Đề án tốt nghiệp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước" nhằm tổng hợp và cung cấp các cơ sở lý luận, pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; thực trạng về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Từ đó, đề xuất các giải pháp giúp công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước được thực hiện hiệu quả, đồng bộ, đúng quy định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DƯƠNG THỊ THU UYÊN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CHƠN THÀNH, TỈNH BÌNH PHƯỚC ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2024 VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DƯƠNG THỊ THU UYÊN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CHƠN THÀNH, TỈNH BÌNH PHƯỚC ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8380102/UD NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. VŨ VIỆT HÀ TS. TRẦN THỊ LAN ANH Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2024 BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Đề án “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước” là công trình nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Vũ Việt Hà, công tác tại Học viện Chính trị Công an nhân dân và TS. Trần Thị Lan Anh công tác tại Học viện Hành chính Quốc gia. Mọi số liệu, tài liệu được sử dụng trong đề án được tôi thu thập một cách khách quan, trung thực, các thông tin được trích dẫn trong đề án đều được ghi rõ nguồn gốc. Kết quả nghiên cứu của đề án chưa được công bố trong bất kỳ công trình khoa học khác. Tác giả Đề án (Ký và ghi rõ họ tên người cam đoan) Dương Thị Thu Uyên
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học cao học chuyên ngành Luật hiến pháp và Luật hành chính tại Học viện Hành chính Quốc gia, tôi xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến Ban Giám đốc và đội ngũ viên chức, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia, đặc biệt là tập thể giảng viên Khoa Nhà nước và Pháp luật cùng với các giảng viên thỉnh giảng đã tận tình giảng dạy, tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề án. Đặc biệt, tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS Vũ Việt Hà và TS. Trần Thị Lan Anh đã tận tình hướng dẫn, góp ý và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành đề án. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các lãnh đạo, đồng nghiệp công tác tại Ủy ban nhân dân thị xã Chơn Thành cũng như gia đình đã luôn tạo điều kiện và giúp đỡ, động viên tôi trong quá trình hoàn thành đề án. Trong quá trình thực hiện đề án, mặc dù bản thân đã nghiêm túc, cố gắng đầu tư thời gian và trí lực để hoàn thành các nhiệm vụ nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn về thời gian, điều kiện nghiên cứu cũng như năng lực còn hạn chế nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý từ quý thầy, cô để đề án được hoàn chỉnh, góp phần đảm bảo mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. Xin trân trọng cảm ơn./.
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Cụm từ viết tắt Cụm từ viết đầy đủ 1 HĐND Hội đồng nhân dân 2 UBND Ủy ban nhân dân 3 VPHC Vi phạm hành chính 4 XPVPHC Xử phạt vi phạm hành chính 5 QLNN Quản lý nhà nước
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ STT Tên bảng, biểu đồ Số trang Bảng biểu Bảng 2.1. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong 1 lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành giai đoạn 27 2020 – 3/2024 Bảng 2.2. Thống kê số vụ vi phạm, số quyết định xử phạt 2 vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị 28 xã Chơn Thành giai đoạn 2020 – 3/2024 Bảng 2.3. Thống kê số lượng đối tượng vi phạm hành chính 3 trong lĩnh vực đất đai và tổng số tiền phạt trên địa bàn thị 30 xã Chơn Thành giai đoạn 2020 – tháng 3/2024 Bảng 2.4. Tổng số tiền phạt trong xử phạt VPHC trong lĩnh 4 vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành giai đoạn 2020 33 – tháng 3/2024 Bảng 3.1. Tỷ lệ lựa chọn các hình thức tuyên truyền, phổ 5 biến giáo dục pháp luật trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn 50 thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước trong thời gian tới Bảng 3.3. Lộ trình thực hiện đề án Xử phạt vi phạm hành 6 chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, 56 tỉnh Bình Phước Biểu đồ Biểu đồ 2.1. Biểu đồ thể hiện số vụ vi phạm hành chính 1 trong lĩnh vực đất đai tại thị xã Chơn Thành giai đoạn 26 2020 – tháng 3/2024 Biểu đồ 2.2. Biểu đồ thể hiện những hạn chế của công tác 2 tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong lĩnh vực 40 đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành Sơ đồ Sơ đồ 2.1. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh 1 vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình 35 Phước
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1 1. Lý do xây dựng đề án .................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án ....................................................... 7 3.1. Đối tượng nghiên cứu. ........................................................................... 7 3.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................ 7 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án .......................................................................... 7 4.1. Mục tiêu đề án ........................................................................................ 7 4.2. Nhiệm vụ đề án ...................................................................................... 7 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 8 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn ............................................... 