Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Giải pháp chống thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:225

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án tập trung đánh giá thực trạng chống thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn TP Hải Phòng trong giai đoạn 2014–2019; đồng thời các giải pháp chống thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp được tiếp cận ở góc độ quản lý.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Giải pháp chống thất thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng

1 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản Luận án này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tình hình, số liệu và kết quả nêu trong Luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Tô Văn Tuấn
2 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBT Cán bộ thuế CNTT Công nghệ thông tin CQT Cơ quan thuế DN Doanh nghiệp FDI Đầu tư trực tiếp nước ngooài GTGT Giá trị gia tăng HĐND Hội đồng nhân dân HH, DV Hàng hóa, dịch vụ KT XH Kinh tế Xã hội MST Mã số thuế NCS Nghiên cứu sinh NNT Người nộp thuế NK Nhập khẩu NSNN Ngân sách nhà nước NVL Nguyên vật liệu OECD Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế QĐ Quyết định QLNN Quản lý nhà nước QLT Quản lý thuế SXKD Sản xuất kinh doanh TMS Phần mềm ứng dụng quản lý thuế tập trung TNCN Thu nhập cá nhân TNCT Thu nhập chịu thuế TNDN Thu nhập doanh nghiệp TNHH Trách nhiệm hữu hạn 2
3 TP Thành phố TPR Chương trình phân tích rủi ro TSCĐ Tài sản cố định TTĐB Tiêu thụ đặc biệt UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản XK Xuất khẩu XNK Xuất nhập khẩu
4 DANH MỤC CÁC BẢNG 4
5 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
6 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Thuế là nguồn thu chủ yếu của NSNN, là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế, góp phần đảm bảo công bằng xã hội. Để phát huy tối đa các vai trò của thuế, công tác QLT luôn phải hướng đến mục tiêu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, đảm bảo pháp luật thuế được thực hiện nghiêm minh trên cơ sở thúc đẩy tính tuân thủ tự nguyện của NNT; huy động đầy đủ, chính xác, kịp thời số thu thuế vào NSNN; hạn chế đến mức thấp nhất những gian lận, trốn thuế, thất thu thuế. Thuê TNDN là s ́ ắc thuế điều tiết trực tiếp vào TNCT của các DN và thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu NSNN . Tuy nhiên, sắc thuế này thường phụ thuộc vào kết quả SXKD của các DN, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến phần thu nhập cuối cùng mà DN nhận được sau hoạt động SXKD. Với mục tiêu chính yếu của các DN là gia tăng lợi nhuận, lợi ích nhận được sau thuế, các DN thường áp dụng các biện pháp khác nhau để tiết kiệm chi phí, giảm số thuế phải nộp cho NSNN, trong đó bao gồm các việc thực hiện các hành vi gian lận thuế, trốn thuế, tránh thuế. Các hành vi gian lận này để lại những hậu quả đáng kể trong việc đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả, công bằng của hệ thống thuế nói chung, thuế TNDN nói riêng, gây thất thu cho NSNN, đòi hỏi các quốc gia phải có những biện pháp cần thiết để phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời. Để ngăn chặn và xử lý hiệu quả vấn đề gian lận, trốn thuế, tránh thuế gây thất thu thuế, việc tìm hiểu cặn kẽ những vấn đề lý luận về thất thu thuế cũng như thực tiễn quản lý, chống thất thu thuế là những nội dung nghiên cứu trọng tâm, rất cần thiết ở tất cả các quốc gia và ở tất cả các giai đoạn cụ thể của quá trình xây dựng, thực thi hệ thống thuế. Trên góc độ lý luận, thất thu thuế là gì, các dạng thất thu thuế, nguyên nhân gây thất thu thuế, tác hại của thất thu thuế, cách thức đo lường mức độ thất thu thuế là những nội dung nghiên cứu giúp nhận diện rõ khả năng và mức độ thất thu thuế trong thực tiễn để có các biện pháp hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thất thu thuế này. Không chỉ có vậy, những vấn đề lý luận về chống thất thu thuế, nội dung chống thất thu thuế, các biện pháp cơ bản chống thất thu thuế, các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động chống thất thu thuế cũng là những nền tảng lý thuyết quan trọng làm cơ sở cho việc vận dụng trong thực tiễn quản lý thuế, chống thất thu thuế nói chung, thất thu thuế TNDN nói riêng. Trên góc độ thực tiễn, thời gian qua, Viêt Nam đa co nh ̣ ̃ ́ ưng cai cach va hiên đai ̃ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ới sự ra đời của cac luât thuê m hoa hê thông thuê v ́ ́ ̣ ́ ới va ̀Luật QLT cung nh ̃ ư việc thực hiện cơ chế tự khai tự nộp, nhờ đó công tác thu ngân sách đã có những tiến bộ đang kê ́ ̉,
