Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Shell Việt Nam trên thị trường hóa chất polyols Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong đề tài này, tác giả hệ thống lại những vấn đề lý thuyết cơ bản nhất về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh. Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty Shell Việt Nam trên thị trường hóa chất Polyols ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Shell Việt Nam trên thị trường hóa chất polyols Việt Nam

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM LÊ THỊ MỸ NGỌC NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY SHELL VIỆT NAM TRÊN THỊ TRƯỜNG HÓA CHẤT POLYOLS VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Năm 2007
- 16 - MUÏC LUÏC Trang LÔØI MÔÛ ÑAÀU i 1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ñeà taøi 3. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu 4. Giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu 5. Ñieåm môùi cuûa ñeà taøi 6. Noäi dung nghieân cöùu CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CAÏNH TRANH VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH 1 1.1 Tính taát yeáu cuûa caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng 1 1.2 Moät soá khaùi nieäm 2 1.2.1. Caïnh tranh 2 1.2.2. Naêng löïc caïnh tranh 4 1.2.3. Lôïi theá caïnh tranh 5 1.2.4. Lyù thuyeát lôïi theá caïnh tranh quoác gia cuûa Michael Porter 7 1.3 Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp 9 1.3.1. Caùc yeáu toá thuoäc moâi tröôøng vó moâ 9 1.3.2. Caùc yeáu toá thuoäc moâi tröôøng vi moâ 11 1.3.2.1. Caùc yeáu toá beân ngoaøi doanh nghieäp 11 1.3.2.2. Caùc yeáu toá beân trong doanh nghieäp 12 1.4 Baøi hoïc kinh nghieäm cuûa Taäp ñoaøn Shell ôû caùc nöôùc 13 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 15
- 17 - CHÖÔNG 2: PHAÂN TÍCH NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA COÂNG TY SHELL VIEÄT NAM TREÂN THÒ TRÖÔØNG HOÙA CHAÁT POLYOLS ÔÛ VIEÄT NAM 16 2.1 Toång quan veà saûn phaåm vaø thò tröôøng Polyols ôû Vieät Nam 16 2.1.1. Giôùi thieäu veà saûn phaåm Polyols 16 2.1.2. Toång quan veà thò tröôøng Polyols ôû Vieät Nam 17 2.1.2.1. Nhu caàu veà hoùa chaát Polyols 18 2.1.2.2. Tình hình caïnh tranh 19 2.2 Phaân tích naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam treân thò tröôøng hoùa chaát Polyols ôû Vieät Nam hieän nay 22 2.2.1. Sô löôïc veà Taäp ñoaøn Shell, Coâng ty Shell Vieät Nam vaø Ngaønh Hoùa chaát cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam 22 2.2.2. Tình hình kinh doanh saûn phaåm Polyols cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam 22 2.2.3 Moâi tröôøng caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Namtreân thò tröôøng hoùa chaát Polyols 24 2.2.3.1. Khaùch haøng 24 2.2.3.2. Ñoái thuû caïnh tranh 26 2.2.3.3. Nhaø cung caáp 29 2.2.4. Thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam 31 2.2.4.1. Saûn phaåm 34 2.2.4.2. Giaù caû 37 2.2.4.3. Dòch vuï 38 2.2.4.4. Naêng löïc saûn xuaát vaø cung öùng 44 2.3 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam veà ngaønh haøng Polyols 49 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 52
- 18 - CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA COÂNG TY SHELL VIEÄT NAM 53 3.1 Muïc tieâu vaø cô sôû ñeà xuaát giaûi phaùp 53 3.1.1. Muïc tieâu ñeà xuaát giaûi phaùp 53 3.1.2. Cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp 54 3.2 Moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam 55 3.2.1. Giaûi phaùp 1: Caûi thieän maïng löôùi nhaân söï 55 3.2.2. Giaûi phaùp 2: Hoaøn thieän chieán löôïc caïnh tranh veà giaù 58 3.2.3. Giaûi phaùp 3: Hoaøn thieän heä thoáng Logistics vaø Supply Chain 62 3.2.4. Giaûi phaùp 4: Phaùt trieån thöông maïi ñieän töû 68 3.3 Hieäu quaû cuûa caùc giaûi phaùp 70 3.4 Moät soá kieán nghò 71 3.4.1. Ñoái vôùi Coâng ty Shell Vieät Nam 71 3.4.1.1. Xaây döïng boä phaän Marketing 71 3.4.1.2. Tuyeån duïng vaø ñaøo taïo chuyeân saâu nhaân vieân tö vaán kyõ thuaät laøm vieäc taïi Vieät Nam 72 3.4.2. Ñoái vôùi Chính phuû 73 3.4.2.1. Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc 73 3.4.2.2. Xaây döïng hieäp hoäi caùc nhaø saûn xuaát muùt 73 3.4.2.3. Khuyeán khích ñaàu tö 73 3.4.2.4. Xaây döïng quy chuaån an toaøn trong vieäc saûn xuaát muùt 74 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 74 KEÁT LUAÄN v DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO viii
- 19 - PHAÀN PHUÏ LUÏC PHUÏ LUÏC 1: THOÂNG TIN VEÀ TAÄP ÑOAØN SHELL, COÂNG TY SHELL VIEÄT NAM – NGAØNH HOÙA CHAÁT. PHUÏ LUÏC 2: TUYEÂN BOÁ CUÛA TAÄP ÑOAØN SHELL VEÀ CAÙC NGUYEÂN TAÉC KINH DOANH CHUNG. PHUÏ LUÏC 3: BAÛNG GIAÙ VAÄN TAÛI TÍNH ÑEÁN NGAØY 31/03/2008. PHUÏ LUÏC 4: THOÂNG TIN VAØ HÌNH AÛNH CUÛA FLEXI TANK. PHUÏ LUÏC 5: NOÄI DUNG BAÛNG CAÂU HOÛI. PHUÏ LUÏC 6: DANH SAÙCH CAÙC KHAÙCH HAØNG ÑAÕ TRAÛ LÔØI BAÛNG CAÂU HOÛI. PHUÏ LUÏC 7: KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT YÙ KIEÁN KHAÙCH HAØNG.
