Đề án tốt nghiệp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược TP.HCM

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề án "Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược TP.HCM" nhằm đánh giá kết quả thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM từ tháng 01/2020 đến tháng 06/2024. Trên cơ sở phân tích thực trạng, chúng tôi đề xuất một số giải pháp bảo đảm lộ trình thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại ĐHYD-TP.HCM trong 3 năm tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược TP.HCM

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN KHÁNH LINH THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Thành phố Hồ Chí Minh tháng 10 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN KHÁNH LINH THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS. TRẦN THỊ DIỆU OANH Thành phố Hồ Chí Minh tháng 10 năm 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Thị Diệu Oanh Phản biện 1: TS. Nguyễn Thị Hoàn, Học viện Hành chính Quốc Gia Phản biện 2: TS. Lê Thị Anh Đào, Học viện Chính trị khu vực II Đề án được bảo vệ tại Hội đồng chấm đề án tốt nghiệp, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Học viện Hành Chính Quốc Gia (Phân hiệu TP.HCM) Thời gian: 10h00 ngày 28/09/2024 Có thể tìm đọc đề án tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia Hoặc trang web Ban QLĐT Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu trong đề án có độ tin cậy cao và chưa từng được công bố ở nghiên cứu nào. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2024 Tác giả đề án nghiên cứu Trần Khánh Linh
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án nghiên cứu này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới: Quý Thầy Cô Giảng viên Học viện Hành chính Quốc Gia đã cung cấp cho tôi nhiều kiến thức chuyên ngành và kỹ năng chuyên môn. Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng Tổ chức cán bộ, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đã cung cấp cho tôi các số liệu thực tế trong nghiên cứu này. Với lòng kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn của mình tới PGS.TS. Trần Thị Diệu Oanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu, luôn giám sát, thúc đẩy tôi hoàn thành kịp tiến độ đề tài. Tôi xin trân trọng cảm ơn! i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BGDĐT Bộ Giáo dục đào tạo BNV Bộ Nội vụ BYT Bộ Y tế CDNN Chức danh nghề nghiệp CP Chính phủ ĐHYD-TP.HCM Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh HĐLV Hợp đồng làm việc GDĐH Giáo dục Đại học NCKH Nghiên cứu khoa học NĐ Nghị định NLĐ Người lao động PGS Phó Giáo sư PL Pháp luật QĐ Quyết định QH Quốc hội QPPL Quy phạm pháp luật QLNN Quản lý Nhà nước QLVC Quản lý viên chức TCCB Tổ chức cán bộ ThS Thạc sỹ THPL Thực hiện pháp luật TS Tiến sĩ TT Thông tư VC Viên chức VTVL Vị trí việc làm ii
DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Cơ sở vật chất hiện tại của Đại học Y Dược TP.HCM [64] ...................... 20 Hình 2.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh [64] ...... 21 Hình 2.3. Số lượng viên chức của các phòng chức năng thuộc ĐHYD-TP.HCM .... 22 Hình 2.4. Số lượng viên chức của các trung tâm trực thuộc ĐHYD-TP.HCM ......... 22 Hình 2.5. Số lượng viên chức của các Khoa tại Đại học Y Dược TP.HCM .............. 22 Hình 2.6. Kết quả trúng tuyển kỳ tuyển dụng viên chức vào tháng 02/2020 ............ 23 Hình 2.7. Kết quả trúng tuyển kỳ tuyển dụng viên chức vào tháng 06/2024 ............ 23 Hình 2.8. Phân loại viên chức theo hợp đồng làm việc tại ĐHYD-TP.HCM............ 24 Hình 2.9. Trình độ đội ngũ giảng viên của ĐHYD-TP.HCM .................................... 24 Hình 2.10. Phân loại viên chức theo trình độ chuyên môn tại ĐHYD-TP.HCM ...... 24 Hình 2.11. Phân loại viên chức theo chức danh nghề nghiệp và vị trí việc làm ........ 25 Hình 2.12. Số lượng viên chức được bổ nhiệm lại, kéo dài và thôi giữ chức vụ ....... 26 Hình 2.13. Số liệu về chế độ đãi ngộ dành cho viên chức ĐHYD-TP.HCM ............ 26 Hình 2.14. Số liệu về đào tạo, bồi dưỡng viên chức từ năm 2020 đến 2024 ............. 28 Hình 2.15. Số liệu viên chức ĐHYD-TP.HCM được đánh giá, xếp loại................... 29 Hình 2.16. Số liệu tập thể, cá nhân được khen thưởng .............................................. 30 Hình 2.17. Số liệu danh hiệu thi đua của viên chức được khen thưởng .................... 30 iii
