Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:151

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Về mặt khoa học, đề tài được thực hiên để xây dựng mô hình nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các NHTM Việt Nam. Bởi lẽ lợi nhuận luôn là yếu tố được các NHTM quan tâm hàng đầu. Nghiên cứu sẽ giúp các Ngân hàng đánh giá được tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận như thế nào, từ đó ngân hàng có thể xây dựng một danh mục cho vay hiệu quản hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ QUẾ THU TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp.Hồ Chí Minh, Năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ QUẾ THU TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính- Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Trầm Thị Xuân Hương Tp.Hồ Chí Minh – Năm 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các Ngân hàng thương mại Việt Nam” là kết quả nghiên cứu độc lập và nghiêm túc của riêng tôi. Các số liệu và nội dung luận văn là trung thực, khách quan và được trích dẫn nguồn tham khảo rõ rằng. Kết quả nêu trong luận văn này chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin chân thành cám ơn PGS.TS Trầm Thị Xuân Hương đã hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Thành phố Hồ Chí Minh, …./…./2016 Tác giả luận văn NGUYỄN THỊ QUẾ THU
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ ĐỒ THỊ CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ ...................... 1 1.1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu .................................................................1 1.2. Tổng quan các nghiên cứu trước đây...............................................................2 1.3. Mục tiêu nghiên cứu .........................................................................................5 1.4. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................6 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................6 1.6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................6 1.7. Kết cấu luận văn...............................................................................................6 1.8. Ý nghĩa khoa học của đề tài .............................................................................7 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .........................................................................................8 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................. 9 2.1. Danh mục cho vay của Ngân hàng thương mại ...............................................9 2.1.1. Khái niệm.............................................................................................9 2.1.2. Phân loại danh mục cho vay .............................................................10 2.1.2.1. Căn cứ theo mức độ tập trung .......................................................10 2.1.2.2. Căn cứ theo thời hạn .....................................................................11 2.1.2.3. Căn cứ theo khu vực địa lý ............................................................12
2.1.2.4. Căn cứ theo đối tượng khách hàng ...............................................12 2.1.2.5. Căn cứ theo ngành kinh tế .............................................................13 2.1.2.6. Căn cứ theo tính chất đảm bảo ......................................................13 2.1.3. Chỉ số đánh giá danh mục cho vay....................................................14 2.1.3.1. Chỉ số đánh giá mức độ tập trung .................................................14 2.1.3.2. Chỉ số đánh giá mức độ đa dạng hóa ............................................15 2.2. Lợi nhuận của các ngân hàng thương mại ....................................................16 2.2.1. Khái niệm...........................................................................................16 2.2.2. Chỉ tiêu đo lường lợi nhuận ..............................................................16 2.2.2.1. Giá trị tuyệt đối ..............................................................................16 2.2.2.2. Giá trị tương đối ............................................................................17 2.3. Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của ngân hàng ....................18 2.3.1. Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận ngân hàng ..............18 2.3.2. Mô hình tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận ngân hàng.20 2.3.2.1. Mô hình hồi quy của Benjamin M.Tabak, Dimas M.Fazio and Danied O.Cajueiro (2010) ............................................................................20 2.3.2.2. Mô hình hồi quy của Chris D’Souza and Alexandra Lai (2003) ...21 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .......................................................................................23 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ......................................................................................................................... 24 3.1. Tổng quan về tình hình hoạt động của hệ thống Ngân hàng Việt Nam .........24 3.1.1. Sự gia tăng về số lượng của các ngân hàng Việt Nam ......................24 3.1.2. Quy mô tổng tài sản...........................................................................25
3.1.3. Lợi nhuận của các NHTM .................................................................28 3.2. Danh mục cho vay tại các NHTM Việt Nam ..................................................32 3.2.1. Cơ cấu danh mục cho vay theo ngành kinh tế ...................................32 3.2.2. Cơ cấu danh mục cho vay theo thời hạn vay.....................................34 3.2.3. Cơ cấu danh mục cho vay theo đối tượng khách hàng .....................35 3.3. Tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các NHTM Việt Nam ...36 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .......................................................................................44 CHƯƠNG 4: KHẢO SÁT, KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA CÁC NHTM VIỆT NAM ...................................................................... 45 4.1. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................45 4.2. Dữ liệu nghiên cứu .........................................................................................45 4.3. Mô hình nghiên cứu .......................................................................................46 4.3.1. Phương trình thực nghiệm.................................................................46 4.3.2. Mô tả các biến và giả thuyết .............................................................46 4.3.2.1. Biến phụ thuộc ...............................................................................46 4.3.2.2. Biến độc lập ...................................................................................47 4.3.3. Phương pháp thực hiện .....................................................................51 4.3.3.1. Kiểm định để lựa chọn Pooles OLS, FEM hay REM.....................51 4.3.3.2. Kiểm định sự phù hợp mô hình ......................................................52 4.3.4. Kết quả hồi quy theo mô hình phù hợp nhất và giải thích kết quả....54 4.3.4.1. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu .............................................54 4.3.4.2. Phân tích tương quan ....................................................................55 4.3.4.3. Phân tích hồi quy (phương pháp bình phương nhỏ nhất OLS) .....55
4.3.4.4. Kiểm định sự tương quan giữa các biến độc lập trong mô hình (đa cộng tuyến) ...................................................................................................56 4.3.4.5. Kiểm định giữa các sai số có mối quan hệ tương quan với nhau hay không (tự tương quan) ............................................................................56 4.3.4.6. Kiểm định phương sai ....................................................................57 4.3.4.7. Kiểm định Breusch-Pagan để chọn Pooled OLS hay REM ...........58 4.3.4.8. Kiểm định Hauman Test để chọn FEM hay REM .........................58 4.3.4.9. Kết quả hồi quy theo FEM (mô hình phù hợp nhất) ......................59 4.3.4.10. Giải thích kết quả.........................................................................60 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ...........................................................................................62 CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN DANH MỤC CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...................................................................... 