Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Vận dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:150

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác lập quan điểm của việc tổ chức kế toán quản trị và các giải pháp vận dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương, nhằm hổ trợ cho các nhà quản trị doanh nghiệp có đầy đủ thông tin để ra quyết định quản lý kịp thời.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Vận dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HCM NGUYỄN THỊ THÙY NGA VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HCM NGUYỄN THỊ THÙY NGA VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Kế toán Mã ngành: 60340301 HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.VÕ VĂN NHỊ Tp Hồ Chí Minh, năm 2014 ---------------
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, chưa được nghiên cứu công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các thông tin, tài liệu trích dẫn trong luận án có ghi rõ nguồn gốc. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Thị Thùy Nga
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng biểu Danh mục sơ đồ PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................1 2. Tổng quan nghiên cứu ......................................................................................2 3. Mục tiêu nghiên cứu .........................................................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................4 5. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................4 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ......................................................5 7. Kết cấu của đề tài ............................................................................................5 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP .......................................................... 6 1.1 Vai trò của kế toán quản trị đối với công tác quản lý điều hành hoạt động của doanh nghiệp. .........................................................................................6 1.1.1 Khái niệm kế toán quản trị. ....................................................................6 1.1.2 Vai trò kế toán quản trị trong doanh nghiệp...............................................7 1.2 Nội dung tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp........................9 1.2.1. Xác lập nội dung thông tin phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp....10 1.2.1.1 Nội dung thông tin KTQT trong doanh nghiệp có quy mô nhỏ. .......13 1.2.1.2 Nội dung thông tin KTQT trong doanh nghiệp có quy mô vừa ........14 1.2.1.3 Nội dung thông tin KTQT trong doanh nghiệp có quy mô lớn .........15 1.2.2 Tổ chức thu thập, xử lý tổng hợp và cung cấp thông tin ..........................15 1.2.2.1 Tổ chức thu thập thông tin ban đầu ...................................................15 1.2.2.2 Tổ chức phân loại và xử lý thông tin .................................................16
1.2.2.3 Tổ chức thiết lập và cung cấp thông tin qua hệ thống báo cáo kế toán quản trị ............................................................................................................17 1.2.3 Tổ chức bộ máy kế toán để thực hiện công tác kế toán quản trị. .............19 1.2.4 Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin để phục vụ cho công tác kế toán quản trị. ...............................................................................................................22 1.3 Đặc điểm ngành nghề của hàng thủ công mỹ nghệ phân phối nội dung ảnh hưởng đến công tác kế toán quản trị. .........................................................23 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................... 27 CHƯƠNG 2: TÌNH HÌNH THỰC HIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG. ...................................................................................... 28 2.1 Giới thiệu tổng quát tình hình hoạt động và quản lý của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. .......28 2.1.1 Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. ...................................................................28 2.1.2 Tình hình quản lý của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. ............................................................................32 21.2.1 Nhân lực. ..............................................................................................32 2.1.2.2. Trình độ quản lý ................................................................................33 2.2 Tình hình thực hiện kế toán quản trị tại các doanh nghiệp sản xuất hàng TCMN trên địa bàn tỉnh Bình Dương. ..............................................................33 2.2.1 Đánh giá chung ..........................................................................................33 2.2.2 Khảo sát thực trạng kế toán quản trị trong các DN sản xuất hàng TCMN trên địa bàn tỉnh Bình Dương .............................................................................34 2.3 Những hạn chế và nguyên nhân liên quan đến tổ chức kế toán quản trị tại các doanh nghiệp sản xuất hàng TCMN trên địa bàn tỉnh Bình Dương. .41 2.3.1 Những hạn chế và khó khăn ......................................................................41 2.3.2 Nguyên nhân ..............................................................................................43 2.3.2.1 Nguyên nhân khách quan ...................................................................43 2.3.2.2 Nguyên nhân chủ quan......................................................................44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2................................................................................... 46 CHƯƠNG 3: TỔ CHỨC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG TCMN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG ................. 47