MỤC LỤC CHƯƠNG I 6CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TRONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC ....................................................6 1.1 Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học ......... 6 1.1.1 Khái niệm thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học ................... 6 1.1.2 Đặc điểm của thực hiện pháp luật về QLVC tại các trường Đại học ...... 7 1.2 Nguyên tắc, vai trò, ý nghĩa thực hiện pháp luật về QLVC ........................... 9 1.3 Nội dung thực hiện pháp luật về QLVC tại trường Đại học .......................... 9 1.3.1 Thực hiện pháp luật về tuyển dụng viên chức ....................................... 10 1.3.2 Thực hiện pháp luật về sử dụng viên chức ............................................ 11 1.3.3 Thực hiện pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng ........................................... 11 1.3.4 Thực hiện pháp luật về đánh giá, xếp loại viên chức ............................ 12 1.3.5 Thực hiện pháp luật về khen thưởng, kỷ luật viên chức ........................ 12 1.4 Các yếu tố tác động đến THPL về quản lý viên chức tại trường đại học ..... 13 1.4.1 Mức độ hoàn thiện của hệ thống pháp luật về viên chức ...................... 13 1.4.2 Xu hướng đổi mới tổ chức, quản lý đơn vị sự nghiệp công lập ............ 13 1.4.3 Cơ chế tự chủ tài chính của các trường đại học ..................................... 14 1.4.4 Trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý, tham mưu về quản lý viên chức và của viên chức ...................................................... 15 1.4.5 Văn hóa làm việc, yếu tố công nghệ và cơ chế giám sát ....................... 15 1.5 Thẩm quyền và trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập trong ĐHYD-TP.HCM .................................................................................................... 16 1.5.1 Thẩm quyền và trách nhiệm của các Khoa ............................................ 16 1.5.2 Thẩm quyền và trách nhiệm của các trung tâm ..................................... 17 1.5.3 Thẩm quyền và trách nhiệm của đơn vị khám chữa bệnh ..................... 18 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH........................19 2.1 Khái quát về Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh .............................. 19 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................ 19 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức .................................................... 20 2.1.3 Đội ngũ viên chức Trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh. 21 iv
2.2 Phân tích thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh................................................................................ 23 2.2.1 Thực hiện pháp luật về tuyển dụng viên chức ....................................... 23 2.2.2 Thực hiện pháp luật về sử dụng viên chức ............................................ 24 2.2.3 Thực hiện pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng viên chức ........................... 27 2.2.4 Thực hiện pháp luật về đánh giá, xếp loại viên chức ............................ 28 2.2.5 Thực hiện pháp luật về khen thưởng, kỷ luật viên chức ........................ 29 2.3 Đánh giá hiệu quả thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh................................................................................ 31 2.3.1 Đánh giá hiệu quả THPL về tuyển dụng viên chức ............................... 31 2.3.2 Đánh giá hiệu quả THPL về sử dụng viên chức .................................... 32 2.3.3 Đánh giá hiệu quả THPL về đào tạo, bồi dưỡng viên chức................... 33 2.3.4 Đánh giá hiệu quả THPL về đánh giá, xếp loại viên chức .................... 35 2.3.5 Đánh giá hiệu quả THPL về khen thưởng, kỉ luật viên chức ................ 36 2.4 Đánh giá chung kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân hạn chế ........... 37 2.4.1 Kết quả đạt được .................................................................................... 