64 5.1. Kết luận ..........................................................................................................64 5.2. Giải pháp hoàn thiện danh mục cho vay........................................................65 5.2.1. Giải pháp đối với ngân hàng thương mại .........................................65 5.2.1.1. Các ngân hàng cần có nhận thức đầy đủ và đúng đắn về hoạt động quản trị danh mục cho vay, phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế. .65 5.2.1.2. Thành lập ủy ban chiến lược, ủy ban quản lỷ rủi ro để tư vấn cho hội đồng quản trị trong định hướng quản trị danh mục cho vay của ngân hàng .......................................................................................................66 5.2.1.3. Đảm bảo tính độc lập và tập trung của bộ phận quản lý rủi do trong mỗi ngân hàng .....................................................................................67 5.2.1.4. Xây dựng hệ thống thông tin quản trị hoạt động hiệu quả ............68 5.2.1.5. Xây dựng mô hình đo lường rủi ro danh mục cho vay ..................69
5.2.1.6. Nâng cao năng lực tài chính và sức mạnh cạnh tranh của ngân hàng .......................................................................................................70 5.2.2. Kiến nghị khác ...................................................................................71 5.2.2.1. Kiến nghị đối với ngân hàng Nhà nước .........................................71 5.2.2.2. Kiến nghi đối với Chính phủ ..........................................................72 5.2.2.3. Kiến nghị đối với các chủ thể kinh doanh .....................................72 5.3. Hướng nghiên cứu ..........................................................................................72 KẾT LUẬN ................................................................................................................74 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ASSET : Quy mô ngân hàng BCTC : Báo cáo tài chính CNCB : Công nghiệp chế biến EQTA : Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản FEM : Fixed Effect Result- Mô hình tác động cố định FGLS : Feasible Generalized Least Squares GMM : General Method of Moment HHI : Chỉ số đo lường mức độ tập trung NHTMNN : Ngân hàng thương mại Nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần QĐ : Quyết định ROE : Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ROA : Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản REM : Ramdom Effect Result : Mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên SX : Sản xuất TMCP : Thương mại cổ phần TMNN : Thương mại Nhà nước TCTD : Tổ chức tín dụng TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1. Tài sản và vốn của toàn hệ thống tổ chức tín dụng Bảng 3.2. Tăng trưởng cho vay, mức độ tập trung 3 ngành (thương mại, xây dựng, sản xuất và gia công chế biến), dự phòng nợ xấu và ROE của một số NHTM Bảng 4.1. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu Bảng 4.2. Ma trận hệ số tương quan giữa các biến Bảng 4.3. Phân tích hồi quy theo Pooled OLS Bảng 4.4. Kiểm tra đa cộng tuyến bằng chỉ tiêu VIF Bảng 4.5. Kiểm tra phương sai thay đổi bằng Kiểm định Durbin Watson Bảng 4.6. Kiểm định phương sai thay đổi – Kiểm định White. Bảng 4.7. Kiểm định Breusch-Pagan để chọn Pooled OLS hay REM Bảng 4.8. Kiểm định Hauman Test để chọn FEM hay REM Bảng 4.9. Kết quả hồi quy mô hình FEM
DANH MỤC HÌNH VẼ ĐỒ THỊ Biểu đồ 3.1. Số lượng ngân hàng TMNN và ngân hàng TMCP Biểu đồ 3.2.Tốc độ tăng trưởng quy mô tài sản trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2007-2015 Biểu đồ 3.3. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA)trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2007-2015 Biểu đồ 3.4. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE)trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2007-2015 Biểu đồ 3.5. Tỷ trọng thu lãi cho vay trong tổng thu nhập trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2007-2015 Biểu đồ 3.6. Tỷ trọng dư nợ cho vay tổng ba ngành thương mại, sản xuất và công nghiệp chế biến, xây dựng được tính trung bình của các NHTM có quy mô lớn. Biểu đồ 3.7. Tỷ trọng dư nợ ba ngành thương mại, sản xuất và công nghiệp chế biến, xây dựng trên tổng dư nợ được tính trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2011- 2015 Biểu đồ 3.8. Tỷ trọng dư nợ ba ngành thương mại, sản xuất và công nghiệp chế biến, xây dựng so với vốn chủ sở hữu được tính trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2011-2015 Biểu đồ 3.9. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu trung bình của 24 NHTM giai đoạn 2011-2015
