Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Huy động vốn tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Huy động vốn tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy trong giai đoạn 2019-2023 và đề xuất những giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Huy động vốn tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN – CHI NHÁNH CẦU GIẤY ĐỀ ÁN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2024
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN – CHI NHÁNH CẦU GIẤY Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8340201 ĐỀ ÁN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CÁN BỘ HƯỚNG DẪN : TS. LÊ HỒNG THÁI XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ XÁC NHẬN CỦA CTHĐ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ ÁN Hà Nội – 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài: “Huy động vốn tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy ” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi, do tôi tìm tòi, lược khảo và tổng hợp tài liệu, cũng như nghiên cứu về các đề tài, dưới sự tham vấn và hỗ trợ của các tập thể và cá nhân. Đề án này hoàn toàn không sao chép, đạo văn và đạo nhái các ý tưởng đề tài từ các công trình nghiên cứu khác. Tác giả đề án Nguyễn Thị Phương Thảo i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thiện đề án thạc sĩ này, ngoài sự nỗ lực và quyết tâm của bản thân, em đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ và đóng góp từ các tập thể và cá nhân, nhờ vậy, em có những điều kiện thuận lợi để thực hiện và hoàn thành đề án này.Vì vậy, lời đầu tiên, em xin gửi lời cám ơn tới các tập thể, cá nhân đã giúp đỡ, hỗ trợ rất chu đáo để em có thể hoàn thành đề án này. Em xin gửi lời chân thành cám ơn tới: - Giảng viên: TS. Lê Hồng Thái đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn từ khâu xây dựng đề cương đến hướng dẫn sửa và hoàn thiện đề án tốt nghiệp. - Ban giám hiệu và các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các học viên được học tập các kiến thức và kỹ năng tốt nhất, tạo nền tảng kiến thức để vận dụng cho các báo cáo đề án. - Ban lãnh đạo và các cán bộ công nhân viên, đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ các dữ liệu cần thiết để tôi sử dụng trong báo cáo đề án này. Em đã cố gắng nghiên cứu, tìm tòi để hoàn thiện đề án. Tuy nhiên với kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế nên không tránh khỏi sự thiếu sót. Em mong được các thầy cô đóng góp ý kiến để hoàn thiện hơn nữa đề án, đảm bảo mục tiêu đề án đề ra. Em xin chân thành cảm ơn! Tác giả đề án (Ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Phương Thảo ii
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. i DANH MỤC BẢNG ...................................................................................................ii DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. iii MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........................................ 5 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .............................................................................. 5 1.1.1 Khoảng trống nghiên cứu ................................................................................... 7 1.2 Cơ sở lý luận về huy động vốn của ngân hàng thương mại .................................. 8 1.2.1. Khái niệm về nguồn vốn của ngân hàng thương mại........................................ 8 1.2.2. Đặc điểm huy động vốn của ngân hàng thương mại ......................................... 8 1.2.3. Vai trò của hoạt động huy động vốn ................................................................. 9 1.2.4. Cơ cấu vốn của ngân hàng thương mại ........................................................... 11 1.2.5. Phân loại huy động vốn ................................................................................... 14 1.3. Chỉ tiêu chất lượng huy động vốn của ngân hàng thương mại .......................... 21 1.3.1.Quy mô nguồn vốn và tốc độ tăng trưởng của nguồn vốn ............................... 21 1.3.2. Cơ cấu nguồn vốn huy động ........................................................................... 