37 2.4.2 Hạn chế và nguyên nhân hạn chế của THPL về QLVC tại ĐHYD- TP.HCM ............................................................................................................. 38 CHƯƠNG III 40QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH BẢO ĐẢM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QLVC TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................................................................40 3.1 Quan điểm..................................................................................................... 40 3.2 Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM...... 41 3.2.1 Nhóm giải pháp chung ........................................................................... 41 3.2.2 Nhóm giải pháp cụ thể ........................................................................... 42 3.3 Lộ trình bảo đảm thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM ........ 47 3.3.1 Lộ trình chung ........................................................................................ 47 3.3.2 Lộ trình cụ thể ........................................................................................ 51 3.4 Tiến độ lộ trình thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM ........... 59 PHỤ LỤC .....................................................................................................................1 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................7 1 v
MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Viên chức nói chung và viên chức ngành giáo dục Việt Nam nói riêng có vai trò quan trọng trong sự nghiệp đào tạo các nguồn nhân lực phục vụ cho việc phát triển đất nước. Trong đời sống xã hội của bất kỳ một quốc gia nào, giáo dục và đào tạo là lĩnh vực có vai trò quan trọng. Đặc biệt trong nền kinh tế tri thức hiện nay, tri thức là tài sản quý giá nhất của con người và xã hội. Để có một nền kinh tế tri thức tiên tiến hiện đại, để có nguồn nhân lực chất lượng cao do rất nhiều yếu tố khác nhau trong đó trước hết phụ thuộc vào chất lượng viên chức ngành giáo dục - nhân tố trồng người. Từ nhận thức đầy đủ vai trò quan trọng của viên chức ngành giáo dục, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách, pháp luật để quản lý viên chức (QLVC). Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định: “Tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút và trọng dụng nhân tài”; Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; ưu tiên phát triển nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý và các lĩnh vực then chốt trên cơ sở nâng cao, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, cơ bản về chất lượng giáo dục, đào tạo gắn với cơ chế tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân tài, đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo; Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy giá trị văn hoá, sức mạnh con người Việt Nam, tinh thần đoàn kết, tự hào dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [28]. Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHYD-TP.HCM) là một trong những cơ sở giáo dục đại học lớn và có uy tín hàng đầu trong lĩnh vực đào tạo y khoa tại Việt Nam với đội ngũ viên chức lớn bao gồm giảng viên, cán bộ quản lý, nhân viên y tế và nhân viên hành chính. Năm 2020, ĐHYD-TP.HCM được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính tại Quyết định số 659/QĐ-BYT ngày 27/02/2020. Theo định hướng phát triển, ĐHYD-TP.HCM sẽ phát triển thành ĐH Khoa học Sức khỏe đa ngành nhằm thực hiện sứ mạng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành y tế Việt Nam. 1