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ 1.1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu Trong sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng, hoat động của hệ thống NHTM đóng một vai trò rất quan trọng. Đây chính là cầu nối vốn cũng như cung cấp các dịch vụ hỗ trợ để phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong đó, cho vay là hoạt động chủ chốt và đem lại lợi nhuận chủ yếu cho các NHTM. Trên thế giới có nhiều quan điểm khác nhau trong việc quản trị danh mục cho vay của các NHTM. Có những quan điểm cho rằng danh mục cho vay thiếu sự đa dạng sẽ dẫn đến những rủi ro không lường hết được khi nền kinh tế chuyển biến xấu. Theo Bùi Diệu Anh (2010), cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 cho thấy khá nhiều ngân hàng trên thế giới (phải kể đến đầu tiên là các ngân hàng nước Mỹ) đã đầu tư quá nhiều vào thị trường bất động sản khi thị trường này đang “nóng”, và hệ quả là khi thị trường này sụt giảm đã để lại những khoản nợ khó đòi khổng lồ, thậm chí là không đòi được, điều này tất yếu sẽ làm suy giảm lợi nhuận của những NHTM này. Bên cạnh đó là những ý kiến trái chiều cho rằng tập trung danh mục cho vay sẽ gia tăng lợi nhuận và giảm nợ xấu cho các NHTM do việc chuyên môn hóa sẽ làm tăng hiệu quả giám sát các khoản cho vay (Benjamin M. Tabak, 2010). Vậy câu hỏi được đặt ra là, với điều kiện của thị trường Việt Nam, thực hiện hoạt động cho vay tập trung hay đa dạng hóa danh mục cho vay sẽ làm gia tăng lợi nhuận cho các các NHTM Việt Nam. Trong thời gian vừa qua, các NHTM Việt Nam phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là sự cạnh tranh gay gắt lẫn nhau để tăng trưởng cho vay, tăng trưởng tín dụng. Quan sát báo cáo tài chính của các NHTM qua các năm, các ngân hàng có sự cho vay đa dạng trên nhiều đối tượng, ngành nghề kinh tế khác nhau. Cụ thể các ngân hàng cho vay các khách hàng cá nhân, các doanh nghiệp là các công ty Nhà nước, công ty tư nhân, công ty cổ phần, công ty TNHH, công ty liên doanh…, cho vay nhiều ngành khác nhau thuộc 21 ngành kinh tế cấp 1 theo quyết định số 10/2007/QĐ-TTg ngày 23/01/2007 của
2 Chính phủ như nông lâm ngư nghiệp, sản xuất và công nghiệp chế biến, thương mại, xây dựng,… Trong đó việc cho vay đến mỗi ngành kinh tế khác nhau ngân hàng sẽ đạt được các mức lợi nhuận và gặp phải các rủi ro khác nhau. Các NHTM luôn cố gắng thực hiện hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động cho vay nói riêng sao cho lợi nhuận đạt được là cao nhất, và rủi ro ở mức chấp nhận được. Từ những nhìn nhận trên, có thể thấy được sự cần thiết của việc phân tích danh mục cho vay của ngân hàng, cũng như tác động của danh mục cho vay này đến lợi nhuận của ngân hàng như thế nào. Quản trị danh mục cho vay hiệu quả là một vấn đề quan trọng và cần được quan tâm. Để góp phần giải quyết những vấn đề thực tiễn nêu trên, học viên tiến hành nghiên cứu và thực hiện luận văn Thạc sĩ với đề tài: “Nghiên cứu tác động của Danh mục cho vay đến lợi nhuận của các Ngân hàng thương mại Việt Nam”. 1.2. Tổng quan các nghiên cứu trước đây - Nghiên cứu của Benjamin M. Tabak, Dimas M.Fazio and Daniel P. Cajueiro Các tác giả trên đã cùng thực hiện nghiên cứu về tác động của mức độ tập trung danh mục cho vay đến lợi nhuận và rủi ro của các ngân hàng Brazil (The effects of loan portfolio concentration on Brazilian bank’s return and risk) để kiểm tra xem liệu đa dạng hóa danh mục cho vay có liên quan đến việc đạt được lợi nhuận cao hơn và rủi ro thấp hơn hay không? Dữ liệu được sử dụng trong bài nghiên cứu là dữ liệu bảng không cân bằng (theo tháng) của 96 ngân hàng thương mại Brazil với thời gian 74 tháng từ 01/2003 đến 02/2009, tổng hợp có 5175 quan sát. Nghiên cứu sử dụng phương pháp bình phương tối thiểu tổng quát (Feasible Generalized Least Squares, FGLS), phương pháp hồi quy ước lượng GMM (General Method of Moment) để phân tích tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận và rủi ro rín dụng ngân hàng.
