để hỗ trợ khách hàng từ xa, đồng thời liên tục cải tiến sản phẩm, dịch vụ ngân hàng và quy trình hoạt động. Theo Tavaga (2021), ngân hàng số là ngân hàng cung cấp các sản phẩm dịch vụ truyền thống một cách tự động hoá. Khách hàng tiếp cận các sản phẩm dịch vụ ngân hàng thông qua nền tảng điện tử và trực tuyến. NHS loại bỏ nhu cầu tới chi nhánh của khách hàng và được thay thế bằng cung cấp dịch vụ trực tuyến hoàn toàn. Tóm lại, trong đề án này, khái niệm ngân hàng số được tác giả định nghĩa: Ngân hàng số là mô hình ngân hàng hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ để cung cấp toàn bộ các dịch vụ tài chính cho khách hàng thông qua máy móc, thiết bị điện 4
tử có kết nối internet, mạng viễn thông di động; khách hàng tự phục vụ nhu cầu tài chính và không có sự tham gia của con người trong việc cung cấp dịch vụ. 1.1.2. Phân biệt ngân hàng số với ngân hàng trực tuyến và ngân hàng điện tử Ngân hàng số, ngân hàng trực tuyến và ngân hàng điện tử là các hình thái tiến bộ của ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, vẫn còn những sự nhầm lần giữa ba hình thái ngân hàng này do có nhiều điểm tương đồng. Do đó, để hiểu rõ ràng về bản chất ngân hàng số, hãy cùng đi so sánh ba hình thái này, cụ thể như sau: Bảng 1.1: Phân biệt Ngân hàng trực tuyến, Ngân hàng điện tử và Ngân hàng số Ngân hàng trực Tiêu chí Ngân hàng điện tử Ngân hàng số tuyến Khái Là một dịch vụ ngân Là loại hình dịch vụ Là một hình thức niệm hàng tạo điều kiện cho tạo điều kiện cho ngân hàng số hóa tất khách hàng sử dụng khách hàng kiểm tra cả những hoạt động hầu hết mọi sản phẩm thông tin hoặc giao và dịch vụ có thể thực của ngân hàng hiện dịch bằng hình thức hiện ở các chi nhánh nay ở bất cứ đâu, vào online với tài khoản ngân hàng bình bất cứ lúc nào thông ngân hàng thường qua kết nối Internet. Nó cũng bao hàm dịch vụ ngân hàng điện tử Internet Banking, Mobile Banking Bản Khái niệm ngân hàng điện tử, ngân hàng trực Khái niệm ngân hàng chất tuyến chỉ phản ánh một phần khía cạnh của số có phạm vi rộng và việc áp dụng số hóa trong lĩnh vực ngân hàng, toàn diện hơn ngân hàng điện tử và ngân hàng trực tuyến 5
không đòi hỏi phải tích hợp số hóa đối với toàn bộ hoạt động của ngân hàng. Tính - Vấn tin Về bản chất, ngân Ngân hàng số có tất năng hàng điện tử chỉ là cả các tính năng như - Chuyển tiền một dịch vụ được tạo một ngân hàng đích - Thanh toán ra để bổ sung cho các thực:- Đăng ký - Tiết kiệm online dịch vụ trên nền tảng online- Thanh toán- - Tiền vay ngân hàng truyền Chuyển - Tính năng liên thống, tập trung vào khoản/Chuyểntiền quan đến thẻ các tính năng:- 24/7- Vay ngân hàng- (khóa/mở khóa thẻ, Chuyển tiền- Thanh Gửi tiết kiệm- Nộp đăng ký/hủy đăng ký toán- Tra cứu số dư tiền vào tài khoản- thanh toán trực tài khoản Quản lý tài tuyến, thay đổi tài khoản,quản lý thẻ- khoản thanh toán mặc Tham gia các định, thanh toán thẻ sảnphẩm đầu tư, bảo tín dụng hiểm- Quản lý tài cho chính mình và chính cánhân và cho chủ thẻ khác) doanh nghiệp - Thanh toán bằng - Khả năng bảo mật của ngân hàng số là QR12 tuyệt đối và được - Bán ngoại tệ- Mua giám sát chặt chẽ bởi sắm online các ngân hàng. Phương Điện thoại, máy tính, Điện thoại, máy tính, Điện thoại, máy tính, tiện hoạt laptop, ipad kết nối laptop, ipad kết nối laptop, ipad kết nối động internet internet internet 6