7 góp phần tích cực trong công cuộc đổi mới và phát triển KTXH. Một mặt, ngành Thuế đã nâng cao chất lượng quản lý, giám sát chặt chẽ và phát hiện kịp thời, chính xác hơn các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế, góp phần chống thất thu NSNN, tạo bình đẳng, công bằng trong kinh doanh giữa NNT; mặt khác, các DN cũng có ý thức rõ hơn việc nâng cao tính tự giác đối với nghĩa vụ nộp thuế của mình. Tuy nhiên, thực tiên QLT ̃ cho thấy, công tác QLT TNDN ở Việt Nam còn nhiều bất cập. Số lượng DN ngày càng gia tăng, trong đó có không ít DN chưa thật sự tự giác tuân ̉ ̣ thu phap luât thuê ́ ́, có ý tránh né việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, gian lận trong việc kê khai thuế gây thất thu thuế nói chung và thuế TNDN nói riêng. Sự vi phạm pháp luật thuế dù là vô tình hay cố ý đều có ảnh hưởng xấu đến nhiều mặt hoạt động KTXH. Trong khi đó, nguồn nhân lực của CQT có hạn, việc phát hiện, xử lý một số trường hợp vi phạm chưa thật sự triệt để nên tình trạng thất thu thuế nói chung, thất thu thuế TNDN nói riêng đang là vấn đề nhức nhối ở tất cả các địa phương. Do đó có thể nói, tăng cường công tác chống thất thu thuế TNDN là vô cùng cần thiết để góp phần tăng thu cho NSNN, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các DN cũng như các thành phần trong nền kinh tế, phát huy và nâng cao vai trò điều tiết, định hướng nền kinh tế của Nhà nước, góp phần đưa chính sách thuế vào cuộc sống. Chính vì vậy, cùng với việc tổ chức, triển khai thực hiện chính sách thuế TNDN thì việc tìm ra các giải pháp để chống thất thu thuế TNDN là một trong những nội dung hết sức quan trọng, cần thiết và cấp bách nhằm đảm bảo thực hiện có hiệu quả chính sách thuế của Nhà nước. TP Hải Phòng là một TP cảng và công nghiệp ở miền Bắc Việt Nam và là một TP biển nằm trong vùng duyên hải Bắc Bộ. Hải Phòng là một trong năm TP trực thuộc Trung ương và là một đô thị loại 1 trung tâm cấp quốc gia, là TP lớn thứ 3 của Việt Nam, có vị trí quan trọng về kinh tế xã hội và an ninh, quốc phòng của vùng Bắc Bộ và cả nước. Là TP cảng, cửa chính ra biển quan trọng của Việt Nam, là đầu mối giao thông quan trọng vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, trên hai hành lang một vành đai hợp tác kinh tế Việt Nam Trung Quốc. Hải Phòng là đầu mối giao thông đường biển phía Bắc. Những năm qua, thực hiện đường lối phát triển kinh tế nhiều thành phần cộng với sự ra đời của Luật DN năm 2005, số lượng DN trên địa bàn TP đã tăng một cách nhanh chóng. Các DN tham gia vào tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế với sự đa dạng về ngành nghề hoạt động và quy mô của DN, góp phần tạo nên sự tăng trưởng của TP, góp phần giải quyết việc làm, ổn định cuộc sống và thu nhập của người lao động. Đặc biệt, các DN vận tải biển là bộ phận chủ đạo đóng vai trò mở đường, dẫn dắt, cải tạo thúc đẩy và quyết định sự phát triển của nền kinh tế TP. Tại TP Hải Phòng, theo các báo cáo tổng kết từ năm 2014 đến 2019, thực trạng thất thu thuế TNDN vẫn còn là một vấn đề nan giải. Cục Thuế TP Hải Phòng cũng đã
8 triển khai và thực hiện quyết liệt công tác chống thất thu thuế TNDN, tuy nhiên câu hỏi đặt ra là “Cục Thuế đã thực hiện công tác này như thế nào? Có đạt được kết quả như mong đợi không? Cần những giải pháp nào để hạn chế tối đa việc thất thu thuế TNDN?” thì đến nay vẫn chưa được đánh giá một cách có hệ thống, đầy đủ. Tại TP Hải Phòng cũng chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu nhằm chống thất thu thuế TNDN một cách có hiệu quả nhất. Vì vậy, việc tìm hiểu thực trạng, đưa ra các giải pháp để tăng cường chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP sẽ góp phần thực hiện tốt công tác thuế đồng thời đáp ứng mục tiêu phát triển KT – XH của TP. Bên cạnh đó, cùng với vị trí địa lý, điều kiện KT – XH cụ thể của mình, Hải Phòng mang đầy đủ các đặc điểm của một nền kinh tế thu nhỏ. Do đó, các giải pháp liên quan đến công tác QLT nói chung, chống thất thu thuế TNDN nói riêng tại TP Hải Phòng không chỉ có hiệu quả đối với ngành Thuế TP Hải Phòng mà còn là những giải pháp quan trọng có thể áp dụng cho công tác QLT nói chung ở Việt Nam cũng như ở các địa phương khác. Xuất phát từ tầm quan trọng của việc nghiên cứu, bổ sung lý luận về thất thu thuế, chống thất thu thuế cũng như các đòi hỏi cấp bách của thực tiễn quản lý thuế, chống thất thu thuế nói chung, chống thất thu thuế TNDN nói riêng như đã phân tích ở trên, trong thời gian vừa qua đã có một số công trình khoa học nghiên cứu về thất thu thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN của các đơn vị trong và ngoài ngành Thuế. Tuy vậy, như đã chỉ ra ở phần đánh giá tình hình nghiên cứu đề tài dưới đây, vấn đề chống thất thu thuế TNDN vẫn cần tiếp tục được nghiên cứu và hoàn thiện cả về lý luận và thực tiễn. Với những lý do nói trên, có thể nói, đề tài Luận án: “Giải pháp chống thất thu thuế thu nhâp doanh nghiêp trên đ ̣ ̣ ịa bàn thanh phô H ̀ ́ ải Phòng” có ý nghĩa khoa học và thực tiễn thiết thực. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu tổng quát của Luận án là: Đề xuất hệ thống giải pháp nhằm chống thất thu thuế TNDN ở TP Hải Phòng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Để đạt được mục tiêu nghiên cưu đó, Lu ́ ận án tập trung thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau: Một là, hệ thống hóa, phát triển và bổ sung thêm các vấn đề lý luận cơ bản về thất thu thuế TNDN, làm rõ các hình thức gian lận của các DN dẫn đến thất thu thuế TNDN, chỉ ra nguyên nhân của thất thu thuế TNDN. Đông th ̀ ơi, nghiên c ̀ ưu nh ́ ưng vân ̃ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̃ ̣ ́ ̉ đê ly luân vê chông thât thu thuê TNDN, chi ro nôi dung, nhân tô anh h ̀ ́ ́ ́ ưởng đên hoat ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ đông chông thât thu thuê TNDN cua CQT.