3 Với mô hình nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận ngân hàng, tác giả sử dụng biến phụ thuộc là lợi nhuận ngân hàng (ROA hoặc ROE), biến độc lập là biến đo lường mức độ tập trung danh mục- HHI, biến kiểm soát là quy mô ngân hàng –ROE (lấy logarit), tỷ lệ vốn chủ sở hữu-EQ. Ngoài ra, tác giả còn đưa vào mô hình biến giả là quyền sở hữu, với mục đích xem xét ảnh hưởng của quyền sở hữu đến mối liên hệ giữa mức độ tập trung danh mục cho vay và lợi nhuận. Với mô hình nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến rủi ro ngân hàng, tác giả sử dụng biến phụ thuộc là tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ (NPL). Biến độc lập là tỷ lệ nợ xấu năm trước, biến đo lường mức độ tập trung (HII). Biến kiểm soát và biến giả tương tự như mô hình trên. Kết quả nghiên cứu: Tập trung danh mục cho vay có tác động làm gia tăng lợi nhuận và giảm nợ xấu (NPL). Lý giải có thể là do sự tập trung, chuyên môn hóa sẽ làm tăng hiệu quả giám sát, dễ dàng hơn trong việc theo dõi khoản vay của khách hàng. - Nghiên cứu của Acharya et at(2002) Các ngân hàng có nên đa dạng hóa ? Bằng chứng thực nghiệm về tác động danh mục cho vay của ngân hàng (Should banks be diversified? Evidence from individual bank loan porfolios). Dữ liệu sử dụng được lấy từ báo cào tài chính của 105 ngân hàng Italian trong giai đoạn từ 1993-1999 dựa trên 23 ngành nghề, và tổng tài sản của 105 ngân hàng chiếm 80% tổng tài sản của các ngân hàng của Ý. Tác giả sử dụng mô hình hồi quy và đo lường mức độ tập trung của danh mục cho vay bằng chỉ số Hirschman Herfindahl Index (HHI). Trong đó, chỉ số I-HHI được sử dụng để đo lường mức độ tập trung hay đa dạng hóa của ngành kinh doanh. I-HHI là tổng các bình phương của của tỷ trọng theo phân loại của 6 nhóm ngành kinh doanh, với 5 nhóm ngành kinh doanh có tỷ trọng lớn nhất, nhóm ngành kinh doanh thứ 6 là tổng hợp của 18 ngành kinh doanh còn lại.
4 Kết quả cho thấy đa dạng hóa ngành kinh doanh có liên quan đến việc làm suy giảm lợi nhuận và gia tăng rủi ro, bởi vì phải đối mặt với những cạnh tranh và thiếu kinh nghiêm cho vay trước. - Nghiên cứu của Christian Alexander Hassert (2013) Với nghiên cứu Sectoral concentration in bank’s loan porfolio and the impact on its credit risk, tác giả phân tích tác động của của việc tập trung danh mục cho vay theo ngành đến rủi ro tín dụng của ngân hàng. Tác giả sử dụng Mô hình hồi quy tuyến tình và mô hình U-shape. Với biến phụ thuộc là biến dự phòng rủi ro (Loan loss Provision, LLP) và biến tỷ lệ nợ xấu (Non-performing loans, NPL). Biến độc lập là chỉ số đo lường mức độ tập trung HHI-index và CR-index. Biến kiểm soát là logarit của tổn tài sản (lnTA), tỷ số tổng nợ trên tổng tài sản (LTA), lợi nhuận trên tổn tài sản (ROA), chỉ sổ giá trị sổ sách trên giá trị thị trường (MTB), thu nhập lãi cổ phiếu (IIShare). Biên giả là biến người quản lý tốt (Multiple supervisor). Dữ liệu nghiên cứu là dữ liệu bảng cân bằng của 466 ngân hàng niêm yết lớn nhất trên thế giới trong giai đoạn 2007-2011. Nghiên cứu đưa ra hai giả thuyết về mối quan hệ tuyến tính và quan hệ hình chữ U về mối liên hệ giữa tập trung danh mục cho vay và rủi ro tín dụng ngân hàng. Kết quả nghiên cứu thông qua mô hình FEM và REM cho thấy không có mối liên hệ rõ ràng giữa mức độ tập trung danh mục cho vay và rủi ro tín dụng. Có thể vì các đặc trưng của ngân hàng và yếu tố vĩ mô đã tác động đến rủi ro tín dụng ngân hàng mạnh hơn so với mức độ tập trung. - Nghiên cứu của Stefania P.S Rossi, Markus S.Schwaiger and Gerhard Winkler Rossi và cộng sự đã thực hiện nghiên cứu Đa dạng hóa danh mục cho vay tác động như thế nào đến rủi ro, hiệu quả và vốn: Mô hình quản lý hành vi cho các ngân hàng Áo (How loan portfolio diversification affetcs risk, efficiency and capitalization: A managerial behavior model for Austrian banks) để phân tích việc