Ưu Ưu điểm: Giúp người - Giúp người dùng Số hóa 100% quy nhược dùng giao dịch dễ trình, mọi mối quan giao dịch nhanh điểm dàng, mọi lúc mọi nơi chóng, thuận tiện hệ của khách hàng với và theo ngân hàng đều được - Giúp ngân hàng: xử lý online và tự dõi, kiểm soát thông tin liên quan đến tài Tiết kiệm chi phí, động khoản của mình mỗi tăng doanh thu ngày. -Mở rộng phạm vi Nhược điểm: Có hạn hoạt động và khả mức giao dịch nhất năng cạnh tranh định theo ngày, tháng và từng lần giao dịch -Nâng cao hiệu quả nên hạn chế với các sử dụng vốn cho ngân khách hàng cần giao hàng dịch với lượng tiền lớn Nguồn: Tổng hợp của tác giả Ngân hàng trực tuyến (Online Banking) Là một dịch vụ mà ngân hàng cung cấp để khách hàng sử dụng các sản phẩm của ngân hàng ở bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu thông qua kết nối Internet. Online Banking bao hàm dịch vụ Mobile Banking, ngân hàng điện tử Internet Banking, ... Tính năng của Online Banking gồm truy vấn thông tin, chuyển tiền, tiết kiệm Online, thanh toán, tiền vay, thanh toán bằng QR, chuyển đổi ngoại tệ, mua sắm Online, các tính năng liên quan đến tài khoản (mở, khóa tài khoản đăng ký, hủy đăng ký trực tuyến, thanh toán thẻ tín dụng.). Tuy hình thức này giúp người dùng có thể dễ dàng giao dịch mọi lúc mọi nơi và kiểm soát các thông tin liên quan đến tài khoản của mình nhưng nó có hạn mức giao dịch nhất định theo ngày hoặc theo từng lần giao dịch. Mặc dù hoạt động trên nền tảng số nhưng Ngân hàng số không phải là E Banking hay Online Banking. 7
- Về bản chất: Ngân hàng số hoạt động độc lập như một ngân hàng bình thường. Trong khi đó Internet Banking và Online Banking chỉ là một loại hình dịch vụ của ngân hàng truyền thống và mọi hoạt động đều phải tuân thủ quy định của ngân hàng chủ quản đó. - Về phương tiện hoạt động: Ngân hàng số là ứng dụng duy nhất và chỉ hoạt động trên thiết bị điện thoại thông minh, máy tính bảng có kết nối Internet. Còn Internet Banking và Online Banking có thể hoạt động trên điện thoại thông minh, máy tính bảng, laptop/máy tính bàn có kết nối Internet. - Về tính linh động: Ngân hàng số xử lý tất cả mọi quy trình, dịch vụ, giao dịch 100% online, mọi lúc mọi nơi mà không cần chờ đợi. Internet Banking và Online Banking lại phải phụ thuộc vào ngân hàng chủ quản & có nhiều ngân hàng bắt buộc người dùng phải đăng ký offline tại Phòng giao dịch mới được sử dụng dịch vụ Internet Banking, Online Banking. Ngân hàng điện tử (E-Banking) Đây là hình thức dịch vụ tạo điều kiện cho khách hàng có thể giao dịch hoặc kiểm tra thông tin bằng hình thức Online. Khác với ngân hàng số, E-Banking phản ánh một phần khía cạnh của việc áp dụng số hóa trong lĩnh vực ngân hàng. Nó không đòi hỏi phải tích hợp số hóa vào toàn bộ các hoạt động của ngân hàng. Ngân hàng điện tử tập trung vào các tính năng như thanh toán, chuyển tiền và tra cứu số dư tài khoản. E-Banking giúp cho ngân hàng có thể tiết kiệm chi phí, tăng doanh thu, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và mở rộng phạm vi hoạt động. 1.1.3. Đặc điểm của ngân hàng số Sản phẩm ngân hàng khác với các sản phẩm thông thường khác là không có kích thước, hình dáng, màu sắc hay mùi vị và cũng không thể cầm, nắm, nhìn thấy được. Do đó sản phẩm ngân hàng là một sản phẩm vô hình hay cũng được gọi là dịch vụ ngân hàng. Ngân hàng số cũng có đầy đủ các đặc điểm của sản phẩm vô hình là: tính vô hình, tính không đồng nhất, tính không thể tách rời và tính không thể dự trữ. Chính những đặc điểm này làm cho sản phẩm ngân hàng số rất khó xác định và thông thường không thể nhận dạng bằng mắt thường được. 8