9 7. Kết cấu đề án ................................................................................................. 9 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 10 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI ....................................... 10 1.1. Các khái niệm liên quan ........................................................................... 10 1.2. Đặc điểm, vai trò, nguyên tắc của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ....................................................................................................... 12 1.3. Chủ thể, đối tượng, nội dung, hình thức, thủ tục của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai .................................................................... 13 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai .................................................................................................................... 21 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 23 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CHƠN THÀNH, TỈNH BÌNH PHƯỚC.................................................................................... 24 2.1. Khái quát về tình hình sử dụng dụng đất của thị xã Chơn Thành và tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn ......................... 24
2.2. Hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước .............................................................. 27 2.3. Đánh giá về thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước .......................................... 37 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 42 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CHƠN THÀNH, TỈNH BÌNH PHƯỚC VÀ KẾ HOẠCH TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ ÁN............................................................................................................. 43 3.1. Giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước .......................................... 43 3.2. Kế hoạch tổ chức thực hiện đề án ............................................................ 56 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 58 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 59 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng và an ninh. Tại Điều 54, Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định “Đất đai là tài nguyên đặc biệt của Quốc gia, nguồn lực quan trọng phát triển đất nước, được quản lý theo pháp luật” [21]. Chính vì vậy quản lý, sử dụng đất đai có hiệu quả, tiết kiệm là nhiệm vụ quan trọng của Nhà nước, là yếu tố quyết định sự phát triển một cách bền vững của nền kinh tế, đảm bảo mục tiêu ổn định chính trị - xã hội. Thị xã Chơn Thành nằm ở phía Tây của tỉnh Bình Phước, với vị trí chiến lược là cửa ngõ phía Nam của tỉnh Bình Phước, là nơi giao cắt các tuyến Quốc lộ 13, 14, giáp ranh với tỉnh Bình Dương, cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh 80km. Chơn Thành là một thị xã trẻ, năng động, tình hình kinh tế xã hội trong năm qua đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, duy trì tăng trưởng ổn định; sự phát triển mạnh của các khu công nghiệp trên địa bàn cùng với định hướng phát triển đô thị kéo theo sự gia tăng cơ học về dân số, tốc độ đô thị hóa nhanh. Đây là những điều kiện rất thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, song cũng đặt ra cho Chơn Thành những khó khăn trong công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, trong đó có công tác quản lý về đất đai.Vì lý do trên nên nhiệm vụ đặt lên hàng đầu cho thị xã Chơn Thành đó chính là việc quản lý, sử dụng đất đai có hiệu quả, tiết kiệm giúp phát triển nền kinh tế địa phương một cách bền vững. Trong những năm qua, tỉnh Bình Phước nói chung và thị xã Chơn Thành nói riêng luôn chú trọng công tác quản lý nhà nước về đất đai và công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai cũng được các cấp chính quyền, lực lượng chức năng thực
2 hiện mạnh mẽ, quyết liệt và đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, trong thời gian qua, tại thị xã Chơn Thành đặc biệt là sau những cơn “sốt đất” đã xuất hiện nhiều vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai. Các vụ việc vi phạm có xu hướng tăng và ngày càng nghiêm trọng. Một bộ phận người dân chưa am hiểu về pháp luật trong lĩnh vực đất đai, xuất hiện tình trạng chống đối người thi hành công vụ dẫn đến khó giải quyết dứt điểm các vi phạm trong lĩnh vực này. Hiện nay, một số cơ quan, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước còn thực hiện chưa đúng quy định pháp luật trong công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai như: chưa xác định đúng về thời hạn, thời hiệu ra quyết định xử phạt; chưa xác định đúng thẩm quyền trong xử phạt vi phạm hành chính; một số trường hợp có dấu hiệu bỏ qua hành vi vi phạm; công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan trong việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai chưa thống nhất... Dựa vào những phân tích trên, tác giả lựa chọn đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước” làm đề án tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật hành chính của mình với mong muốn làm rõ những vấn đề pháp lý liên quan xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai nói chung và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tại xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước nói riêng. Từ đó, đề xuất được các giải pháp giúp công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước được thực hiện hiệu quả, đồng bộ, đúng quy định.