9 Hai là, nghiên cứu kinh nghiệm về chống thất thu thuế TNDN của một số quốc gia trên thế giới, rút ra những bài học về chống thất thu thuế TNDN ở Việt Nam cung ̃ như đôi v ́ ơi công tac QLT noi chung, chông thât thu thuê TNDN noi riêng tai Cuc Thuê ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ TP Hải Phòng. Ba là, phân tích thực trạng gian lận thuế TNDN và thực trạng chống thất thu thuế TNDN ở TP Hải Phòng giai đoạn 2014 – 2019, chỉ ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong công tác này. Bốn là, đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm chống thất thu thuế TNDN ở TP Hải Phòng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. 3. Câu hoi nghiên c ̉ ưu ́ Trên cơ sở mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận án cũng như những khoảng hở nghiên cứu mà Luận án có thể tiếp tục nghiên cứu, các câu hỏi liên quan đến đề tài Luận án cần được trả lời như sau: 1. Nguyên nhân gây thất thu thuế TNDN và cách thức đo lường mức độ thất thu thuế TNDN như thế nào? Nội dung chủ yếu và các nhân tổ ảnh hưởng đến hoạt động chống thất thu thuế TNDN của CQT là gì? 2. Các biện pháp chống thất thu thuế TNDN ở một số nước trên thế giới và các điều kiện cụ thể để thực hiện các biện pháp này? 3. Thực trạng tình hình thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng như thế nào? 4. CQT Hải Phòng đã làm gì để hạn chế thất thu thuế TNDN? Kết quả đạt được đến đâu? Còn những hạn chế gì cần khắc phục và nguyên nhân của nó? 5. CQT và các cơ quan có liên quan cần làm gì và làm như thế nào để hạn chế thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng trong thời gian tới? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn về chống thất thu thuế TNDN. 4.2. Phạm vi nghiên cứu + Về nội dung: Chống thất thu thuế TNDN bao gồm chống thất thu thuế thực và chống thất thu thuế tiềm năng. Tuy nhiên, trong phạm vi Luận án chỉ đi sâu nghiên cứu về thất thu thuế thực và chống thất thu thuế thực trên cơ sở hoạt động QLT của CQT tại Hải Phòng, không đi sâu vào nghiên cứu các nội dung về thất thu thuế tiềm năng và chống thất thu thuế tiềm năng. Các chính sách về thuế và các chính sách pháp luật liên
10 quan được xem là nguyên nhân dẫn đến thất thu thuế TNDN đồng thời cũng là yếu tố khách quan ảnh hưởng tới công tác chống thất thu thuế TNDN. + Giới hạn về không gian và thời gian: Luận án tập trung đánh giá thực trạng chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng trong giai đoạn 2014 – 2019. Đồng thời các giải pháp chống thất thu thuế TNDN được tiếp cận ở góc độ quản lý của CQT Hải Phòng là chủ yếu. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu tổng quát là phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác Lênin. Luận án cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: tổng hợp, khảo sát, phân tích, đối chiếu, so sánh... Bên cạnh đó, để đánh giá đúng đắn thực trạng thất thu thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng, NCS đã sử dụng 2 phương pháp phổ biến nhất là: (1) Đánh giá bằng số liệu QLT; và (2) Đánh giá qua kết quả điều tra, khảo sát bằng bảng câu hỏi. Cụ thể như sau: Phương pháp số liệu QLT: Đây chính là phương pháp phân tích thống kê trên cơ sở số liệu QLT của CQT. Theo đó, CQT xây dựng các chỉ tiêu đánh giá và thống kê, phân tích số liệu trên cơ sở số liệu sẵn có tại CQT. Luận án này sử dụng các số liệu, tài liệu, thông tin đã được Cục Thuế TP Hải Phòng và CQT các cấp công bố qua các báo cáo tổng kết, sơ kết, thông tin báo chí, các thông tin số liệu được cung cấp bởi các cơ quan có chức năng liên quan như Trang Thông tin điện tử TP Hải Phòng, Cục Thống kê, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư.... Phương pháp này có ưu điểm là dễ thực hiện vì dựa trên cơ sở dữ liệu sẵn có của CQT. Tuy nhiên, hạn chế cơ bản của phương pháp này là chỉ dựa trên dữ liệu sẵn có nên chưa phản ánh một cách tổng thể và chính xác mức độ thất thu thuế TNDN. Phương pháp điều tra, khảo sát: Luận án đã sử dụng phương pháp điều tra, khảo sát các công chức thuế và NNT để đánh giá thực trạng thất thu thuế TNDN và các giải pháp chống thất thu thuế TNDN ở TP Hải Phòng. Phương pháp này có ưu điểm là tiếp cận được một số lượng lớn NNT và cho thấy được trình độ hiểu biết, thái độ tuân thủ cũng như những vấn đề khó khăn của NNT để thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế TNDN. Tuy nhiên, số liệu thu thập được cũng như độ tin cậy của các số liệu thu được qua điều tra, khảo sát phụ thuộc rất nhiều vào cách thức xây dựng các bảng hỏi và cách thức tổ chức điều tra, khảo sát mẫu được chọn để điều tra và khảo sát. Cụ thể như sau: Cách thiết kế câu hỏi và bảng hỏi: Cuộc khảo sát được tiến hành trên cơ sở đặt ra các câu hỏi, các nội dung đã chuẩn bị sẵn để các đối tượng được khảo sát cho ý kiến của mình bằng cách trả lời các câu hỏi trong phiếu khảo sát (cho điểm đánh giá). Thang
