BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI<br />
<br />
BÙI XUÂN TIỆP<br />
<br />
DÂN CA GẦU PLỀNH VÀ LỄ HỘI GẦU TÀO CỦA<br />
NGƯỜI HMÔNG Ở LÀO CAI – TRUYỀN THỐNG VÀ<br />
BIẾN ĐỔI<br />
Chuyên ngành: Văn học dân gian<br />
Mã số: 62.22.01.25<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN<br />
<br />
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Phạm Thu Yến<br />
<br />
HÀ NỘI - 2015<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
<br />
Tôi xin cam đoan luận án là do tôi viết. Các cứ liệu<br />
nêu trong luận án trung thực, khách quan. Tôi xin hoàn<br />
toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình.<br />
Hà Nội, ngày tháng 01 năm 2015<br />
Nghiên cứu sinh<br />
Tác giả<br />
<br />
Bùi Xuân Tiệp<br />
<br />
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT<br />
Luận án sử dụng một số kí hiệu, một số chữ viết tắt:<br />
1. Kí hiệu<br />
- Dấu [ ]: để chú thích. Kí hiệu trong dấu móc được hiểu như sau: Số thứ<br />
nhất là số thứ tự tác phẩm trích dẫn theo danh mục tài liệu tham khảo; số thứ hai là<br />
số trang. Ví dụ: [1, tr.45] được hiểu: 1 là số thứ tự tác phẩm trích dẫn trong tài liệu<br />
tham khảo, 45 là trích dẫn tại trang 45. Nội dung trích dẫn tài liệu dịch từ nguyên<br />
bản tiếng Trung Quốc do chúng tôi tự dịch sang tiếng Việt, sẽ thêm chữ bg (bản<br />
gốc). Ví dụ: [191, tr.126. bg]: 191 là số thứ tự tác phẩm trích dẫn trong tài liệu tham<br />
khảo, 126.bg. là trích dẫn tại trang 126 của bản gốc tiếng Trung đã dịch ra tiếng<br />
Việt.<br />
- Dấu ( ): trong trường hợp để chú thích phụ lục ảnh. Ví dụ: (A2.6, tr.283):<br />
A là ảnh; 2.6 là ảnh 6 chương 2; tr. 283 là trang 283. Trong trường hợp chú thích<br />
phụ lục khác: Ví dụ (PL2.2, tr.259): PL2.2 là phụ lục số 2 chương 2; tr. 259: trang<br />
số 259 của phụ lục.<br />
2. Các chữ viết tắt<br />
TT<br />
Viết thông thường<br />
Viết tắt<br />
1<br />
Ảnh số<br />
A<br />
2<br />
Bản gốc<br />
bg<br />
3<br />
Hà Nội<br />
H.<br />
4<br />
Lễ hội gầu tào<br />
LHGT<br />
5<br />
Nhà xuất bản<br />
Nxb<br />
6<br />
Phổ cập giáo dục tiểu học<br />
PCGDTH<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
<br />
Phổ cập giáo dục trung hoc học cơ sở<br />
Phụ lục<br />
Trang<br />
Trung Quốc<br />
Ủy ban Trung ương mặt trận Tổ quốc Việt Nam<br />
Ví dụ<br />
Xã hội chủ nghĩa<br />
<br />
PCGD THCS<br />
PL<br />
tr.<br />
TQ<br />
UB TWMTTQVN<br />
VD<br />
XHCN<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1<br />
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................... 1<br />
2. Mục tiêu, nhiệm vụ ............................................................................................................ 2<br />
3. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................................... 3<br />
4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................... 6<br />
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài, điểm mới của Luận án ..................................... 7<br />
6. Cấu trúc Luận án: ............................................................................................................... 7<br />
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ<br />
LÝ LUẬN .............................................................................................................................. 8<br />
1.1. Tổng quan lịch sử vấn đề ............................................................................................. 8<br />
1.1.1. Về sưu tầm ............................................................................................................... 8<br />
1.1.2. Về nghiên cứu........................................................................................................ 10<br />
1.2. Tổng quan về dân tộc Hmông .................................................................................... 19<br />
1.2.1. Tên gọi và các nhóm người Hmông ở Việt Nam ................................................... 19<br />
1.2.2. Nguồn gốc, sự phân bố dân tộc Hmông ................................................................ 21<br />
1.2.3. Đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá, văn học dân gian ............................................ 23<br />
1.3. Tổng quan về dân ca Gầu plềnh ................................................................................ 26<br />
1.3.1. Khái niệm dân ca .................................................................................................. 26<br />
1.3.2. Khái niệm Gầu plềnh ............................................................................................ 27<br />
1.4. Tổng quan một số vấn đề về lý luận .......................................................................... 30<br />
Tiểu kết chương 1............................................................................................................... 38<br />
Chương 2: DIỄN XƯỚNG GẦU PLỀNH TRONG LỄ HỘI GẦU TÀO ..................... 39<br />
2.1. Lễ hội Gầu tào ở Lào Cai ........................................................................................... 39<br />
2.1.1. Đặc điểm cơ bản của Lễ hội Gầu tào ở Lào Cai .................................................. 39<br />
2.1.2. Đánh giá xếp loại loại hình Lễ hội Gầu tào.......................................................... 42<br />