- 20 - DANH MUÏC CAÙC HÌNH, ÑOÀ THÒ Trang Hình 1.1: Naêm löïc löôïng caïnh tranh theo quan ñieåm cuûa M. Porter 9 Hình 2.1: Quy trình saûn xuaát Polyols 16 Hình 2.2: Thò phaàn cuûa caùc coâng ty treân thò tröôøng Vieät Nam töø naêm 2002-2006. 20 Hình 2.3: Keát quaû kinh doanh cuûa SCV naêm 2002-2006 23 Hình 2.4: Ñaùnh giaù veà saûn phaåm vaø dòch vuï saûn phaåm cuûa SCV 35 Hình 2.5: Ñaùnh giaù veà giaù trò 37 Hình 2.6: Ñaùnh giaù veà tieáp xuùc mua haøng 39 Hình 2.7: Quy trình tieáp nhaän vaø xöû lyù khieáu naïi 41 Hình 2.8: Ñaùnh giaù veà quy trình ñaët haøng vaø hoà sô chöùng töø 43 Hình 2.9: Ñaùnh giaù veà giao haøng 47
- 21 - DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Trang Baûng 2.1: Döï baùo nhu caàu hoùa chaát Polyols 2004 – 2010 treân thò tröôøng Vieät Nam 19 Baûng 2.2: Thò phaàn cuûa caùc coâng ty thính theo thò tröôøng mieàn Nam, Baéc töø naêm 2004 – 2006 21 Baûng 2.3: Ñaùnh giaù cuûa khaùch haøng veà SCV so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh 26 Baûng 2.4: Giaù trò tieát kieäm ñöôïc khi söû duïng Customer Lounge 42 Baûng 3.1: Naêm ñeà muïc quan troïng nhaát ñoái vôùi khaùch haøng 55 Baûng 3.2: Chi phí cuûa thuøng phuy roãng 59 Baûng 3.3: Baùo caùo kinh doanh cuûa Coâng ty Shell Hoùa Chaát Vieät Nam 70 Baûng 3.4: Döï baùo thò phaàn cuûa SCV sau khi thöïc hieän caùc giaûi phaùp 70 Baûng 3.5: Öôùc tính lôïi nhuaän gia taêng sau khi thöïc hieän caùc giaûi phaùp 71
- 22 - DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT APME Asia Pacific and Middle East: Khu vöïc Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông vaø Trung Ñoâng BOP Buyer Own Pack: ñoùng goùi trong thuøng phuy cuûa khaùch haøng CASE Coatings, Adhensives, Sealants and Elastomer: chaát phuû ngoaøi, keo daùn, chaát keát dính, chaát ñaøn hoài CL Customer Lounge: website cuûa Shell daønh cho khaùch haøng ñeå tìm kieám thoâng tin vaø ñaët haøng qua maïng Cty Coâng ty EU European Union: Coäng ñoàng Chaâu AÂu GDP Gross Domestic Products: Toång saûn phaåm quoác noäi GSAP Global System Application Production: Heä thoáng SAP ñöôïc aùp duïng cho Shell toaøn caàu. HSE Health, Safety and Environment: An toaøn, söùc khoûe vaø moâi tröôøng. IBC Intermediate Bulk Container: boàn chöùa nhoû MSDS Material Safety Data Sheet: Thoâng tin an toaøn saûn phaåm SCV Shell Chemicals Vietnam: Coâng ty Shell Hoùa Chaát Vieät Nam STT Soá thöù töï SWOT Ma traän phaân tích caùc Ñieåm maïnh, Ñieåm yeáu, Cô hoäi vaø Nguy cô Tp.HCM Thaønh phoá Hoà Chí Minh US United State VN Vieät Nam WTO World Trade Organisation: Toå chöùc thöông maïi theá giôùi
- 23 - LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi “Caïnh tranh kieåu môùi khoâng phaûi laø caïnh tranh giöõa caùi maø caùc coâng ty saûn xuaát ra ôû taïi nhaø maùy cuûa mình maø laø caïnh tranh giöõa nhöõng caùi maø hoï gia taêng vaøo saûn phaåm ñaàu ra cuûa nhaø maùy döôùi hình thöùc bao bì, dòch vuï, quaûng caùo, tö vaán khaùch haøng, toå chöùc giao haøng vaø ñaëc bieät laø thöông hieäu vaø nhöõng thöù khaùc maø khaùch haøng coù theå ñaùnh giaù.” Harvard’s Ted Levitt Coù theå noùi, thöông hieäu Shell noåi tieáng treân theá giôùi veà lónh vöïc khai thaùc daàu khí vaø kinh doanh caùc saûn phaåm daàu khí. Shell Hoùa Chaát noùi rieâng cuõng laø moät thöông hieäu maïnh treân thò tröôøng hoùa chaát coâng nghieäp treân theá giôùi. Shell Hoùa Chaát coù maët taïi Vieät Nam töø naêm 1998, cung caáp raát nhieàu loaïi hoùa chaát coù nguoàn goác töø daàu khí (petroleum chemicals) treân thò tröôøng thuoäc hai nhoùm ngaønh chính laø Polyols vaø dung moâi. Ngaønh dung moâi ñang phaùt trieån toát vaø ñang giöõ vò trí soá moät treân thò tröôøng. Coøn Polyols laø ngaønh haøng coù nhieàu tieàm naêng trong töông lai gaàn vaø tyû suaát lôïi nhuaän cao, quy moâ thò tröôøng nhoû hôn vaø do coâng naêng ñaëc bieät cuûa saûn phaåm neân soá löôïng nhaø saûn xuaát ít nhöng Shell Vieät Nam laïi keùm hôn caùc ñoái thuû veà thò phaàn. Xeùt rieâng töøng saûn phaåm, Polyols laø nhoùm saûn phaåm ñaït lôïi nhuaän cao nhaát nhöng thò phaàn laïi thaáp nhaát cuûa coâng ty Shell Vieät Nam. Cuøng moät toå chöùc, cuøng nhöõng ñieàu kieän kinh doanh, cuøng chính saùch, chieán löôïc vaø phöông thöùc kinh doanh nhöng ngaønh dung moâi kinh doanh hieäu quaû vaø chieám thò phaàn cao nhaát. Taïi sao? Taùc giaû thieát nghó trong thôøi gian tôùi, khi Vieät Nam gia nhaäp WTO, nhieàu taäp ñoaøn lôùn nhö Shell seõ vaøo Vieät Nam thì lieäu ngaønh Polyols cuûa coâng ty Shell Vieät Nam coù giöõ ñöôïc vò trí nhö hieän taïi khoâng? Phaûi chaêng Shell Vieät Nam chöa xaùc ñònh ñuùng naêng löïc caïnh tranh cuûa mình hoaëc chöa khai thaùc trieät ñeå nhöõng theá maïnh hieän coù. Laø moät nhaân vieân cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam, vôùi mong muoán söû duïng kieán thöùc vaø vieäc nghieân cöùu trong suoát quaù trình hoïc taäp ñeå giuùp ngaønh haøng Polyols hoaït ñoäng hieäu quaû hôn, do ñoù taùc giaû choïn ñeà taøi “Naâng cao naêng löïc caïnh tranh