11 điểm được lựa chọn là thang điểm 5. Theo đó, giá trị trung bình được xác định là 2,5, mức độ cao nhất là 5, thấp nhất là 0 và trung vị là 2,5 (Xem chi tiết tại Phụ lục 1 và 2). Nội dung khảo sát: Có 3 nhóm nội dung cơ bản là: (i) Nhóm câu hỏi để lấy thông tin về CBT/NNT; (ii) Nhóm câu hỏi nhằm đánh giá thực trạng thất thu thuế TNDN; (iii) Nhóm câu hỏi nhằm đánh giá thực trạng của công tác chống thất thu thuế TNDN. Xác định đối tượng được khảo sát: Có hai nhóm đối tượng được khảo sát là NNT và cán bộ công chức thuế. Cách thức khảo sát: Phát trực tiếp phiếu câu hỏi, gửi thư điện tử đến các CBT/NNT hoặc trả lời trực tiếp trên công cụ Google Form. Cách thức tổng hợp kết quả khảo sát: Bảng hỏi được thu thập theo kênh gửi theo cả hình thức thu trực tiếp kết hợp với thu gián tiếp qua việc nhận thư điện tử và nhận kết quả trả lời tự động từ công cụ Google Form. Số liệu được xử lý tính toán với phần mềm thống kê (Statistical Package for the Social Sciences – SPSS version 16.0) (Xem chi tiết tại Phụ lục 3 và 4). Kết quả khảo sát thể hiện góc nhìn của cả CBT và NNT về vấn đề thất thu thuế TNDN và công tác chống thất thu thuế TNDN hiện nay trên địa bàn TP Hải Phòng (Xem chi tiết tại Phụ lục 5 và 6). Kết quả tổng hợp như sau: Đối với nhóm NNT, số lượng sơ cấp có được từ việc khảo sát bằng bảng hỏi với mẫu khảo sát gồm 500 DN ở tất cả các loại hình khác nhau trên các vùng khác nhau được lựa chọn ngẫu nhiên trên địa bàn TP Hải Phòng, đã nhận về 401 phiếu trả lời hợp lệ. Bao gồm: Bảng 1: Thành phần NNT trả lời khảo sát TT Loại hình Số lượng Tỷ lệ (%) 1 DN nhà nước 72 18 Công ty TNHH có vốn nhà nước, công 2 73 18 ty cổ phần vốn nhà nước DN tư nhân, công ty 3 TNHH, công ty cổ 132 33 phần DN Liên doanh 4 hoặc DN 100% vốn 68 17 nước ngoài 5 Hợp tác xã 56 14 Tổng 401 100 Các DN được khảo sát được thành lập trong các năm từ 2001 đến 2019. Các DN
12 hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực với số lượng lao động cao nhất lên đến gần 20.000 người, mức vốn cao nhất lên đến 50.000 tỷ; Mức doanh thu cao nhất của DN được khảo sát lên đến 30.000 tỷ đồng và có cả DN chưa có doanh thu vì mới thành lập. Đối với nhóm công chức thuế, cuộc khảo sát đã nhận được 433 phiếu trả lời hợp lệ trên mẫu khảo sát gồm 500 công chức thuế tại Cục Thuế TP Hải Phòng và các Chi cục Thuế quận, huyện trực thuộc. Các công chức thuế trả lời làm hầu hết trong các bộ phận của CQT. Bao gồm: Bảng 2: Thành phần CBT trả lời khảo sát TT Bộ phận làm việc Số lượng Tỷ lệ (%) 1 Lãnh đạo Cục/Chi 44 10,2 cục Thuế 2 Tuyên truyền – hỗ 39 9,0 trợ 3 Quản lý kê khai và 39 9,0 kế toán thuế 4 Thanh tra/Kiểm tra 37 8,6 thuế 5 Quản lý nợ và 40 9,2 cưỡng chế nợ thuế 6 Tổng hợp, nghiệp 45 10,4 vụ, dự toán 7 Tổ chức/Hành 39 9,0 chính/Ấn chỉ/Tài vụ 8 Pháp chế 37 8,6 9 Kiểm tra nội bộ 33 7,6 10 Đội thuế xã, 41 9,4 phường, thị trấn 11 Bộ phận khác 39 9,0 Tổng 433 100 Các câu trả lời được tập hợp theo từng nhóm và được sử dụng để minh họa thêm cho các phân tích, đánh giá, nhận xét của Luận án. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Về mặt khoa học, Luận án tập trung hệ thống hóa, bổ sung các vấn đề lý luận
13 cơ bản về thất thu thuế TNDN, các hình thức gian lận thuế TNDN của các DN dẫn đến thất thu thuế TNDN, chỉ ra nguyên nhân của thất thu thuế TNDN, kinh nghiệm quốc tế về chống thất thu thuế TNDN của một số quốc gia trên thế giới. Bên cạnh đó, Luận án đã có các đóng góp mới trong việc tập hợp, giới thiệu, làm rõ thêm những vấn đề lý luận về chống thất thu thuế TNDN, vai trò, ý nghĩa, nội dung của các giải pháp chống thất thu thuế TNDN, các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động chống thất thu thuế TNDN ở góc độ cấp Cục Thuế quản lý. Về mặt thực tiễn, Luận án thực hiện vận dụng các lý luận để phân tích thực trạng gian lận thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng, chỉ ra những kết quả đạt được và hạn chế cung nh ̃ ư nguyên nhân cua th ̉ ực trang trên. T ̣ ư ̀ đó, Luận án tập trung đề xuất các giải pháp hữu hiệu, có tính khả thi nhằm giảm thiểu thất thu NSNN, góp phần hạn chế tình trạng thất thu trên địa bàn TP Hải Phòng trong bối cảnh tình hình KTXH trong những năm tới còn nhiều khó khăn. Các giải pháp chống thất thu thuế TNDN trên cơ sở tuân thủ các chuẩn mực của thế giới, bám sát định hướng, quan điểm mục tiêu hiện đại hóa của ngành Thuế đã được Bô Tai chinh ̣ ̀ ́ và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, xuất phát từ thực trạng hoạt động chống thất thu thuế TNDN của TP Hải Phòng. Trong đó, việc áp dụng các phương pháp QLT hiện đại là cách tiếp cận mới trong bối cảnh hiện nay và trong thời gian tới. 7. Kết cấu của Luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục công trình công bố của tác giả và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung Luận án được chia thành 4 chương, bao gồm: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu về thất thu thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN. Chương 2: Cơ sở lý luận về thất thu thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN. Chương 3: Thực trạng thất thu thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng giai đoạn 2014 – 2019. Chương 4: Giải pháp chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
