Đề án tốt nghiệp Quản lý công: Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024-2030

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024-2030" nhằm phân tích thực trạng tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo những năm trước đây, Đề án đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo trong giai đoạn từ 2024-2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Quản lý công: Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024-2030

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ NHUNG TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC TẠI VIỆN KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG, BIỂN VÀ HẢI ĐẢO, BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, GIAI ĐOẠN 2024-2030 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG Hà Nội, năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ NHUNG TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC TẠI VIỆN KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG, BIỂN VÀ HẢI ĐẢO, BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG, GIAI ĐOẠN 2024-2030 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: Quản lý Công Mã số: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. TRỊNH THỊ THỦY Hà Nội, năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Đề án “Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024-2030”, do cá nhân tôi trực tiếp thực hiện, theo sự hướng dẫn của TS. Trịnh Thị Thủy. Các số liệu, báo cáo và kết luận được trình bày trong đề án này là chính xác, trung thực. Tôi xin cam đoan về tính trung thực cũng như kết quả nghiên cứu của đề án. Hà Nội, ngày 19 tháng 9 năm 2024 Người cam đoan Nguyễn Thị Nhung
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến Lãnh đạo Học viện, Lãnh đạo Khoa Hành chính học, quý thầy cô của Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện và hỗ trợ tôi trong quá trình thực hiện Đề án thạc sĩ của mình. Đây là một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp học tập và nghiên cứu của tôi, cột mốc đó không thể thiếu sự đóng góp và hỗ trợ của người hướng dẫn đề án là TS. Trịnh Thị Thủy. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô đã chấp nhận và hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện Đề án. Sự tận tâm, nhiệt tình cùng kiến thức, kinh nghiệm của cô đã giúp tôi hiểu rõ hơn về chủ đề nghiên cứu của mình, giúp tôi vượt qua khó khăn và hoàn thành Đề án một cách trọn vẹn, hoàn chỉnh nhất. Tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến những đồng nghiệp, bạn bè của tôi. Nhờ sự hợp tác, giao lưu trong môi trường học tập, làm việc và nghiên cứu, tôi đã có cơ hội trao đổi kinh nghiệm, mở rộng kiến thức của mình. Sự chia sẻ đó đã giúp tôi có thêm nhiều ý tưởng để Đề án của tôi có những nội dung phong phú và thực tiễn, đáng giá hơn./. Tác giả Nguyễn Thị Nhung
iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ BẢNG BIỂU DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập VCNLĐ Viên chức người lao động VTVL Vị trí việc làm HĐXT Hội đồng xét tuyển DANH MỤC BẢNG BIỂU Số thứ tự Tên bảng biểu bảng biểu Thực trạng biên chế, nguồn nhân lực của Viện Khoa học Bảng 1 môi trường, biển và hải đảo Bảng 2 Thực trạng nhân lực theo các đơn vị Tổng hợp chỉ tiêu và các vị trí tuyển dụng viên chức làm Bảng 3 việc tại Viện Khoa học môi trường năm 2020 Tổng hợp chỉ tiêu và các vị trí tuyển dụng viên chức của Bảng 4 Viện Nghiên cứu biển và hải đảo năm 2020
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ BẢNG BIỂU ........................................ iii MỤC LỤC .................................................................................................... iv PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1 1. Lý do xây dựng đề án ................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài........................................................ 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 4 3.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 4 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 5 4.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 5 4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 5 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 5 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn .............................................. 6 7. Kết cấu của đề án ....................................................................................... 6 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC ............... 7 1.1. Một số khái niệm ..................................................................................... 7 1.1.1. Đơn vị sự nghiệp công lập .................................................................... 7 1.1.2. Viên chức ............................................................................................. 7 1.1.3. Tuyển dụng viên chức .......................................................................... 8 1.2. Vai trò, nguyên tắc, điều kiện tuyển dụng viên chức................................ 9 1.2.1. Vai trò của tuyển dụng viên chức ......................................................... 9 1.2.2. Nguyên tắc tuyển dụng viên chức ....................................................... 10 1.2.3. Điều kiện tuyển dụng viên chức ......................................................... 12 1.3. Quy trình tuyển dụng viên chức ............................................................. 12 1.3.1. Lập kế hoạch tuyển dụng viên chức .................................................... 12 1.3.2. Phân công nhiệm vụ, tổ chức thực hiện .............................................. 13