- 24 - cuûa coâng ty Shell Vieät Nam treân thò tröôøng hoùa chaát Polyols ôû Vieät Nam” ñeå laøm luaän vaên toát nghieäp cao hoïc. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ñeà taøi Trong ñeà taøi naøy, taùc giaû heä thoáng laïi nhöõng vaán ñeà lyù thuyeát cô baûn nhaát veà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh. Phaân tích thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam treân thò tröôøng hoùa chaát Polyols ôû Vieät Nam, qua phaân tích ñònh löôïng taùc giaû ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp nhaèm hai muïc tieâu lôùn: - Khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu ñang toàn taïi vaø khai thaùc trieät ñeå nhöõng ñieåm maïnh nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa coâng ty Shell Vieät Nam treân thò tröôøng hoùa chaát Polyols hieän taïi. - Phaùt trieån thò tröôøng, ñaëc bieät laø thò tröôøng mieàn Baéc. 3. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu: hoùa chaát Polyols coù raát nhieàu coâng duïng nhöng trong treân thöïc teá ôû Vieät Nam, öùng duïng taïo muùt ñaøn hoài ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát. Beân caïnh vieäc nghieân cöùu caùc vaán ñeà lyù thuyeát cô baûn veà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh, taùc giaû nghieân cöùu naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam trong lónh vöïc cung caáp hoùa chaát Polyols cho caùc coâng ty söû duïng Polyols ñeå laøm nguyeân lieäu taïo muùt ñaøn hoài. Phöông phaùp nghieân cöùu: ñeå thöïc hieän ñeà taøi naøy, ngoaøi vieäc thu thaäp nhöõng thoâng tin thöù caáp veà tình hình thò tröôøng, cung caàu veà hoùa chaát Polyols, tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaønh haøng Polyols cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam trong quaù khöù (töø naêm 2002) vaø öôùc löôïng nhu caàu, khaû naêng cung öùng trong voøng 5 naêm tôùi, taùc giaû coøn thu thaäp döõ lieäu sô caáp baèng caùch phoûng vaán tröïc tieáp 24 khaùch haøng maø Coâng ty Shell ñang cung caáp döïa theo baûng caâu hoûi khaûo saùt yù kieán khaùch haøng vaø phoûng vaán caùc anh, chò hieän ñang laøm vieäc taïi caùc boä phaän baùn haøng, dòch vuï khaùch haøng, saûn xuaát vaø logistics cuûa Coâng ty Shell ñeå tìm hieåu quy trình, caùc dòch vuï cung caáp cho khaùch haøng. Qua caùc döõ lieäu thoáng keâ thu thaäp ñöôïc, taùc giaû söû duïng phöông phaùp phaân tích, toång hôïp döõ
- 25 - lieäu theo höôùng öùng vôùi nhöõng muïc tieâu nghieân cöùu cuï theå, nhaèm ñaùnh giaù xaùc thöïc hieän traïng naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell ôû töøng muïc nhö saûn phaåm, giaù caû, dòch vuï, naêng löïc saûn xuaát vaø cung öùng; ñaùnh giaù moâi tröôøng caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell. Qua phaân tích SWOT vaø khaûo saùt yù kieán khaùch haøng, taùc giaû ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu neâu treân. 4. Giôùi haïn haïm vi nghieân cöùu Do ñieàu kieän taøi chính vaø khaû naêng haïn cheá, ñeà taøi chæ nghieân cöùu veà ñoái töôïng khaùch haøng söû duïng Polyols cho caùc öùng duïng taïo muùt ñaøn hoài ôû khu vöïc Tp. HCM, Haø Noäi vaø caùc tænh laân caän, nhöng Polyols coøn ñöôïc duøng ôû nhieàu lónh vöïc khaùc nhö muùt cöùng vaø CASE maø taùc giaû chöa coù ñieàu kieän nghieân cöùu, chöa thu thaäp ñöôïc thoâng tin sô caáp veà soá löôïng khaùch haøng, nhu caàu. Veà thôøi gian taùc giaû chæ nghieân cöùu töø naêm 2002 trôû laïi ñaây do tröôùc ñoù taùc giaû khoâng thu thaäp ñuû thoâng tin. Ñeà taøi naøy ñöôïc nghieân cöùu rieâng cho ngaønh haøng hoùa chaát Polyols vì theá noù khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp neáu aùp duïng cho nhöõng loaïi hoùa chaát coâng nghieäp khaùc nhö dung moâi, chaát phuï da … maëc duø vaãn coù nhieàu vaán ñeà truøng khôùp do moät nhaø cung caáp nhö Coâng ty Shell coù theå kinh doanh nhieàu loaïi hoùa chaát thuoäc caùc nhoùm ngaønh khaùc nhau. Veà thôøi gian, caùc soá lieäu ñònh löôïng phaân tích trong ñeà taøi ñaùng tin caäy ñeán khoaûng naêm 2010 vaø toái ña ñeán naêm 2012, quaù thôøi gian treân, taùc giaû chöa coù nhöõng thoâng tin töông ñoái chính xaùc … vaø ñeà naøy phaûi ñöôïc nghieân cöùu theâm cho thôøi gian ñoù. 5. Ñieåm môùi cuûa ñeà taøi Coù raát nhieàu luaän vaên trong thö vieän tröôøng vieát veà naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa coâng ty veà moät saûn phaåm naøo ñoù. Tuy nhieân phaàn lôùn caùc luaän vaên vieát veà moät saûn phaåm tieâu duøng, raát ít luaän vaên ñeà caäp ñeán caùc saûn phaåm coâng nghieäp. Ñaëc bieät, hoùa chaát coâng nghieäp laø chöa coù taùc giaû naøo nghieân cöùu. Hôn nöõa, ôû caáp ñoä Coâng ty Shell Vieät Nam, chöa coù moät ñeà taøi naøo nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù veà naêng löïc caïnh tranh cuûa coâng ty. Neáu coù, chæ laø nhöõng buoåi hoäi