Viên chức đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chiến lược phát triển dài hạn của ĐHYD-TP.HCM. Công tác thực hiện pháp luật về QLVC tốt giúp tối ưu hóa nguồn lực, tránh lãng phí nhân lực và tạo ra môi trường làm việc thân thiện, gắn kết, thúc đẩy việc phát triển cá nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác, nâng cao năng suất nghiên cứu và chất lượng giảng dạy. Mặc dù ĐHYD-TP.HCM đã ban hành nhiều văn bản trong công tác QLVC nhưng vẫn còn đó một số hạn chế khi thực hiện pháp luật về QLVC trong bối cảnh ĐHYD- TP.HCM có quyền tự chủ về tài chính. Với những lý do trên, chúng tôi thực hiện đề án “Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược TP.HCM” nhằm đánh giá các kết quả đã đạt được và có những đề xuất, giải pháp cho công tác QLVC trong việc thực hiện các nhiệm vụ chiến lược phát triển của ĐHYD-TP.HCM trong thời gian tới. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Hiện nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý viên chức, thực hiện pháp luật về quản lý viên chức ở các địa phương khác nhau tuy nhiên chưa có đề tài nào nghiên cứu công tác thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể như: - Năm 2016, luận án tiến sĩ của Nguyễn Thị Thu Hương “Thực hiện pháp luật về viên chức trong trường Đại học ở Việt Nam” đã cung cấp một bức tranh tổng thể về lý luận, thực trạng thực hiện pháp luật về viên chức và đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo việc thực hiện này hiệu quả tại một số trường Đại học của Việt Nam [31]. - Tác giả Nguyễn Thị Thu Hương đã đề xuất pháp luật cần điều chỉnh chuyên biệt với các đặc thù nghề nghiệp của giảng viên, không đồng nhất với viên chức hành chính trong trường đại học qua bài viết Sự điều chỉnh của pháp luật về viên chức trong trường đại học – Tạp chí điện tử Tổ chức Nhà nước vào ngày 13/10/2016 [32]. - Trần Văn Long (2018), Quản lý nhà nước về viên chức giáo dục từ thực tiễn quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng Luận văn thạc sỹ Luật Hiến pháp – Luật Hành chính, Học viện Khoa học xã hội. Luận văn đã nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về QLNN về viên chức giáo dục quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường QLNN về viên chức giáo dục [43]. 2
- Nguyễn Ngọc Thuý (2018), QLVC ngành y tế - từ thực tiễn bệnh viện Phụ sản Trung ương, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng từ đó đề xuất các giải pháp góp phần tăng cường QLVC ngành y tế tại bệnh viện Phụ sản Trung ương [29]. - Năm 2019, tác giả Trần Thúy Hằng đã chỉ ra thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyển dụng viên chức trong nghiên cứu “Pháp luật về tuyển dụng viên chức trong trường cao đẳng từ thực tiễn tại thành phố Hà Nội” [41]. - Nguyễn Thị Thuý (2019), Tổ chức thực hiện pháp luật về QLVC ngành giáo dục – từ thực tiễn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia [30] . - Năm 2020, Trần Thị Thơ đã phân tích việc thực hiện pháp luật về công tác tuyển dụng viên chức, từ đó đề xuất giải pháp đảm bảo tính công khai, minh bạch khi tuyển dụng qua nghiên cứu “Hoàn thiện pháp luật về công khai, minh bạch, khách quan trong tuyển dụng công chức, viên chức ở Việt Nam” [42]. - Năm 2023, luận văn thạc sĩ của Cao Văn Lợi với đề tài “Thực hiện pháp luật về QLVC tại Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương - Nha Trang” đã đưa ra bốn giải pháp nâng cao hiệu quả QLVC, bao gồm: Đề xuất cải thiện các văn bản pháp luật hiện hành về QLVC; Đẩy mạnh quyền tự chủ về quản lý nhân sự; Nâng cao tính minh bạch và công bằng trong đánh giá năng lực của viên chức; Đẩy mạnh các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho viên chức [11]. Thông qua phân tích các công trình nghiên cứu đã liệt kê ở trên, đề án đã kế thừa được cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật quản lý viên chức và giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật về quản lý viên chức này tại một số trường Đại học, Cao đẳng của Việt Nam. Tuy nhiên, nhưng vẫn còn một số khoảng trống đặt ra cần nghiên cứu cho việc thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại các trường Đại học khối ngành sức khỏe theo mô hình Viện – Trường và tự chủ tài chính. Đề án đánh giá kết quả thực hiện pháp luật quản lý viên chức tại ĐHYD-TP.HCM trong 3 năm gần nhất và đề xuất giải pháp bảo đảm lộ trình thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại ĐHYD-TP.HCM trong 3 năm tiếp theo nhằm tối ưu hóa quyền tự chủ cho các đơn vị trực thuộc của Trường để nâng cao tính hiệu quả, tính năng động, sáng tạo của các đơn vị và của cả hệ thống. 3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề án 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Đánh giá kết quả thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM từ tháng 01/2020 đến tháng 06/2024. Trên cơ sở phân tích thực trạng, chúng tôi đề xuất một số giải pháp bảo đảm lộ trình thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại ĐHYD-TP.HCM trong 3 năm tiếp theo. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề án Nghiên cứu nhằm xác định mức độ hiệu quả của việc thực hiện pháp luật về QLVC, đề xuất các giải pháp và lộ trình thực hiện hợp lý, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức tại ĐHYD-TP.HCM. Nghiên cứu này có thể giúp xã hội có cái nhìn tổng quan hơn về hoạt động thực hiện pháp luật về QLVC tại các cơ sở giáo dục Đại học mô hình Viện – Trường theo cơ chế tự chủ. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Địa điểm: Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh. - Thời gian: thu thập dữ liệu từ tháng 01/2020 đến tháng 06/2024 và đề xuất giải pháp trong 3 năm tiếp theo từ năm 2025 đến năm 2028. - Nội dung nghiên cứu: Có nhiều nội dung THPL về QLVC trong trường Đại học (Điều 6, Luật viên chức năm 2010) [34]. Tuy nhiên, đề án tập trung nghiên cứu 05 nội dung: (1) Thực hiện pháp luật về tuyển dụng viên chức; (2) Thực hiện pháp luật về sử dụng viên chức; (3) Thực hiện pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng viên chức; (4) Thực hiện pháp luật về đánh giá, xếp loại viên chức; (5) Thực hiện pháp luật về khen thưởng, kỉ luật viên chức. 4
Từ kết quả phân tích thực trạng, chúng tôi đề xuất nhóm giải pháp và lộ trình bảo đảm thực hiện pháp luật về QLVC nhằm đáp ứng chiến lược phát triển của ĐHYD- TP.HCM trong 3 năm tiếp theo từ năm 2025 đến năm 2028. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận: sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Phương pháp cụ thể: gồm phương pháp nghiên cứu lý thuyết bao gồm phân tích, tổng hợp, hệ thống cơ sở lý luận; phương pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm excell; phương pháp nghiên cứu thực tiễn đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học nhằm đưa ra giải pháp đảm bảo THPL về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM. 6. Lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn Từ kết quả nghiên cứu của đề án, chúng tôi hy vọng góp phần nâng cao hoạt động thực hiện pháp luật về QLVC tại ĐHYD-TP.HCM, xây dựng được đội ngũ viên chức lãnh đạo, giảng viên, nhân viên có năng lực chuyên môn cao đáp ứng nhu cầu phát triển của ĐHYD-TP.HCM. Đồng thời làm cơ sở để các ngành có chức năng đề ra các chính sách, quy định hợp lý góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức trong các cơ sở giáo dục Đại học mô hình Viện – Trường theo cơ chế tự chủ tài chính. 7. Kết cấu của đề án Ngoài danh mục tài liệu tham khảo, phần mở đầu, tiểu kết chương,kết luận, nội dung chính của đề án gồm 3 phần: Chương 1: Cơ sở lý luận của thực hiện pháp luật về quản lý viên chức Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh Chương 3: Quan điểm, giải pháp và lộ trình bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh. 5
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ VIÊN CHỨC TRONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC 1.1 Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học 1.1.1 Khái niệm thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học Theo Luật Viên chức năm 2010 “Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật” [34]. Đơn vị sự nghiệp công lập là các cơ quan, tổ chức do Nhà nước thành lập để cung cấp dịch vụ công, phục vụ lợi ích chung của xã hội trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, khoa học, văn hóa, môi trường và các lĩnh vực khác [34]. Luật Viên chức năm 2010 đã làm rõ các đặc điểm, quyền lợi và trách nhiệm của viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập: Viên chức là người làm việc dựa trên hợp đồng lao động (có thời hạn hoặc không xác định thời hạn) trong các đơn vị sự nghiệp công lập và không thuộc biên chế nhà nước như công chức. Viên chức được hưởng các quyền lợi về lương, thưởng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, nghỉ phép và đào tạo trong nghề nghiệp. Viên chức được bảo vệ về quyền lợi khi gặp các vấn đề về pháp lý hoặc gặp tình huống cần hỗ trợ từ Nhà nước. Viên chức có nghĩa vụ thực hiện đúng các quy định trong hợp đồng làm việc, trung thành với Nhà