Đề án tốt nghiệp Quản lý kinh tế: Hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo dựa trên cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công và kết quả phân tích thực trạng quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Quản lý kinh tế: Hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN ĐỨC HOÀNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN EA H'LEO, TỈNH ĐẮK LẮK ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ Đắk Lắk, tháng 10 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN ĐỨC HOÀNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN EA H'LEO, TỈNH ĐẮK LẮK ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ - MÃ SỐ: 8310110 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS PHẠM THU THUỶ Đắk Lắk, tháng 10 năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Đề án tốt nghiệp trình độ thạc sỹ này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Phạm Thu Thuỷ và chưa từng được công bố trên bất cứ phương tiện nào. Các thông tin, số liệu, kết quả nghiên cứu của Đề án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về tính pháp lý và đạo đức đối với lời cam đoan này. Tác giả đề án Phan Đức Hoàng
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Đề án tốt nghiệp này, cho phép tôi gửi lời cảm ơn chân thành đến: Lãnh đạo, quý thầy, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia, với kiến thức, tâm huyết và sự tận tình của mình đã giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Tôi xin chân thành cảm ơn và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Phạm Thu Thuỷ đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập, thực hiện đề án và hỗ trợ nhiều thông tin khoa học có giá trị để tôi áp dụng cho đề án. Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến Lãnh đạo UBND huyện Ea H'Leo, Lãnh đạo và đồng nghiệp Phòng Tài chính - Kế hoạch đã tạo điều kiện tốt nhất để tôi tham gia học tập, nghiên cứu, thu thập thông tin, tài liệu và hoàn thành đề án này. Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến người thân, bạn bè và các đồng nghiệp khác đã động viên, giúp đỡ, chia sẻ thông tin hữu ích cho tôi trong quá trình học tập và hoàn thành đề án. Một lần nữa, tôi xin trân trọng cảm ơn! Học viên Phan Đức Hoàng
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DA Dự án ĐTC Đầu tư công ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập HĐND Hội đồng nhân dân IMF International Monetary Fund - Quỹ Tiền tệ Quốc tế MTQG Mục tiêu quốc gia NS Ngân sách NSNN Ngân sách nhà nước GPMB Giải phóng mặt bằng QLNN Quản lý nhà nước OECD Organization for Economic Cooperation and Development - Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế TCKH Tài chính - Kế hoạch UBND Uỷ ban nhân dân WB World Bank - Ngân hàng Thế giới
DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH VẼ Bảng 2.1. Tình hình đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của UBND huyện Ea H'Leo, giai đoạn 2021-2023 Bảng 2.2. Tình hình giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của UBND huyện Ea H'Leo, giai đoạn 2021-2023 Biểu đồ 2.1. Cơ cấu các nguồn vốn đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của UBND huyện Ea H'Leo quản lý, giai đoạn 2021- 2023 Biểu đồ 2.2. Tỷ yệ giải ngân nguồn vốn đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2023 của UBND huyện Ea H'Leo Hình 2.1. Quy trình lập- thẩm định- quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư công do UBND huyện Ea H’Leo quản lý Hình 2.2. Quy trình lập- thẩm định- quyết định dự án đầu tư công không có cấu phần xây dựng do UBND huyện Ea H’Leo quản lý Hình 2.3. Quy trình lập- thẩm định- quyết định dự án đầu tư công có cấu phần xây dựng do UBND huyện Ea H’Leo quản lý Hình 2.4. Quy trình tổng thể quản lý dự án đầu tư công do UBND huyện Ea H’Leo quản lý