14 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ THẤT THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP VÀ CHỐNG THẤT THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP 1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước Chính sách thuế và QLT luôn là một đề tài được nhiều nhà nghiên cứu, nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý và đông đảo các tầng lớp doanh nhân, cá nhân quan tâm. Xét trên góc độ nghiên cứu, làm thế nào để có được một hệ thống thuế tối ưu? Giải pháp nào để nâng cao được hiệu quả của công tác quản lý thu thuế? Phân tích thực trạng thất thu thuế và đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm chống thất thu thuế hiệu quả nhất… cũng là vấn đề đã được nhiều công trình nghiên cứu thực hiên ̣ . Trong phạm vi của đề tài cũng như khả năng sưu tầm, hệ thống của mình, NCS nhận thấy có một số công trình nghiên cứu tiêu biểu ở ngoài nước về thất thu thuế TNDN và chống thất thu thuế TNDN liên quan trực tiếp đến nội dung nghiên cứu của Luận án như sau (được sắp xếp theo thứ tự thời gian): 1. Rosanne Altshuler, Alan J. Auerbach, Michael Cooper, Matthew Knittel (2008): Understanding U.S. Corporate Tax Losses, NBER Working Paper No. 14405. Tài liệu này nghiên cứu sự thất thu thuế thu nhập do việc sử dụng cổ phiếu từ những năm 1990 ở Hoa Kỳ. Nghiên cứu cũng chỉ ra khi các DN bị thua lỗ sẽ không mang lại lợi ích về thuế, việc đóng thuế bị giảm đi. Do vậy, các DN đã lên các kế hoạch đóng thuế an toàn hơn nhằm tạo ra lợi nhuận kinh tế kỳ vọng trong tương lai. Đây là tài liệu quan trọng được sử dụng để tham khảo các giải pháp chống thất thu thuế TNDN [100]. , John Hasseldine (2012): The Tax Gap: A Methodological 2.Norman Gemmell Review, Stock, T. (Ed.) Advances in Taxation (Advances in Taxation, Vol. 20), Emerald Group Publishing Limited, Bingley, pp. 203231. Tài liệu này xem xét toàn diện các nghiên cứu về mức độ thất thu thuế trong bối cảnh đang diễn ra cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Nguyên nhân dẫn đến thất thu thuế là do thiếu sót khi không nắm bắt được hành vi của NNT một cách đầy đủ. Tài liệu cũng đóng góp các ý kiến về phương pháp đo lường thất thu thuế trên cả hai mặt khái niệm và thực nghiệm trước khi các nhà nghiên cứu đưa ra các ước tính về thất thu thuế cho phù hợp việc phân tích các chính sách KT – XH [95]. 3. Richard Murphy (2014): The Tax Gap. Tax Evasion in 2014 – and what can be done about it, London: Public and Commercial Services Union. Báo cáo này điều tra quy
15 mô thất thu thuế ở Anh và đặc biệt là vấn đề trốn thuế năm 2014. Báo cáo cũng chỉ ra những tác động tiêu cực của vấn đề thất thu thuế đến chính sách phát triển KT XH cũng như chất lượng cuộc sống của người dân. Từ đó mới thấy được sự cần thiết trong việc đưa ra các giải pháp tối ưu nhằm giải quyết triệt để vấn đề thất thu thuế ở Anh trong giai đoạn tới [98]. 4. Richard M.Bird (2015): Improving Tax Administration In Developing Countries, International Monetary Fund. Đây là cẩm nang phản ánh một số vấn đề các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam cần xem xét công tác QLT theo những chuẩn mực và xu hướng chung của thế giới, trong đó có các khuyến cáo về việc chống thất thu thuế khi tiến hành nâng cao hiệu quả công tác QLT. Tuy nhiên tài liệu mới chỉ dừng lại ở những khuyến cáo chung cho các nước đang phát triển mà chưa tính đến đặc thù của từng nước. Nếu áp dụng vào từng trường hợp cụ thể ở mỗi nước thì đòi hỏi hệ thống pháp luật mỗi nước phải thay đổi đáng kể mới có thể áp dụng hiệu quả trong công tác quản lý của mình. Đây là nguồn tài liệu quan trọng được sử dụng để tham khảo đề ra các giải pháp trong lĩnh vực QLT để phù hợp với xu hướng chung trên thế giới hiện nay khi tác giả nghiên cứu Luận án “Giải pháp chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng” [97]. 5. Konrad Raczkowwski (Institute of Economics, University of Social Sciences in Warsaw, Poland) (2015): Measuring the tax gap in the European economy, Journal of Economics and Management, Vol.21(3).2015. Bài báo nói về những phương pháp được sử dụng để phát hiện ra thất thu thuế và tính toán thất thu thuế cho tất cả các quốc gia thành viên của EU giai đoạn 2011 – 2014. Bài báo đã dựa trên việc xem xét các tài liệu tham khảo giải quyết vấn đề thất thu thuế trong bối cảnh vẫn còn xảy ra tình trạng gian lận thuế và trốn thuế. Đây là lần đầu tiên mức độ thất thu thuế của các quốc gia trong EU trong giai đoạn 2011 2014 được tính toán một cách rõ ràng [94]. 6. Tài liệu của OECD (2017): Effective Inter – Agency CoOperation in Fighting Tax Crimes and Other Financial Crimes. Tài liệu đề cập đến tình hình hiện nay của 51 quốc gia trên thế giới về pháp luật và thực tế hợp tác giữa các cơ quan trong nước trong cuộc chiến chống các sai phạm về thuế và sai phạm tài chính khác đồng thời chỉ ra vai trò của các cơ quan chức năng ở các nước khác nhau, cơ chế pháp lý giúp các cơ quan này chia sẻ thông tin và các mô hình hợp tác khác như tham gia hợp tác điều tra và thành lập những trung tâm thông tin bao gồm các đại diện đến từ các nước khác nhau. Đây là một tài liệu tham khảo hữu ích sử dụng để phục vụ cho việc đề ra các giải pháp nghiên cứu các nguồn thu và biện pháp chống thất thu thuế TNDN khi thực hiện Luận án “Giải pháp chống thất thu thuế TNDN trên địa bàn TP Hải Phòng” [96].
