Đề án tốt nghiệp: Tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề án "Tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm đề xuất các giải pháp, lộ trình và các nguồn lực nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 – 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỒ QUỐC TỊNH TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CÔNG SẢN HỒ CHÍ MINH QUẬN 3 VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 11 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỒ QUỐC TỊNH TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CÔNG SẢN HỒ CHÍ MINH QUẬN 3 VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. ĐÀO XUÂN THÁI Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 11 năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Học viên cam đoan việc thực hiện đề án “Tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh” hoàn toàn đúng quy định của pháp luật và của Học viện Hành chính Quốc gia trên cơ sở định hướng nghiên cứu của TS. Đào Xuân Thái. Những vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn mà học viên phân tích trong đề án là dựa trên cơ sở học viên thu thập và xử lý thông tin sơ cấp, thứ cấp có liên quan đến các nội dung trong đề án. Học viên sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật và cơ sở đào tạo về đề án của mình./. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 11 năm 2024 Tác giả đề án Hồ Quốc Tịnh
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án, học viên xin chân thành cảm ơn: - Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Ban Quản lý đào tạo, Lãnh đạo Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng Quản lý đào tạo Sau đại học và các thầy, cô giảng viên đã tạo điều kiện thuận lợi và đã trang bị cho tôi những kiến thức khoa học quý báu về chuyên ngành Quản lý công, là nền tảng rất quan trọng cho tôi trong cuộc sống cũng như trong công việc. - Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc, chân thành nhất đối với sự hướng dẫn khoa học của TS. Đào Xuân Thái. Dưới sự hướng dẫn của Thầy, tôi đã lĩnh hội được rất nhiều tri thức và kỹ năng trong nghiên cứu cũng như rất nhiều bài học trong cuộc sống. Bên cạnh đó, để hoàn thành đề án, tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp luôn động viên, đồng hành cùng tôi. Vì khả năng chuyên môn và kiến thức thực tế có hạn nên đề án chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế. Học viện sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến nhận xét của các nhà khoa học, các giảng viên và các anh/chị học viên. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 11 năm 2024 Tác giả đề án Hồ Quốc Tịnh
iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ cái viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 CBCC Cán bộ, công chức 2 CCCM Công chức chuyên môn 3 CNH Công nghiệp hoá 4 CQCM Cơ quan chuyên môn 5 ĐTN Đoàn Thanh niên 6 HĐH Hiện đại hoá 7 LLCT Lý luận chính trị 8 QLNN Quản lý nhà nước 9 TNCS Thanh niên Cộng sản 10 UBND Ủy ban nhân dân
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... iii MỤC LỤC ............................................................................................................... iv MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1 1. Lý do xây dựng đề án .......................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........................................................................ 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án ............................................................ 4 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề án .................................................................. 4 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề án...................................................................... 4 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án ................................................................................ 4 4.1. Mục tiêu của đề án ........................................................................................ 4 4.2. Nhiệm vụ của đề án ....................................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 5 6. Lợi ích của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn ........................................... 5 7. Kết cấu đề án ........................................................................................................ 5 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN ......................................................................................................... 7 1.1. Khái niệm .......................................................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm thanh niên....................................................................................... 7 1.1.2. Khái niệm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh .............................................................. 7 1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nước về thanh niên ..................................................... 9 1.2. Sự cần thiết tăng cường tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên ......................................................... 10 1.3. Các nội dung tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên ........................................................................... 12 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh .... 14 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 17
v CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH QUẬN 3 VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ......................................... 18 2.1. Khái quát tình hình thanh niên, tổ chức và hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 trong giai đoạn hiện nay .................................................. 18 2.1.1. Khái quát tình hình thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ...... 18 2.1.2. Tổ chức và hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................................................ 19 2.2. Đánh giá thực trạng sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh................................................................................................................. 21 2.2.1. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục thanh niên thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước ............................................................................................... 21 2.2.2. Tham gia xây dựng chương trình, kế hoạch về thanh niên ....................... 23 2.2.3. Vận động và tổ chức đoàn viên, thanh niên tham gia phát triển kinh tế xã hội ................................................................................................................... 24 2.2.4. Tham gia kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật, chính sách đối với thanh niên ............................................................................................................ 28 2.2.5. Tham gia tổ chức thực hiện công tác quốc tế thanh niên .......................... 29 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 31 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH QUẬN 3 VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN TẠI QUẬN 3, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................................................................ 32 3.1. Một số dự báo tình hình thanh niên, công tác đoàn và phong trào thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh .......................................................... 32 3.2. Quan điểm chỉ đạo tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................... 35