nước, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và tuân thủ kỷ luật của đơn vị sự nghiệp công lập [34]. Quản lý viên chức tại các trường Đại học là hoạt động của các chủ thể có thẩm quyền đối với viên chức nhằm đạt được mục tiêu xây dựng và phát triển viên chức. Là quá trình tổ chức, điều hành, giám sát và điều chỉnh hoạt động của đội ngũ viên chức trong Nhà trường nhằm đạt được các mục tiêu về hiệu quả hoạt động, phát triển nguồn nhân lực và cung cấp các dịch vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học (NCKH) và dịch vụ công chất lượng cao. Đồng thời, công tác QLVC còn đảm bảo tính chuyên nghiệp, hiệu quả, minh bạch và công bằng trong hệ thống hành chính, tuân thủ các nguyên tắc pháp lý do Nhà nước ban hành. Pháp luật là công cụ quản lý nhà nước và điều chỉnh các quan hệ xã hội. Vai trò điều chỉnh đó trước hết và chủ yếu thể hiện thông qua các văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL). Văn bản quy phạm pháp luật về QLVC được thể chế hóa trên các quan 6
điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước nhằm điều chỉnh các quan hệ về quản lý viên chức phát sinh trong quá trình tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị. Cũng như các quy phạm pháp luật khác, quy phạm pháp luật về QLVC có tính bắt buộc chung do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành và lặp đi lặp lại nhiều lần trong cuộc sống cho đến khi quy phạm đó được sửa đổi, bổ sung hoặc huỷ bỏ. Thực hiện pháp luật là quá trình các tổ chức, cá nhân và các chủ thể pháp luật khác khi gặp phải tình huống thực tế mà quy phạm pháp luật đã dự liệu, trên cơ sở nhận thức của mình chuyển hóa một cách sáng tạo quy tắc xử sự chung mà Nhà nước đã quy định vào tình huống cụ thể đó thông qua hành vi thực tế hợp pháp của mình, những đòi hỏi cấm đoán hay cho phép của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân đã được biểu hiện thành các hành vi thực tế thực hiện quyền, nghĩa vụ của các chủ thể pháp luật. Dưới góc độ pháp lý thì, thực hiện pháp luật là hành vi pháp luật (hành động hoặc không hành động) hợp pháp, được tiến hành phù hợp với những yêu cầu, đòi hỏi trong phạm vi các quy định của pháp luật. Thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học thông qua quy định cụ thể trong các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm xây dựng, phát triển đội ngũ viên chức trong trường đại học. Là hoạt động thực tiễn của các cơ quan, tổ chức, cá nhân được tiến hành theo những hình thức pháp lý nhất. Mục tiêu bảo đảm nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức trong trường Đại học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục Đại học. 1.1.2 Đặc điểm của thực hiện pháp luật về QLVC tại các trường Đại học Thực hiện pháp luật về QLVC tại trường đại học có đặc điểm sau: Một là, chủ thể thực hiện là cơ quan nhà nước và người có thẩm quyền cơ quan nhà nước, cụ thể là hệ thống cơ quan hành chính nhà nước Chính phủ đề xuất, xây dựng chính sách trình Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội quyết định... các vấn đề liên quan tới viên chức, pháp luật về viên chức trong trường ĐH; chính phủ còn có thẩm quyền ban hành văn bản (loại hình Nghị định) để phục vụ yêu cầu quản lý; Bộ Nội vụ ban hành VBQPPL về viên chức; Bộ Giáo dục và Đào tạo giúp thực hiện QPPL về viên chức một cách thống nhất, nhanh nhất và hiệu quả nhất. 7
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội bảo đảm chế độ, chính sách đãi ngộ giải quyết thôi việc và nghỉ hưu đối với viên chức. Bộ Tài chính bảo đảm quy định về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các trường ĐH. Các tổ chức Đảng có tác động gương mẫu rất lớn việc THPL về QLVC. Các trường Đại học công lập đưa những quy định pháp luật về viên chức để đảm bảo thực hiện sứ mệnh và chức năng, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của mình. Hai là, đối tượng quản lý là viên chức trong các trường đại học Các trường đại học lớn là trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học mạnh. Trong đó, đội ngũ viên chức chiếm phần lớn là giảng viên. Ngoài nhiệm vụ chính là giảng dạy, giảng viên đại học còn nghiên cứu khoa học, tham gia các hội thảo, hội nghị, hướng dẫn sinh viên. Với đặc thù trên, công tác quản lý viên chức tại các