5 đa dạng hóa danh mục cho vay theo quy mô và ngành công nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến rủi ro, hiệu quả hoạt động và vốn của các ngân hàng. Dữ liệu được sử dụng trong bài là dữ liệu bảng của 96 ngân hàng thương mại lớn nhất nước Áo, trong thời gian 7 năm từ 1997 đến 2003, với tổng số 659 quan sát. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc đa dạng hóa có ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả của các ngân hàng Áo: Đa dạng hóa làm giảm rủi ro và điều này có ý nghĩa quan trọng cho việc trích lập dự phòng, đa dạng hóa làm giảm chi phí và tăng lợi nhuận xét về hiệu quả. - Một số nghiên cứu trong nước Luận án tiến sĩ của tác giả Bùi Diệu Anh (2010) “Quản trị danh mục cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam”. Nghiên cứu của tác đề cập đến các nội dung : cơ sở lý luận về danh mục cho vay, các phương pháp quản trị danh mục cho vay, và đưa ra những kiến nghị để hoàn thiện công tác quản trị danh mục cho vay tại các NHTM. Luận án tiến sĩ của tác giả Lê Thị Thu Huyền (2009) “Luận cứ khoa học về xác định mô hình quản lý rủi ro tín dụng tại hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam”. Đề tài nghiên cứu về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng tại NHTM, nội dung đề tài đề cập đến rủi ro giao dịch, mà chưa đề cập đến rủi ro danh mục. 1.3. Mục tiêu nghiên cứu Luận văn nghiên cứu nhằm mục đích xem xét tác động của danh mục cho vay theo hướng tập trung hay đa dạng hóa sẽ làm gia tăng lợi nhuận cho các NHTM Việt Nam. Xuất phát từ mục đích đó, luận văn sẽ thực hiện nghiên cứu các nội dung sau:  Nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của NHTM  Thực trạng tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các NHTM Việt Nam  Đề xuất giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện danh mục cho vay của các NHTM Việt Nam.
6 1.4. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, cần giải quyết những câu hỏi sau:  Thứ nhất, danh mục cho vay tác động như thế nào đến lợi nhuận của NHTM ?  Thứ hai, thực trạng tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các NHTM Việt Nam như thế nào ?  Thứ ba, giải pháp và kiến nghị góp phần hoàn thiện danh mục cho vay của các NHTM Việt Nam là gì ? 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Danh mục cho vay của các NHTM Việt Nam và tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các ngân hàng này.  Phạm vi nghiên cứu: 24 NHTM Việt Nam giai đoạn từ 2005-2015. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo thường niên của các ngân hàng. 1.6. Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp phân tích, tổng hợp: Dựa vào lý luận của các nghiên cứu trước về danh mục cho vay để hình thành tổng quan lý thuyết cho đề tài, cũng như có những phân tích về thực trạng vấn đề nghiên cứu tại Việt Nam  Phương pháp định lượng : + Sử dụng mô hình hồi quy dữ liệu bảng. Cụ thể, nghiên cứu áp dụng các mô hình hồi quy Pooled OLS, Fixed effect model, random effect model và dùng các kiểm định để lựa chọn mô hình phù hợp nhất. + Dữ liệu sử dụng trong mô hình được thu thập từ Báo cáo tài chính, báo cáo thường niên của 24 NHTM trong giai đoạn 2005-2015. Dữ liệu sau khi thu thập sẽ được sàng lọc, xử lý bằng phần mềm Stata để đưa ra kết quả cũng như mức ý nghĩa. 1.7. Kết cấu luận văn Luận văn gồm 5 chương: Chương 1: Giới thiệu luận văn thạc sĩ kinh tế Chương 2: Tổng quan về tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của NHTM
7 Chương 3: Thực trạng tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các NHTM Việt Nam. Chương 4: Khảo sát, kiểm định mô hình nghiên cứu các nhân tố tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận các NHTM Việt Nam. Chương 5: Giải pháp hoàn thiện Danh mục cho vay của NHTM 1.8. Ý nghĩa khoa học của đề tài Về mặt khoa học, đề tài được thực hiên để xây dựng mô hình nghiên cứu tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận của các NHTM Việt Nam. Bởi lẽ lợi nhuận luôn là yếu tố được các NHTM quan tâm hàng đầu. Nghiên cứu sẽ giúp các Ngân hàng đánh giá được tác động của danh mục cho vay đến lợi nhuận như thế nào, từ đó ngân hàng có thể xây dựng một danh mục cho vay hiệu quản hơn. Về mặt thực tiễn, đối với thực tại điều kiện hoạt động của thị trường Việt Nam, các nhà quản trị và hoạch định chính sách của các ngân hàng sẽ có một tham khảo mang tính khoa học để nhìn nhận vấn đề: Hiện nay các NHTM Việt Nam đang theo xu hướng tập trung hay đa dạng hóa, và điều đó có đang làm gia tăng lợi nhuận cho các ngân hàng hay không?