- 26 - thaûo, baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh haøng quyù, haøng naêm vaø ruùt ra ñöôïc baøi hoïc kinh nghieäm maø thoâi. Do ñoù, ñaây laø ñeà taøi ñaàu tieân heä thoáng laïi caùc quy trình hoaït ñoäng, ñaùnh giaù thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh cuûa coâng ty ñeå xaùc ñònh nhöõng ñieåm maïnh caàn tieáp tuïc phaùt huy vaø nhöõng ñieåm yeáu, nhöõng choã hoûng caàn phaûi khaéc phuïc nhaèm naâng cao hôn nöõa naêng löïc caïnh tranh cuûa coâng ty. Ngoaøi ra, vieäc thöïc hieän khaûo saùt yù kieán khaùch haøng veà saûn phaåm vaø caùc dòch vuï cuûa coâng ty ñöôïc thöïc hieän cho taát caû caùc khaùch haøng hieän taïi cuûa coâng ty. Taùc giaû ñaõ tìm hieåu 5 ñeà muïc maø theo caùc khaùch haøng laø quan troïng nhaát laøm cô sôû ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp nhaèm ñaùp öùng ñuùng nhu caàu cuûa khaùch haøng hôn giuùp ñeà taøi mang tính thöïc tieãn cao. Ñaây cuõng laø phöông phaùp nghieân cöùu môùi cuûa ñeà taøi naøy. 6. Noäi dung nghieân cöùu Phaàn chính cuûa ñeà taøi goàm coù ba chöông: - Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh trang - Chöông 2: Phaân tích naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam treân thò tröôøng hoùa chaát Polyols taïi Vieät Nam - Chöông 3: Nhöõng giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Coâng ty Shell Vieät Nam. Ngoaøi ra, ñeà taøi coøn coù Lôøi môû ñaàu, Keát luaän, Danh muïc taøi lieäu tham khaûo vaø nhieàu phuï luïc, baûng bieåu, ñoà thò, hình minh hoïa ñeå noäi dung ñeà taøi ñöôïc ñaày ñuû vaø phong phuù. Maëc duø taùc giaû raát noã löïc coá gaéng, ñaõ tu chænh nhieàu laàn nhöng ñeà taøi naøy chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Raát mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp cuûa Thaày Coâ vaø caùc baïn nhaèm ñöa ñeà taøi vaøo öùng duïng thöïc teá. Taùc giaû xin traân troïng bieát ôn! LEÂ THÒ MYÕ NGOÏC
- 27 - CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CAÏNH TRANH VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH 1.1. TÍNH TAÁT YEÁU CUÛA CAÏNH TRANH TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG Trong neàn kinh teá thò tröôøng, caïnh tranh laø moät taát yeáu bôûi baûn thaân neàn kinh teá cuõng vaän ñoäng theo quy luaät caïnh tranh. Ñieàu naøy ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi baèng moïi noã löïc ñaùp öùng nhu caàu ngöôøi tieâu duøng thoâng qua caùc bieän phaùp khaùc nhau nhö caûi tieán maãu maõ, naâng cao chaát löôïng, haï giaù thaønh, cung caáp nhöõng dòch vuï toát nhaát cho khaùch haøng. Caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng laø ñoäng löïc raát lôùn cho söï phaùt trieån, nhöng trong cuoäc chôi aáy, muoán daønh thaéng lôïi doanh nghieäp phaûi naâng cao naêng löïc caïnh tranh. Caïnh tranh coù theå ñöa laïi lôïi ích cho ngöôøi naøy vaø thieät haïi cho ngöôøi khaùc, nhöng xeùt treân phaïm vi toaøn xaõ hoäi thì caïnh tranh ñem ñeán nhöõng taùc ñoäng tích cöïc, noù laøm cho saûn phaåm toát hôn, giaù reû hôn, khaùch haøng ñöôïc chaêm soùc toát hôn. Caïnh tranh treân thò tröôøng taïo ra caùc lôïi ích sau: - Phaân boå nguoàn löïc cuûa xaõ hoäi vôùi tyû leä caân ñoái hôïp lyù, goùp phaàn hình thaønh cô caáu kinh teá hôïp lyù. - Thuùc ñaåy tieán boä khoa hoïc coâng ngheä, taêng naêng suaát lao ñoäng. - Söû duïng vôùi hieäu quaû cao nhaát caùc yeáu toá ñaàu vaøo. - Thoûa maõn toát nhaát nhu caàu cuûa xaõ hoäi vì soá löôïng haøng hoùa, dòch vuï ngaøy caøng nhieàu, chuûng loaïi phong phuù, chaát löôïng caøng cao nhöng giaù caû ngaøy caøng haï. Beân caïnh nhöõng taùc ñoäng tích cöïc, caïnh tranh treân thò tröôøng cuõng taïo ra nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi neàn kinh teá nhö sau: - Caïnh tranh thò tröôøng thieáu kieåm soaùt seõ taïo ra cô cheá kinh teá hình thaønh töï phaùt, gaây baát lôïi cho taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá. - Caïnh tranh thò tröôøng voâ chính phuû seõ daãn ñeán tình traïng hình thaønh moät cuoäc chôi khoâng bình ñaúng “caù lôùn nuoát caù beù”.