3 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai cùng với các vấn đề liên quan đã được nghiên cứu và thảo luận trong nhiều nghiên cứu và bài viết trước đây. Một số tài liệu tiêu biểu như: - Trung Tâm Sách Pháp Luật Việt Nam (2020), Tìm hiểu quyền sử dụng đất của tổ chức, cá nhân và quy định mới nhất về xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai, Nxb Lao động - Xã hội. Sách gồm năm phần và cung cấp cho chúng ta các thông tin, cụ thể là: Phần I. Luật đất đai, luật nhà ở (đã được sửa đổi, bổ sung) và văn bản hướng dẫn thi hành; Phần II. Quy định trình tự thủ tục cấp và đăng ký thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở; Phần III. Hướng dẫn chi tiết về giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng, bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi; Phần IV. Hướng dẫn chế độ tài chính khi đấu giá quyền sử dụng đất đai, nhà ở và thu tiền sử dụng đất; Phần V. Công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đất tại đô thị theo quy hoạch được duyệt. - Nguyễn Quang Đạo (Chủ biên), Nguyễn Thị Kim Oanh, Giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai - Phát hiện vi phạm và xử lý vướng mắc, sách chuyên khảo, Nxb Chính trị Quốc gia sự thật, 2021. Cuốn sách đã tiến hành phân tích các vấn đề chung liên quan đến tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai. Tác giả hệ thống hóa các vướng mắc của pháp luật tố tụng hành chính dựa trên hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Sách còn tổng hợp những sai sót thường gặp trong việc ban hành quyết định hành chính và thực hiện các hành vi hành chính trong quản lý đất đai của cơ quan nhà nước, cùng với những vi phạm của Tòa án trong việc tuân thủ pháp luật đất đai. Thêm vào đó, cuốn sách cũng phân tích, đánh giá và bình luận các vụ án đã được xét xử và phán quyết của Tòa án,
4 nhằm đưa ra kiến nghị hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật. Mục tiêu là giải quyết tranh chấp hành chính một cách hài hòa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, đồng thời kiểm soát quyền lực nhà nước. - Nguyễn Đức Long (2020), Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai thực tiễn tại quận Bắc Từ Liêm – TP. Hà Nội, luận văn thạc sĩ, trường Đại Học luật Hà Nội. Luận văn đã hệ thống lại các cơ sở lý luận và thực tiễn pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai ở quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội; Cùng với đó, đưa các phương hướng, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu lực về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai từ thực tiễn thi hành tại quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. - Nguyễn Thị Thanh Bình (2021), Xử lý vi phạm hành chính về đất đai tại tỉnh Lai Châu, luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật đại học Quốc Gia Hà Nội. Luận văn đã nêu ra những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về xử xử lý vi phạm hành chính về đất đai; nêu thực trạng pháp luật, thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu và đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Lai Châu. - Trần Tùng Sơn (2021), Thực hiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, luận văn thạc sĩ luật học, Đại học Luật Hà Nội. Luận văn đã làm rõ các vấn đề: thống kê, so sánh làm rõ xử phạt vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng; luận văn đã chỉ ra một số phương hướng khả thi và một số giải pháp cụ thể để hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác xử phạt tại địa bàn huyện Hữu Lũng.
5 - Dương Hồng Sơn (2023), Thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận, luận văn thạc sĩ Luật Hiến pháp – Luật hành chính, Học viện Hành Chính Quốc gia. Luận văn đã đề xuất các giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận. - Trần Lê Đăng Phương, Nguyễn Thành Phương (2023), Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai - Thực trạng và giải pháp, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Tháng 01/2023. Bài viết tập trung phân tích những bất cập liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai được quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, từ đó, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về vấn đề này. - Đỗ Văn Nhân (2023), Một số khó khăn, vướng mắc và kiến nghị trong việc xác minh tình tiết của vụ việc vi phạm hành chính, Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam, Tháng 6/2023. Bài viết phân tích rõ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng các quy định về xác minh tình tiết của vụ việc vi phạm hành chính. - Nguyễn Thị Thanh Tâm (2023), Thực trạng pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai và đề xuất, kiến nghị, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Tháng 9/2023. Bài viết đã nêu rõ những bất cập trong các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai hiện nay. Cùng với đó tác giả đã đưa ra các giải pháp, kiến nghị giúp công tác xử phạt vi phạm trong lĩnh vực đất đai thời gian tới đạt hiệu quả cao. Ngoài ra, còn một số công trình nghiên cứu khác có liên quan tới đề án nghiên cứu, như: Bùi Trung Tuyến, Lưu Trần Phương Thảo (2022), Hoàn thiện