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục từ viết tắt Danh mục bảng biểu và hình vẽ Mục lục LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do xây dựng đề án ....................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ...................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án ......................................................... 4 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 5 6. Hiệu quả/ lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn..................................... 5 7. Kết cấu của đề án .............................................................................................. 6 Chương 1: .................................................................................................................. 7 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ................................................................................................. 7 1.1. Khái quát về đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước ............................. 7 1.1.1. Khái niệm đầu tư công ............................................................................... 7 1.1.2. Vốn đầu tư công......................................................................................... 8 1.1.3. Dự án đầu tư công....................................................................................... 9 1.1.4. Vai trò của đầu tư công ............................................................................ 11 1.2. Quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước .................................. 12 1.2.1. Khái niệm, nguyên tắc, vai trò của quản lý đầu tư công nguồn NSNN ..................................................................................................................... 12 1.2.2. Nội dung quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước................ 15 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đầu tư công........................ 20 1.4. Kinh nghiệm quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của một số địa phương và bài học kinh nghiệm cho huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk .. 22
Chương 2:................................................................................................................. 25 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN EA H'LEO, TỈNH ĐẮK LẮK .......................................................................................................................... 25 2.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Ea H'Leo .............. 25 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................. 25 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .................................................................. 26 2.2. Tình hình đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Ea H'Leo, giai đoạn 2021-2023 ......................................................................... 27 2.2.1. Kết quả thực hiện đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước vốn ngân sách Trung ương, giai đoạn 2021-2023.............................................. 30 2.2.2. Kết quả thực hiện đầu tư công công từ nguồn ngân sách nhà nước vốn ngân sách tỉnh, giai đoạn 2021-2023 ................................................... 31 2.2.3. Kết quả thực hiện vốn đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước ngân sách cấp trên thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, giai đoạn 2021-2023.................................................................................................... 32 2.2.4. Kết quả thực hiện đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước vốn ngân sách huyện, giai đoạn 2021-2023 ....................................................... 32 2.3. Thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H'Leo................................................................................... 33 2.3.1. Tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt, giao kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm.......................................................................................... 33 2.3.2. Lập, thẩm định, quyết định chủ trương và quyết định đầu tư dự án đầu tư công .................................................................................................. 36 2.3.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch, dự án đầu tư công ............................... 41 2.3.6. Tổ chức giám sát, đánh giá kế hoạch, dự án đầu tư công ................. 45 2.4. Đánh giá chung thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H'Leo ..................................................... 45