trường Đại học cần có thêm một số quy chế riêng, không theo quy chế hành chính thông thường như quy định bắt buộc về giờ làm việc hành chính 8 tiếng một ngày hay quy định về việc quẹt thẻ, điểm danh để tính thời điểm bắt đầu làm việc của giảng viên. Ba là, các nội dung thực hiện pháp luật về quản lý viên chức trong các trường đại học bởi các chủ thể có thẩm quyền thực hiện Đối với viên chức, theo Điều 48 Luật Viên chức năm 2010, nội dung quản lý viên chức bao gồm: Xây dựng vị trí việc làm; Tuyển dụng viên chức; Ký hợp đồng làm việc; Bổ nhiệm, thay đổi chức danh nghề nghiệp; Thay đổi vị trí việc làm, biệt phái, chấm dứt hợp đồng làm việc, giải quyết chế độ thôi việc; Bổ nhiệm, miễn nhiệm viên chức quản lý; sắp xếp, bố trí và sử dụng viên chức theo nhu cầu công việc; Thực hiện việc đánh giá, khen thưởng, kỷ luật viên chức; Thực hiện chế độ tiền lương, các chính sách đãi ngộ, chế độ đào tạo, bồi dưỡng viên chức; Lập, quản lý hồ sơ viên chức; thực hiện chế độ báo cáo về QLVC thuộc phạm vi quản lý. Bốn là, đặc điểm riêng của thực hiện pháp luật về QLVC tại các trường Đại học có mô hình hoạt động đặc thù trong bối cảnh tự chủ Các trường đại học với mô hình tự chủ được chủ động hơn trong quản lý viên chức nhưng cũng đặt ra những thách thức về đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Đội ngũ viên chức đa dạng về chức danh nghề nghiệp và vị trí việc làm với trình độ chuyên 8
môn và nhiệm vụ khác nhau. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục đại học, việc thực hiện pháp luật về QLVC phải đảm bảo cung cấp các cơ hội và nguồn lực để viên chức thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu, bao gồm hỗ trợ về tài chính, giảm tải công việc giảng dạy để viên chức tập trung vào nghiên cứu và hỗ trợ họ trong việc xuất bản quốc tế. Viên chức đặc biệt là giảng viên, chịu trách nhiệm về kiến thức chuyên môn và phải có đạo đức nghề nghiệp cao, bởi họ có trách nhiệm đào tạo, truyền tải các giá trị tri thức và đạo đức cho sinh viên. Việc QLVC tại trường đại học phải đi kèm với các chính sách giáo dục và rèn luyện đạo đức cho viên chức. 1.2 Nguyên tắc, vai trò, ý nghĩa thực hiện pháp luật về QLVC Nguyên tắc: Điều 6 Luật Viên chức năm 2010 quy định 04 nguyên tắc gồm: Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng và sự thống nhất quản lý của Nhà nước; Bảo đảm quyền chủ động và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị; Việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý và đánh giá viên chức được thực hiện trên cơ sở CDNN, VTVL và căn cứ vào hợp đồng làm việc; Thực hiện bình đẳng giới, các chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với viên chức là người có tài năng, người dân tộc thiểu số, người có công với cách mạng, viên chức làm việc ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và các chính sách ưu đãi khác của nhà nước đối với viên chức. Vai trò: Việc QLVC trong trường ĐH theo đúng các quy định của PL tạo điều kiện cho sự phát triển của viên chức, góp phần bảo đảm pháp chế, kỷ luật trong QLVC. Ý nghĩa: Công tác thực hiện pháp luật về QLVC nhằm nâng cao chất lượng viên chức đáp ứng yêu cầu chuyên môn, nghiệp vụ và định hướng cải cách phát triển giáo dục trong giai đoạn hiện nay đã được Đảng và Nhà nước xác định là yếu tố then chốt. 1.3 Nội dung thực hiện pháp luật về QLVC tại trường Đại học Điều 48, Luật Viên chức năm 2010 quy định 10 nội dung QLVC. Điều 61 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định về tuyển dụng, sử dụng và QLVC, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 85/2023/NĐ-CP xác định 11 nội dung QLVC bao gồm: (1) Xây dựng kế hoạch, quy hoạch viên chức; (2) Quy định tiêu chuẩn CDNN viên chức, xác định vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp và số lượng người làm việc tương ứng; (3) Tổ chức thực hiện việc tuyển dụng, ký hợp đồng làm việc, bố trí, phân công nhiệm vụ, biệt phái, kiểm tra và đánh giá viên chức; (4) Tổ 9