vi 3.3. Giải pháp tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................... 37 3.3.1. Thực hiện tốt việc phân tích tình hình thanh niên, đánh giá, dự báo, lập quy hoạch, kế hoạch thanh niên .......................................................................... 37 3.3.2. Tăng cường công tác tham gia xây dựng chính sách, pháp luật, nhất là chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên .................................................. 39 3.3.3. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục về đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật và chính sách của nhà nước cho thanh niên ....................................... 40 3.3.4. Vận động, cổ vũ, hỗ trợ và tổ chức thanh niên xung kích thực hiện các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội................................................................... 43 3.3.5. Thực hiện tốt việc tham gia hoạt động kiểm tra, giám sát phản biên xã hội ........................................................................................................................ 47 3.3.6. Đẩy mạnh tham gia thực hiện các hoạt động đối ngoại trong lĩnh vực thanh niên ............................................................................................................ 48 3.4.1. Giai đoạn 2025 – 2030 .............................................................................. 49 3.4.2. Giai đoạn 2030 – 2050 .............................................................................. 49 3.5. Tổ chức thực hiện ........................................................................................... 50 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ........................................................................................ 55 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 56 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 58
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Thanh niên Việt Nam là “rường cột” của xã hội Việt Nam – điều này thể hiện rất rõ trong quá trình hình thành và phát triển của đất nước. Có thể nói, không có thanh niên sẽ “thiếu hụt” nguồn lực to lớn cho sự phát triển xã hội. Hơn nữa, nếu thanh niên không thật sự trưởng thành cũng gây ra rất nhiều hệ lụy cho sự phát triển của đất nước, ảnh hưởng đến chiến lược phát triển toàn diện của quốc gia, dân tộc. Vấn đề thanh niên luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm, luôn tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên tham gia vào hệ thống chính trị, trong đó có sự tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước trên tất cả các phương diện. Chính nhờ thế, nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam với quyết tâm, nỗ lực xây dựng đất nước ngày càng “to đẹp hơn, đàng hoàng hơn” đã cống hiến cả tinh thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Nhiều tấm gương của các thế hệ thanh niên trong lịch sử Việt Nam chính là cội nguồn sức mạnh của thế hệ thanh niên hiện nay. Phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đại bộ phận thanh niên Việt Nam hiện nay luôn ra sức phấn đấu, rèn luyện để xứng đáng với truyền thống ấy. Tuy nhiên, cũng còn có nhiều thanh niên thờ ơ với thời cuộc, không quan tâm đến tình hình chính trị của nước nhà; thậm chí có nhiều thanh niên vì tiếp thu những thói hư, tật xấu nên đã đi ngược lại lợi ích của quốc gia, dân tộc. Chính vì vậy, hệ thống chính trị nói chung và Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh nói riêng cần phải nêu cao trách nhiệm hơn nữa để có thể định hướng và thực hiện các giải pháp nhằm giúp cho thanh niên tích cực tham gia vào các hoạt động quản lý nhà nước, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam theo định hướng “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Thành phố Hồ Chí Minh là Thành phố năng động nhất của cả nước. Đây là nơi tập trung thanh niên, là nơi “hội tụ” của thanh niên khắp mọi miền đất nước. Trong những năm qua, thông qua tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, tuổi trẻ Thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều hoạt động ý nghĩa, góp phần xây dựng Thành phố mang tên Bác ngày càng giàu mạnh, “văn minh – hiện đại – nghĩa tình”,
2 xứng tầm với vị thế và sự kỳ vọng của cả nước. Trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết 98, lực lượng thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh càng có vị trí, trọng trách quan trọng. Với vị trí, thời cơ và thách thức lớn như thế nhưng hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa thật sự đa dạng các hình thức, chưa phong phú các nội dung, đặc biệt là chưa thu hút đông đảo đội ngũ thanh niên trên địa bàn tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội. Đây chính là yêu cầu đòi hỏi tổ chức Đoàn Thanh niện Cộng sản tại Thành phố Hồ Chí Minh phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để góp phần tạo điều kiện cho thanh niên tham gia vào các hoạt động của chính quyền Thành phố. Quận 3 là Quận trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh, là quận kết nối và thực hiện rất nhiều kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Chính vì mục tiêu đó, để tăng cường, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực, Quận 3 cần phải có sự tham gia đông đảo các lực lượng, đặc biệt phải có sự tham gia của thanh niên – lực lượng nòng cốt trong các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Thực tiễn hoạt động của tổ chức Đoàn Thanh niên trên địa bàn Quận 3 cho thấy sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý Nhà nước về thanh niên ngày càng có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển của quận trong bối cảnh chuyển đổi số thì vẫn còn nhiều lung túng, bất cập. Thực tiễn này, đặt ra vấn đề Quận 3 cần phải xác định được các giải pháp, lộ trình, các nguồn lực cần thiết để tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Xuất phát từ các lý do trên, học viên mạnh dạn lựa chọn vấn đề “Tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề án tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công của Học viện Hành chính Quốc gia.