16 7. Richard Murphy (University of London) (2019): The European Tax Gap, Global Policy. Báo cáo chỉ ra sự thất thu thuế là một trong những yếu tố quan trọng nhất ở các nước châu Âu kể từ sau năm 2008, đặc biệt là sự chênh lệch lớn về thuế giữa các quốc gia thành viên. Nguyên nhân dẫn đến độ chênh lệch lớn như vậy là do có quá ít các quốc gia ước tính mức độ thất thu thuế, hoặc do một số nước không đánh thuế vào một số khoản theo quy định. Do vậy, cần phải có những giải pháp tối ưu để giải quyết vấn đề này trong bối cảnh tình hình kinh tế của Liên minh châu Âu ngày càng khó khăn [99]. 8. Tài liệu của HM Revenue & Customs (2019): Income Tax Losses Toolkit. Đây là tài liệu của Anh phục vụ việc kê khai của NNT tại Anh. Tài liệu nghiên cứu về bộ công cụ tiện ích nhằm hỗ trợ cho CQT và NNT trong việc khai thuế thu nhập chính xác thông qua việc đưa ra những sai sót thường gặp trong thất thu thuế thu nhập và các hình phạt có liên quan. Nội dung của bộ công cụ này được xây dựng dựa trên quan điểm áp dụng các luật thuế trong các trường hợp cụ thể ở các thời kỳ khác nhau [93]. Ngoài ra, có rất nhiều công trình khác ở nước ngoài nghiên cứu về thất thu thuế và chống thất thu thuế. Đây là nguồn tài liệu rất bổ ích để NCS tham khảo và kế thừa trong quá trình nghiên cứu đề tài Luận án. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước Cho đến nay, theo NCS được biết, có một số công trình khoa học tiêu biểu trong nước nghiên cứu có liên quan đến vấn đề thất thu thuế TNDN dưới dạng luận án tiến sĩ kinh tế, các công trình nghiên cứu khoa học hoặc các bài báo khoa học đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành như sau: 1.1.2.1. Các luận án tiến sĩ 1. Vũ Công Nhĩ (1995), Luận án Tiến sĩ kinh tế “Thất thu thuế ở Việt Nam Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp”, Trường Đại học Tài chính Kế toán Hà Nội. Trong Luận án này, NCS Vũ Công Nhĩ có đề cập những vấn đề cơ bản về thuế, chính sách thuế và thất thu thuế: thất thu thuế thực và thất thu tiềm năng, nguyên nhân và hậu quả của thất thu thuế. Giải pháp khắc phục thất thu thuế ở Việt Nam: đầu tư cơ sở vật chất, lãnh đạo, điều hành... Luận án này đề cập đến thất thu thuế nói chung và khá rộng, đi vào nghiên cứu và phân tích cũng như đánh giá chi tiết các hình thức thất thu thuế TNDN, Luận án đã phản ánh một số tồn tại, hạn chế và đã đề xuất các giải pháp có tính dài hạn cho việc chống thất thu thuế ở Việt Nam. Tuy nhiên, Luận án của NCS Vũ Công Nhĩ được thực hiện từ năm 1995 cho đến nay đã trải qua một thời gian quá dài đã có rất nhiều thay đổi. Hơn nữa, do nghiên cứu đã lâu nên các thông tin trong đề tài không còn phù hợp với điều kiện kinh tế hiện nay của Việt Nam, thực trạng thất thu
17 thuế đặc biệt là thuế TNDN đã có nhiều diễn biến mới hơn nên những tư liệu của luận án này chỉ còn ý nghĩa tham khảo về mặt lý luận [52]. 2. Lê Duy Thành (2007), Luận án Tiến sĩ kinh tế “Đổi mới QLT trong điều kiện hội nhập kinh tế ở Việt Nam”, Học viện Tài chính. Luận án đã đề cập và phân tích những nội dung lý luận về QLT và tác động của hội nhập kinh tế đến QLT. Trên cơ sở đó, Luận án đã đề xuất các giải pháp quan trọng đối với QLT ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Trong đó, Luận án chú trọng đến hiệu quả công tác QLT trên khía cạnh công tác quản lý thu thuế phải đảm bảo chính xác, đầy đủ, kịp thời, chống thất thu thuế, hạn chế đến mức thấp nhất các hiện tượng gian lận, trốn thuế được coi là giải pháp cơ bản. Nhìn chung, Luận án của NCS Lê Duy Thành đã nghiên cứu những nội dung lý luận và thực tiễn về QLT ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập, đề xuất các giải pháp liên quan, trong đó có giải pháp về QLT nhằm chống thất thu thuế nói chung, thuế TNDN nói riêng. Tuy nhiên, do phạm vi và đối tượng nghiên cứu của Luận án do NCS Lê Duy Thành thực hiện quá rộng, liên quan đến tất cả nội dung của công tác QLT nói chung và gắn với giai đoạn đầu khi Việt Nam bắt đầu thực hiện quá trình hội nhập đầy đủ và toàn diện vào nền kinh tế thế giới, do vậy, các nội dung nghiên cứu gắn với QLT TNDN và chống thất thu thuế TNDN vẫn chưa được đề cập một cách đầy đủ và cụ thể [62]. 3. Nguyễn Thị Lan (2009), Luận án Tiến sĩ kinh tế “Các giải pháp hạn chế việc trốn thuế và tránh thuế của các công ty đa quốc gia hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam ”, Học viện Tài chính. Luận án đã hệ thống hóa lý luận về vấn đề trốn thuế, tránh thuế của các công ty đa quốc gia; Thực trạng trốn thuế, tránh thuế, thất thu thuế ở các công ty đa quốc gia và quá trình thực hiện các giải pháp hạn chế của CQT Việt Nam; Đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, thất thu thuế ở các công ty đa quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam. Trong các giải pháp đề xuất, Luận án có đưa ra việc đổi mới công tác thanh tra thuế đối với các công ty đa quốc gia theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào vấn đề định giá chuyển giao giữa công ty ở Việt Nam với công ty liên kết, thành lập bộ phận thanh tra chống chuyển giá, hạn chế thất thu thuế ở các công ty này. Các kết quả nghiên cứu của luận án này ít nhiều có đánh giá mức độ thất thu thuế nói chung, thất thu thuế TNDN nói riêng ở các công ty đa quốc gia thông qua việc trốn thuế, tránh thuế, gian lận thuế, chuyển giá của các công ty này; đồng thời, giải pháp đưa ra cũng tập trung vào việc hạn chế hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, gian lận thuế, chuyển giá, thất thu thuế. Mặc dù vậy, do Luận án tập trung nghiên cứu ở các công ty đa quốc gia trên phạm vi cả nước giai đoạn 20002009 và hiện tượng trốn thuế, tránh thuế nói chung, nên những nội
18 dung chính của Luận án này không tập trung đi sâu vào thất thu thuế và chống thất thu thuế TNDN ở tất cả các loại hình DN tại một địa bàn cụ thể [49]. 4. Lưu Ngọc Thơ (2013), Luận án Tiến sĩ kinh tế “QLT đối với DN lớn ở Việt Nam hiện nay”, Học viện Tài chính. Luận án đã sưu tầm, tổng hợp, hệ thống hóa các vấn đề lý luận về QLT đối với các DN lớn. Luận án cũng đã phân tích, đánh giá thực trạng công tác QLT đối với các DN lớn ở Việt Nam giai đoạn 20072012, chỉ ra các kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân chủ yếu. Trên cơ sở đó, Luận án đã đề xuất 2 nhóm giải pháp gồm nhóm giải pháp về hoàn thiện tổ chức bộ máy và sửa đổi Luật QLT đối với DN lớn, nhóm giải pháp về tổ chức quản lý thu thuế đối với các DN lớn. Trong đó, nhóm giải pháp về tổ chức quản lý thu thuế đối với DN lớn được tác giả phân tích chi tiết, tập trung vào tất cả các nội dung quản lý nhằm đảm bảo hiệu quả QLT đối với DN lớn. Nhóm giải pháp này cũng đã hướng đến mục tiêu chống thất thu thuế nói chung, thuế TNDN nói riêng ở các DN lớn như giải pháp về thanh tra kiểm tra thuế, cưỡng chế thu nợ thuế, thanh tra giá chuyển nhượng… Mặc dù vậy, do Luận án này chỉ tập trung vào công tác QLT đối với các DN lớn và bao gồm tất cả các sắc thuế, do đó, những nội dung về thất thu thuế và chống thất thu thuế TNDN đối với tất cả các loại hình, quy mô DN chưa được Luận án tập trung nghiên cứu cụ thể [65]. 5. Nguyễn Xuân Thành (2014), Luận án Tiến sĩ kinh tế “Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra NNT ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, Học viện Tài chính. Luận án đã sưu tầm, tổng hợp, phân tích, hệ thống hóa được những vấn đề lý luận về thanh tra thuế và hiệu quả thanh tra thuế; nghiên cứu, tìm hiểu và trình bày một số kinh nghiệm của các nước về thực hiện hoạt động thanh tra thuế; thực trạng công tác thanh tra NNT và đánh giá hiệu quả của công tác này ở Việt Nam trong khoảng thời gian từ 2007 đến 2012; đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thanh tra thuế ở Việt Nam đến năm 2020. Các giải pháp Luận án đưa ra đã tập trung vào các yếu tố trong các tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác thanh tra thuế như: tăng số lượng NNT được thanh tra, giảm chi phí thực hiện một cuộc thanh tra, nâng cao chất lượng thanh tra… Đồng thời, Luận án cũng đưa ra các giải pháp điều kiện cần có để thực hiện tốt các giải pháp nêu trên nhằm nâng cao hiệu quả công tác thanh tra thuế ở Việt Nam giai đoạn 20122020. Các giải pháp về nâng cao hiệu quả công tác thanh tra thuế này có hướng đến mục tiêu chính là hạn chế đến mức thấp nhất các sai sót, gian lận gây thất thu thuế ở các DN [63]. 6. Mai Thị Vân Anh (2014), Luận án Tiến sĩ kinh tế “Giải pháp chống thất thu thuế XK, thuế NK ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế”, Học viện Tài chính. Trên góc độ lý luận, Luận án đã sưu tầm, tổng hợp, phân tích, hệ thống hóa được những vấn đề chung về thuế XK, thuế NK, các nội dung về thất thu thuế XK, thuế NK
19 và các nội dung về chống thất thu thuế XK, thuế NK trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế; Luận án cũng chỉ ra các nghiệp vụ hải quan trong chống thất thu thuế. Về các giải pháp đề xuất, Luận án tập trung vào các nhóm giải pháp như hoàn thiện QLNN đối với việc chống thất thu thuế XK, thuế NK của Tổng cục Hải quan; nhóm các giải pháp áp dụng phương pháp quản lý hải quan hiện đại (VNACCS/VCIS, cơ chế hải quan một cửa quốc gia, áp dụng CNTT, quản lý rủi ro…) và nhóm các giải pháp hoàn thiện quy trình nghiệp vụ hải quan chống thất thu thuế XK, thuế NK. Có thể nói, phần lý luận về thất thu thuế và chống thất thu thuế XNK, cũng như các giải pháp chống thất thu thuế XNK mà Luận án này nghiên cứu và đề xuất là những tài liệu tham khảo vô cùng quan trọng cho NCS trong quá trình viết Luận án. Tuy nhiên, do Luận án của NCS Mai Thị Vân Anh viết về thuế XNK và hoạt động quản lý chống thất thu thuế XNK của cơ quan hải quan, nên nội dung liên quan đến chống thất thu thuế TNDN không được đề cập đến [1]. 