Ngân hàng số có tất cả các tính năng như một ngân hàng đích thực: - Đăng ký online: Khách hàng đã có sẵn tải khoản tại ngân hàng có thể truy cập vào website ngân hàng đó để đăng ký tài khoản trực tuyến. Chỉ sau vài phút điền thông tin, bạn đã có ngay cho mình một tài khoản trực tuyến mà không cần căn giờ hành chính để tới quầy giao dịch. - Thanh toán: Với ngân hàng số, khách hàng dễ dàng thanh toán các chi phi như tiền điện, tiền nước, cước viễn thông, hoá đơn mua hàng nhanh chóng. Bạn hoàn toàn có thể thực hiện thanh toán một lần hoặc định kỳ, đồng thời, đặt lịch hẹn… - Chuyển khoản, Chuyển tiền 24/7. - Vay ngân hàng. - Gửi tiết kiệm: Đây là tính năng được đánh giá cao vì giúp khách hàng dễ dàng gửi hoặc rút tiền gửi trực tiếp qua ứng dụng trên thiết bị như điện thoại, laptop, ipad được kết nối Internet. - Nộp tiền vào tài khoản: Khách hàng giờ không cần mang tiền mặt tới chỉ nhánh ngân hàng để làm thủ tục nộp tiền vào tài khoản nữa mà chỉ cần chuyển tiền từ tài khoản khác về tài khoản của mình thông qua website, ứng dụng của ngân hàng. - Quản lý tài khoản, quản lý thẻ: Tính năng này là một giải pháp tối ưu thích hợp cho những người bận rộn có thể kiểm soát đồng tiền của mình mọi lúc, mọi nơi. Không cần đến mạng di động, chỉ cần kết nối internet, bạn hoàn toàn có thể nắm rõ lịch sử giao dịch thông qua các thông báo trên ứng dụng ngân hàng. Điều này thật sự hữu ích cho những ai đang đi du lịch hoặc công tác ở quốc gia khác cần kiểm tra biến động trong tài khoản nhưng không thể theo dõi nhờ tin nhắn SMS trên điện thoại vì khác mạng viễn thông. Với ngân hàng số, bạn cũng có thể tiến hành khóa thẻ và đổi mật khẩu ứng dụng ngay khi nghi ngờ tài khoản của mình đang gặp nguy hiểm. - Tham gia các sản phẩm đầu tư và bảo hiểm. 1.1.4. Vai trò của ngân hàng số Đối với khách hàng Theo World Bank (2017), ngân hàng số sử dụng các phương thức bảo mật hiện đại nhờ đó giúp người dùng tiết kiệm tối đa thời gian và công sức khi giao dịch, đồng thời gia tăng lớp bảo vệ để người dùng giảm thiểu các rủi ro khi sử dụng: 9
- Người dùng có thể tiết kiệm thời gian và tiền bạc trong khi chuyển tiền bằng cách sử dụng ngân hàng số, đồng thời có thể được bảo vệ bằng các biện pháp bảo mật tiên tiến: - Người dùng có thể truy cập vào tất cả các dịch vụ ngân hàng 24/7, ở bất cứ đâu. Ngân hàng số là một câu trả lời quan trọng cho những người tiêu dùng bận rộn, những người không có thời gian đến quầy giao dịch hoặc những người có nhiều tiền. Khách hàng có thể dịch và nhận tài liệu một cách nhanh chóng và chính xác. Trang web hoặc ứng dụng sẽ chuyển người dùng sang giao diện mới với dữ liệu giao dịch được cập nhật ngay khi hoàn thành. Ngoài ra, dữ liệu giao dịch này được lưu trong lịch sử, giúp khách hàng dễ dàng có thể tra cứu và kiểm tra lại các giao dịch đã thực hiện. - Giảm chi phí và thời gian chờ đợi của khách hàng: Các ngân hàng truyền thống yêu cầu thời gian chờ đợi lâu ở chi nhánh đối với bất kỳ ai muốn chuyển tiền, gửi tiết kiệm, thanh toán bảo hiểm. Nhân viên ngân hàng sẽ quay số của khách hàng. Ngoài ra, khách hàng phải mang theo nhiều giấy tờ để hoàn tất giao dịch, nhưng với ngân hàng số, mọi thứ trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn trước (thường chỉ là số điện thoại và email). - Nâng cao tính bảo mật: bằng cách sử dụng nhiều lớp bảo vệ. Hiện nay các ngân hàng thường sử dụng 3 lớp bảo vệ tiên tiến: gửi tin nhắn đến số điện thoại riêng của khách hàng bao gồm tên người dùng, mật khẩu và mã bảo mật OTP (One Time Password). Để đảm bảo an ninh hoàn toàn cho tài sản của khách hàng, hệ thống an ninh ba lớp thường xuyên được sử dụng. Một loại Token khá an toàn cũng được sử dụng trên các dịch vụ ngân hàng số cho các giao dịch thanh toán. Đối với ngân hàng - Giảm tải các chi phí hoạt động cho ngân hàng: Dịch vụ ngân hàng số giúp loại bỏ việc ngân hàng phải giao dịch trực tiếp với khách hàng nhờ vậy mà có thể giảm thiểu các thao tác lặp đi lặp lại trong một giao dịch - Tăng tốc độ giao dịch và cải thiện năng suất lao động: Tốc độ các giao dịch được thực hiện trên nền tảng ngân hàng số nhanh hơn nhiều so với quy trình thông 10