- 28 - - Caïnh tranh thiï tröôøng khoâng laønh maïnh seõ daãn ñeán phaùt sinh caùc tieâu cöïc trong neàn kinh teá thò tröôøng. Vì vaäy, chaáp nhaän caïnh tranh nhö laø söï taát yeáu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, caùc doanh nghieäp phaûi tìm moïi caùch khai thaùc lôïi theá cuûa rieâng mình ñeå töø ñoù phaùt trieån naêng löïc caïnh tranh ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån. 1.2. MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM 1.2.1. Caïnh tranh Trong xu theá phaùt trieån cuûa neàn kinh teá hieän ñaïi, neàn kinh teá thò tröôøng laø xu theá phaùt trieån taát yeáu nhaèm xaây döïng quoác gia phoàn vinh vaø tieán boä. Neùt ñieån hình cuûa neàn kinh teá thò tröôøng chính laø luoân toàn taïi ôû ñoù caùc yeáu toá caïnh tranh. Khoâng coù caïnh tranh, ñoäng löïc hoaït ñoäng cuûa kinh teá thò tröôøng bò tieâu dieät vaø chæ coù caïnh tranh môùi laøm cho thò tröôøng trôû neân naêng ñoäng vaø hieäu quaû hôn. Caïnh tranh laø yeáu toá baát di baát dòch cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Chính vì vaäy, coù theå noùi kinh teá thò tröôøng vôùi caùc ñaëc tröng caïnh tranh chính laø moät coâng ngheä hieän ñaïi ñeå phaùt trieån kinh teá trong thôøi ñaïi ngaøy nay. Coù raát nhieàu quan ñieåm, khaùi nieäm veà caïnh tranh: Theo ñònh nghóa trong Ñaïi Töø ñieån tieáng Vieät, caïnh tranh ñöôïc ñònh nghóa laø “tranh ñua giöõa nhöõng caù nhaân, taäp theå coù chöùc naêng nhö nhau, nhaèm giaønh phaàn hôn, phaàn thaéng veà mình” Theo Töø ñieån thuaät ngöõ Kinh teá hoïc, “caïnh tranh - söï ñaáu tranh ñoái laäp giöõa caùc caù nhaân, taäp ñoaøn hay quoác gia. Caïnh tranh naûy sinh khi hai beân hay nhieàu beân coá gaéng giaønh laáy thöù maø khoâng ai cuõng coù theå giaønh ñöôïc” Trong Ñaïi Töø ñieån Kinh teá thò tröôøng cuõng ñöa ra ñònh nghóa “caïnh tranh höõu hieäu laø moät phöông thöùc thích öùng vôùi thò tröôøng cuûa xí nghieäp, maø muïc ñích laø giaønh ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng thò tröôøng laøm cho ngöôøi ta töông ñoái thoûa maõn nhaèm ñaït ñöôïc lôïi nhuaän bình quaân vöøa ñuû ñeå coù lôïi cho vieäc kinh doanh bình thöôøng vaø thuø lao cho nhöõng ruûi ro trong vieäc ñaàu tö, ñoàng thôøi hoaït ñoäng cuûa ñôn vò saûn xuaát cuõng ñaït ñöôïc hieäu suaát cao, khoâng coù hieän töôïng quaù dö thöøa veà
- 29 - khaû naêng saûn xuaát trong moät thôøi gian daøi, tính chaát saûn phaåm ñaït trình ñoä hôïp lyù …” Theo quan ñieåm cuûa moät soá nhaø kinh teá hoïc noåi tieáng nhö: Adam Smith cho raèng caïnh tranh coù theå laøm giaûm chi phí vaø giaù caû saûn phaåm, töø ñoù toaøn boä xaõ hoäi ñöôïc lôïi do naêng suaát taïo ra. Coøn Paul Samuelson trong cuoán saùch Kinh teá hoïc veà caïnh tranh cuõng ñònh nghóa “caïnh tranh ñoù laø söï kình ñòch giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau ñeå giaønh khaùch haøng hoaëc thò tröôøng” Theo lyù luaän caïnh tranh hieän ñaïi thì vôùi lyù luaän caïnh tranh hoaøn haûo thì vieäc moâ taû söï giao dòch coù theå hieåu moät caùch ñôn giaûn laø caïnh tranh veà soá löôïng, bieåu hieän cuï theå ôû choã giaønh phaàn lôùn treân thò tröôøng coù giôùi haïn. Böôùc sang neàn kinh teá tri thöùc vaø toaøn caàu hoùa kinh teá, nhieàu lónh vöïc cuûa ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi ñaõ coù nhöõng thay ñoåi to lôùn vaø saâu saéc chöa töøng thaáy. Do ñoù lyù luaän veà caïnh tranh cuõng thay ñoåi. Trong neàn kinh teá tri thöùc, caïnh tranh laø caïnh tranh môû roäng khoâng gian sinh toàn, laø tö baûn hoùa giaù trò thôøi gian cuûa caù nhaân ngöôøi tieâu duøng trong khoâng gian thò tröôøng môùi. Khoâng gian naøy laáy taêng