3 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Hiện nay có rất nhiều công trình nghiên cứu liên quann đến công tác thanh niên. Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề án, học viên đã tiếp cận được các công trình nghiên cứu có giá trị lý luận và thực tiễn như sau: Giáo trình “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên” (2019) của Vũ Trọng Kim, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong giáo trình, tác giả đã luận giải được ba vấn đề chính yếu: 1) Tầm quan trọng của quản lý nhà nước về công tác thanh niên; 2) Các yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên; 3) Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Các phân tích của tác giả là những gợi ý và cơ sở rất quan trọng cho học viên lý giải các nội dung trong đề án của mình. Bài viết “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay” của Ngô Thị Khánh đăng trên Tạp chí Cộng sản, 26/3/2022. Trong bài viết, tác giả đã luận giải được tầm quan trọng của việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay. Thông qua đó, tác giả đã nêu được nhiều giải pháp có giá trị góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong điều kiện đổi mới quản trị quốc gia hiện nay. Tác giả Trịnh Minh Thái (2023) với bài viết “Sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện chính sách đối với thanh niên” đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước Online, 19/12/2023. Bài viết của tác giả Trịnh Minh Thái đã đi sâu và làm rõ các vấn đề liên quan đến sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong thực hiện chính sách đối với thanh niên. Tuy nhiên, bài viết chỉ đề cặp đến việc Đoàn Thanh niên tham thực hiện các chính sách nhưng chưa trình bày rõ cách thức thực hiện như thế nào và chưa nêu được tính thực tiễn khi áp dụng. Bên cạnh các công trình nghiên cứu nêu trên thì còn rất nhiều các công trình nghiên cứu khác có liên quan đến đề án. Các công trình nghiên cứu nhìn chung đã đề cập được tổng quan vấn đề quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Tuy nhiên, theo học viên tìm hiểu thì vấn đề “Tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên
4 Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh” là chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện. Chủ đề mà học viên lựa chọn làm đề án là độc lập, không có sự trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào trước đó. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề án Đối tượng nghiên cứu của đề án là sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề án - Phạm vi nội dung: Đề án tập trung nghiên cứu các giải pháp và lộ trình nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. - Phạm vi thời gian: Các thông tin mà học viên thu thập để phân tích thực trạng tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2020 – 2023; các giải pháp mà học viên đưa ra nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh cho giai đoạn 2024 – 2030; 2030 – 2050. - Phạm vi không gian: Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án 4.1. Mục tiêu của đề án Mục tiêu của đề án nhằm đề xuất các giải pháp, lộ trình và các nguồn lực nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2024 – 2030. 4.2. Nhiệm vụ của đề án Đề án tập trung vào một số nhiệm vụ sau: - Phân tích cơ sở lý luận sự tham gia của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên trên địa bàn cấp huyện;
5 - Phân tích tình hình tham gia của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên; - Đề xuất các giải pháp, lộ trình, nguồn lực nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước. 5. Phương pháp nghiên cứu Đề án được xây dựng trên nền tảng thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật về vấn đề thanh niên và công tác thanh niên. Bên cạnh đó, học viên đã sử dụng các phương pháp sau để hoàn thiện đề án: - Phương pháp tổng hợp, phân tích tư liệu, tài liệu; - Phương pháp tiếp cận hệ thống; - Phương pháp thống kê, dự báo. Các phương pháp trên được học viên sử dụng xen kẽ trong tất cả các chương của đề án. 6. Lợi ích của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn Về mặt thực tiễn, trên cơ sở làm rõ thực trạng sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh, đề án chỉ ra được giải pháp và lộ trình nhằm tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời kỳ mới, góp phần nâng cao vị thế tổ chức Đoàn, nâng cao chất lượng công tác thanh niên; từ đó làm cơ sở cho các hoạch định chính sách để Đảng bộ và Chính quyền Quận 3 Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện tốt hơn nữa chức năng quản lý nhà nước về thanh niên. Đặc biệt, là cơ sở để lãnh đạo Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 có thể vận dụng xây dựng kế hoạch, chương trình hành động nhằm đẩy mạnh sự tham gia của đoàn viên và thanh niên vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. 7. Kết cấu đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, đề án gồm 3 chương:
6 Chương 1. Cơ sở lý luận về sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên Chương 2. Thực trạng sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3. Giải pháp, lộ trình và nguồn lực thực hiện tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận 3 vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.
7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN SỰ THAM GIA CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN 1.1. Khái niệm 1.1.1. Khái niệm thanh niên Dựa theo Điều 1 Luật Thanh niên năm 2020 ghi nhận định nghĩa về thanh niên như sau: “Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi”. [13, tr. 1] Từ đó, có thể thấy được thanh niên là lớp người trẻ hoặc người trẻ tuổi. Đây được cho là một bộ phận quan trọng của dân tộc, rường cột của quốc gia. Thanh niên có mạnh thì dân tộc mới mạnh; trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thanh niên. Trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất của dân tộc, hăng hái đi tiên phong trên mọi lĩnh vực, có nhiều cống hiến to lớn vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Từ phân tích này, thanh niên bao gồm những người trong một độ tuổi nhất định, có quan hệ gắn bó mật thiết với các tầng lớp xã hội, có mặt trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, có vai trò quan trọng và quyết định sự phát triển trong tương lai của xã hội. Điều này cũng có nghĩa: Thanh niên không phải là một giai cấp mà là một tầng lớp xã hội đặc thù, có độ tuổi nhất định, có những đặc điểm đặc trưng khác với các lứa tuổi khác về tâm sinh lý, có tâm tư, nguyện vọng, có nhu cầu và hoài bão, khát vọng tuổi trẻ. 1.1.2. Khái niệm Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Vào những năm đầu khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa vừa mới ra đời. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Thanh niên là người chủ tương lai của nhà nước” [7, tr. 84]. Người giải thích khái niệm đó trên cơ sở khẳng định rằng sự phát triển trong tương lai của đất nước và tiến độ vẻ vang của dân tộc nằm trong tay thanh thiếu nhi. Chủ tịch Hồ Chí Minh dùng một khái niệm đầy hình ảnh nói về tuổi thanh niên,
8 Người nói: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ, tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội” [8, tr. 69]. Tuy là một khái niệm được diễn đạt bằng hình ảnh nhưng lại bao hàm tính khoa học rõ rệt phù hợp với sự phát triển của lứa tuổi đẹp nhất đời người. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ vai trò của thanh niên trên cả hai bình diện xã hội và mối quan hệ kết nối quá khứ với tương lai không thể tách rời nhau khi khẳng định: “Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ tương lai” [9, tr. 315]. Vai trò này vô cùng quan trọng quyết định vận mệnh của dân tộc và vận mệnh của giai cấp công nhân. Điều này còn phản ánh một tất yếu lịch sử không thể tránh khỏi, đó là sự “bàn giao thế hệ”. Mỗi thế hệ cách mạng chỉ có thể hoàn thành được nhiệm vụ của mình trong một chặng đường nhất định. Thế hệ đó tất yếu phải được thế hệ đi sau tiếp bước và dần dần thay thế. Đó chính là “tiếp sức cách mạng”, “kế tục cách mạng” mà bác Hồ đã đưa vào khái niệm thanh niên. Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI thông qua ngày 13/12/2017 xác định: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là một tổ chức chính trị - xã hội do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, bao gồm những thanh niên tiên tiến, tự nguyện phấn đấu và rèn luyện theo lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH, góp phần xây dựng nước Việt Nam: dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Đoàn thanh niên, là một thành viên của hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, cùng các tổ chức chính trị khác: Mặt trận Tổ quốc, Công đoàn, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Hội Cựu chiến binh,… Từ những khái niệm trên ta có thể rút ra kết luận như sau: Đoàn thanh niên, là tổ chức tiên tiến của thanh niên Việt Nam; Đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Đảng, hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, bình đẳng trước pháp luật và trước xã hội với tất cả các thành viên khác của hệ thống chính trị - xã hội.
9 1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nước về thanh niên Theo TS Nguyễn Vĩnh Oánh thì “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là hoạt động lập pháp và lập quy của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để chế định ra những quy định về công tác thanh niên; là hoạt động quản lý nhà nước trong phạm vi những công việc về hành chính của các cơ quan trong bộ máy nhà nước có liên quan đến thanh niên; là hoạt động điều hành của Nhà nước về sự phối hợp tất cả các cơ quan, bộ máy hoặc đoàn thể có liên quan đến công tác thanh niên, đặt công12 tác thanh niên trong sự thống nhất có sự quan tâm toàn diện của Nhà nước…” [6, tr. 43]. Theo tác giả Vũ Trọng Kim thì “Quản lý nhà nước về công tác của các cơ quan nhà nước theo các chế định pháp luật, chính sách để điều chỉnh, phối hợp thống nhất để triển khai nhiệm vụ công tác thanh niên của các tổ chức, lực lượng trong xã hội nhằm đạt được các mục tiêu của Đảng về công tác giáo dục, bồi dưỡng và phát huy lực lượng thanh niên” [5, tr. 87-88]. Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước đối với một đối tượng đặc biệt là thanh niên; là quá trình tác động của hệ thống các cơ quan nhà nước đối với các công tác thanh niên bằng chính sách, luật pháp, cơ chế vận hành và tổ chức bộ máy, bằng kiểm tra, giám sát, đồng thời cũng bằng các chính sách, luật pháp, Nhà nước huy động mọi tổ chức, mọi nguồn lực xã hội tham gia thực hiện các nhiệm vụ công tác thanh niên. Thực tế cho thấy, do đặc điểm của hệ thống chính trị cũng như do đặc thù, tầm quan trọng đặc biệt của đối tượng thanh niên cũng như công tác thanh niên, cho nên nhà nước không thể thực hiện chức năng quản lý thanh niên một cách độc lập, mà tiến hành quản lý thanh niên trong sự phối hợp chặt chẽ với các chủ thể xã hội khác, đặc biệt là với các tổ chức thanh niên, các đoàn thể nhân dân dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng cộng sản Việt Nam. Vì vậy, trong toàn bộ đề án này, khái niệm quản lý nhà nước về thanh niên được sử dụng thống nhất, bao hàm cả những nội dung quản lý nhà nước về thanh niên.
10 Trên cơ sở các khái niệm “thanh niên”, “công tác thanh niên”, “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh”, học viên cho rằng “Sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên là sự tham gia vào việc xây dựng cơ quan nhà nước; tham gia xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên; tham gia bàn và quyết định các vấn đề liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên trong các cuộc họp, hội nghị của Chính phủ, HĐND, UBND các cấp cũng như các vấn đề khác có liên quan đến thanh niên”. 1.2. Sự cần thiết tăng cường tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên Thứ nhất, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của tình hình thanh niên hiện nay Đất nước ta đang đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, tăng cường và phát huy dân chủ trong đời sống xã hội, Đảng và Nhà nước ta xác định mục tiêu và phương hướng xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân,… đó là những tiền đề quan trọng để đẩy mạnh công tác thanh niên và quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Thanh niên về cơ bản là lực lượng năng động, sáng tạo, “dám nghĩ”, “dám làm”, giàu sức sống và sự cống hiến. Tuy nhiên, hiện nay thanh niên Việt Nam đang đối diện với nhiều khó khăn, thách thức Một là, trình độ học vấn, chuyên môn, nghề nghiệp của thanh niên chưa cao trong khi đó động cơ học tập, định hướng nghề nghiệp, chọn nghề, học nghề của một bộ phận thanh niên chưa phù hợp với thị trường lao động; năng lực thực hành sau đào tạo còn hạn chế; nhận thức lệch lạc về nghề nghiệp còn khá phổ biến trong thanh niên. Hai là, đối với tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, thu nhập thấp còn diễn ra phổ biến trong các đối tượng thanh niên thì bản thân kiến thức, kỹ năng và những phẩm chất cần thiết của thanh niên trong điều kiện cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế (như trình độ tin học, ngoại ngữ, kỹ năng ứng xử, kỷ luật lao động,…) còn yếu; tỷ lệ lao động giản đơn trong thanh niên còn cao.