8 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Chương 1 của luận văn đã nêu lên được sự cần thiết của việc thực hiện đề tài nghiên cứu, tổng quan về một số nghiên cứu trước đây có liên quan đến đề tài đang nghiên cứu, cũng như làm rõ đươc mục tiêu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu và sơ lược về phương pháp nghiên cứu sẽ áp dụng. Xuyên suốt các phần tiếp theo sẽ trả lời cho các câu hỏi được đưa ra, và làm rõ mục tiêu chung của luận văn.
9 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA DANH MỤC CHO VAY ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2.1. Danh mục cho vay của Ngân hàng thương mại 2.1.1. Khái niệm Theo từ điển về tài chính (financial-dictionary) “Danh mục cho vay (loan portfolio) được liệt kê như một tài sản trên bảng cân đối của người cho vay hay người đầu tư. Giá trị của danh mục cho vay không những phụ thuộc vào số tiền gốc, tiền lãi nợ vay mà còn phụ thuộc khả năng thanh toán nợ trung bình của các khoản vay. Các khoản vay đã được thực hiện và chờ được chi trả. Do đó, danh mục cho vay là tài sản chính của các ngân hàng, quỹ tiết kiệm và các tổ chức cho vay khác”. Theo nghiên cứu của Andreas Kamp, Andreas Pfingsten, Daniel Porath năm 2005 thì danh mục cho vay là danh mục đầu tư vào các tài sản có rủi ro, mà việc đầu tư này không nhất thiết phải được thực hiện trực tiếp vì ngân hàng làm trung gian tài chính. Theo James M. Wahlen (American accounting association) năm 2014 “Danh mục cho vay của NHTM điển hình từ 10 đến 15 lần so với vốn chủ sở hữu của ngân hàng. Do đó dòng tiền và rủi ro không trả nợ đúng hạn của danh mục cho vay ngân hàng có một tác động quan trọng đến giá trị thị trường cổ phiếu ngân hàng”. Đối với các NHTM, hoạt động cho vay chiếm một tỷ trọng lớn trong hoạt động kinh doanh và đem lại nguồn thu lợi nhuận lớn cho các ngân hàng. Tuy nhiên, kèm theo đó hoạt động này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro vì ngân hàng có tỷ lệ đòn bẩy rất cao, với một tỷ lệ nhỏ các khoản cho vay trong danh mục không thể hoàn trả cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài chính của ngân hàng. Từ những khái niệm cũng như các nghiên cứu trước, có thể hiểu danh mục cho vay là một tập hợp gồm tất cả những khoản cho vay của ngân hàng tại một thời điểm xác định. Giá trị của danh mục cho vay phụ thuộc giá trị gốc, lợi nhuận từ các khoản cho vay và khả năng trả nợ của các khoản vay. Giá trị của danh mục cho vay chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản của các NHTM.