Đề án Tốt nghiệp: Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 – 2030

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:81

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án “Tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 - 2030” sẽ cung cấp đầy đủ hơn thông tin chi tiết về thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm tối ưu hóa hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên tại địa bàn thành phố Thủ Đức trong giai đoạn hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp: Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 – 2030

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DIỆP QUANG HUY TĂNG CƯỜNG PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TP. THỦ ĐỨC, TP. HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2025 - 2030 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024 i
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DIỆP QUANG HUY TĂNG CƯỜNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TP. THỦ ĐỨC, TP. HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2025 – 2030 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS. TS NGUYỄN TẤT ĐẠT Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 8 Năm 2024 ii
LỜI CAM ĐOAN Mọi nguồn tài liệu sử dụng đều được chỉ dẫn, trích dẫn nguồn gốc tham khảo đầy đủ, rõ ràng được tác giả sử dụng dưới sự hướng dẫn nhiệt tình từ PGS.TS Nguyễn Tất Đạt. Tôi cam đoan rằng các thông tin và kết quả được trình bày tại Đề án “Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 – 2030” là trung thực và chính xác dựa trên nghiên cứu và phân tích chi tiết của tôi. Tác giả Đề án Diệp Quang Huy iii
LỜI CẢM ƠN Đề án “Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 – 2030” sau thời gian dài nghiên cứu với sự nỗ lực của bản thân và được sự hỗ trợ, giúp đỡ tận tình của người hướng dẫn khoa học, các cơ quan đơn vị có liên quan, của anh, chị, bạn bè và đồng nghiệp. Xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy, cô Học viện hành chính Quốc gia đã hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện Đề án này. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy PBG.TS Nguyễn Tất Đạt đã chỉ dẫn, gợi ý những ý tưởng quý giá trong suốt quá trình nghiên cứu đến khi hoàn thành Đề án. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Phòng Tư pháp Thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh và Lãnh đạo Ủy ban nhân dân Phường An Lợi Đông, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh và các anh, chị em, đồng nghiệp đã tạo điều kiện, giúp đỡ cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu Đề án. Tôi hi vọng khi Đề án được triển khai sẽ góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho thanh niên sống, học tập và làm việc đúng tinh thần pháp quyền để xây dựng thành phố Thủ Đức yên bình, thịnh vượng. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả đề án Diệp Quang Huy iv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Cụm từ viết tắt Cụm từ viết đầy đủ 1 UBND Ủy ban nhân dân 2 PBGDPL Phổ biến, giáo dục pháp luật 3 TNCS HCM Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh v
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Bảng mô tả tỷ lệ trình độ học vấn của thanh niên thành phố Thủ Đức trong năm 2023………………………………………………………………………….. 20 Bảng 2.2 Bảng mô tả tỷ lệ việc làm và đời sống kinh tế của thanh niên thành phố Thủ Đức trong năm 2023………………………………………………………………..21 Bảng 2.3 Bảng mô tả tình trạng PBGDPL tại thành phố Thủ Đức và một số địa bàn tại Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2018 – 2023…………………………………22 Bảng 3.1 Tổng dự toán kinh phí thực hiện Đề án……………………………………63 vi
MỤC LỤC Lời cam đoan .............................................................................................................iii Lời cảm ơn ................................................................................................................ iv Danh mục các từ viết tắt, danh mục bảng biểu .......................................................... v Mục lục ..................................................................................................................... vii MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1 1. Lý do xây dựng đề án ............................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án.......................................................... 3 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề án ................................................................ 3 5. Phương pháp nghiên cứu xây dựng đề án .............................................................. 4 6. Hiệu quả và lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn ........................................ 4 7. Kết cấu đề án .......................................................................................................... 5 NỘI DUNG ............................................................................................................... 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ ÁN VỀ TĂNG CƯỜNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN................................................... 6 1.1 Tổng quan về công tác tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên6 1.1.1 Khái niệm hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên .................. 6 1.1.2 Mục đích của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ............. 7 1.1.3 Vai trò của việc tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ....... 9 1.2 Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên .................................... 10 1.2.1 Chủ thể của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên .............. 10 vii
1.2.2 Nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ................................... 11 1.2.3 Hình thức về tổ chức phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ................ 12 1.2.4 Các yếu tố tác động đến hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên16 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................................................. 18 2.1 Khái quát về điều kiện vị trí địa lý,tình hình kinh tế-xã hội và đặc điểm thanh niên của thành phố Thủ Đức tác động đến hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật ....... 18 2.1.1 Vị trí địa lý, tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Thủ Đức ảnh hưởng đến hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ........................................... 18 2.1.2 Đặc điểm thanh niên của thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh ảnh hưởng đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ........................... 19 2.2 Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh .......................................................................... 25 2.2.1 Chủ thể và đối tượng hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức ............................................................................... 25 2.2.2 Nội dung, phương pháp, hình thức tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức ...................................................... 26 2.2.3 Nguồn lực đảm bảo hoạt động tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức ............................................................. 37 2.2.4 Kết quả đạt được và những hạn chế của hoạt động tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức ...................................... 39 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG PHỔ BIẾN GIÁO DỤC, PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ ĐỨC, viii
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ TRIỂN KHAI THỰC HIỆN ĐỀ ÁN GIAI ĐOẠN 2025 – 2030 ................................................................................................. 45 3.1 Một số giải pháp tăng cường phổ biến pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức giai đoạn 2025 – 2030………………………………..………………45 3.1.1 Xây dựng tính chủ động tìm đến pháp luật trong thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức giai đoạn 2025 – 2030. ....................................................................... 45 3.1.2 Xây dựng thói quen tự trang bị kiến thức pháp luật trong thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức giai đoạn 2025 – 2030. ............................................................. 48 3.1.3 Đào tạo bồi dưỡng thanh niên thành phố Thủ Đức là chủ thể của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn thành phố Thủ Đức giai đoạn 2025 - 2030 ... 51 3.1.4 Tăng cường xã hội hóa các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức giai đoạn 2025 – 2030 .................................. 52 3.1.5 Tăng cường sự lãnh đạo của tổ chức Đảng, chính quyền các cấp và vai trò của Đoàn thanh niên trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức ............................................................................................ 53 3.1.6 Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức. ............................................................ 55 3.2 Tổ chức triển khai thực hiện đề án Tăng cường phổ biến giáo dục, pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 – 2030 ....................................................................................................................... 57 3.2.1 Xây dựng và ban hành kế hoạch ..................................................................... 57 3.2.2 Kiểm tra, giám sát thực hiện đề án .................................................................. 58 3.2.3 Nguồn lực, thời gian thực hiện đề án .............................................................. 59 3.2.4 Đánh giá tác động của đề án đến tình hình chính trị - kinh tế - xã hội khi thực hiện đề án trên địa bàn ............................................................................................. 63 ix
3.2.5 Kiểm tra tổng kết thực hiện Đề án .................................................................. 64 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 66 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 67 x
MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Từ khi được thành lập tháng 01 năm 2021 đến nay thành phố Thủ Đức trở thành thành phố đầu tiên của Việt Nam thuộc loại hình đơn vị hành chính thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, là thành phố trẻ giàu tiềm lực và được kỳ vọng trở thành hạt nhân dẫn dắt kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh với mục tiêu là trung tâm về kinh tế tri thức, khoa học công nghệ, văn hóa giáo dục và tài chính quan trọng của Thành phố Hồ Chí Minh. Xuất phát từ vị thế trên, vai trò của công tác PBGDPL trong bối cảnh xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay với các lý do chính như sau: Một là, Đảng và Nhà nước đang chủ trương xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vì vậy cần tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) rộng rãi cho tất cả thanh niên có sự hiểu biết về pháp luật theo tinh thần Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/07/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” [2, tr.1] và tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa…”[10, tr.168] Hai là, Thực tế ở thành phố Thủ Đức vẫn còn tình trạng nhiều cá nhân trong đó có thanh niên vi phạm pháp luật do không hiểu biết pháp luật. Trong cuộc sống thường hay xảy ra mâu thuẫn nhưng hướng giải quyết các tranh chấp của thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức còn nông nổi, không suy nghĩ tới hậu quả một phần là do thiếu hiểu biết về pháp luật. Ba là, Công tác tuyên truyền PBGDPL tại thành phố Thủ Đức trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của Thành ủy và UBND thành phố Thủ Đức nên cần phải có một đề án đáp ứng 1
được yêu cầu cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn và các điều kiện khác để triển khai hiệu quả hoạt động PBGDPL cho thanh niên tại thành phố Thủ Đức. Với những lý do nêu trên cùng sự mong muốn xây dựng một môi trường thuận lợi trong việc tiếp cận, học tập và nghiên cứu pháp luật cũng như xây dựng thói quen chủ động tìm hiểu, học tập pháp luật trong thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức nên học viên đã lựa chọn đề tài “Tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 - 2030” làm đề án thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Trong giai đoạn hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng về kinh tế, văn hóa hiện nay thì việc tăng cường PBGDPL cho thanh niên là vấn đề hết sức cần thiết. Việc nghiên cứu hoạt động PBGDPL đến nay đã có nhiều công trình của các cá nhân, tập thể được công bố. Một số văn bản, bài viết, công trình nghiên cứu liên quan đến việc tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành Hồ Chí Minh trong thời gian qua gồm: Phan Thành Phúc (2022), Quản lý nhà nước về thanh niên của Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, Thành phố Hồ Chí Minh; Hà Tấn Đạt (2023), Phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân tộc Hoa trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Hành chính Quốc gia, Thành phố Hồ Chí Minh; Mai Xuân Thành (2023), Tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về Hải quan cho doanh nghiệp, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, Hà Nội. Các bài nghiên cứu trên chỉ dừng lại ở các chuyên đề nhất định, đã đưa ra nhiều phương hướng và giải pháp cho từng đối tượng nhưng chưa nghiên cứu sâu để tìm những hướng mới để hoàn thiện công tác PBGDPL đối với thanh niên. Để thanh niên phải là người chủ động tìm hiểu, nghiên cứu pháp luật, tự trang bị kiến thức pháp luật cho bản thân và có tinh thần trách nhiệm trước pháp luật đối với hành vi của mình. 2
Do đó, đề án “Tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 - 2030” sẽ cung cấp đầy đủ hơn thông tin chi tiết về thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm tối ưu hóa hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác tuyên truyền PBGDPL cho thanh niên tại địa bàn thành phố Thủ Đức trong giai đoạn hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án. 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu đề án là vấn đề tăng cường PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 - 2030. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu tập trung vào lý luận, thực trạng và kinh nghiệm từ thực tiễn trong hoạt động PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh từ đó xây dựng đề án nhằm góp phần tăng cường PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức trong giai đoạn 2025 - 2030. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 4.1 Mục tiêu của đề án: Trên cơ sở lý luận về PBGDPL cho thanh niên. Dựa vào nghiên cứu đánh giá thực trạng của thành phố Thủ Đức tác giả xây dựng đề mục PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức,Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2025 - 2030 4.2 Nhiệm vụ nghiên cứu của đề án: Để đạt được mục tiêu trên, đề án cần tập trung thực hiện những nhiệm vụ sau: Một là Phân tích cơ sở lý luận của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên. Hai là, Đánh giá thực trạng việc tổ chức PBGDPL cho thanh niên tại địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh qua đó phân tích các thành tựu đạt 3
được, những tồn tại, khó khăn trong tình hình mới và học tập kinh nghiệm một số địa bàn ở Thành phố Hồ Chí Minh. Ba là, Đề xuất phương hướng và giải pháp thực hiện đề án. 5. Phương pháp nghiên cứu xây dựng đề án: Phương pháp thu thập thông tin: Thực hiện thu thập thông tin từ các nguồn tin chính thống của cơ quan nhà nước và các công trình nghiên cứu khoa học được công bố của các cá nhân, tập thể liên quan đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm phục vụ giải quyết các vấn đề mà đề tài đặt ra. Phương pháp thống kê: Trên cơ sở các thông tin, tư liệu thu được tác giả đối chiếu, phân tích và đưa ra những đánh giá khách quan, sát với tình hình thực tế và dự báo được xu hướng nhu cầu của thanh niên để xây dựng nội dung, hình thức PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức hiệu quả nhất. Phương pháp so sánh: Đối chiếu số liệu, thông tin về kinh tế - xã hội và tình hình PBGDPL trong thanh niên tại thành phố Thủ Đức và thanh niên tại các quận, huyện khác để tìm ra các giải pháp mới, mô hình hay có thể áp dụng cho việc tăng cường PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức. 6. Hiệu quả và lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn Đề án nghiên cứu sâu về thực trạng trong công tác PBGDPL cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức từ đó làm sáng tỏ các giải pháp trọng tâm, phù hợp trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin truyền thông và mạng xã hội. Đề án góp phần xây dựng được tính chủ động, tự giác và trách nhiệm của thanh niên trong việc tìm hiểu, học tập pháp luật. Nâng cao trách nhiệm, vai trò của Đoàn thanh niên và các tổ chức chính trị xã hội trong công tác giáo dục pháp luật cho thanh niên. Cũng như nâng cao chất lượng công tác xã hội hóa hoạt động PBGDPL, thay đổi tư duy của cộng đồng về sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước trong hoạt động PBGDPL trên địa bàn thành phố Thủ Đức nói riêng và Thành phố Hồ Chí Minh nói chung. Đề án có thể sử dụng làm tư liệu 4
tham khảo cũng như phục vụ công tác nghiên cứu, dạy học và vận dụng trong hoạt động quản lý nhà nước về lĩnh vực PBGDPL. 7. Kết cấu đề án Kết cấu của đề án gồm có 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận của đề án về tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên. Chương 2: Đánh giá thực trạng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Giải pháp tăng cường phổ biến giáo dục, pháp luật cho thanh niên trên địa bàn thành phố thủ đức, Thành phố Hồ Chí Minh và triển khai thực hiện đề án giai đoạn 2025 – 2030. 5
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ ÁN VỀ TĂNG CƯỜNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN 1.1 Tổng quan về công tác tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 1.1.1 Khái niệm hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay đó là tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nhân dân đóng vai trò là chủ thể của mọi quyền lực nhà nước. Nhà nước được nhân dân trao quyền thông qua cơ chế dân chủ và nhân dân thực hiện việc giám sát thực thi quyền lực của Nhà nước theo nguyên tắc dân chủ. Có thể hiểu Nhà nước pháp quyền là “biểu hiện tập trung của chế độ dân chủ”[34, tr.48] và để hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ấy không thể thiếu những con người xã hội chủ nghĩa, muốn như vậy trong công tác quản lý nhà nước phải coi trọng công tác giáo dục nói chung và công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nói riêng trong quần chúng nhân dân. Vì thế PBGDPL là một hoạt động đặc biệt quan trọng giúp thúc đẩy nâng cao nhận thức về các quy định pháp luật cơ bản và các nguyên tắc pháp lý quan trọng mà mọi người dân cần hiểu biết và nắm chắc. Theo Từ điển Tiếng Việt năm 2003 của Viện ngôn ngữ học thì phổ biến là “làm cho đông đảo người biết bằng cách truyền đạt trực tiếp hay thông qua hình thức nào đó” [ 44 ,tr 785] giáo dục là “ hoạt động nhằm tác động một cách hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đề ra” [44 , tr.394] và pháp luật là “ tổng hợp các quy tắc xử sự có tính bắt buộc do nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện bằng sức mạnh cưỡng chế” [44, tr.767] . Và cũng theo Từ điển Tiếng Việt năm 2003 của Viện ngôn ngữ học cho rằng thanh niên là “Người còn trẻ đang ở 6