2.2. Diễn xướng Gầu plềnh ................................................................................................ 45<br />
2.2.1. Phân loại dân ca Hmông theo đề tài và diễn xướng cơ bản ................................. 45<br />
2.2.2. Diễn xướng Gầu plềnh trong Lễ hội Gầu tào ....................................................... 46<br />
2.3. Mối quan hệ văn học nghệ thuật dân gian, Gầu plềnh và Lễ hội Gầu tào ................... 56<br />
2.3.1. Mối quan hệ văn học nghệ thuật dân gian Hmông và Lễ hội Gầu tào ................. 56<br />
2.3.2. Mối quan hệ Gầu plềnh và Lễ hội Gầu tào ........................................................... 58<br />
Tiểu kết chương 2............................................................................................................... 64<br />
Chương 3: MỘT SỐ BÌNH DIỆN THI PHÁP GẦU PLỀNH ....................................... 65<br />
3.1. Đời sống tinh thần dân tộc Hmông trong Gầu plềnh nhìn từ bình diện quan<br />
niệm nghệ thuật về con người ........................................................................................... 65<br />
<br />
3.1.1. Tư tưởng, tình cảm, tâm hồn dân tộc Hmông qua Gầu plềnh............................... 66<br />
3.1.2. Quan niệm tình yêu, hôn nhân .............................................................................. 70<br />
3.2. Thời gian, không gian nghệ thuật trong Gầu plềnh ................................................ 74<br />
3.2.1. Thời gian nghệ thuật ............................................................................................. 75<br />
3.2.2. Không gian nghệ thuật .......................................................................................... 81<br />
3.3. Kết cấu ......................................................................................................................... 87<br />
3.3.1. Đặc điểm chung kết cấu tác phẩm Gầu plềnh....................................................... 87<br />
3.3.2. Thủ pháp kết cấu đặc trưng trong Gầu plềnh ....................................................... 89<br />
3.4. Biểu tượng.................................................................................................................... 94<br />
3.4.1. Giải mã biểu tượng cây nêu .................................................................................. 98<br />
3.4.2. Giải mã biểu tượng dải vải lanh ....................................................................... 102<br />
3.4.3. Giải mã biểu tượng mặt trăng, mặt trời .............................................................. 104<br />
3.5. Ngôn ngữ và các biện pháp tu từ ............................................................................. 106<br />
3.5.1. Đại từ nhân xưng ................................................................................................ 106<br />
3.5.2. Tính ngữ .............................................................................................................. 108<br />
3.5.3. So sánh ................................................................................................................ 111<br />
3.5.4. Ẩn dụ ................................................................................................................... 113<br />
3.5.5. Ngôn ngữ và làn điệu Gầu plềnh ........................................................................ 115<br />
Tiểu kết chương 3............................................................................................................. 118<br />
Chương 4: SỰ BIẾN ĐỔI CỦA GẦU PLỀNH VÀ LỄ HỘI GẦU TÀO .................... 119<br />
4.1. Vấn đề nghệ nhân dân gian Hmông ........................................................................ 119<br />
4.2. Biến đổi Lễ hội Gầu tào ............................................................................................ 120<br />
4.2.1. Quá trình phát triển Lễ hội Gầu tào ở Lào Cai .................................................. 120<br />
4.2.2. Biến đổi về hình thức tổ chức Lễ hội Gầu tào ..................................................... 121<br />
4.2.3. Biến đổi về mục đích, cấu trúc, nội dung hoạt động ........................................... 122<br />
4.2.4. Đánh giá chung ................................................................................................... 123<br />
4.3. Biến đổi Gầu plềnh ................................................................................................... 128<br />
4.3.1. Biến đổi về diễn xướng ........................................................................................ 128<br />
4.3.2. Biến đổi về phương thức trao truyền .................................................................. 133<br />
4.3.3. Biến đổi về nội dung............................................................................................ 136<br />
4.3.4. Biến đổi về văn bản và ngôn ngữ ........................................................................ 143<br />
Tiểu kết chương 4............................................................................................................. 147<br />
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 148<br />
NHỮNG BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LUẬN ÁN ................................. 152<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 153<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