tröôûng beàn vöõng, chuyeân moân hoùa ôû trình ñoä cao vaø saùng taïo ra heä thoáng sinh thaùi laøm muïc tieâu phaùt trieån. Toùm laïi, caïnh tranh treân thò tröôøng laø caùc hoaït ñoäng maø caùc nhaø saûn xuaát, nhaø cung caáp dòch vuï … tìm moïi caùch ñeå loâi keùo ngaøy caøng nhieàu khaùch haøng mua, söû duïng saûn phaåm, dòch vuï cuûa mình. Caïnh tranh giuùp cho ngöôøi tieâu duøng ñöôïc höôûng saûn phaåm vôùi chaát löôïng dòch vuï toát hôn, giuùp thò tröôøng hoaït ñoäng hieäu quaû hôn. Caïnh tranh seõ loaïi nhöõng nhaø saûn xuaát, nhaø cung caáp dòch vuï yeáu keùm ra khoûi thò tröôøng. Vì vaäy, caïnh tranh laø ñoäng löïc buoäc caùc nhaø saûn xuaát, cung caáp dòch vuï phaûi khoâng ngöøng tìm caùch caûi tieán, ñoåi môùi kyõ thuaät, coâng ngheä … nhaèm taïo ra nhöõng saûn phaåm, dòch vuï toát hôn caùc ñoái thuû caïnh tranh khaùc treân thò tröôøng. 1.2.2. Naêng löïc caïnh tranh Theo ñònh nghóa trong Ñaïi Töø ñieån tieáng Vieät, naêng löïc caïnh tranh ñöôïc ñònh nghóa laø “khaû naêng giaønh thaéng lôïi trong cuoäc caïnh tranh cuûa nhöõng haøng hoùa cuøng loaïi treân cuøng moät thò tröôøng tieâu thuï”
- 30 - Theo quan ñieåm taân coå ñieån döïa treân lyù thuyeát thöông maïi truyeàn thoáng thì naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh / doanh nghieäp ñöôïc xem xeùt qua lôïi theá so saùnh veà chi phí saûn xuaát vaø naêng suaát. Hieäu quaû cuûa caùc bieän phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh ñöôïc ñaùnh giaù döïa treân möùc chi phí thaáp. Theo quan ñieåm cuûa lyù thuyeát toå chöùc coâng nghieäp xem xeùt naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh / doanh nghieäp döïa treân khaû naêng saûn xuaát ra saûn phaåm ôû moät möùc giaù ngang baèng hoaëc thaáp hôn möùc giaù phoå bieán maø khoâng coù trôï caáp, baûo ñaûm cho ngaønh / doanh nghieäp ñöùng vöõng tröôùc caùc ñoái thuû caïnh tranh hay saûn phaåm thay theá. Theo Michael Porter thì cho raèng naêng löïc caïnh tranh laø khaû naêng taïo nhöõng saûn phaåm coù quy trình coâng ngheä ñoäc ñaùo taïo ra giaù trò gia taêng cao phuø hôïp vôùi nhu caàu khaùch haøng, chi phí thaáp, naêng suaát cao nhaèm naâng cao lôïi nhuaän. Theo Giaùo sö Toân Thaát Nguyeãn Thieâm thì cho raèng naêng löïc caïnh tranh cuûa moät doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo giaù trò gia taêng maø doanh nghieäp ñoù cung caáp cho khaùch haøng. Toùm laïi, naêng löïc caïnh tranh laø khaû naêng khai thaùc, söû duïng vaø quaûn lyù caùc nguoàn löïc coù giôùi haïn nhö nhaân – taøi – vaät löïc moät caùch khoa hoïc vaø hieäu quaû, keát hôïp vôùi vieäc taän duïng caùc yeáu toá thuaän lôïi khaùch quan töø moâi tröôøng ñeå saûn xuaát ra nhöõng saûn phaåm / dòch vuï coù giaù trò ñaëc saéc cao hôn ñoái thuû nhaèm taïo ra caùc lôïi theá caïnh tranh tröôùc caùc ñoái thuû, töø ñoù ñaûm baûo cho doanh nghieäp ñöùng vöõng, toàn taïi vaø phaùt trieån trong moâi tröôøng caïnh tranh. Noùi ñeán naêng löïc caïnh tranh, tuøy theo yeâu caàu nghieân cöùu maø coù theå ñeà caäp ñeán naêng löïc caïnh tranh ôû nhöõng caáp ñoä khaùc nhau nhö caáp ñoä quoác gia, caáp ñoä ngaønh vaø caáp ñoä heïp hôn laø naêng löïc caïnh tranh cuûa töøng loaïi saûn phaåm. * Naêng löïc caïnh tranh quoác gia: laø moät khaùi nieäm phöùc hôïp, bao goàm caùc yeáu toá ôû taàm vó moâ, ñoàng thôøi cuõng bao goàm naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong caû nöôùc. Naêng löïc caïnh tranh quoác gia laø naêng löïc cuûa moät neàn kinh teá ñaït ñöôïc taêng tröôûng beàn vöõng, thu huùt ñöôïc ñaàu tö, baûo ñaûm oån ñònh kinh teá xaõ hoäi, naâng cao ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân.