v 1.3.3. Thực hiện tuyển dụng viên chức ......................................................... 16 1.3.4. Đánh giá công tác tuyển dụng viên chức............................................. 19 1.3.5. Lưu trữ hồ sơ tuyển dụng.................................................................... 20 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng viên chức ..................... 20 1.4.1. Các yếu tố khách quan ........................................................................ 20 1.4.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................... 21 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 22 Chương 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC TẠI VIỆN KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG, BIỂN VÀ HẢI ĐẢO ......................... 24 2.1. Tổng quan về Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo .................... 24 2.1.1. Quá trình thành lập của đơn vị ............................................................ 24 2.1.2. Sự tương đồng của hai Viện Khoa học môi trường và Viện Nghiên cứu biển và hải đảo để thành lập Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo ..... 28 2.1.3. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo ................................................................... 29 2.1.4. Thực trạng về tổ chức bộ máy, viên chức và người lao động của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo .......................................................... 30 2.2. Công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo ............................................................................................................... 32 2.2.1. Ban hành kế hoạch tuyển dụng viên chức ............................................ 32 2.2.2. Phân công nhiệm vụ, tổ chức thực hiện công tác tuyển dụng .............. 36 2.2.3. Quy trình tuyển dụng viên chức .......................................................... 38 2.2.4. Công tác lưu trữ hồ sơ, tài liệu ............................................................ 45 2.3. Đánh giá về công tác tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo. ............................................................................................ 45 2.3.1. Ưu điểm.............................................................................................. 45 2.3.2. Hạn chế .............................................................................................. 47 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 48 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 49
vi Chương 3 GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC TẠI VIỆN KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG, BIỂN VÀ HẢI ĐẢO ......................... 50 3.1. Các giải pháp nhằm nâng cao công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo ................................................................... 50 3.1.1. Nâng cao nhận thức của lãnh đạo về công tác tuyển dụng viên chức .. 50 3.1.2. Nâng cao chất lượng cán bộ tham mưu giúp việc về tổ chức cán bộ ... 51 3.1.3. Xây dựng Đề án vị trí việc làm của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo .......................................................................................................... 52 3.1.4. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch tuyển dụng viên chức ..................... 52 3.1.5. Tăng cường nguồn ngân sách phục vụ công tác tuyển dụng viên chức 53 3.1.6. Tiếp nhận vào viên chức đối với các lao động hợp đồng có đủ điều kiện ..................................................................................................................... 54 3.2. Lộ trình thực hiện .................................................................................. 55 3.2.1. Giai đoạn 2024-2027 .......................................................................... 55 3.2.3. Giai đoạn 2027-2030 .......................................................................... 56 3.3. Kinh phí thực hiện ................................................................................. 57 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 58 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 59 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 61 PHỤ LỤC .................................................................................................... 65 Phụ lục 01: Danh mục vị trí việc làm dự kiến của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo ............................................................................................. 65 Phụ lục 02: Dự kiến xác định số lượng người làm việc và cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo ...... 67