22 1.3.3. Chi phí huy động vốn ...................................................................................... 23 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn của ngân hàng thương mại ............... 26 1.4.1. Nhóm yếu tố chủ quan .................................................................................... 26 1.4.2. Nhóm yếu tố khách quan................................................................................. 29 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 31 2.1 Thiết kế nghiên cứu:............................................................................................ 31 2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 32 2.3 Dữ liệu nghiên cứu .............................................................................................. 33 CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN - CHI NHÁNH CẦU GIẤY......................................................... 34 3.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy .......... 34
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy .................................................................................................................... 34 3.1.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ các phòng ban thuộc chi nhánh ........... 36 3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 ......................................................................................... 37 3.2. Phân tích tác động của một số yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – chi nhánh Cầu Giấy ...................................................................... 46 3.2.1. Các yếu tố bên ngoài ....................................................................................... 46 3.2.2. Các yếu tố bên trong ....................................................................................... 49 3.3. Phân tích thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 ................................................................................. 52 3.3.1. Một số nội dung cơ bản trong Chính sách huy động vốn của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 ............................................... 52 3.3.2. Quy mô nguồn vốn và tốc độ tăng trưởng nguồn vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023...................................................... 63 3.3.3 Cơ cấu nguồn vốn huy động tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 ......................................................................................... 65 3.3.4. Chi phí huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 ......................................................................................................... 80 3.3.5. Các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý huy động vốn của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023...................................................... 82 3.3.6. Mức độ hài lòng của khách hàng .................................................................... 83 3.4. Đánh giá về huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 .................................................................................................. 87 3.4.1. Kết quả đạt được ............................................................................................. 87 3.4.2. Hạn chế............................................................................................................ 88 3.4.3. Nguyên nhân của các điểm hạn chế trên ......................................................... 89 CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN - CHI NHÁNH CẦU GIẤY......................................................... 93
4.1. Mục tiêu và định hướng phát triển huy động vốn của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy tầm nhìn đến năm 2030 ......................................................... 93 4.1.1. Mục tiêu phát triển của Ngân hàng TMCP Sài Gòn tầm nhìn đến năm 2030 93 4.1.2. Định hướng phát triển huy động vốn của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy tầm nhìn đến năm 2030 .................................................................. 93 4.2. Giải pháp phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy .................................................................................................................... 94 4.2.1. Tăng cường công tác marketing trong huy động vốn ..................................... 94 4.2.2. Đa dạng hóa sản phẩm huy động vốn ............................................................. 97 4.2.3. Đảm bảo cơ cấu hợp lý về nguồn vốn huy động và sử dụng vốn ................... 98 4.2.4.Nâng cao khả năng cạnh tranh của Chi nhánh trong công tác huy động vốn 100 4.2.5. Mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh .............................. 100 4.2.6. Hình thành và thực thi cơ chế khuyến khích trong huy động vốn ................ 102 4.2.7. Đẩy mạnh công tác đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhân viên của ngân hàng ................................................................................................................ 102 4.3. Kiến nghị .......................................................................................................... 103 4.3.1. Đối với Bảo hiểm tiền gửi ............................................................................. 103 4.3.2. Đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn .............................................................. 104 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 108
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 ATM Automatic Teller Machine 2 KHCN Khách hàng cá nhân 3 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 4 CNTT Công nghệ thông tin 7 DV Dịch vụ 8 NHTM Ngân hàng thương mại 9 NHTW Ngân hàng Trung Ương 10 NHNN Ngân hàng Nhà nước 11 NHBL Ngân hàng bán lẻ Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt 12 BIDV Nam 13 SHB Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội 14 Sacombank Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín 15 POS Point of Sales 16 SMS Short Message Services 17 TMCP Thương mại cổ phần 18 SCB Ngân hàng TMCP Sài Gòn 19 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa 20 GTCG Giấy tờ có giá 21 TSBĐ Tài sản bảo đảm 22 PGD Phòng giao dịch 23 SPDV Sản phẩm dịch vụ 24 TKTG Tài khoản tiền gửi 25 HĐV Huy động vốn i
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy .................................................................................................................... 35 Bảng 3.2 Cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023 ................................................................................. 41 Bảng 3.3. Tình hình sử dụng vốn của ngân hàng Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019 - 2023..................................................................... 42 Bảng 3.4: Kết quả kinh doanh của ngân hàng Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy năm 2019-2023 ......................................................................................... 45 Bảng 3.5 Biểu lãi suất huy động thông thường tại SCB ........................................... 53 Bảng 3.6 Các sản phẩm huy động vốn của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy .................................................................................................................... 58 Bảng 3.7: Tình hình nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019 – 2023 ............................................................................................... 63 Bảng 3.8. Cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy .................................................................................................................... 73 Bảng 3.9: Tình hình huy động của các chi nhánh SCB cùng địa bàn ....................... 78 Bảng 3.10 Tình hình huy động vốn các chi nhánh ngân hàng khác cùng địa bàn quận Cầu Giấy .................................................................................................................... 79 Bảng 3.11: Tổng hợp chi phí huy động vốn tiền gửi ................................................ 81 Bảng 3.12: Tình hình thực hiện huy động vốn so kế hoạch tại SCB CN Cầu Giấy . 82 Bảng 3.13: Năng suất huy động vốn của SCB CN Cầu Giấy ................................... 83 Bảng 3.14. Kết quả khảo sát khách hàng về phương tiện hữu hình tại Chi nhánh ... 84 Bảng 3.15. Kết quả khảo sát khách hàng về độ tin cậy............................................. 84 Bảng 3.16. Kết quả khảo sát khách hàng cá nhân về mức độ đáp ứng ..................... 85 Bảng 3.17. Kết quả khảo sát khách hàng cá nhân về sự đảm bảo............................. 86 Bảng 3.18. Kết quả khảo sát khách hàng cá nhân về sự cảm thông của dịch vụ huy động vốn .................................................................................................................... 86 Bảng 3.19. Kết quả khảo sát khách hàng cá nhân về sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ huy động vốn .......................................................................................... 87 ii
DANH MỤC HÌNH Hình 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của SCB Cầu Giấy .................................................. 36 Hình 3.2 Lãi suất huy động tại SCB giai đoạn khủng hoảng nhất (năm 2022-2023) .... 54 iii
MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và Việt Nam có nhiều biến động, đặc biệt sau giai đoạn dịch bệnh COVID-19 và sự thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh tế toàn cầu, các ngân hàng thương mại đang phải đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội mới trong việc huy động vốn. Tăng trưởng kinh tế chậm lại, lãi suất biến động và nhu cầu tín dụng giảm do sự bất định của các yếu tố như chiến tranh thương mại, khủng hoảng năng lượng, và tác động của các chính sách tiền tệ từ các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đã gây ra những khó khăn cho hoạt động huy động vốn của hệ thống ngân hàng. Trong hệ thống tài chính, huy động vốn luôn được coi là một trong những hoạt động trọng yếu của các ngân hàng thương mại. Nó không chỉ giúp đảm bảo nguồn lực cho vay, đầu tư mà còn đóng vai trò duy trì thanh khoản, đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn và dài hạn của ngân hàng. Đặc biệt, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân hàng hiện nay, việc huy động vốn trở thành yếu tố quyết định đối với sự phát triển bền vững của một ngân hàng. Các ngân hàng phải đối mặt với áp lực từ sự thay đổi của hành vi người gửi tiền, sự gia tăng của các công ty tài chính công nghệ (Fintech), và sự gia nhập của các ngân hàng nước ngoài, đồng thời phải tuân thủ các quy định chặt chẽ về an toàn vốn từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (SCB) là một trong những ngân hàng lớn của Việt Nam, đang không ngừng mở rộng mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của các ngân hàng và tổ chức tài chính khác, SCB cũng phải đối mặt với không ít thách thức trong quá trình huy động vốn. Đặc biệt, tại khu vực Hà Nội – một trung tâm kinh tế tài chính lớn, nơi có sự hiện diện của nhiều ngân hàng lớn cả trong nước và quốc tế, việc thu hút nguồn vốn huy động trở nên khó khăn hơn do mức độ cạnh tranh ngày càng tăng. Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy là một chi 1
nhánh lớn trực thuộc Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn. Ngay từ khi bắt đâu thành lập (năm 2012), Chi nhánh Cầu Giấy đã có những bước phát triển vượt bậc, đạt được nhiều thành tựu to lớn, tạo được nhiều dấu ấn trên thị trường ngân hàng cũng như sự tin tưởng của khách hàng, đối tác nhờ thực hiện nhiều chính sách linh hoạt, hiệu quả trong công tác huy động vốn. Tuy nhiên, những biến động của thị trường tài chính, cùng với sự thay đổi trong hành vi tiết kiệm và đầu tư của khách hàng, đã đặt ra nhiều thách thức cho công tác huy động vốn tại chi nhánh. Trong giai đoạn hiện nay, các ngân hàng thương mại phải không ngừng điều chỉnh và cải tiến các sản phẩm huy động vốn để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Các hình thức huy động vốn truyền thống như tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán đang dần mất đi sức hấp dẫn so với các sản phẩm tài chính khác như chứng khoán, bảo hiểm và các sản phẩm tài chính công nghệ số. Hơn nữa, lãi suất huy động vốn bị ảnh hưởng bởi chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, gây ra nhiều khó khăn trong việc duy trì nguồn vốn ổn định và có lợi cho ngân hàng. Do đó, việc phân tích và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả huy động vốn, đặc biệt tại những chi nhánh hoạt động trong môi trường cạnh tranh cao như Chi nhánh Cầu Giấy, là vô cùng cần thiết. Nhận thức về sự cần thiết và tính ứng dụng của vấn đề này, tác giả quyết định chọn đề tài "Huy động vốn tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy" cho đề án tốt nghiệp của mình. Đề án sẽ giúp làm sáng tỏ những khó khăn và thách thức mà chi nhánh đang đối mặt, từ đó đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm cải thiện hiệu quả huy động vốn. Đồng thời, đề án cũng góp phần vào việc đề xuất các biện pháp chiến lược giúp Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn – Chi nhánh Cầu Giấy nói riêng và các ngân hàng thương mại khác nói chung nâng cao khả năng cạnh tranh trong bối cảnh ngành ngân hàng Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ. 2. Câu hỏi nghiên cứu Đề án này tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu chính sau đây: - Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy đã được triển khai như thế nào? Đã đạt được những kết quả gì? Hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế này là gì? 2
- Các giải pháp, kiến nghị có thể được đề xuất nhằm hoàn thiện hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy trong giai đoạn 2019-2023 và đề xuất những giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy trong thời gian tới. - Nhiệm vụ nghiên cứu: + Hệ thống hóa cơ sở lý luận về huy động vốn của Ngân hàng Thương mại. + Phân tích thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2019-2023. Nhìn nhận kết quả đạt được cũng như những hạn chế tồn tại. + Đề xuất ra những giải pháp hoàn thiện hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cúu 4.1 Đối tượng nghiên cứu - Huy động vốn trong NHTM. 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề án nghiên cứu trong phạm vi Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy. - Về thời gian: Đề án phân tích, đánh giá huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy trong giai đoạn 2019-2023 và đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, học viên vận dụng các phương pháp nghiên cứu truyền thống bao gồm: 3
+ Phương pháp phân tích tổng hợp lý thuyết: Phân tích nguồn số liệu (tạp chí và báo cáo khoa học, tác phẩm khoa học, tài liệu lưu trữ thông tin đại chúng). Tổng hợp lý thuyết dựa trên việc sắp xếp các nội dung nghiên cứu theo trình tự tăng dần về thời gian (các quy định trong các văn bản pháp quy) từ đó đưa ra những đánh giá và nhận định cụ thể. + Phương pháp thống kê, so sánh được sử dụng để thu thập, tổng hợp và phân tích số liệu trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng qua từng năm để đánh giá biến động tăng giảm trong hoạt động kinh doanh, hoạt động HĐV. - Dữ liệu nghiên cứu Dữ liệu thứ cấp: Đề án sử dụng các kết quả nghiên cứu từ các công trình trước đó đã công bố liên quan đến đề tài, sách, giáo trình liên quan tới nghiệp vụ huy động vốn ngân hàng thương mại, cũng như sử dụng các số liệu được thu thập thông qua báo cáo tài chính của chi nhánh: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh tại ngân hàng trong giai đoạn 2019 -2023 tập trung vào các số liệu liên quan đến hoạt động huy động vốn trong Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy. Dữ liệu sơ cấp: Nhằm đánh giá mức độ hài lòng khách hàng về dịch vụ huy động vốn tại Chi nhánh, học viên tiến hành khảo sát lấy ý kiến đánh giá của khách hàng đang sử dụng dịch các sản phẩm huy động vốn tại Chi nhánh tại thời điểm 01/08/2024-01/09/2024 thông qua iPad. Số lượng phiếu khảo sát phát ra là 150 khách hàng. Số lượng phiếu hợp lệ thu về là 135 phiếu (tỷ lệ 90% tổng số phiếu phát ra). 6. Kết cấu của đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục bảng biểu, danh mục viết tắt, đề án gồm 3 chương: Chương 1: Tổng quan tài liệu nghiên cứu và cơ sở lý luận cơ bản về huy động vốn của ngân hàng thương mại Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy Chương 4: Giải pháp phát triển huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Chi nhánh Cầu Giấy 4
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Xung quanh chủ đề về HĐV, hiệu quả HĐV và chất lượng huy động ở nhiều chi nhánh NHTM khác nhau, với nhiều góc độ khác nhau những năm gần đây đã có nhiều tác giả nghiên cứu, làm rõ trong đề án và các công trình nghiên cứu. Có thể điểm một số công trình nghiên cứu về công tác huy động vốn trong hoạt động kinh doanh ngân hàng sau đây: Ngô Thị Thanh Hà (2020) đã phần nào hệ thống hóa được các vấn đề cơ bản về hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại, nêu ra được các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn, nêu rõ nội dung tăng cường hoạt động huy động vốn của NHTM. Đề án cũng chỉ ra những đặc điểm cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của Chi nhánh. Đề án cũng cho thấy những thành tựu, hạn chế về tình hình huy động vốn của Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam – chi nhánh Cầu Giấy giai đoạn 2015-2019 và đã chỉ ra những nguyên nhân chủ quan cũng như khách quan của những tồn tại hạn chế trong việc huy động vốn của Chi nhánh. Từ đó, tác giả đưa ra những giải pháp của Chi nhánh đã thực hiện trong thời gian qua, cũng như các giải pháp sẽ áp dụng trong thời gian tới nhằm phát triển tình hình huy động vốn. Huỳnh Minh Tuấn (2020) đã làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động huy động vốn của Ngân hàng thương mại; phân tích, đánh giá thực trạng huy động tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Hoàn Kiếm đồng thời nêu được một số giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn. Tuy nhiên, Đề án chỉ thực hiện nghiên cứu với số liệu trong vòng 2 năm, tác giả cho rằng thời gian nghiên cứu là chưa đủ dài để đưa ra các biện pháp phù hợp. Trần Thị Liên Hương (2023) đã làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động huy động vốn của Ngân hàng Thương mại. Phân tích, đánh giá thực trạng và hiệu quả công tác huy động vốn tiền gửi dân cư của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam 5
– Chi nhánh Đông Hà Nội giai đoạn 2020 – 2022. Đề án đã chỉ ra được những điểm cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của Chi nhánh. Đề án đã cho thấy những thành tựu, hạn chế về tình hình huy động vốn của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Đông Hà Nội, và đã chỉ ra những nguyên nhân chủ quan cũng như khách quan của những tồn tại hạn chế trong việc huy động vốn của phòng giao dịch. Đã chỉ ra được các giải pháp nhằm tăng trưởng nguồn vốn và nâng cao khả năng đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế và hoàn thành mục tiêu về huy động vốn tiền gửi dân cư của Ngân hàng. Tuy đề án trên nghiên cứu về một chi nhánh cùng hệ thống Agribank nhưng giữa các chi nhánh lại có sự khác biệt khá lớn về địa bàn, lịch sử hình thành và phát triển, quy mô ... Nguyễn Tiến Thu (2021) cũng đã hệ thống hóa được các vấn đề cơ bản về hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại và chỉ ra được các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn, quan điểm về hiệu quả huy động vốn, các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn từ đó đưa ra được những giải pháp như: đa dạng hóa hình thức huy động vốn; Cải thiện cơ cấu nguồn vốn, sáng tạo trong việc cung cấp các sản phẩm; Tăng cường công tác Maketing; mở rộng đa dạng hóa khách hàng; Nâng cao chất lượng nhân viên. Đây là đề tài có sự tương đồng nhất định về mục đích nghiên cứu. Song giữa hai chi nhánh thuộc hai ngân hàng lại có những sự khác biệt về: chính sách, sản phẩm, phân khúc khách hàng .... Nguyễn Hồng Nhung (2021) đã khái quát được cơ sở lý luận về vốn của ngân hàng, cơ cấu vốn, thực trạng quản lý huy động vốn dân cư tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tây Hồ giai đoạn 2018-2020, thông qua đó đề ra những giải pháp để khắc phục hạn chế và kiến nghị để tăng trưởng nguồn vốn huy động từ dân cư. Một số giải pháp phát triển hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Tây Hồ bao gồm: tăng cường và đa dạng hóa các hình thức huy động vốn, tăng cường huy động vốn bằng cách nâng cao các loại hình dịch vụ, thực hiện phân loại khách hàng, đa dạng hóa khách hàng, thực hiện chính sách lãi suất linh hoạt, làm tốt công tác marketing ngân hàng, Thường xuyên đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. 6
Tuy nhiên, đề án chưa được cụ thể hóa lợi ích của việc huy động vốn mang lại thông qua việc sử dụng vốn và chi phí vốn như thế nào. Trần Thanh Phúc (2023) phân tích thực trạng huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Nam Á (Seabank), chi nhánh Láng Hạ, từ đó đề xuất các gợi ý chính sách nhằm thu hút và giữ chân khách hàng gửi tiền tốt hơn, tạo nền tảng cho Ngân hàng Seabank nói riêng và các ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung cải thiện được quy mô, tính ổn định và đặc biệt là chi phí cho nguồn vốn huy động quan trọng này. Nghiên cứu gần đây của Đỗ Doãn (2022) đã chỉ ra rằng để phát triển vốn phục vụ kinh doanh của ngân hàng, ngân hàng cần đa dạng hóa các kênh huy động vốn, ngoài vốn huy động vốn tiền gửi từ khách hàng, giấy tờ có giá thì cần chú trọng các kênh huy động từ thị trường vốn (cổ phiếu, fintech, quỹ đầu tư…); vốn tự có; nguồn vốn tín dụng, bảo lãnh và vốn từ đối tác quỹ đầu tư; khi huy động vốn nên gắn với mục đích cụ thể, phù hợp với mục tiêu bản thân ngân hàng và hiệu quả vốn phát hành. Đặc biệt, ngân hàng cần hướng tới sự minh bạch và chuyên nghiệp, quan tâm quản lý rủi ro tài chính bao gồm lãi suất, tỷ giá… Nguyễn Quốc Huy (2022) phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng giao dịch của khách hàng, từ đó đề xuất các gợi ý chính sách nhằm thu hút và giữ chân khách hàng gửi tiền tốt hơn, tạo nền tảng cho các ngân hàng thương mại Việt Nam (NHTM) cải thiện được quy mô, tính ổn định và đặc biệt là chi phí cho nguồn vốn huy động quan trọng này. 1.1.1 Khoảng trống nghiên cứu Về cơ bản, số lượng đề tài nghiên cứu về huy động vốn của các NHTM là rất đa dạng và phong phú, ở quy mô thế giới lẫn trong nước. Mỗi đề tài đều khai thác những khía cạnh khác nhau của vấn đề nghiên cứu. Tuy nhiên, xét về các đề tài nghiên cứu về huy động vốn của NHTM trong phạm vi Ngân hàng TMCP Sài Gòn thì rất hạn chế, đặc biệt trong giai đoạn ảnh hưởng từ vụ đại án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và phục hồi sau đại dịch COVID 19 thì chưa có đề tài nghiên cứu nào. Trong phạm vi SCB - Chi nhánh Cầu Giấy cũng tương tự. 7
Vì vậy, đây là khoảng trống để tác giả lựa chọn đề tài này làm đề tài nghiên cứu, và không gặp phải tình trạng trùng lặp về đề tài và vấn đề nghiên cứu. Dựa trên cơ sở kế thừa và chọn lọc các công trình nghiên cứu trước đây, tác giả đã tiếp cận và nghiên cứu hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn chi nhánh Cầu Giấy. 1.2 Cơ sở lý luận về huy động vốn của ngân hàng thương mại 1.2.1. Khái niệm về nguồn vốn của ngân hàng thương mại Theo giáo trình Nghiệp vụ Ngân hàng thương mại của Đàng Quang Vắng (2023), nguồn vốn của Ngân hàng thương mại được định nghĩa như sau: “Nguồn vốn của Ngân hàng thương mại là những giá trị tiền tệ do bản thân Ngân hàng thương mại tạo lập hoặc huy động được dùng để cho vay, đầu tư hoặc thực hiện các dịch vụ kinh doanh khác”. Khái niệm trên đã thể hiện được đầy đủ những thành phần tạo nên nguồn vốn của Ngân hàng thương mại. Thực chất nguồn vốn của Ngân hàng thương mại bao gồm các nguồn tiền tệ của chính Ngân hàng và huy động được của khách hàng (là cá nhân, pháp nhân,…) có vốn tạm thời nhàn rỗi. Từ các nguồn vốn đó, Ngân hàng tiến hành các hoạt động kinh doanh như: Cho vay, Bảo lãnh, .... 1.2.2. Đặc điểm huy động vốn của ngân hàng thương mại Theo Đinh Xuân Hạng và Nghiêm Văn Bảy (2014): “Các NHTM cũng giống như bất kỳ một tổ chức kinh tế nào nếu muốn hoạt động kinh doanh được thì phải có vốn, vốn kinh doanh bao gồm vốn tự có và vốn vay. Để có thể huy động được vốn từ các KH có những khoản tiền nhàn rỗi thì người đi huy động cho dù là các tổ chức kinh tế phi NH hay là NHTM đều phải chứng minh được sự uy tín của mình, đặc biệt là uy tín về tài chính để bảo đảm khả năng thanh toán tiền cho KH.” Tuy nhiên, khác với những tổ chức kinh tế khác, HĐV của các NHTM có những đặc điểm khác biệt như sau: Thứ nhất, nếu như đối với các NHTM, yêu cầu về vốn chủ sở hữu thường ở mức thấp khoảng 8% trên tổng tài sản có được (tài sản được quy đổi theo mức rủi ro theo quy định của Basel), còn đối với các tổ chức kinh tế khác, muốn được cấp phép hoạt động thì yêu cầu về vốn chủ sở hữu luôn rất cao, thường phải đạt trên 50% tổng 8
nhu cầu vốn đáp ứng cho các hoạt động của mình. Nói cách khác, với tư cách của một trung gian trên thị trường tài chính, các NHTM căn bản đi vay để thực hiện các hoạt động cho vay và cung cấp các dịch vụ tài chính khác. Chính vì vậy, các NHTM đều phải rất chú trọng hoạt động HĐV. Hơn nữa, là một tổ chức hoạt động có tính chuyên nghiệp cao trên thị trường tài chính, hầu hết nguồn vốn nhàn rỗi trên thị trường tài chính được các NHTM huy động để từ đó luân chuyển các nguồn vốn này tới KH hoặc các kênh đầu tư khác trong nền kinh tế. Chính vì vậy, hiệu quả của công tác HĐV của NHTM có tính quyết định hiệu quả sử dụng nguồn vốn trong nền kinh tế. Thứ hai, NHTM có nhiều biện pháp và công cụ khác nhau để HĐV. Đây là điểm khác biệt mà các tổ chức kinh tế khác không thể có. Chẳng hạn NHTM có thể HĐV tiết kiệm ở tất cả các kỳ hạn, cũng như đối tượng KH (trong khi pháp luật hạn chế loại hình huy động vốn, hay đối tượng huy động vốn đối với các loại hình tổ chức tín dụng khác, các tổ chức kinh tế khác). Theo đó, đối tượng KH là cá nhân, pháp nhân, đơn vị hành chính sự nghiệp, tổ chức phi chính phủ, định chế tài chính khác, … ; hình thức huy động có thể là tiết kiệm, tiền gửi, phát hành giấy tờ có giá,…và chịu sự quản lý của NHTW, các tổ chức quản lý ngành dọc liên quan tới từng loại hình HĐV. Thứ ba, NHTM có mạng lưới chi nhánh rộng khắp, để HĐV và cung cấp các dịch vụ tài chính đối với KH. Đặc điểm này xuất phát từ chính đặc điểm hoạt động kinh doanh NH là cung cấp các sản phẩm tài chính đa dạng cho KH trong nền kinh tế và để đạt được yêu cầu này thì đòi hỏi NHTM phải tiến gần nhất tới các KH mục tiêu thông qua thiết lập mạng lưới chi nhánh rộng khắp (có thể là mạng lưới hữu hình hoặc là mạng lưới vô hình thông qua sự rợ giúp của công nghệ thông tin hiện đại), chính điều này giúp các NHTM có thể giảm tiểu được chi phí huy động nguồn trong khi hầu hết các tổ chức khác khó có thể thiết lập được một mạng lưới chi nhánh bao trùm cả nước để HĐV do chi phí huy động nguồn gia tăng làm giảm hiệu quả hoạt động kinh doanh. 1.2.3. Vai trò của hoạt động huy động vốn Theo Phan Thị Thu Hà (2019), huy động vốn tại ngân hàng thương mại có những vai trò sau: 9
• Vốn là cơ sở nền tảng để NHTM thực hiện các hoạt động kinh doanh. Đối với NHTM vốn được coi là đầu vào sống còn, ngân hàng không có vốn thì không thực hiện được các nghiệp vụ kinh doanh. Khối lượng vốn lớn thể hiện thế mạnh trong kinh doanh của NHTM. Từ đó có thể thấy được tầm quan trọng của vốn trong chu kỳ kinh doanh của ngân hàng, có thể coi là điều quan trọng nhất. Do đó, ngoài vốn pháp định theo quy định của luật pháp, vốn điều lệ góp ban đầu, việc tăng trưởng vốn là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu đối với các NHTM trong suốt quá trình hoạt động của mình. • Vốn quyết định quy mô, định hướng kinh doanh của NHTM. Hoạt động cho vay của ngân hàng phụ thuộc vào vốn của ngân hàng do đó vốn quyết định việc mở rộng hay thu hẹp hoạt động cho vay. Với những Ngân hàng thu hút được nhiều vốn sẽ có ưu thế hơn so với các ngân hàng khác. Vốn dồi dào sẽ tạo điều kiện để ngân hàng đưa ra các hình thức cho vay linh hoạt, có điều kiện để hạ lãi suất tạo lợi thế kinh doanh, từ đó sẽ làm tăng quy mô tài sản. Thêm vào đó, vốn huy động của ngân hàng lại chiếm tỷ lệ cao trong tổng nguồn vốn của ngân hàng, do vậy, tầm quan trọng của vốn huy động lại càng được nâng cao hơn trong các hoạt động của ngân hàng hiện nay. Ngoài ra, với nguồn vốn lớn, các ngân hàng có thể mở rộng hoạt động kinh doanh của mình với nhiều loại hình đa dạng như: Dịch vụ thuê mua tài chính, Kinh doanh chứng khoán,... Các hình thức này giúp huy động thêm nguồn vốn, phân tán rủi ro, đồng thời nâng cao uy tín và tăng năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng trên thị trường. • Vốn đảm bảo khả năng thanh khoản và uy tín của NHTM trên thị trường. Vốn của ngân hàng là điều kiện để xây dựng được uy tín của ngân hàng. Vốn nhiều có thể nói lên khả năng thanh toán của ngân hàng luôn được đảm bảo, các khách hàng sẽ cảm thấy yên tâm hơn khi giao dịch với ngân hàng. Trong nền kinh tế hiện nay, không riêng các tổ chức kinh tế khác, khả năng thanh toán luôn được các ngân hàng quan tâm hàng đầu để làm được điều đó thì các ngân hàng luôn tìm cách huy động vốn được nhiều hơn, đa dạng hơn. Vốn huy động đảm bảo được tính thanh khoản cao tạo sức cạnh tranh cho ngân hàng. 10