chức thực hiện thay đổi chức danh nghề nghiệp; (5) Tổ chức thực hiện chế độ đào tạo, bồi dưỡng đối với viên chức; (6) Tổ chức thực hiện chế độ tiền lương và các chế độ, chính sách đãi ngộ đối với viên chức; (7) Tổ chức thực hiện việc khen thưởng, kỷ luật đối với viên chức; (8) Giải quyết thôi việc và nghỉ hưu đối với viên chức; (9) Thực hiện chế độ báo cáo, thống kê và quản lý hồ sơ viên chức; (10) Thanh tra, kiểm tra việc thi hành quy định của pháp luật về viên chức; (11) Giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với viên chức [17]. Trong khuôn khổ phạm vi thực hiện đề án “Thực hiện pháp luật về quản lý viên chức tại Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh”, chúng tôi tập trung nghiên cứu 05 nội dung: (1) THPL về tuyển dụng viên chức; (2) THPL về sử dụng viên chức; (3) THPL về đào tạo, bồi dưỡng viên chức; (4) THPL về đánh giá, xếp loại viên chức; (5) THPL về khen thưởng, kỉ luật viên chức. 1.3.1 Thực hiện pháp luật về tuyển dụng viên chức Là quá trình áp dụng các quy định pháp luật để xây dựng kế hoạch tuyển dụng, lựa chọn những cá nhân đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo CDNN, nhu cầu công việc, vị trí việc làm, bố trí, phân công nhiệm vụ. Nguyên tắc: Công khai, minh bạch tất cả thông tin tuyển dụng để đảm bảo quyền lợi của mọi công dân. Mọi ứng viên đều có cơ hội bình đẳng trong việc ứng tuyển. Quy trình: Gồm các bước (1) Thông báo tuyển dụng; (2) Nhận hồ sơ, tổ chức thi hoặc xét tuyển; (3) Công bố kết quả; (4) Hoàn thiện hồ sơ và ký kết hợp đồng làm việc; (5) Xử lý vi phạm trong tuyển dụng (nếu có). Tiêu chí đánh giá hiệu quả THPL trong tuyển dụng viên chức: (1) Sự tuân thủ các quy định pháp luật; (2) Tính công khai, minh bạch trong tuyển dụng; (3) Tính cạnh tranh và công bằng; (4) Chất lượng đội ngũ viên chức sau tuyển dụng; (5) Quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo các sai phạm trong tuyển dụng. Ý nghĩa của việc THPL trong tuyển dụng viên chức Quy định pháp luật rõ ràng về tuyển dụng VC giúp đảm bảo mọi ứng viên đều có cơ hội tham gia và cạnh tranh công bằng, quy trình chặt chẽ giúp tuyển chọn được người có đủ phẩm chất và năng lực, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng của viên chức. 10
1.3.2 Thực hiện pháp luật về sử dụng viên chức Là quá trình áp dụng các quy định của pháp luật trong việc sử dụng, bố trí, phân công nhiệm vụ nhằm đảm bảo viên chức được sử dụng hiệu quả, phát huy năng lực cá nhân, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị. Nguyên tắc: Sử dụng viên chức đúng quy định pháp luật, bố trí làm việc theo đúng chuyên môn, nghiệp vụ và vị trí việc làm đã được phê duyệt, đồng thời giám sát bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của viên chức trong quá trình làm việc. Quy trình: Gồm các bước (1) Xác định nhiệm vụ và quyền hạn viên chức, đánh giá hiệu quả công việc; (2) Thực hiện chế độ tiền lương, thưởng, bảo hiểm và phúc lợi khác; (3) Khen thưởng, kỷ luật và trách nhiệm pháp lý; (4) Đào tạo, bồi dưỡng viên chức theo chương trình; (5) Kết thúc hợp đồng hoặc nghỉ hưu. Tiêu chí đánh giá hiệu quả THPL trong sử dụng viên chức: (1) Sự tuân thủ các quy định pháp luật; (2) Đánh giá viên chức theo hiệu quả công việc; (3) Chính sách đãi ngộ, bảo đảm quyền lợi và chế độ cho viên chức; (4) Phát triển năng lực và đào tạo viên chức; (5) Sự hài lòng và cam kết gắn bó của viên chức. Ý nghĩa của việc THPL trong sử dụng viên chức Việc sử dụng viên chức theo đúng quy định pháp luật là một quá trình quan trọng giúp đảm bảo hiệu quả công tác trong các đơn vị sự nghiệp công lập, đồng thời tạo điều kiện để viên chức có cơ hội phát triển sự nghiệp và đóng góp tích cực cho xã hội. 1.3.3 Thực hiện pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng Là quá trình áp dụng các quy định pháp luật nhằm đảm bảo viên chức được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý và đạo đức công vụ cho viên chức từ đó nâng cao hiệu quả công việc của viên chức. Nguyên tắc: Công khai, minh bạch, đúng quy định pháp luật; đáp ứng yêu cầu VTVL và tiêu chuẩn chức danh theo nhu cầu của tổ chức và nguyện vọng cá nhân. Quy trình: Gồm các bước (1) Lập kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng; (2) Xét duyệt đối tượng tham gia đào tạo, gởi đào tạo hoặc tổ chức thực hiện đào tạo; (3) Thực hiện chế độ chính sách đối với viên chức trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng; (4) Đánh giá kết quả đào tạo, nghĩa vụ của viên chức sau khi hoàn thành khóa học; (5) Xử lý vi phạm trong đào tạo, bồi dưỡng. 11