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Tuyển chọn nhân lực chuyên môn có chất lượng là công việc quan trọng mà mọi tổ chức đều phải chú trọng thực hiện bởi con người là nguồn lực quý giá nhất, quyết định sự tồn tại và phát triển của tổ chức. Các đơn vị sự nghiệp công lập ở nước ta cũng không thể đứng ngoài hoạt động này. Chính vì vậy, việc xây dựng một đội ngũ viên chức có trình độ chuyên môn, năng lực và phẩm chất đạo đức tốt, làm việc nghiêm túc, có trách nhiệm là yêu cầu cấp thiết trước tình hình đổi mới, phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế hiện nay. Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo với vị trí là đơn vị trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường đóng vai trò là tổ chức khoa học và công nghệ chủ lực của Bộ về nghiên cứu cơ bản và ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ trong các lĩnh vực môi trường, quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển và hải đảo phục vụ cho công tác quản lý nhà nước; thực hiện các hoạt động dịch vụ tư vấn về môi trường, biển và hải đảo nhằm thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao. Đồng thời, Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo cũng góp phần cùng với các đơn vị trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, làm chủ và áp dụng công nghệ hiện đại trong các lĩnh vực biển, hải đảo và môi trường. Để thực hiện tốt nhất chức năng, nhiệm vụ được giao, đội ngũ nhân sự của Viện là yếu tố quan trọng hàng đầu. Theo Quyết định số 2231/QĐ-BTNMT ngày 08/8/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc giao số lượng người làm việc năm 2023 tại các đơn vị sự nghiệp công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên, số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước được giao của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo là 95 người. Trong khi đó, thực tế số lượng
2 viên chức hiện tại của Viện là 66 người. Như vậy, so với số lượng viên chức thực tế đang có của Viện thì số lượng người làm việc còn thiếu là 29 người. Do đó việc tuyển dụng thêm viên chức cho Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo là phù hợp, đúng với chủ trương của Bộ Tài nguyên và Môi trường, đảm bảo được số lượng người làm việc, từ đó kiện toàn nhân sự cũng như đáp ứng được nhu cầu phát triển của Viện trong tương lai. Đồng thời khi tìm hiểu về quá trình thực hiện tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo vẫn có những hạn chế nhất định, cần được điều chỉnh. Từ những lý do trên, học viên đã lựa chọn đề tài “Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024-2030”, 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài Nguồn nhân lực là một nguồn lực vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương cũng như đối với mỗi quốc gia. Vì vậy đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về nguồn nhân lực nói chung và chất lượng nguồn nhân lực nói riêng. - Nguyễn Thị Hồng Hải, Nguyễn Thị Thanh Thủy (2015), Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công: Lý luận và kinh nghiệm một số nước, Nxb Chính trị quốc gia. Cuốn sách được kết cấu làm hai phần, phần đầu nghiên cứu một số vấn đề lý luận chung về quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công như: khái niệm, đặc trưng, phân loại, tầm quan trọng, mục tiêu của nguồn nhân lực trong khu vực công,... đồng thời, nghiên cứu thực tiễn, kinh nghiệm áp dụng quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công ở một số nước trên thế giới, như: Anh, Pháp, Hoa Kỳ, Đức, Nga, Đan Mạch, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc. Phần thứ hai phân tích, đánh giá thực trạng và sự cần thiết áp dụng quản lý chiến lược nguồn nhân lực ở Việt Nam trong thời gian qua, từ đó, đưa ra một số giải pháp nhằm áp dụng quản lý chiến lược nguồn nhân lực trong khu
3 vực công ở Việt Nam trong thời gian tới. Tài liệu giúp học viên có cái nhìn tổng thể, khái quát hơn trong vấn đề quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công qua kinh nghiệm của các nước khác, từ đó rút ra những cách làm hay có thể áp dụng tại đơn vị của mình. - Nguyễn Thị Thanh Thủy (2017), Tuyển dụng viên chức trong các đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp và Nông thôn tỉnh Gia Lai, đã phân tích làm rõ cơ sở lý luận về công tác tuyển dụng viên chức; phân tích, đánh giá thực trạng tuyển dụng viên chức trong các đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp và Nông thôn tỉnh Gia Lai từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tuyển dụng viên chức của các đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp và Nông thôn tỉnh Gia Lai. Những kết quả nghiên cứu của luận văn đã góp phần đóng góp cho nguồn tài liệu tham khảo của các nhà quản