1.1.2.3. Các đề tài nghiên cứu khoa học 1. PGS.TS. Lê Xuân Trường (2011), Đề tài nghiên cứu khoa học “Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế ở Việt Nam” , Học viện Tài chính. Đề tài đã nghiên cứu những cơ sở lý luận về quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế đồng thời phân tích thực trạng công tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế ở Việt Nam giai đoạn 2006 2010, rút ra những kết quả đạt được , hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế. Trên cơ sở đó, đề tài đề xuất một số giải pháp để khắc phục những tồn tại và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế ở Việt Nam, chống nợ đọng và thất thu thuế, góp phần hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN [85]. 2. PGS. TS. Nguyễn Thị Thanh Hoài (2012), “Giải pháp chống thất thu thuế TNDN ở Việt Nam”, Học viện Tài chính. Đề tài đã tổng hợp, làm rõ khía cạnh lý luận về thuế TNDN từ khái niệm, đặc điểm, phân tích những nguyên nhân gây thất thu thuế TNDN dưới nhiều góc độ khác nhau, làm rõ thực trạng gian lận thuế và chống thất thu thuế TNDN ở Việt Nam, trình bày được những kinh nghiệm quốc tế về chống thất thu thuế TNDN của một số quốc gia trên thế giới. Trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp có tính khả thi nhằm chống thất thu thuế TNDN ở Việt Nam. Tuy nhiên, do công trình nghiên cứu đánh giá chung về tình hình thất thu thuế TNDN trên toàn lãnh thổ Việt Nam nên chưa có điều kiện đi sâu phân tích diễn biến tình hình thất thu thuế và các giải pháp chống thất thu thuế TNDN tại một địa bàn cụ thể nơi có số lượng lớn các DN đang hoạt động như ở TP Hải Phòng [44]. 3. TS. Vương Thị Thu Hiền (2012), “Giải pháp chống thất thu thuế NK ở Việt nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế”. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Học
20 viện, Học viện Tài chính. Đề tài đã chỉ ra một số mặt hạn chế trong những chính sách QLT của Việt Nam mà nhiều vấn đề đã được giải quyết khi Luật QLT được thực hiện. Đề tài là một tài liệu tham khảo hữu ích cho NCS tham khảo về lý luận đặc biệt là về vấn đề thất thu thuế [43]. 4. PGS.TS. Lê Xuân Trường (2013), “Chống thất thu thuế trong lĩnh vực kinh doanh bán lẻ ở Việt Nam hiện nay”. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Học viện, Học viện Tài chính. Đề tài đã đề cập đến những vấn đề lý luận cơ bản về thất thu thuế và chống thất thu thuế trong lĩnh vực bán lẻ; tìm hiểu một số bài học kinh nghiệm về chống thất thu thuế trong lĩnh vực kinh doanh bán lẻ từ thực tiễn các nước trên thế giới; đồng thời phân tích thực trạng thất thu thuế và công tác chống thất thu thuế trong lĩnh vực bán lẻ ở Việt Nam giai đoạn 2008 2012. Từ đó, đề tài đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chống thất thu thuế trong lĩnh vực bán lẻ ở Việt Nam giai đoạn 2014 2017. Tuy vậy, đề tài cũng chỉ mới đề cập đến thất thu thuế nói chung trong lĩnh vực kinh doanh bán lẻ của Việt Nam mà chưa đề cập đến thất thu thuế TNDN nói riêng ở tất cả các loại hình DN trong tất cả các lĩnh vực [86]. 1.1.2.4. Các bài báo khoa học Vấn đề thất thu thuế TNDN đã thu hút được rất nhiều nhà khoa học, nhà quản lý quan tâm nghiên cứu và công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí khoa học trong nước. Tiêu biểu là các bài báo sau đây: 1. PGS.TS. Lê Xuân Trường và ThS. Lê Minh Thắng (2012),“Tìm lời giải cho bài toán nợ thuế ở Việt Nam” Tạp chí Tài chính kỳ 2 tháng 3/2012. Bài viết cho chúng ta cái nhìn toàn cảnh về thực trạng nợ thuế nội địa ở Việt Nam giai đoạn 2006 – 2010. Tỷ lệ nợ thuế nội địa của Việt Nam trong giai đoạn này ở vào khoảng từ 7% đến 10%/tổng thu nội địa trừ dầu. Đây là một tỷ lệ cao so với mức trung bình của các nước trên thế giới. Xét trên bình diện tổng thể, nợ thuế là điều không thể tránh khỏi, song khi tỷ lệ nợ thuế, đặc biệt là tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khó thu quá cao hoặc nợ thuế dây dưa kéo dài thì là đó điều bất bình thường, cần tìm giải pháp khắc phục. Bài viết cũng đề cao những nỗ lực trong việc đôn đốc thu nộp và quản lý nợ thuế của các CQT địa phương trong cả nước. Bên cạnh những thành công trong công tác đôn đốc thu nộp và quản lý nợ thuế vẫn còn tồn tại cũng như những hạn chế nhất định, những nguyên nhân của nợ thuế và của những hạn chế đó. Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất các giải pháp có tính khả thi để hạn chế nợ thuế gắn liền với chú trọng việc hoàn thiện hành lang pháp lý và các biện pháp nghiệp vụ cụ thể [87]. 2. TS. Nguyễn Xuân Sơn (2012), “2012 Năm của "tổng tiến công" vào hoạt động chuyển giá, thất thu và nợ đọng thuế”,Tạp chí Tài chính, số 3 (569) 2012. Bài viết giới thiệu những biện pháp và cách thức cũng như những kết quả đạt được trong chống thất