2.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................... 45 2.4.2. Tồn tại, hạn chế ................................................................................. 47 2.4.3. Nguyên nhân hạn chế ........................................................................ 49 Chương 3:................................................................................................................. 52 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN EA H'LEO ........ 52 3.1. Mục tiêu và phương hướng quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H'Leo.................................................................................................................... 52 3.1.1. Mục tiêu quản lý đầu tư công............................................................ 52 3.1.2. Phương hướng quản lý đầu tư công .................................................. 52 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H'Leo............................................................... 53 3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm.................................................. 53 3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện tổ chức lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư; lập, thẩm định và quyết định đầu tư dự án .......................... 55 3.2.4. Nhóm giải pháp tăng cường tổ chức giám sát, đánh giá kế hoạch, dự án đầu tư công ............................................................................................. 60 3.2.5. Nâng cao năng lực, trình độ và vai trò trách nhiệm của đội ngũ làm công tác đầu tư công.................................................................................... 61 3.3. Lộ trình và nguồn lực thực hiện giải pháp ................................................. 62 3.4. Kiến nghị:.......................................................................................................... 64 3.4.1. Đối với Trung ương .................................................................................. 64 3.4.2. Đối với UBND tỉnh .................................................................................. 65 3.4.2. Đối với HĐND huyện .............................................................................. 65 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 66 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 67
LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của huyện Ea H’Leo, trong những năm qua đã góp phần đạt được những thành tựu quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của địa phương. Kinh tế của huyện có bước tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực. Sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa đã được định hình. Đặc biệt, trên cơ sở định hướng chung của huyện là nâng cao tỷ trọng công nghiệp - xây dựng trong cơ cấu kinh tế, do đó tập trung đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng được quan tâm. Các công trình, dự án đầu tư công được hoàn thành trong thời gian vừa qua đã góp phần chỉnh trang đô thị và thay đổi bộ mặt nông thôn trên địa bàn huyện. Kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội có bước phát triển, đến nay toàn huyện có 100% xã có đường giao thông đến trung tâm xã được cứng hóa, ô tô đi lại được quanh năm; hệ thống điện lưới quốc gia được phát triển đến các vùng sâu, vùng xa của huyện. Đầu tư công đã giúp huyện Ea H’Leo khai thác các tiềm năng, lợi thế của huyện, phấn đấu trở thành địa phương có điều kiện phát triển kinh tế xã hội quan trọng phía Bắc của tỉnh Đắk Lắk. Hoạt động đầu tư công đạt được những hiệu quả nhất định nhờ công tác quản lý đầu tư công của huyện trong thời gian qua đã có nhiều tiến bộ, tuân thủ các quy định, quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này. Bên cạnh các kết quả đã đạt được, công tác quản lý đầu tư công vẫn còn những hạn chế, tồn tại, bất cập như: công tác lập danh mục dự án đưa vào kế hoạch chủ yếu dựa vào ý chí chủ quan; cân đối nguồn lực còn bị động; công tác lập báo cáo đề xuất chưa được chi tiết, đầy đủ và chưa có đánh giá, thẩm định cụ thể, rõ ràng hơn; còn tình trạng lập, thẩm định, phê duyệt dự án không phù hợp chủ trương đầu tư; kiểm soát vốn không tuân thủ quy trình, dây dưa, kéo dài, có sự đòi hỏi thủ tục ngoài quy định ... Điều này ảnh hưởng đến việc đạt được các mục tiêu của hoạt động đầu tư công và làm ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư công trên địa bàn huyện; làm cho đầu tư công không đạt được các mục tiêu, yêu cầu, 1
nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, chuyển đổi cơ cấu kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội của huyện. Từ thực trạng trên cùng những kiến thức lý luận được đào tạo và kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình công tác, với mong muốn đóng góp những đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công cho địa phương, tác giả lựa chọn đề án “Hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk” để nghiên cứu làm đề án thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý đầu tư công. Các nghiên cứu quốc tế xác lập cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công như: Rajaram, A., Le, T. M., Kaiser, K., Kim, J. H., Frank, J., Editors (2014) “The Power of Public Investment Management: Transforming Resources into Assets for Growth” (công bố bởi WB) đã xác định quy trình/hệ thống quản lý đầu tư công hiệu quả bao gồm 8 bước: Định hướng đầu tư, sàng lọc sơ bộ, thẩm định dự án, thẩm tra ngoài, lựa chọn dự án, tổ chức thực hiện, điều chỉnh, vận hành và đánh giá. ...[14]. Nghiên cứu của OECD (2013) “OECD principles on Effective Public investment: a shared responsibility across levels of Government” bàn về sự phối hợp giữa các cấp chính quyền trong quản lý đầu tư công. Khuyến nghị là công cụ đầu tiên của OECD trong lĩnh vực chính sách khu vực và quản trị đa cấp chính quyền. Mục đích của bộ quy tắc là giúp người quản lý ở mọi cấp chính quyền đánh giá điểm mạnh và điểm yếu của năng lực đầu tư công của họ, một trách nhiệm chung quan trọng giữa các cấp chính quyền và đặt ra các ưu tiên để cải thiện. Nó nhấn mạnh những đóng góp quan trọng mà mọi cấp chính quyền có thể thực hiện cho sự phát triển quốc gia và tăng trưởng dài hạn. ...[15]. Nghiên cứu “Appraisal of Public Investment in Practice– Methodological Approaches and Decision Rules in Advanced Systems” của Robert Taliercio, xuất bản bởi WB (2014) cung cấp phương pháp luận thẩm định dự án đầu tư công và các quy tắc quyết định dự án đầu tư công [18]. 2
“PIMA- Public Investment Management Assessment” được đưa ra bởi IMF được xây dựng nhằm phục vụ cho việc đánh giá chất lượng của các thực hành quản lý đầu tư công của IMF. PIMA đánh giá dựa trên 15 nhóm tiêu chí cơ bản gắn với quá trình lập kế hoạch, phân bổ và triển khai thực hiện đầu tư công. Các nhóm tiêu chí về quản lý đầu tư công này là những bộ phận hợp thành của một khuôn khổ rộng lớn các định chế ngân sách gắn với việc quản lý quá trình quản trị tài chính công của các quốc gia. Các nghiên cứu ở Việt Nam về các khía cạnh quản lý đầu tư công như “Nâng cao hiệu quả ĐTC tại Việt Nam” của tác giả Phạm Minh Hoá (2017); “Hiệu quả ĐTC trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam” của Đào Thị Hồ Hương (2021) đưa ra một số chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả ĐTC về mặt kinh tế, xã hội và môi trường và từ đó cũng đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công, nhằm tăng hiệu quả đầu tư công. “Quản lý ĐTC tại Việt Nam: Đánh giá và các ưu tiên để gỡ các nút thắt”, xuất bản bởi World Bank (2018) cũng đã chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đưa ra các khuyến nghị nhằm hoàn thiện quản lý đầu tư công ở Việt Nam theo thông lệ quốc tế...[2][3]. Một số nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá công tác quản lý đầu tư công trên một địa bàn như: Huỳnh Phạm Khánh Ngọc (2017), Quản lý nhà nước về đầu tư công tại Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sỹ ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ các vấn đề về lý luận và pháp lý cơ bản có liên quan trong công tác quản lý nhà nước về đầu tư công nói chung, của UBND cấp tỉnh nói riêng là quan trọng trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực tái cấu trúc lĩnh vực đầu tư công. Tác giả phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đầu tư công tại Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ ra kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác này trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh [4]. Phạm Tiến Dũng (2018), Quản lý đầu tư công trên địa bàn huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, Luận văn Thạc sỹ ngành Quản lý công, Học viện Hành chính 3