lý, nhất là những người làm công tác tổ chức cán bộ của tỉnh Gia Lai. - Mai Thị Minh Ngọc (2021), Một số kiến nghị về tuyển dụng viên chức ở nước ta hiện nay, đã có những đánh giá tổng quát về thực tế tuyển dụng viên chức ở nước ta từ đó đưa ra những kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng tuyển dụng viên chức. - Nguyễn Thị Hồng Hải, Đặng Xuân Hoan (2021), trong cuốn sách chuyên khảo Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công, Nxb Bách Khoa Hà Nội đã trình bày các vấn đề cơ bản liên quan đến quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức nói chung và trong khu vực công nói riêng; thông qua từng nội dung cơ bản của quản lý nguồn nhân lực để làm rõ các yếu tố đặc thù của quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công; đồng thời nêu lên bối cảnh và phương hướng quản lý nguồn nhân lực trong bối cảnh mới. Đây là tài liệu tham khảo quan trọng giúp làm rõ một số nội dung trong cơ sở lý luận của đề án. - Nguyễn Thanh Quyên (2023), Tuyển dụng viên chức - những hạn chế, bất cập và giải pháp hoàn thiện, đã trình bày, phân tích những hạn chế, bất cập
4 về công tác tuyển dụng viên chức cũng như khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn tuyển dụng viên chức của nước ta. - Trần Thị Thơ (2022), Pháp luật về tuyển dụng công chức, viên chức ở Việt Nam hiện nay, đã khái quát quy định về tuyển dụng công chức, viên chức bao gồm: kế hoạch tuyển dụng; căn cứ, cơ sở tuyển dụng; điều kiện tuyển dụng; ưu tiên trong tuyển dụng; phiếu đăng ký dự tuyển; thẩm quyền tuyển dụng; phương thức tuyển dụng; trường hợp đặc biệt trong tuyển dụng; hội đồng tuyển dụng; thông báo tuyển dụng…Tác giả đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong quy định về pháp luật tuyển dụng công chức, viên chức hiện nay và từ đó đề xuất kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về tuyển dụng công chức, viên chức ở nước ta. Và rất nhiều luận án, luận văn khác đề cập công tác tuyển dụng viên chức tuy nhiên chưa có một nghiên cứu nào đề cập đến vấn đề tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo. Do đó, học viên lựa chọn vấn đề công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo để thực hiện đề án tốt nghiệp trình độ thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích thực trạng tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo những năm trước đây, Đề án đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo trong giai đoạn từ 2024-2030. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về tuyển dụng viên chức tại đơn vị sự nghiệp công lập; - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo khi chưa thành lập; chỉ ra những hạn chế,
5 nguyên nhân hạn chế trong công tác tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của Đề án là công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo bao gồm các khâu chỉ đạo điều hành, quy trình tuyển dụng, lưu trữ hồ sơ, kiểm tra đánh giá. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về thời gian: giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2023. - Về không gian: tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo. - Về nội dung: Công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo 5. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình thực hiện đề án “Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024- 2030”, tôi đã vận dụng sử dụng linh hoạt các phương pháp nghiên cứu, cụ thể như sau: - Phương pháp thống kê số liệu: bằng cách tập hợp các số liệu cần thiết liên quan đến việc thực hiện công tác tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo một cách đầy đủ và chính xác nhằm tạo cơ sở cho việc phân tích, tổng hợp, đánh giá,... trong việc thực hiện tuyển dụng viên chức của đơn vị - Phương pháp liệt kê: đưa ra những thông tin cụ thể về quy trình tuyển dụng viên chức của đơn vị sự nghiệp công lập nói chung cũng như quy trình tuyển dụng viên chức của Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo nói riêng
6 nhằm tạo nên cơ sở thực tiễn vững chắc để chứng minh cho những luận cứ của đề án. - Phương pháp phân tích - tổng hợp: Phân tích các quy trình tuyển dụng viên chức của đơn vị sau đó sẽ tổng hợp lại những ưu điểm, hạn chế của công tác tuyển dụng viên chức từ đó đưa ra những giải pháp thích hợp. 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn Đề án “Tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2024-2030”, sẽ góp phần hoàn thiện hơn công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo, giúp kiện toàn nhân sự của Viện, đáp ứng được các yêu cầu về số lượng và chất lượng gắn với VTVL, góp phần nâng cao sự phát triển của Viện với cương vị là đơn vị cấp 2 trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. 7. Kết cấu của đề án Kết cấu của Đề án gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở khoa học về tuyển dụng viên chức. Chương 2. Thực trạng công tác tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo. Chương 3. Giải pháp và lộ trình tuyển dụng viên chức tại Viện Khoa học môi trường, biển và hải đảo.