- 31 - * Naêng löïc caïnh tranh ngaønh / doanh nghieäp: laø khaû naêng duy trì vaø môû roäng thò phaàn, khaû naêng thu lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp trong moâi tröôøng caïnh tranh trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Moät doanh nghieäp coù theå kinh doanh moät hay nhieàu saûn phaåm vaø dòch vuï, do ñoù coù theå phaân bieät naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp vôùi naêng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm, dòch vuï. Moät soá yeáu toá taïo neân naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp: quy moâ doanh nghieäp, saûn phaåm, naêng löïc quaûn lyù, chi phí kinh doanh, trình ñoä coâng ngheä, lao ñoäng vaø thöông hieäu. * Naêng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm, dòch vuï: laø khaû naêng baùn ra vöôït troäi cuûa moät saûn phaåm, dòch vuï so vôùi caùc saûn phaåm khaùc do khaùch haøng, ngöôøi tieâu duøng ñaùnh giaù cao. Naêng löïc caïnh tranh saûn phaåm, dòch vuï ño baèng thò phaàn cuûa saûn phaåm, dòch vuï cuï theå treân thò tröôøng. Naêng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm, doanh nghieäp / ngaønh vaø quoác gia coù moái quan heä maät thieát vôùi nhau. Naâng cao naêng löïc caïnh tranh saûn phaåm cuûa doanh nghieäp seõ giuùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Naâng cao naêng löïc cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh seõ daãn ñeán naâng cao naêng löïc caïnh tranh toaøn ngaønh. Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaønh trong moät quoác gia seõ taïo ñieàu kieän naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá quoác gia ñoù. 1.2.3. Lôïi theá caïnh tranh Theo quan ñieåm cuûa caùc nhaø kinh teá coå ñieån: caùc yeáu toá saûn xuaát nhö ñaát ñai, voán, lao ñoäng, nhöõng yeáu toá taøi saûn höõu hình laø moät nguoàn löïc quan troïng ñeå taïo neân lôïi theá caïnh tranh. Adam Smith cuõng cho raèng: lôïi theá caïnh tranh döïa treân cô sôû lyù thuyeát tuyeät ñoái veà naêng suaát lao ñoäng, naêng suaát lao ñoäng cao nghóa laø chi phí saûn xuaát giaûm, muoán taêng naêng suaát lao ñoäng thì phaûi phaân coâng lao ñoäng vaø chuyeân moân hoùa saûn xuaát. David Ricardo cho raèng : lôïi theá caïnh tranh khoâng chæ phuï thuoäc vaøo lôïi theá tuyeät ñoái maø coøn phuï thuoäc caû vaøo lôïi theá töông ñoái töùc laø lôïi theá so saùnh vaø nhaân toá quyeát ñònh taïo neân lôïi theá caïnh tranh laø chi phí saûn xuaát nhöng mang tính töông ñoái. Ñoái vôùi quan ñieåm cuûa Heckscher-Ohlin-Samuel thì lôïi theá caïnh
- 32 - tranh laø do lôïi theá töông ñoái veà möùc ñoä doài daøo cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát: voán, lao ñoäng. Nhaân toá quyeát ñònh hình thaønh lôïi theá caïnh tranh laø chi phí veà voán vaø chi phí veà lao ñoäng. Theo quan ñieåm cuûa Michael Porter veà lôïi theá caïnh tranh trong taùc phaåm Chieán löôïc caïnh tranh thì “Lôïi theá caïnh tranh veà cô baûn xuaát phaùt töø giaù trò maø moät doanh nghieäp coù theå taïo ra cho ngöôøi mua vaø giaù trò ñoù vöôït quaù chi phí maø doanh nghieäp boû ra”. Vôùi quan ñieåm naøy coù theå hieåu lôïi theá caïnh tranh laø baát cöù giaù trò naøo doanh nghieäp mang ñeán cho ngöôøi mua maø giaù phí nhaèm taïo ra giaù trò ñoù thaáp hôn chi phí doanh nghieäp boû ra vaø ñöôïc ngöôøi tieâu duøng chaáp thuaän. Nhö vaäy, doanh nghieäp coù theå taïo ra nhieàu giaù trò trong quaù trình toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa noù nhöng chæ nhöõng giaù trò laøm thoûa maõn nhöõng nhu caàu nhaát ñònh naøo ñoù cuûa ngöôøi mua vaø giaù trò ñoù phaûi cao hôn phí toån taïo ra noù môùi ñöôïc coi laø lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Michael Porter cho raèng lôïi theá caïnh tranh coù theå ñöôïc bieåu hieän ôû 3 goùc ñoä: - Phí toån thaáp coù theå ñöôïc hieåu laø trong nhöõng ñieàu kieän vaø khaû naêng kinh doanh töông ñöông, doanh nghieäp coù theå taïo ra nhöõng saûn phaåm töông ñöông veà giaù caû, chaát löôïng, maãu maõ … so vôùi saûn phaåm cuûa ñoái thuû caïnh tranh nhöng giaù phí ñeå taïo ra saûn phaåm ñoù phaûi thaáp hôn so vôùi ñoái thuû caïnh tranh. - Söï khaùc bieät cuûa caùc saûn phaåm so vôùi saûn phaåm caïnh tranh laø moät bieåu hieän sinh ñoäng cuûa lôïi theá caïnh tranh. Khaùc bieät hoùa laø nhaán maïnh ñeán caùc öu ñieåm ñaëc bieät rieâng coù cuûa saûn phaåm, dòch vuï trong quaù trình ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Nhöõng ñaëc tính khaùc bieät cuûa saûn phaåm coù theå ñöôïc theå hieän döôùi nhöõng hình thöùc nhö chaát löôïng saûn phaåm, bao bì, maãu maõ, giaù caû, thöông hieäu, cung caùch phuïc vuï cuûa doanh nghieäp vaø dòch vuï keøm theo … - Taäp trung nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp ñeå phaùt trieån moät phaân khuùc thò tröôøng nhaát ñònh naøo ñoù. Töø cô sôû ñoù, doanh nghieäp töøng böôùc thaâm nhaäp thò tröôøng theo moâ hình “veát daàu loang”. Ñaây laø moät bieåu hieän khaù lyù thuù veà lôïi theá caïnh tranh vaø nhieàu doanh nghieäp ñaõ ñaåy khía caïnh naøy leân thaønh nhöõng chieán löôïc caáp coâng ty trong vieäc chinh phuïc thò tröôøng. Sôû dó ñaây laø moät khía caïnh coù theå ñem laïi thaønh coâng cho doanh nghieäp vì caùc doanh nghieäp coù theå tìm ra moät