6 pháp lý về Luật Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, Tạp chí Quản lý nhà nước, số 319 (8/2022); Trần Thanh Khỏe, Nguyễn Thành Phương (2012), Hoàn thiện pháp luật xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi lấn đất, Tạp chí Tòa án nhân dân, số 13 (kỳ 1 tháng 7/2012); Cao Vũ Minh, Nguyễn Nhật Khanh (2020), Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính, Nxb. Thanh Niên, năm 2020; Nguyễn Thành Phương (2020), Hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai nhìn từ Nghị định số 91/2019/NĐ-CP, Tạp chí Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Tập 6, Số 6 (2020)… Qua các công trình nghiên cứu trên cho thấy, các công trình nghiên cứu đã giải quyết được những vấn đề cơ sở lý luận cơ bản về xử phạt VPHC, xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai, như: Các khái niệm, đặc điểm, các yếu tố của VPHC, nội dung của pháp luật điều chỉnh xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, qua đánh giá thực tiễn thì việc thực hiện pháp luật đối với nội dung này có phần khác nhau tùy thuộc là đặc điểm, tình hình, đặc thù.... của mỗi địa phương. Vì vậy, đề án “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước” có sự kế thừa một phần về cơ sở lý luận của các công trình nghiên cứu trước, đồng thời đánh giá thực trạng trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước nhằm góp phần cung cấp thêm các luận cứ khoa học và cơ sở thực tiễn đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai nói chung trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước nói riêng.
7 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. - Phạm vi thời gian: Từ năm 2020 đến tháng 3 năm 2024. - Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án 4.1. Mục tiêu đề án Đề án tổng hợp và cung cấp các cơ sở lý luận, pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; thực trạng về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Từ đó, đề xuất các giải pháp giúp công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước được thực hiện hiệu quả, đồng bộ, đúng quy định. 4.2. Nhiệm vụ đề án Để thực hiện mục tiêu đã đề ra, nhiệm vụ của đề án gồm: - Nghiên cứu, hệ thống hóa cơ sở lý luận, pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai hiện nay. - Đánh giá thực trạng về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tại thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước (phân tích kết quả đạt được; hạn chế, bất cập và chỉ rõ được nguyên nhân của những hạn chế, bất cập).
8 - Đề xuất các giải pháp đảm bảo công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước được thực hiện hiệu quả, đồng bộ, đúng quy định. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Đề án được nghiên cứu trên cơ sở lý luận triết học Mác - Lênin về chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, lý luận nhận thức; dựa trên tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và pháp luật Nhà nước ta về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. - Phương pháp nghiên cứu cụ thể: + Phương pháp phân tích: tiến hành phân tích từ nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm cơ sở lý luận, pháp lý, và số liệu; qua đó, lựa chọn các thông tin quan trọng nhằm hỗ trợ nghiên cứu. + Phương pháp thu thập thông tin: nghiên cứu và tổng hợp để thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm sách, giáo trình, tài liệu giảng dạy, luận án, luận văn, báo cáo nghiên cứu, và các văn bản pháp luật từ các tác giả khác nhau. + Phương pháp xử lý thông tin: sử dụng các phương pháp như phân tích, tổng hợp, so sánh, và đối chiếu để xử lý thông tin. + Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: sử dụng bảng hỏi để tìm hiểu xem người dân trên địa bàn thị xã đánh giá như thế nào về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước cũng như mong muốn của người dân về vấn đề trên. Theo đó, thời gian thực hiện khảo sát là ngày 06/3/2024, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai thi hành Luật Đất đai 2024; Hình thức khảo sát: Trực tuyến, thông qua phần mềm Google Forms; Thời gian phát phiếu: 9g00, ngày 06/3/2024; Thời gian thu về: 11g30, ngày
9 06/3/2024; Tổng số kết quả thu về: 191; Đối tượng phát phiếu: 24 công chức, 167 người dân đến từ 09 xã, phường trên địa bàn thị xã Chơn Thành. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp, diễn dịch, và quy nạp để nâng cao chất lượng của nghiên cứu. 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn Đề án góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Cùng với đó là hệ thống hóa các quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai hiện nay. Đề án cung cấp những thông tin, luận điểm qua việc phân tích, đánh giá thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành. Từ đó, đề án cũng đã đưa ra các giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Đề án cũng có thể làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan, đơn vị trong quá trình nghiên cứu pháp luật về xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai; phục vụ công tác quản lý đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Ngoài ra, đề án còn giúp các cơ quan, tổ chức có thể tham khảo để vận dụng vào việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao trình độ nhận thức và ý thức pháp luật trong lĩnh vực đất đai cho người dân trên địa bàn thị xã Chơn Thành. 7. Kết cấu đề án Chương 1: Cơ sở lý luận, pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Chương 2: Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Chương 3: Giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn thị xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước và kế hoạch thực hiện đề án.