Quốc gia. Luận văn cũng nghiên cứu quản lý đầu tư công trên địa bàn huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định trên góc độ quản lý nhà nước. Tác giả phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đầu tư công, chỉ ra kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác này trên địa bàn huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định [1]. Tuy nhiên, hai nghiên cứu này đều tiếp cận quản lý đầu tư công trên giác độ quản lý nhà nước. Như vậy, mặc dù đã có một số nghiên cứu về quản lý đầu tư công, nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. Do đó nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý đầu tư công, nhằm phát hiện các điểm yếu, các tồn tại, hạn chế, từ đó đưa ra phương hướng và các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H'Leo là việc cần thiết và không trùng lặp. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án - Đối tượng nghiên cứu: Quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. Nội dung quản lý đầu tư công được tiếp cận theo quy trình tổ chức thực hiện đầu tư và giới hạn ở những nội dung cụ thể sau: i) Tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm. ii) Tổ chức lập, thẩm định, quyết định chủ trương và quyết định đầu tư dự án đầu tư công. iii) Tổ chức thực hiện kế hoạch, dự án đầu tư công. iv) Giám sát, đánh giá kế hoạch, dự án đầu tư công. + Về mặt không gian: Các nội dung trên được tiến hành nghiên cứu trong phạm vi địa bàn huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. 4
+ Về mặt thời gian: Dữ liệu nghiên cứu được thu thập trong giai đoạn 2020- 2023, các giải pháp được đề xuất trong đề án có ý nghĩa từ nay đến năm 2025 và giai đoạn tiếp theo. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu: Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo dựa trên cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công và kết quả phân tích thực trạng quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo. Nhiệm vụ: i) Hệ thống hoá, làm rõ lý luận về quản lý đầu tư công từ nguồn NSNN của cấp huyện. ii) Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. iii) Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập tài liệu, thông tin: tác giả thu thập dữ liệu thứ cấp trong các báo cáo của UBND huyện, Phòng TCKH huyện, các nghiên cứu đã được công bố. - Phương pháp thống kê, mô tả, so sánh: Phương pháp này được sử dụng để thu thập các số liệu liên quan tới hoạt động quản lý đầu tư công. Dựa vào số liệu thu thập được, tiến hành tổng hợp, tóm tắt, tính toán, biểu diễn dữ liệu bằng bảng biểu.... - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Thực hiện tổng hợp các tài liệu khoa học, nghiên cứu, báo cáo đã được công bố về nội dung quản lý đầu tư công từ nguồn NSNN, nhằm chắt lọc, kế thừa, đúc rút, hệ thống lại các nội dung chung về lí luận, thực tiễn làm cơ sở cho việc phân tích, diễn giải, xây dựng các giải pháp cho phù hợp. 6. Hiệu quả/ lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn Đề án làm rõ cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công từ nguồn NSNN của 5
UBND huyện. Đề án đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý đầu tư công của UBND Huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. Với kết quả đạt được, đề án là tài liệu phục vụ công tác quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk. Thực hiện các giải pháp đề án đưa ra, công tác quản lý đầu tư công của UBND huyện Ea H’Leo sẽ hoàn thiện hơn, mang lại hiệu quả đầu tư công như kỳ vọng. Đồng thời đề án cũng là tài liệu nghiên cứu có giá trị với những ai quan tâm đến công tác quản lý đầu tư công. 7. Kết cấu của đề án Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề án kết cấu gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước. Chương 2: Thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H'Leo. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước của Uỷ ban nhân dân huyện Ea H'Leo. 6