7 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Đơn vị sự nghiệp công lập - Khái niệm về đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL): Tại khoản 1 Điều 9 Luật Viên chức năm 2010 định nghĩa: “Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức được thành lập bởi cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân và cung cấp các dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước”. [15] - Các loại hình ĐVSNCL: Tại khoản 1 Điều 9 Luật Viên chức năm 2010 phân loại ĐVSNCL gồm “Đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự (sau đây gọi là đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ); Đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự (sau đây gọi là đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ)”. [15] Riêng về mức tự chủ tài chính của ĐVSNCL chia thành 04 loại sau đây: + Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư. + Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên. + Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm một phần chi thường xuyên. + Đơn vị sự nghiệp công do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên: Đây là đơn vị có mức tự bảo đảm chi phí hoạt đồng thường xuyên dưới 10% hoặc không có nguồn thu sự nghiệp. 1.1.2. Viên chức - Khái niệm Viên chức: Tại Điều 2, Luật Viên chức năm 2010 định nghĩa “Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương
8 từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.” [15] - Theo các tiêu chí, viên chức được phân loại như sau: Theo chức trách, nhiệm vụ, viên chức được chia làm 2 loại: viên chức quản lý; viên chức không giữ chức vụ quản lý. Theo trình độ đào tạo, viên chức được chia làm 5 loại: viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo tiến sĩ; viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo thạc sĩ; viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo đại học; viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo cao đẳng; Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo trung cấp. [11] 1.1.3. Tuyển dụng viên chức - Khái niệm: Tuyển dụng viên chức là việc lựa chọn người có phẩm chất, trình độ và năng lực đáp ứng nhu cầu công việc, vị trí việc làm (VTVL), tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và quỹ tiền lương của đơn vị sự nghiệp công lập. - Các hình thức tuyển dụng viên chức: Theo các quy định hiện hành, tuyển dụng viên chức được áp dụng theo hai hình thức là thi tuyển và xét tuyển. [11] + Đối với hình thức thi tuyển viên chức được thực hiện theo 02 vòng: Vòng 1: Thi trắc nghiệm trên máy tính để kiểm tra kiến thức chung gồm các phần thi: Kiến thức chung và ngoại ngữ (có thể thi ngoại ngữ hoặc không nếu VTVL không yêu cầu hoặc thuộc trường hợp được miễn thi); Vòng 2: Thi môn nghiệp vụ chuyên ngành bằng một trong ba hình thức là vấn đáp, thực hành hoặc thi viết (trắc nghiệm hoặc tự luận hoặc kết hợp giữa trắc nghiệm và tự luận). + Đối với hình thức xét tuyển viên chức cũng được thực hiện theo 02 vòng, gồm: Vòng 1: Kiểm tra điều kiện dự tuyển; Vòng 2: Thi môn nghiệp vụ chuyên ngành bằng một trong ba hình thức