10 PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI 1.1. Các khái niệm liên quan 1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính Trong thực tiễn thi hành và áp dụng pháp luật hiện nay, VPHC thường được hiểu một cách tổng quát là hành vi vi phạm các quy tắc quản lý của nhà nước tuy nhiên không nghiêm trọng như tội phạm hình sự và bị xử lý theo thủ tục hành chính bởi các cá nhân có thẩm quyền trong các cơ quan hành chính nhà nước, thay vì các cơ quan tòa án với thủ tục tư pháp, nhưng những vi phạm này lại diễn ra phức tạp và trên nhiều mặt của đời sống xã hội. Chúng gây hại đến trật tự quản lý hành chính, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự và quá trình xây dựng một xã hội công bằng, văn minh. Theo Khoản 1, Điều 2, Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 thì: “Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính” [20]. 1.1.2. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính Theo Từ điển Tiếng Việt: “Xử phạt là buộc phải chịu một hình phạt hoặc hình thức khiển trách nào đó”. Theo Khoản 2, Điều 2, Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 thì: “Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực
11 hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính” [20]. 1.1.3. Khái niệm lĩnh vực đất đai Theo khoản 2, Điều 4 Thông tư số 14/2012/TT-BTNMT ngày 26/11/2012 của Bộ Tài nguyên và Môi trường: “Đất đai là một vùng đất có ranh giới, vị trí, diện tích cụ thể và có các thuộc tính tương đối ổn định hoặc thay đổi nhưng có tính chu kỳ, có thể dự đoán được, có ảnh hưởng tới việc sử dụng đất trong hiện tại và tương lai của các yếu tố tự nhiên, kinh tế - xã hội như: thổ nhưỡng, khí hậu, địa hình, địa mạo, địa chất, thuỷ văn, thực vật, động vật cư trú và hoạt động sản xuất của con người” [1]. Đất đai có những đặc điểm cơ bản như: Đất đai có tính cố định vị trí, không thể di chuyển được, tính cố định vị trí quyết định tính giới hạn về quy mô theo không gian và chịu sự chi phối của các yếu tố môi trường nơi có đất. Đất đai có tính đa dạng phong phú tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng đất đai và phù hợp với từng vùng địa lý. Đất đai một tư liệu sản xuất gắn liền với hoạt động của con người. Con người tác động vào đất đai nhằm thu được sản phẩm để phục vụ cho các nhu cầu của cuộc sống. Tác động này có thể trực tiếp hoặc gián tiếp và làm thay đổi tính chất của đất đai có thể chuyển đất hoang thành đất sử dụng được hoặc là chuyển mục đích sử dụng đất. 1.1.4. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC) trong lĩnh vực đất đai là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục
12 hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai theo quy định của pháp luật về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai. 1.2. Đặc điểm, vai trò, nguyên tắc của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai 1.2.1. Đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai XPVPHC trong lĩnh vực đất đai mang những đặc điểm chung của XPVPHC. XPVPHC trong lĩnh vực đất đai gồm những đặc điểm sau: Thứ nhất, XPVPHC trong lĩnh vực đất đai được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức VPHC trong lĩnh vực đất đai theo quy định của pháp luật. Các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai rất đa dạng có thể kể đến như hủy hoại đất, lấn, chiếm đất, không đăng ký đất đai… Thứ hai, phải do các chủ thể có thẩm quyền tiến hành theo đúng trình tự thủ tục được quy định về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai. Theo đó, thì chỉ có những chức danh mà luật quy định mới có thẩm quyền xử lý vi phạm và phải xử lý theo đúng các quy định của pháp luật. Thứ ba, kết quả của hoạt động xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai thể hiện ở các quyết định xử phạt VPHC, trong đó ghi nhận các hình thức, biện pháp xử phạt áp dụng đối với tổ chức cá nhân đã VPHC trong lĩnh vực đất đai. 1.2.2. Nguyên tắc của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai XPVPHC trong lĩnh vực đất đai được thực hiện theo những nguyên tắc trong XPVPHC nói chung, bao gồm: Thứ nhất, mọi VPHC trong lĩnh vực đất đai phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật.