Luận án Tiến sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Hương Hoa Cỏ Mới | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:191

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án là lý luận tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã; đồng thời khảo sát, đánh giá thực trạng của chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian qua để đề xuất những giải pháp tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong những năm sắp tới tại Hà Nội; góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở Thủ đô Hà Nội trong những năm tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở thành phố Hà Nội

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN MẠNH QUÂN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Hà Nội, năm 2021
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN MẠNH QUÂN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành: Chính sách công Mã số: 9 34 04 02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Hà Nội, năm 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan luận án được tiến hành nghiên cứu một cách nghiêm túc và kết quả nghiên cứu của các nhà nghiên cứu đi trước đã được tiếp thu một cách chân thực, cẩn trọng, có trích nguồn dẫn cụ thể trong luận án. Hà Nội, ngày tháng năm 2021 Tác giả luận án Nguyễn Mạnh Quân
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ...................................... 12 1.1. Những công trình nghiên cứu về đặc điểm, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã .............................................................................................. 12 1.2. Những công trình nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức ......................................................................................................... 15 1.3. Những công trình nghiên cứu về thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ...................................................................... 21 1.4. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài .................................................. 44 1.5. Khoảng trống cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án ................................ 46 Kết luận chƣơng 1 ..................................................................................................... 48 Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ ............................. 49 2.1. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................... 49 2.2. Chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ........................ 58 2.3. Nội dung thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............................................................................................................... 64 2.4. Các bước thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............................................................................................................... 68 2.5. Vai trò của thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............................................................................................................... 76 2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ...................................................................... 78 2.7. Chủ thể thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............................................................................................................... 83 2.8. Các tiêu chí đánh giá thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã .............................................................................................. 85 Kết luận chƣơng 2 ..................................................................................................... 91
Chƣơng 3: ĐIỀU KIỆN KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI .......................................... 93 3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế -xã hội và thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức cán bộ cấp xã của thành phố Thành phố Hà Nội ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã............................ 93 3.2. Thực trạng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở thành phố Hà Nội ............................................................................ 112 3.3. Đánh giá về thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Thành phố Hà Nội .................................................................. 134 3.4. Những vấn đề đặt ra để thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở thành phố Hà Nội trong những năm tới ................... 144 Kết luận chƣơng 3 ................................................................................................... 145 Chƣơng 4: DỰ BÁO PHÁT TRIỂN KINH TẾ-XÃ HỘI CỦA HÀ NỘI VÀ CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở CÁC HUYỆN NGOẠI THÀNH HÀ NỘI ...................................................................................... 146 4.1. Dự báo về phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội và Định hướng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã của thành phố Hà Nội. 146 4.2. Giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành của thành phố Hà Nội ............................................................................................................ 150 4.3. Một số kiến nghị, đề xuất........................................................................ 164 Kết luận Chƣơng 4 .................................................................................................. 166 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 167 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 169 PHỤ LỤC: ............................................................................................................... 181
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBCC Cán bộ công chức CBQL Cán bộ quản lý CNH Công nghiệp hóa ĐTBD Đào tạo bồi dưỡng HCM Hồ Chí Minh HĐH Hiện đại hóa HĐND Hội đồng nhân dân LHPN Liên hiệp phụ nữ NCS Nghiên cứu sinh QLNN Quản lý Nhà nước TNCS Thanh niên cộng sản TP Thành phố UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Tổng quan tình hình dân số và diện tích các quận, huyện thị xã trên địa bàn thành phố Thành phố Hà Nội .................................................................. 93 Bảng 3.2: Các huyện ngoại thành Hà Nội và tình hình dân số và diện tích các xã, thị trấn trên địa bàn thành phố Thành phố Hà Nội ........................................ 99 Bảng 3.3: Số lượng cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành ................ 104 Bảng 3.4: Trình độ học vấn cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành ... 105 Bảng 3.5: Trình độ lý luận chính trị cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành Hà Nội ................................................................................................ 107 Bảng 3.6: Ý kiến nhận xét về trình độ chuyên môn và năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà nội .................. 109 Bảng 3.7: Ý kiến nhận xét về chất lượng kế hoạch thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ........................................................... 114 Bảng 3.8: Ý kiến của cán bộ, công chức cấp xã về chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã được biết qua các kênh thông tin ....................... 116 Bảng 3.9: Ý kiến nhận xét về công tác phổ biến tuyên truyền thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ...................................... 116 Bảng 3.10: Ý kiến nhận xét về sự tham gia, phân công, phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức và năng lực của đội ngũ cán bộ trong thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã .............................................. 119 Bảng 3.11: Ý kiến nhận xét về duy trì thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............................................................................. 123 Bảng 3.12: Ý kiến nhận xét về điều chỉnh giải pháp thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã phù hợp với thực tiễn như thế nào .... 127 Bảng 3.13: Ý kiến nhận xét về công tác công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội ............................................. 128 Bảng 3.14: Ý kiến nhận xét về công tác theo dõi kiểm tra, đôn đốc thực chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ...................................... 131 Bảng 3.15: Ý kiến nhận xét về công tác tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm trong quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã.......... 133
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí minh đã từng khẳng định: Cán bộ là gốc của mọi công việc, công việc thành công hay thất bại đều là do cán bộ. Không có đội ngũ cán bộ tốt thì đường lối, chính sách, nhiệm vụ chính trị đúng cũng không trở thành hiện thực. Chính vì vậy, đội ngũ công chức luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm đào tạo, bồi dưỡng và có chính sách cụ thể phù hợp cho mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn của công cuộc phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta. Ở Việt Nam, cấp xã (cấp cơ sở) là cấp thấp nhất, có một vị trí rất quan trọng trong hệ thống chính trị nước ta; đây là cầu nối trực tiếp của hệ thống chính quyền nhà nước với nhân dân, thực hiện hoạt động quản lý nhà nước trên các lĩnh vực văn hóa - xã hội, kinh tế, an ninh trật tự và an toàn xã hội ở địa phương theo thẩm quyền được phân cấp, đảm bảo cho các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được triển khai thực hiện trong cuộc sống. Sự vững mạnh của hệ thống chính quyền cấp xã là nền tảng cho sự vững mạnh của hệ thống chính quyền trong cả nước và ngược lại. Sự vững mạnh của hệ thống chính quyền cấp xã phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố; trong đó đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là một trong những nhân tố quyết định hàng đầu. Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng bao gồm năng lực chuyên môn, năng lực thực thi công vụ và đạo đức công vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là một nhiệm vụ trọng tâm của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị trong công cuộc cải cách hành chính để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và từ lâu đã được quan tâm. Trong từng giai đoạn phát triển của đất nước, thực hiện chủ trương, đường lối cán bộ của Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách về công tác cán bộ; trong đó có chính sách về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Trong quá trình thực hiện chính sách trên, nhiều địa phương đã đạt được những thành công, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực thực hiện công vụ, nâng cao đạo đức của người cán bộ thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước trong thời kỳ mới. 1
Đối với Thủ đô Hà Nội, tính đến cuối năm 2016, các huyện ngoại thành Hà Nội có tổng số 3.708 công chức cấp xã. Để thực hiện chiến lược phát triển kinh tế -xã hội của Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011-2020, trong thời gian vừa qua, Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Nghị quyết, kế hoạch về phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp nâng cao chất lượng hiệu quả của chính quyền cơ sở giai đoạn 2015 -2020, định hướng đến năm 2025; ban hành các văn bản chỉ đạo liên quan đến thực hiện chính sách về công tác cán bộ; trong đó có chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Đây là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao nhận thức của lãnh đạo các cấp ủy đảng, chính quyền và các tầng lớp nhân dân về vai trò quan trọng của đội ngũ công chức cấp xã trong việc quản lý xã hội ở cơ sở. Những quyết định đó của Thành ủy, UBND thành phố cũng là những định hướng cho việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thành phố Hà Nội để thực hiện công cuộc phát triển Thủ đô Hà Nội và đất nước trong giai đoạn mới. Công tác thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Hà Nội trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả tốt; góp phần nâng cao chất lượng toàn diện của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để thực hiện những nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô trong thời gian qua. Mặc dù Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành các văn bản chỉ đạo, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã và huy động cả hệ thống chính trị để thực hiện chính sách. Tuy nhiên ở các huyện ngoại thành của Hà Nội mà phần lớn được sáp nhập từ tỉnh Hà Tây cũ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình nên công tác thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã còn một số bất cập, hiệu quả thấp. Vì vậy, cho đến nay nhiều xã ở khu vực trên vẫn còn cán bộ, công chức cấp xã chưa đạt chuẩn, năng lực chuyên môn và thực hiện công vụ còn yếu làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước ở cấp cơ sở. Đây cũng là một nguyên nhân dẫn đến ở một số xã ngoại thành Hà Nội mất trật tự an ninh, khiếu kiện đông người kéo dài làm ảnh hưởng đến hình ảnh Thủ đô Hòa bình cũng như công cuộc phát triển Hà Nội và đất nước trong giai đoạn hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. 2
Để thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã của Hà Nội, Thành ủy và UBND thành phố đã thông qua những chủ trương, cơ chế chính sách đặc thù với mục tiêu: Đội ngũ cán bộ, công chức phải đồng bộ, đảm bảo tiêu chuẩn, phấn đến năm 2020 có 100% cán bộ, công chức xã có trình độ đại học trở lên; 80% cán bộ, công chức có trình độ lý luận chính trị từ trung cấp trở lên; 100% cán bộ, công chức được đào tạo, bồi dưỡng về tin học, 80% cán bộ, công chức được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước, công tác thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã ở các xã ngoại thành Hà Nội phải được đổi mới và hoàn thiện theo tinh thần phát huy những kết quả đã đạt được và khắc phục những bất cập, nhược điểm trong quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã từ những năm trước đây để đưa ra các giải pháp phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội và con người của các địa phương ngoại thành Hà Nội. Đây là một công việc khó khăn, phải có sự nghiên cứu nghiêm túc, khoa học để đưa ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng toàn diện đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội để thực hiện công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô trong thời kỳ mới. Đây cũng là một nhiệm vụ mà Thành Ủy, UBND thành phố Hà Nội đang rất quan tâm tổ chức thực hiện bởi các quận của Hà Nội dần dần được mở rộng ra ngoại thành và việc xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội, củng cố hệ thống chính trị quyền cơ sở là một khâu trọng yếu và công tác cán bộ là một yếu tố không thể thiếu được. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã không phải một sớm một chiều làm được hay chỉ qua đào thải, tuyển dụng mới mà phải thông qua đào tạo, bồi dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị cho họ. Vì vậy, đối với các huyện ngoại thành Hà Nội việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Thành Ủy, UBND thành phố, các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp ở địa phương quan tâm. Từ thực tiễn cấp bách đó, Nghiên cứu sinh thấy rằng hoàn thiện thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã của Thủ đô Hà Nội trở nên cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Xuất phát từ lý do trên và thực tiễn công tác bảo vệ, 3
giữ gìn trật tự, an ninh chính trị xã hội ở các xã ngoại thành Hà Nội, nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài “Thực hiện chính sách đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức cấp xã ở thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu của luận án tiến sĩ của mình trong học tập, nghiên cứu tại Học viện Khoa học xã hội. 2. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở xác lập lý luận tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã; đồng thời khảo sát, đánh giá thực trạng của chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian qua để đề xuất những giải pháp tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong những năm sắp tới tại Hà Nội; góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở Thủ đô Hà Nội trong những năm tới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Với các mục đích nghiên cứu trên, đề tài đặt ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Tổng quan những nghiên cứu trước đây có liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. - Xác lập cơ sở lý luận tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. - Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở ngoại thành Hà Nội trong 05 năm gần đây; chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu của công tác này. - Đề xuất các giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn thành phố Hà Nội trong những năm tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Thành Phố Hà Nội. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài điều tra, khảo sát, sử dụng các số liệu thống kê về thực trạng chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở 17 huyện ngoại thành của Thành Phố 4
Hà Nội trong thời gian 2016 đến nay và nghiên cứu định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011-2020 và định hướng đến năm 2030. 4. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý thuyết Trong mục này NCS nêu và phân tích cơ sở lý thuyết của đề tài; nêu và phân tích các giả thuyết nghiên cứu và xác định làm rõ một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài. Kết quả của việc phân tích làm rõ cơ sở lý thuyết và cơ sở lý luận của luận án là đưa ra được một khung phân tích của luận án, gồm: Câu hỏi nghiên cứu  Lý thuyết nghiên cứu  Giả thuyết nghiên cứu  Kết quả nghiên cứu (dự định) Theo đó, câu hỏi nghiên cứu chung được đặt ra ở đây là: “Làm thế nào để việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành Hà Nội trong giai đoạn hiện nay?” Trên cơ sở câu hỏi nghiên cứu chung này, tác giả luận án đưa ra một số câu hỏi nghiên cứu cụ thể gồm: - Các cộng đồng chính sách (bao gồm: các cá nhân trong xã hội, giới truyền thông, các tổ chức xã hội, các cơ sở đào tạo, Đảng và Nhà nước) tương tác với nhau như thế nào trong việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội? - Các chứng cứ đã được sử dụng như thế nào trong việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành của TP. Hà Nội? - Đã có những kết quả nào và đồng thời còn những hạn chế, bất cập nào trong quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành của TP. Hà Nội? Nguyên nhân của các hạn chế, bất cập đó? 4.2. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 4.2.1. Phương pháp tiếp cận Đề tài thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chính phủ Việt về chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong đó 5
có chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả tiếp cận vấn đề theo quan điểm hệ thống - cấu trúc, hoạt động - giá trị - nhân cách; lịch sử và lôgic; quan điểm tiếp cận thực tiễn để làm rõ nội dung về thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. - Tiếp cận duy vật biện chứng: thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã công ty cần đặt trong trạng thái vận động và biến đổi không ngừng, trong mối quan hệ biện chứng với các điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội và các yếu tố khác bên ngoài, bên trong ở địa phương. - Tiếp cận thực tiễn: Trong đề tài luận án, vận dụng quan điểm tiếp cận thực tiễn để thấy được thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã về năng lực, trình độ, số lượng, chất lượng và cơ cấu, mức độ đạt chuẩn theo yêu cầu của phát triển của cấp xã trong tương lai. Đồng thời thấy được thực trạng giải pháp và các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã để đề xuất giải pháp phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội trong những năm tới. - Tiếp cận năng lực: Yêu cầu chuẩn hóa, chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở Thủ đô Hà Nội là một đòi hỏi tất yếu trong phát triển kinh tế xã hội của Hà Nội cũng như trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của đất nước trong sự nghiệp xây dựng đất nước ta trong thời kỳ đổi mới hiện nay. 4.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu Dữ liệu thứ cấp: - Những vấn đề lý luận đã được đúc rút trong sách, giáo trình chuyên ngành chính sách công, chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức; các số liệu thống kê đã được công bố, các báo cáo tổng hợp từ các các Ban của Thành ủy, các Sở thuộc UBND Thành phố, các phòng, ban của huyện ủy, quận ủy, UBND cấp huyện và UBND cấp xã của Hà Nội. Trên cơ sở lý luận thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã để phân tích thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn Thủ đô Hà Nội trong thời gian qua. - Thu thập và hệ thống hóa các văn bản pháp quy liên quan đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã khác ở Việt Nam để đúc rút kinh nghiệm giải quyết các vấn đề giải pháp thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng 6
cán bộ, công chức cấp xã ở Thủ đô trong bối cảnh trong nước và cơ hội quốc tế mới. - Hệ thống hóa các chủ trương, cơ chế chính sách đặc thù của Thành ủy Hà Nội, UBND thành phố Hà Nội liên quan trực tiếp đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Hà Nội trong thời gian qua để từ đó có những đề xuất phù hợp trong thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Ngoại thành Hà Nội trong thời gian tới. Dữ liệu sơ cấp - Thực hiện khảo sát một số Ban, Sở thuộc Thành ủy và UBND thành phố Hà Nội, một số phòng, ban thuộc Huyện ủy, UBND cấp huyện và UBND xã, một số người dân ở địa phương ngoại thành Hà Nội đại diện cho các lĩnh vực liên quan đến hoạt động trong thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở địa phương ngoại thành Hà Nội. - Đối tượng khảo sát là lãnh đạo các cơ quan trên, cán bộ, công chức và người dân trên địa bàn Hà Nội. - Tác giả thiết kế bảng hỏi với các câu hỏi liên quan đến thực trạng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành Hà Nội và ý kiến nhận xét, nhận định của người được khảo sát; sau đó xin ý kiến các nhà khoa học và chuyên gia để hoàn thiện. Để hiểu rõ kết quả khảo sát và bản chất của thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành Hà Nội, tác giả thiết kế những câu hỏi gợi ý, câu hỏi mang tính chất đánh giá, nhận định. Dựa vào thông tin đã thu thập tác giả tổng kết, phân tích kết hợp giữa lý luận và thực tiễn. 4.2.3. Phương pháp xử lý dữ liệu Khung phân tích Thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành được phân tích đánh giá theo các nội dung sau đây: - Khái niệm về cán bộ, công chức cấp xã - Nội dung của chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã - Nội dung tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. 7
- Các bước thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã - Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Các phương pháp cụ thể: - Phương pháp toán thống kê: Sử dụng phương pháp toán học để tính toán, xử lý các số liệu nhằm phân tích, tổng hợp kết quả nghiên cứu, điều tra để bảo đảm tính khách quan của kết quả nghiên cứu. - Phương pháp phân tích: phân tích các báo cáo liên quan đến tình hình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã của các huyện ngoại thành Hà Nội và các giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội. - Phương pháp thống kê mô tả: Sau khi thu thập thông tin, có thể thông tin ban đầu sẽ có tính rời rạc, không theo một trật tự nhất định, nhìn vào đây chưa thể phát hiện điều gì phục vụ cho quá trình nghiên cứu. Do vậy, phải trình bày lại một cách có hệ thống làm cho dữ liệu gọn lại và thể hiện được tính chất nội dung nghiên cứu. - Phương pháp so sánh: Đây là phương pháp so sánh số liệu hiện tại với số liệu trong quá khứ, hay so sánh các hình thức số liệu với nhau có thể giúp nhà nghiên cứu phát hiện ra sự giống và khác nhau giữa các số liệu. Trên cơ sở thông tin thu được có thể khái quát về các đặc điểm chung, các thuộc tính cơ bản của số liệu. - Phương pháp điều tra xã hội học: Đối tượng điều tra là cán bộ, công chức ở một số cơ quan có liên các cấp quan ở thành phố, huyện, xã và người dân trên địa bàn ngoại thành. 5. Đóng góp mới của luận án Điểm mới trong tiếp cận lý thuyết: Luận án xác lập cơ sở lý luận, hệ thống hóa các quan điểm, lý thuyết để xây dựng khung lý thuyết phân tích các yếu tố và quy trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Luận án đi sâu và làm rõ quy trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã trên nền tảng lý luận về quy trình cơ bản về thực hiện chính sách công. Từ phân tích những luận điểm trong các bước thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã, luận án cũng 8
thể hiện được quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã có những điểm khác biệt so với quá trình thực hiện của các chính sách khác. Sự khác biệt đó được thể hiện trong các hoạt động của từng bước; sự khác biệt trong các chủ thể tham gia, các yếu tố cấu thành các hoạt động trong các bước thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Từ đó luận án cũng chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Điểm mới trong phân tích thực trạng Từ khung phân tích lý thuyết trên đây, luận án đã vận dụng vào phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành của TP. Hà Nội. Từ đó đã lý giải được sự chưa thống nhất trong nhận thức về quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở Hà Nội theo chuẩn mực khoa học. Thực trạng chồng chéo giữa quy hoạch cán bộ, công chức cấp xã của cơ quan Thành Ủy, Huyện Ủy với xây dựng kế hoạch thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã của UBND Thành phố, UBND các huyện hay các chủ thể tham gia trong quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội cần phải được giải quyết trên cơ sở khoa học của lý luận về thực hiện chính sách công và lý luận về thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Kết quả công tác đào tạo cán bộ, công chức cấp xã và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành của Hà Nội hiện nay phải được nghiên cứu phân tích dưới góc độ lý luận của thực hiện chính sách công, lý luận thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã chứ không phải dưới góc độ của quản lý giáo dục, quản lý công như những đánh giá, nghiên cứu hiện nay. Điểm mới trong đề xuất giải pháp Luận án đã chỉ ra những hạn chế trong quá trình thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội trong thời gian qua và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại các huyện ngoại thành Hà Nội. Trước những yêu cầu cấp thiết nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, thực hiện công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của các huyện ngoại thành Hà Nội nhằm phục vụ cho công cuộc 9
xây dựng phát triển Thủ đô trong thời kỳ mới, trên cơ sở lý luận về thực hiện chính sách công và thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã, luận án đã đề ra những giải pháp thay đổi để hoàn thiện việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội; góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của Thủ đô có trình độ chuyên môn tốt, có năng lực thực thi công vụ, có đạo đức của người cán bộ cơ sở trong hoạt động thực hiện công vụ để xây dựng và phát triển kinh tế- xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, ổn định xã hội ở cơ sở; góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô và đất nước trong giai đoạn mới. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Về mặt lý luận, với nội dung lý luận về thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã đã được hệ thống hóa để làm khung phân tích lý thuyết, kết quả nghiên cứu của luận án này có thể làm tài liệu tham khảo dùng để phân tích, nghiên cứu các quá trình thực hiện các chính sách khác nhau đang diễn ra ở nước ta. Đối với các cơ sở đào tạo, luận án có thể làm tài liệu tham khảo trong hoạt động đào tạo, bồi dưỡng về chuyên ngành chính sách công cho sinh viên hoặc cán bộ, công chức ở các cấp tham gia các khóa học về khoa học quản lý, quản trị, quản lý nhà nước... Luận án cũng có giá trị tham khảo trong nghiên cứu cho các học viên cao học, nghiên cứu sinh chuyên ngành chính sách công. Về mặt thực tiễn, với khung lý thuyết về thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã để đánh giá thực trạng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội, luận án đã làm rõ thực trạng cụ thể từng bước trong quá trình thực hiện chính sách trên ở Hà Nội; đặc biệt đi sâu phân tích đánh giá các chủ thể tham gia trong các bước xây dựng kế hoạch, phân công phối hợp, kiểm tra đánh giá. Trong các bước này, những nhược điểm, bất cập trong quá trình thực hiện chính sách đã được phân tích và chỉ ra những nguyên nhân. Trên cơ sở phân tích thực trạng đó, luận án đã đề ra những giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội theo định hướng phát triển Thủ đô trong những năm tới. Đây là những tư liệu tốt, giúp cho các cán bộ lãnh đạo của Hà Nội tham khảo trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công 10
chức cấp xã cũng như thực hiện các chính sách khác của Chính phủ trên địa bàn ngoại thành Hà Nội cũng như trên tất cả các quận, thị xã khác của Thủ đô góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc xây dựng và phát triển Thủ đô văn minh, giàu đẹp; đóng góp vào sự nghiệp phát triển chung của đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. 7. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận án có bốn chương như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Chương 3: Điều kiện kinh tế - xã hội và thực trạng thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội. Chương 4: Dự báo phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội và các giải pháp hoàn thiện thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện ngoại thành Hà Nội. 11
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Những công trình nghiên cứu về đặc điểm, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã Bao gồm các công trình nghiên cứu về cán bộ, công chức và cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Trong đó, đáng chú ý và phải kể đến một số nghiên cứu sâu sắc như: Sách chuyên khảo của tác giả Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm (2003)[100] về "Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" Trong nghiên cứu này, các tác giả đã đưa ra những vấn đề khái niệm cán bộ, công chức; lý luận và phương pháp luận nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Các tác giả đã đi sâu phân tích đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ hiện nay ở nước ta. Trên quan điểm và phương hướng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tác giả cũng đã đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta nhằm đáp ứng sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới. Nghiên cứu cũng đã đề xuất cụ thể về cơ cấu, tiêu chuẩn của việc sắp xếp, bố trí, sử dụng, luân chuyển cán bộ trong tình hình mới. Đưa ra các giải pháp thích hợp về chế độ đãi ngộ đối với cán bộ trên các địa bàn, các vùng miền khác nhau trong cả nước. Cuốn sách “Về cải cách bộ máy quản lý hành chính nhà nước và xây dựng đội ngũ công chức nhà nước” của Học viện hành chính Quốc gia (1991) [63] đã đặt ra dấu mốc trong nghiên cứu vấn đề cải tổ chất lượng nền hành chính công. Trong cuốn sách đã đề cập sâu đến việc cải tổ chất lượng làm việc của đội ngũ cán bộ công chức nhà nước. Trong nghiên cứu này đã đưa ra khái niệm về cán bộ, công chức theo quy định của Nhà nước ta tại các văn bản quy phạm pháp luật. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng muốn cải cách bộ máy quản lý hành chính nhà nước thì phải có đội ngũ cán bộ công chức có năng lực thực thi công vụ và có đạo đức của một người cán bộ tốt của dân để phục vụ trung thành sự nghiệp phát triển đất nước. 12
Đề tài khoa học cấp nhà nước KX.04.09 về "Xây dựng đội ngũ cán bộ công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân" (2002-2004) [17] do Bộ Nội vụ chủ trì, đã đi sâu phân tích tính tất yếu khách quan của việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Đề tài cũng đã đánh giá thực trạng đội ngũ và thể chế quản lý cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay. Từ những thực trạng đó, Đề tài đã nêu phương hướng và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đề tài khoa học cấp Bộ nghiên cứu về "Đổi mới chính sách đối với cán bộ chính quyền cơ sở đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính" năm 2001 [18] của Bộ Nội vụ là một công trình nghiên cứu đề cập theo từng vấn đề cụ thể liên quan đến cán bộ, công chức cấp xã trên các khía cạnh như tiêu chuẩn đối với cán bộ, công chức cấp xã; về bầu cử và thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã; về đào tạo, bồi dưỡng; chế độ, chính sách cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở nước ta. Đề tài đi sâu phân tích những vấn đề bất cập về tiêu chuẩn, thẩm quyền, chế độ đãi ngộ, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở nước ta để đề xuất phương hướng và giải pháp khắc phục những bất cập này trong công tác cán bộ cấp xã ở nước ta. Đề án của Bộ Nội vụ “Rà soát, hoàn thiện chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh, chức vụ quản lý về kiến thức quản lý nhà nước” (2016) [8]. cũng đã nêu lên đối tượng cán bộ, công chức cấp xã phải tham gia chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh ở cấp cơ sở. Theo đó cán bộ, công chức cấp xã được thể hiện tại khoản 3, Điều 4, Luật Cán bộ, công chức quy định: “Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội. Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Tác giả Nguyễn Thị Hồng Hải chủ biên trong cuốn sách: “Hỏi đáp về quản lý cán bộ công chức cấp xã” [54]. Trong cuốn sách này, tác giả đã đi sâu vào nghiên 13