9 là vấn đáp, thực hành hoặc thi viết. - Trường hợp đặc biệt trong tuyển dụng viên chức: Người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền tuyển dụng quyết định tiếp nhận vào viên chức đối với các trường hợp đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện của VTVL, cụ thể: [11] + Có đủ 05 năm trở lên làm công việc chuyên môn, nghiệp vụ hợp với VTVL dự kiến được tiếp nhận; + Cán bộ, công chức cấp xã đang làm việc phù hợp VTVL dự kiến tiếp nhận; + Người từng là cán bộ, công chức, viên chức sau đó chuyển công tác đến đơn vị khác nhưng vẫn làm công việc phù hợp VTVL dự kiến tiếp nhận; + Người tốt nghiệp tiến sĩ trở lên, đang làm việc tại cơ quan có trụ sở/chi nhánh được thành lập ở nước ngoài hoặc cơ quan nước ngoài có trụ sở/chi nhánh ở Việt Nam, có chuyên ngành đào tạo phù hợp vị trí cần tuyển, có đủ 03 năm công tác làm chuyên môn phù hợp trở lên; + Người có tài năng, năng khiếu đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, nghề truyền thống… 1.2. Vai trò, nguyên tắc, điều kiện tuyển dụng viên chức 1.2.1. Vai trò của tuyển dụng viên chức Tuyển dụng viên chức đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển nguồn nhân lực cho các cơ quan, tổ chức công, cụ thể: Tuyển dụng viên chức là một nội dung quan trọng của quá trình quản trị nguồn nhân lực trong đơn vị sự nghiệp, đáp ứng nhu cầu nhân lực cho ĐVSCCL trong từng giai đoạn phát triển. Đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực: Tuyển dụng viên chức giúp lựa chọn những cá nhân có đủ trình độ, năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu công việc đặt ra. Tuyển dụng tốt sẽ giúp ĐVSNCL phát triển, có được nguồn nhân lực chất lượng từ đó có thể nâng cao chất lượng dịch vụ mà đơn vị cung cấp; với nguồn nhân lực đa dạng sẽ tạo ra sự phong phú về ý tưởng, kinh
10 nghiệm, kĩ năng góp phần nâng cao hiệu quả công việc. 1.2.2. Nguyên tắc tuyển dụng viên chức Trong thực hiện tuyển dụng viên chức phải đảm bảo các nguyên tắc sau: 1.2.2.1. Đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng, khách quan, đúng quy định của pháp luật Đây là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo tính công bằng, giảm thiểu tiêu cực và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. - Tính công khai, minh bạch trong tuyển dụng được thể hiện như sau: Thông tin về quy trình tuyển dụng, tiêu chí và các bước thực hiện cần được công khai trên các phương tiện truyền thông chính thức. Các tiêu chí tuyển dụng như trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng cần được xác định rõ ràng và công khai giúp các ứng viên dễ dàng nhận biết. - Tính công bằng, khách quan: trong tuyển dụng viên chức cần đảm bảo mọi ứng viên đều có cơ hội như nhau, không phân biệt giới tính, độ tuổi hay các yếu tố cá nhân khác. Để đảm bảo sự công bằng, khách quan thì trong quá trình tuyển dụng cần có sự giám sát chặt chẽ, theo dõi, đánh giá công tác tuyển dụng. Đồng thời, trong tuyển dụng có thể sử dụng các phương pháp đánh giá khách quan như làm bài thi, phỏng vấn theo cấu trúc để giảm thiểu thiên lệch. 1.2.2.2. Đảm bảo tính cạnh tranh: Khi thực hiện tuyển dụng viên chức, cần đảm bảo được tính cạnh tranh, đây là một yếu tố quan trọng để có thể tuyển chọn được những người có trình độ vàn năng lực phù hợp. Tính cạnh tranh thể hiện thể hiện trong sự đa dạng về đối tượng tuyển dụng, số lượng ứng viên tham gia phải nhiều hơn chỉ tiêu tuyển dụng. Càng có nhiều người tham gia dự tuyển thì sự cạnh tranh sẽ khốc liệt càng nâng cao chất lượng đội ngũ được tuyển dụng. 1.2.2.3. Tuyển chọn đúng người, đáp ứng yêu cầu của VTVL