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. Khái quát về đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước 1.1.1. Khái niệm đầu tư công Đầu tư được hiểu là việc sử dụng các nguồn lực như vốn, nhân lực, vật lực vào hoạt động nào đó ở thời điểm hiện tại để nhằm đạt được kết quả, hiệu quả, lợi ích về kinh tế và xã hội lớn hơn trong tương lai. Phân loại đầu tư theo chủ thể đầu tư thì đầu tư bao gồm: đầu tư của nhà nước, đầu tư của tư nhân, đầu tư của doanh nghiệp có vốn nước ngoài. Trong đó, đầu tư của nhà nước có vai trò đặc biệt đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Ở các nền kinh tế phát triển, đầu tư của nhà nước chỉ chiếm một tỷ phần rất nhỏ trong tổng đầu tư của toàn bộ nền kinh tế. Vai trò của nhà nước chỉ là hỗ trợ cho khu vực tư nhân hoặc nếu phải đầu tư thì chỉ đầu tư vào các lĩnh vực mang lại lợi ích kinh tế nhưng tư nhân không muốn đầu tư do không có lợi ích tài chính hoặc không thể đầu tư do quá rủi ro mà không thể bảo hiểm. Ngược lại ở các nền kinh tế chuyển đổi, vai trò của nhà nước vẫn luôn giữ vị trí quan trọng trong mọi hoạt động của nền kinh tế. Ở các nước này, đầu tư của nhà nước thường chiếm một tỷ trọng tương đối lớn trong tổng đầu tư của nền kinh tế. Đầu tư công theo cách hiểu được chấp nhận chung rộng rãi là đến việc sử dụng ngân sách của nhà nước hoặc các cơ quan công quyền để đầu tư vào các dự án hoặc chương trình nhằm phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ công, và các lĩnh vực khác có thể mang lại lợi ích chung cho xã hội. Các dự án đầu tư công thường bao gồm xây dựng và cải thiện cơ sở hạ tầng như đường xá, cầu cống, trường học, bệnh viện và các dự án phát triển khác [13]. Theo Luật Đầu tư công 2019 của Việt Nam, “Đầu tư công là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, dự án và đối tượng đầu tư công khác theo quy định của Luật Đầu tư công”. 7
Như vậy, nói đến đầu tư công là nói đến sự đầu tư của nhà nước đối với đối tượng đầu tư công cụ thể. Và theo cũng Luật đầu tư công 2019, đối tượng đầu tư công bao gồm: - Đầu tư chương trình, dự án kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. - Đầu tư phục vụ hoạt động của cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội. - Đầu tư và hỗ trợ hoạt động đầu tư cung cấp sản phẩm, dịch vụ công ích, phúc lợi xã hội. - Đầu tư của Nhà nước tham gia thực hiện dự án theo phương thức đối tác công tư. - Đầu tư phục vụ công tác lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố và điều chỉnh quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch. - Cấp bù lãi suất tín dụng ưu đãi, phí quản lý; cấp vốn điều lệ cho các ngân hàng chính sách, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; hỗ trợ đầu tư cho các đối tượng chính sách khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. 1.1.2. Vốn đầu tư công Vốn phục vụ cho hoạt động đầu tư thường được hiểu là toàn bộ những chi tiêu cần thiết bỏ ra để đạt được mục đích của đầu tư. Vốn đầu tư thường được thực hiện qua các dự án đầu tư với mục đích chủ yếu nhằm duy trì tiềm lực sẵn có hoặc tạo ra cơ sở vật chất nền tảng cho sự phát triển các ngành của nền kinh tế quốc dân. Vốn đầu tư công thường được hiểu là vốn của nhà nước và là một bộ phận của vốn đầu tư xã hội. Vốn đầu tư công quy định tại Luật Đầu tư công hiện hành của Việt Nam bao gồm: Vốn ngân sách nhà nước; Vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật. Vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công 8
lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật là nguồn vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập phải được cấp có thẩm quyền cho phép không thu về ngân sách Nhà nước mà dành để đầu tư phù hợp quy định của pháp luật. Ví dụ như nguồn thu phí được để lại và được phép đầu tư của cơ quan nhà nước, nguồn từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của ĐVSNCL, nguồn tài trợ… Vốn đầu tư công từ nguồn NSNN là vốn đầu tư được bố trí và thể hiện trong dự toán chi đầu tư phát triển của NSNN hàng năm. Căn cứ vào cấp quản lý, vốn đầu tư công từ NSNN được chia thành: Vốn đầu tư từ NS Trung ương và vốn đầu tư từ NS địa phương. Vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương được hình thành từ các khoản thu của ngân sách Trung ương nhằm để thực hiện đầu tư cho các chương trình, dự án do chính quyền trung ương quản lý và hỗ trợ các địa phương theo quy định. Vốn đầu tư từ ngân sách địa phương được hình thành từ các khoản thu của ngân sách địa phương nhằm thực hiện đầu tư cho các dự án phục vụ cho lợi ích của từng địa phương. Đầu tư công ở địa phương, ngoài nguồn ngân sách địa phương, còn bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên. 1.1.3. Dự án đầu tư công a. Khái niệm: Dự án công thường được định nghĩa là dự án được được thực hiện, quản lý hoặc giám sát bởi một hoặc nhiều tổ chức được nhà nước tài trợ [15]. Theo Luật Quản lý đầu tư công 2019, “Dự án đầu tư công là dự án sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công”. b. Phân loại dự án đầu tư công Có nhiều cách để phân loại đầu tư công, căn cứ mục đích nghiên cứu, phương thức quản lý mà có thể phân loại đầu tư công theo các tiêu thức khác nhau. Thông 9
thường, việc dự án đầu tư công được phân loại theo hai cách: theo mức độ quan trọng và quy mô DA hoặc theo tính chất dự án. * Căn cứ vào tính chất, dự án đầu tư công được phân loại như sau: - Dự án có cấu phần xây dựng là dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng dự án đã đầu tư xây dựng, bao gồm cả phần mua tài sản, mua trang thiết bị của dự án. - Dự án không có cấu phần xây dựng là dự án mua tài sản, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua, sửa chữa, nâng cấp trang thiết bị, máy móc và dự án khác không quy định tại điểm a khoản này. * Căn cứ mức độ quan trọng và quy mô, dự án đầu tư công được phân loại thành dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B, dự án nhóm C theo tiêu chí quy định tại Luật Đầu tư công. Các dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của cấp huyện là các dự án nhóm B,C. c. Trình tự thực hiện dự án đầu tư công Trình tự thực hiện một dự án đầu tư công cơ bản có thể chia thành 3 giai đoạn: Chuẩn bị dự án: đây là bước quan trọng đầu tiên để hình thành nên dự án. Cơ quan, đơn vị đề xuất dự án sẽ phải tiến hành lập các báo cáo cần thiết cho việc thẩm định và phê duyệt dự án. Thực hiện dự án: sau khi dự án được lựa chọn và cấp vốn thì sẽ được triển khai và thực hiện theo kế hoạch. Giai đoạn này bao gồm một tập hợp các công việc cần thực hiện. Nếu là dự án đầu tư có cấu phần xây dựng (nhóm dự án chiếm tỷ trọng lớn trong đầu tư công) thì bao gồm: thực hiện việc giao đất hoặc thuê đất (nếu có); chuẩn bị mặt bằng xây dựng, rà phá bom mìn (nếu có); khảo sát xây dựng; lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán xây dựng; cấp giấy phép xây dựng (đối với công trình theo quy định phải có giấy phép xây dựng); tổ chức lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng xây dựng; thi công xây dựng công trình; giám sát thi công xây 10
dựng; tạm ứng, thanh toán khối lượng hoàn thành; nghiệm thu công trình xây dựng hoàn thành; bàn giao công trình hoàn thành đưa vào sử dụng; vận hành, chạy thử và thực hiện các công việc cần thiết khác. Kết thúc dự án: đây là giai đoạn hoàn tất dự án với các công việc phải thực hiện như: Quyết toán HĐXD, quyết toán DA hoàn thành, xác nhận hoàn thành công trình, bảo hành công trình xây dựng, bàn giao các hồ sơ liên quan và các công việc cần thiết khác. 1.1.4. Vai trò của đầu tư công Đầu tư công góp phần hình thành và phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội quốc gia, vùng, địa phương và từ đó đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Ý tưởng rằng các chính phủ nên đầu tư vào cơ sở hạ tầng công cộng và tài sản để hỗ trợ sản xuất và thương mại đã được thiết lập rõ ràng trong các tài liệu kinh tế ít nhất có từ thời Adam Smith. Cơ sở cho tầm nhìn của Smith là ý tưởng rằng việc chính phủ cung cấp hàng hóa công cộng bổ sung như đường và cầu sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và tăng trưởng kinh tế dài hạn. Bản thân doanh nghiệp tư nhân sẽ khó có thể cung cấp những công trình công cộng như vậy, và sự thất bại ngầm của thị trường nếu không có sự cung cấp của chính phủ sẽ hạn chế tăng trưởng kinh tế. John Maynard Keynes (1936) đã đưa ra một cơ sở lý luận bổ sung cho việc coi đầu tư công là một công cụ của chính sách tài chính nghịch chu kỳ, biện minh cho các chương trình công trình công cộng trong thời kỳ Đại suy thoái như một phương tiện để kích thích tổng cầu, xúc tác cho hệ số nhân thu nhập và việc làm, và từ đó khôi phục lại hệ số nhân thu nhập và việc làm giúp nền kinh tế đạt đến trạng thái toàn dụng lao động. Kể từ Keynes, đầu tư công được xem như một biện pháp khắc phục, vừa nhằm mục đích kích thích ngược chu kỳ vừa để tăng cường số lượng tài sản công tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Trong bối 11