độ tuổi trưởng thành” [44, tr.913] và Luật Thanh niên năm 2020 đã cụ thể hóa rõ hơn “Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi” [31, tr.1]. Như vậy có thể hiểu phổ biến pháp luật cho thanh niên là làm cho đông đảo thanh niên biết đến các quy tắc xử sự chung có tính bắt thông qua phương thức truyền đạt trực tiếp hoặc gián tiếp với nhiều hình thức sáng tạo khác nhau. Còn giáo dục pháp luật cho thanh niên là hoạt động tác động đến tinh thần, thể chất của thanh niên một cách có hệ thống, thường xuyên và có chủ đích với sự đa dạng về hình thức, biện pháp cụ thể cho từng đối tượng nhất định nhằm xây dựng tri thức pháp lý và thái độ tuân thủ pháp luật trong thanh niên. Từ những phân tích trên, có thể rút ra khái niệm PBGDPL cho thanh niên: “PBGDPL cho thanh niên là các hoạt động đa dạng, phong phú có tính thường xuyên, có mục tiêu và phương hướng hoạt động nhằm phổ biến các quy định pháp luật rộng rãi đến mọi đối tượng thanh niên kết hợp củng cố, xây dựng nền tảng tri thức về pháp luật cho thanh niên và ý thức chấp hành pháp luật của thanh niên”. 1.1.2 Mục đích của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Thời gian qua, với mục tiêu xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có lý tưởng, có sức khỏe và lối sống lành mạnh, có văn hóa và trình độ học vấn, năng động và sáng tạo. Phát huy tinh thần cống hiến, xung kích tình nguyện và nâng cao trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để tiếp tục phát triển thêm vai trò của lực lượng thanh niên trong xã hội ngày nay thì việc bồi dưỡng, giáo dục cho đoàn viên, thanh niên không những có ý nghĩa hết sức quan trọng mà còn là nhiệm vụ chiến lược dài hạn trong đó phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên nghiêm chỉnh chấp hành là một mắc xích quan trọng của hoạt động giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ Việt Nam. Vì lẽ đó Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản phục vụ công tác PBGDPL đến đối tượng là thanh niên như: Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24 tháng 3 năm 2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 – 2030 đã xác định: “Trong thời gian tới, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối 7
sống cho thế hệ trẻ phải được tiếp tục tăng cường và nâng cao về chất lượng, nhằm góp phần xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức trong sáng, ý thức tuân thủ pháp luật…” [3, tr.1]. Điều 37 Hiến pháp năm 2013 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc Hội ban hành đã quy định “Thanh niên được Nhà nước, gia đình và xã hội tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân” [13]. Khoản 5 Điều 36 Luật Thanh niên năm 2020 đã quy định: “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật về thanh niên” là một trong những nội dung của quản lý nhà nước về thanh niên.[31] Việc xác định đúng mục đích công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên trong từng giai đoạn, từng vùng kinh tế xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn nội dung tuyên truyền, hình thức và phương pháp phổ biến, giáo dục phù hợp cho thanh niên. Từ những phân tích trên có thể thấy PBGDPL cho thanh niên gồm những mục đích sau: Thứ nhất, Hoàn thiện sự hiểu biết về pháp luật một cách toàn diện và rộng rãi đến mọi thanh niên. Hoạt động PBGDPL phải thực sự là phương tiện truyền tải thông tin đến thanh niên đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung và dễ dàng tiếp cận học tập, nghiên cứu cho nhóm thanh niên có nhu cầu tìm hiểu pháp luật. Đồng thời cũng là phương tiện hỗ trợ truyền tải những thông tin cơ bản về pháp luật đến nhóm thanh niên không có điều kiện tiếp cận hay nhu cầu tìm hiểu pháp luật do điều kiện về trình độ dân trí còn hạn chế hoặc đời sống kinh tế còn khó khăn. Thứ hai, Xây dựng niềm tin vững chắc trong thanh niên về hệ thống pháp luật. Pháp luật được xây dựng nhằm mục tiêu điều chỉnh các mối quan hệ xã hội hướng đến sự công bằng và bảo đảm sự phát triển chung của xã hội. Vì khi có niềm tin đối với pháp luật, thanh niên sẽ cân đối, điều tiết hành vi của bản thân phù hợp với các quy định của pháp luật và tiến xa hơn nữa thanh niên sẽ là người đứng ra lên án, phê phán những hành vi sai trái không được pháp luật cho phép, là lực lượng tiên phong trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương. 8