11 Tuyển chọn đúng người tức là yếu tố giúp cơ quan tuyển dụng thực hiện đúng quy định của pháp luật. Người được tuyển dụng trước hết phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định, đảm bảo sự công bằng minh bạch trong công tác tuyển dụng. Người được tuyển dụng phải đáp ứng được yêu cầu về VTVL như kế hoạch tuyển dụng đề ra, không để xảy ra tình trạng tuyển dụng nhân sự không phù hợp do tác động của các yếu tố chủ quan. 1.2.2.4. Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu: Người đứng đầu đơn vị có vai trò và trách nhiệm lớn trong việc chỉ đạo tuyển dụng viên chức của đơn vị. Công tác chỉ đạo điều hành có vai trò quan trọng tiên quyết trong thực hiện tuyển dụng viên chức, đảm bảo quá trình này diễn ra đúng quy định và mang lại hiệu quả cao. Cấp ủy Đảng và Lãnh đạo cơ quan, đơn vị theo hệ thống từ trên cao xuống dưới cần có sự chỉ đạo quyết liệt, tập trung, thống nhất, thường xuyên, liên tục, có trọng tâm, trọng điểm để công tác tuyển dụng được thực hiện nghiêm túc. Người đứng đầu đơn vị phải phát huy vai trò trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, trong đó phải chịu trách nhiệm chỉ đạo, quán triệt các cơ quan, đơn vị, Hội đồng tuyển dụng, bộ phận giúp việc của Hội đồng và và toàn thể viên chức, người lao động thuộc thẩm quyền quản lý thực hiện nghiêm các quy trình tuyển dụng theo đúng quy định hiện hành, không để xảy ra vi phạm pháp luật trong công tác tuyển dụng. Nhờ có sự chỉ đạo, điều hành chặt chẽ từ cấp trên, của lãnh đạo đơn vị mà các ĐVSNCL có thể tổ chức tuyển dụng một cách hiệu quả, lựa chọn được những ứng viên tài năng, đáp ứng tốt yêu cầu công việc. Điều này góp phần xây dựng đội ngũ viên chức có chất lượng, đáp ứng tốt yêu cầu phát triển của cơ quan, đơn vị.
12 1.2.3. Điều kiện tuyển dụng viên chức - Đối với ĐVSN: Việc tuyển dụng viên chức phải căn cứ vào nhu cầu công việc, VTVL, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và quỹ tiền lương của ĐVSNCL. - Đối với người đăng ký dự tuyển [11]: Người có đủ các điều kiện sau đây không phân biệt dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo được đăng ký dự tuyển viên chức:có quốc tịch Việt Nam và cư trú tại Việt Nam; từ đủ 18 tuổi trở lên; có đơn đăng ký dự tuyển; có lý lịch rõ ràng; có văn bằng, chứng chỉ đào tạo, chứng chỉ hành nghề hoặc có năng khiếu kỹ năng phù hợp với vị trí việc làm; đủ sức khỏe để thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ; đáp ứng các điều kiện khác theo yêu cầu của VTVL do ĐVSN công lập xác định nhưng không được trái với quy định của pháp luật. - Những người sau đây không được đăng ký dự tuyển viên chức: mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đang chấp hành bản án, quyết định về hình sự của Tòa án; đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở chữa bệnh, cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng. 1.3. Quy trình tuyển dụng viên chức 1.3.1. Lập kế hoạch tuyển dụng viên chức Người đứng đầu ĐVSNCL hoặc cơ quan có thẩm quyền quản lý ĐVSNCL hoặc người đứng đầu cơ quan, đơn vị được phân cấp, ủy quyền xây dựng kế hoạch tuyển dụng, quyết định theo thẩm quyền hoặc báo cáo cơ quan quản lý viên chức phê duyệt để làm căn cứ tuyển dụng trước mỗi kỳ tuyển dụng. Nội dung kế hoạch tuyển dụng bao gồm [11]: + Số lượng người làm việc được giao và số lượng người làm việc chưa sử dụng của ĐVSNCL; + Số lượng người cần tuyển ở từng VTVL.