- 33 - “ngaùch” thò tröôøng naøo ñoù ñeå taán coâng vaø xaâm nhaäp maø xaùc suaát thaønh coâng laø khaù cao. Noùi caùch khaùc, lôïi theá caïnh tranh laø caùi laøm cho doanh nghieäp khaùc bieät hôn so vôùi ñoái thuû caïnh tranh (laøm toát hôn) hoaëc laøm nhöõng caùi mình coù maø ñoái thuû khoâng coù (laø nhöõng caùi maø doanh nghieäp duøng ñeå xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh), nhôø ñoù doanh nghieäp ñaït ñöôïc muïc tieâu nhaát ñònh cuûa mình. Coù theå noùi lôïi theá caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh laø hai maët, hai caùch bieåu hieän (cuï theå vaø toång quaùt) veà söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp muoán coù khaû naêng caïnh tranh, muoán naâng cao naêng löïc caïnh tranh thì phaûi taïo cho ñöôïc caùc lôïi theá caïnh tranh vaø muoán coù ñöôïc caùc lôïi theá caïnh tranh thì cuõng phaûi coù nhöõng khaû naêng, naêng löïc nhaát ñònh. Khoâng theå coù moät doanh nghieäp coù naêng löïc caïnh tranh maø khoâng coù lôïi theá caïnh tranh naøo. 1.2.4. Lyù thuyeát lôïi theá caïnh tranh quoác gia cuûa Michael Porter. Theo Michael Porter, cuûa caûi nhieàu hay ít laø do naêng suaát quyeát ñònh phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng caïnh tranh cuûa moãi nöôùc, moâi tröôøng naøy ñöôïc sinh ra trong khung caûnh naøo ñoù gioáng nhö hình kim cöông boán caïnh. Theo lyù luaän naøy, thoâng tin, nhaân toá kích thích, söùc eùp caïnh tranh, doanh nghieäp chuû löïc, theå cheá, coâng trình haï taàng, naêng löïc quan saùt vaø kyõ naêng cuûa con ngöôøi ñeàu coù taùc duïng trong vieäc naâng cao naêng suaát saûn xuaát cuûa moät quoác gia vaø moät lónh vöïc naøo ñoù. Vieäc naâng cao naêng suaát moät caùch beàn vöõng ñoøi hoûi baûn thaân neàn kinh teá cuûa moãi quoác gia phaûi naâng caáp khoâng ngöøng. Ñieàu ñoù ñoàng nghóa vôùi caùc coâng ty cuûa moãi nöôùc phaûi kieân trì naâng cao naêng suaát ngaønh baèng caùch naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, caûi tieán coâng ngheä vaø naâng cao hieäu quaû saûn xuaát. Chæ coù ñi theo con ñöôøng ñoù, coâng ty môùi coù theå tham gia vaøo caïnh tranh quoác teá. Ngöôïc laïi, neáu khoâng coù caïnh tranh quoác teá thì naêng suaát nöôùc naøy khoâng heà gaây aûnh höôûng ñoái vôùi naêng suaát cuûa nöôùc khaùc. Nhöng neàn thöông maïi vaø ñaàu tö quoác teá ñaõ taïo ra cô hoäi naâng cao naêng suaát cuûa taát caû caùc nöôùc, ñoàng thôøi cuõng taïo söùc eùp cho caùc coâng ty lôùn duy trì naêng suaát cao. Do vaäy, moãi nöôùc coù theå kinh doanh nhöõng ngaønh maø doanh nghieäp nöôùc mình coù naêng suaát cao hôn vaø nhaäp
- 34 - khaåu nhöõng dòch vuï, haøng hoùa do ñoái thuû caïnh tranh ôû nöôùc ngoaøi saûn xuaát maø trong nöôùc chæ coù theå saûn xuaát vôùi naêng suaát thaáp, töø ñoù coù theå naâng cao naêng suaát bình quaân trong nöôùc. Maët khaùc, khi moät nöôùc tröïc tieáp tham gia caïnh tranh quoác teá thì tieâu chuaån veà naêng suaát ñoái vôùi moãi ngaønh trong nöôùc aáy khoâng coøn laø tieâu chuaån trong nöôùc maø laø tieâu chuaån quoác teá. Ñieàu ñoù, thuùc eùp caùc coâng ty trong nöôùc vöøa phaûi caïnh tranh vôùi nhau, vöøa phaûi caïnh tranh vôùi caùc coâng ty nöôùc ngoaøi. Theo M. Porter, naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo khaû naêng khai thaùc caùc naêng löïc cuûa mình ñeå taïo ra saûn phaåm coù chi phí thaáp vaø söï khaùc bieät cuûa saûn phaåm, ñieåm coát yeáu cuûa vieäc xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh laø moái lieân heä giöõa doanh nghieäp vaø moâi tröôøng kinh doanh. Hieän traïng cuûa cuoäc caïnh tranh trong ngaønh phuï thuoäc vaøo 5 löïc löôïng caïnh tranh cô baûn theo moâ hình sau: Vôùi naêm löïc löôïng naøy, löïc löôïng maïnh nhaát seõ thoáng trò vaø trôû thaønh troïng yeáu theo quan ñieåm chieán löôïc. Khi xaùc ñònh ñöôïc aûnh höôûng cuûa caùc löïc löôïng caïnh tranh, nhieäm vuï cuûa doanh nghieäp laø xaùc ñònh nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa mình vaø phaûi ñöôïc xem xeùt trong moái töông quan vôùi ngaønh. Nghóa laø veà phöông dieän chieán löôïc xaùc ñònh theá ñöùng cuûa doanh nghieäp tröôùc caùc löïc löôïng caïnh tranh trong ngaønh. Muïc ñích cuûa chieán löôïc caïnh tranh laø xaùc laäp vò trí trong ngaønh, töø vò trí ñoù doanh nghieäp coù theå choáng laïi ñöôïc caùc löïc löôïng caïnh tranh trong moät caùch toát nhaát, hoaëc coù theå laøm aûnh höôûng ñeán chuùng theo höôùng coù lôïi nhaát.