Thứ ba, nâng cao ý thức pháp quyền của thanh niên. Theo quan điểm của Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thì “Ý thức pháp quyền là toàn bộ các tư tưởng, quan điểm của một giai cấp về bản chất và vai trò của pháp luật, về quyền và nghĩa vụ của nhà nước, các tổ chức xã hội và công dân về tính hợp pháp hay không hợp pháp của hành vi con người trong xã hội”. [18, tr.587-588] Qua đó ta có thể hiểu ý thức pháp quyền của thanh niên đó là trình độ hiểu biết và vận dụng pháp luật của thanh niên theo tinh thần thượng tôn pháp luật. 1.1.3 Vai trò của việc tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên PBGDPL là công cụ, phương tiện, cầu nối quan trọng để truyền tải đến thanh niên biết và hiểu một cách tốt nhất và nhanh nhất về các quy định pháp luật. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã từng nói: “Công bố đạo luật này chưa phải đã là mọi việc đều xong mà còn phải tuyên truyền, giáo dục lâu dài mới thực hiện được tốt.” Có thể thấy trong tư tưởng của Bác chức năng quản lý nhà nước về xã hội của pháp luật không những đề cao công tác lập pháp mà còn chú trọng trong công tác hành pháp, đặc biệt là công tác phổ biến pháp luật, công tác giáo dục pháp luật là một khâu quan trọng giúp các cơ quan chức năng thực thi pháp luật thực hiện một cách hiệu quả nhất. Việc tăng cường PBGDPL cho thanh niên có vai trò rất quan trọng cụ thể như: Thứ nhất: Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong thanh niên. Việc tăng cường PBGDPL cho thanh niên là hoạt động tạo môi trường cung cấp thông tin pháp luật cho thanh niên theo một quy trình từ một thanh niên không biết đến pháp luật, bắt đầu biết đến sự tồn tại của pháp luật và quan tâm hơn, hiểu biết rõ về pháp luật, nhờ đó mà thanh niên dần có cảm tình, hiểu biết về pháp luật mà tuân thủ chấp hành pháp luật, cuối cùng là sự chung tay đóng góp của thanh niên trong công tác PBGDPL đến cộng đồng nơi mà thanh niên đang sinh sống, học tập và làm việc. Thứ hai: Góp phần xây dựng hình mẫu thanh niên Việt Nam trong thời đại mới với 12 tiêu chí được nêu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn Thanh niên Cộng sản 9
Hồ Chí Minh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022 – 2027 gồm: “Có lý tưởng cách mạng; Bản lĩnh vững vàng; Giàu lòng yêu nước; Đạo đức trong sáng; Lối sống văn hóa; Tuân thủ pháp luật; Tiên phong hành động; Sáng tạo không ngừng; Học tập liên tục; Có sức khỏe tốt; Kỹ năng phù hợp; Khát vọng vươn lên”. Thứ ba: Giúp nâng cao tỷ lệ thanh niên có ý thức chấp hành pháp luật và giảm tỷ lệ thanh niên vi phạm pháp luật. Từ đó nâng cao công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm đang có xu hướng trẻ hóa hiện nay. Trong thực tế hiện nay, các sự vụ, sự việc vi phạm pháp luật xảy ra thậm chí ở các khung phạm tội nghiêm trọng mà phần lớn nhiều trường hợp thanh niên vi phạm do thiếu hiểu biết về pháp luật, không nghĩ rằng hành vi của mình là trái pháp luật hoặc do cảm xúc nhất thời mà không kiềm chế được hành vi của bản thân. Do đó tăng cường PBGDPL là điều kiện cần và đủ giúp ngăn ngừa hành vi phạm pháp của bản thân từng thanh niên. Đồng thời mỗi thanh niên có ý thức pháp luật sẽ trở thành một tuyên truyền viên pháp luật cho người thân, bạn bè hướng đến mục tiêu xây dựng thành công một xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. 1.2 Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên 1.2.1 Chủ thể của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Chủ thể của hoạt động PBGDPL cho thanh niên rất đa dạng bao gồm nhiều thành phần khác nhau tùy theo mục tiêu, chức năng và nhiệm vụ mà chủ thể sẽ là cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân và chịu sự điều chỉnh bởi Luật phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 do Quốc hội ban hành và được sự phối hợp thống nhất bởi Hội đồng phối hợp PBGDPL được thành lập từ trung ương đến cấp huyện. Cụ thể tại thành phố Thủ Đức chủ thể của hoạt động PBGDPL cho thanh niên chủ yếu do Hội đồng phối hợp PBGDPL thành phố Thủ Đức thực hiện. Cùng sự phối hợp của các tổ chức, cá nhân như Các cơ sở giáo dục từ bậc tiểu học đến đại học hay các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đều có nhiệm vụ và chương trình giảng dạy các kiến thức pháp luật cơ bản cho học sinh, sinh viên và học viên; Tổ chức hành nghề luật sư, phòng công chứng; Văn phòng công chứng và các tổ chức phi chính phủ khác thực hiện các hoạt động tư 10