11 Ba là, sự chuyển dịch lao động trẻ từ nông thôn ra thành thị tiếp tục tăng, tạo ra sức ép nhiều mặt về quản lý và phát triển đô thị. Bốn là, nhiều thanh niên hiện nay sống thiếu lý tưởng, phai nhạt bản sắc văn hoá dân tộc, sa đà vào các tệ nạn xã hội. Năm là, nhiều thanh niên bị các thế lực phản động lợi dụng, mua chuộc nên đã tham gia chống phá công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam. Thứ hai, là đòi hỏi của quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát huy dân chủ trong đời sống xã hội Công tác thanh niên là một bộ phận trong công tác của Đảng, mang tính chính trị và tính giai cấp sâu sắc. Việc tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên cũng như phát huy vai trò tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên chính là đầy mạnh sự nghiệp chăm lo giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng và phát triển thanh niên thành lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, dân tộc, là quá trình xây dựng lực lượng chính trị nồng cốt cho cách mạng. Trong thời kỳ mới, công tác thanh niên cần phải được tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của nhà nước. Nhất là trong điều kiện chuyển đổi số hiện nay, việc định hướng cho hoạt động của thanh niên càng đặc biệt quan trọng. Tăng cường sự tham gia của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên chính là tăng cường trên thực tế các điều kiện đảm bảo để thanh niên, với tư cách người công dân, thông qua cơ chế dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện, được bày tỏ ý chí và nguyện vọng của mình với nhà nước và xã hội, được thực thi quyền và nghĩa vụ công dân một cách bình đẳng và hiệu quả. Thứ ba, là yêu cầu của quá trình mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế Các quốc gia trên thế giới đều xác định rất rõ ràng vai trò và tầm quan trọng của thanh niên và công tác thanh niên. Do đó, các quốc gia về cơ bản đều có luật về
12 thanh niên, đều có sự quan tâm đặc biệt đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Trong xu thế toàn cầu hóa, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế hiện nay thì việc tăng cường tham gia của cả hệ thống chính trị, trong đó có tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là một xu thế tất yếu. Thực hiện được điều này sẽ giúp chúng ta có thêm cơ hội để tiếp thu các giải pháp, phương thức tạo điều kiện cho thanh niên tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước. Tóm lại, xuất phát từ vị trí, vai trò và yêu cầu phát triển của tình hình thanh niên, từ đòi hỏi của quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát huy dân chủ trong đời sống xã hội và yêu cầu của quá trình mở rộng quan hệ quốc tế thanh niên, để phát huy tiềm năng to lớn của thanh niên trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa hoạt động quản lý của Nhà nước về công tác thanh niên và vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tham gia hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên. 1.3. Các nội dung tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên Sự tham gia Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động quản lý nhà nước về thanh niên được thể hiện cụ thể tại Điều 28 Luật Thanh niên năm 2020 [12, tr. 9]. Trên cơ sở, học viên khái quát thành mấy nội dung sau đây: Thứ nhất, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội nòng cốt của trong phong trào thanh niên và tổ chức thanh niên Việt Nam; Thứ hai, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức đại diện hợp pháp cho quyền và nghĩa vụ hợp pháp của thanh niên Việt Nam; Thứ ba, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phối hợp với tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội khác trong việc thực chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về công tác thanh niên; Thứ tư, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thực hiện các hoạt động đối ngoại thanh niên.