3.1 Quan điểm của việc tổ chức kế toán quản trị trong các DN sản xuất hàng TCMN ở Bình Dương. .........................................................................................47 3.1.1 Thích ứng với quy mô và đặc điểm hoạt động cũng như yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. ...............................................................................................47 3.1.2 Thực hiện và phát triển từng bước theo khả năng phát triển của doanh nghiệp. ................................................................................................................48 3.1.3 Tích hợp kế toán tài chính và kế toán quản trị trong cùng một hệ thống kế toán. ....................................................................................................................49 3.2 Những giải pháp vận dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng TCMN trên địa bàn tỉnh Bình Dương. ............................................49 3.2.1 Xác định nội dung thông tin kế toán quản trị. ..........................................50 3.2.1.1 Đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ. ...............................................50 3.2.1.2 Đối với doanh nghiệp có quy mô vừa. ................................................54 3.2.1.3 Đối với doanh nghiệp có quy mô lớn. ................................................58 3.2.2 Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị. .......................................65 3.2.2.1 Đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ .................................................65 3.2.2.2 Đối với doanh nghiệp có quy mô vừa ................................................67 3.2.2.3 Đối với doanh nghiệp có quy mô lớn .................................................69 3.2.3 Tổ chức bộ máy kế toán quản trị ...............................................................72 3.2.3.1 Đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ .................................................72 3.2.3.2 Đối với doanh nghiệp có quy mô vừa .................................................73 3.2.3.3 Đối với doanh nghiệp có quy mô lớn .................................................75 3.2.4 Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác KTQT .............77 3.2.4.1 Đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ .................................................77 3.2.4.2 Đối với doanh nghiệp có quy mô vừa ................................................77 3.2.4.3 Đối với doanh nghiệp có quy mô lớn ................................................78 3.3 Kiến nghị ........................................................................................................78 3.3.1 Đối với các doanh nghiệp ..........................................................................78 3.3.2 Đối với các hội nghề nghiệp .....................................................................80 3.3.3. Đối với các cơ sở đào tạo, tổ chức nghiên cứu, tư vấn kế toán................80 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3................................................................................... 82 KẾT LUẬN ....................................................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Danh sách các Doanh Nghiệp TCMN khảo sát trên địa bàn tỉnh Bình Dương Phụ lục 2: Bảng câu hỏi khảo sát Phụ lục 3: Bảng phân loại chi phí trong DN theo mối quan hệ với mức độ hoạt động Phụ lục 4: Ví dụ minh họa vận dụng lập dự toán và tính giá thành ở DN có quy mô vừa Phụ lục 5: Những chứng từ bổ sung nhận diện chi phí, kiểm soát trong KTQT Phụ lục 6: Ứng dụng tài khoản KTQT trong DN có quy mô nhỏ Phụ lục 7: Mẫu sổ chi tiết ứng dụng bổ sung trong KTQT Phụ lục 8: Mẫu biểu bổ sung yếu tố nhận diện KTQT Phụ lục số 9: Các báo cáo KTQT Phụ lục 10: Các báo cáo kế toán trách nhiệm
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Phần Tiếng Việt: BP : Biến phí CP : Chi phí DN : Doanh nghiệp ĐP : Định phí Đv : Đơn vị HTX : Hợp tác xã KTQT : Kế toán quản trị KTTC : Kế toán tài chính NC : Nhân công NCTT : Nhân công trực tiếp NVL : Nguyên vật liệu NVLTT : Nguyên vật liệu trực tiếp QĐ : Quyết định QLDN : Quản lý doanh nghiệp SDĐP : Số dư đảm phí SXC : Sản xuất chung TCMN : Thủ công mỹ nghệ TNDN : Thu nhập doanh nghiệp TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TSCĐ : Tài sản cố định Phần Tiếng Nước ngoài: IFC : International Finance Corporation
DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ HIỆU TÊN BẢNG Bảng 1.1: Tiêu chí phân loại DN nhỏ và vừa của một số quốc gia và khu vực Bảng 1.2: Tiêu chí phân loại DN nhỏ và vừa ở Việt Nam Bảng 2.1: Loại hình hoạt động kinh doanh các công ty khảo sát Bảng 2.2: Tổ chức công tác kế toán trong các DN khảo sát Bảng 2.3: Tầm quan trọng và yêu cầu kế toán quản trị Bảng 2.4: Mức độ yêu cầu thong tin kế toán quản trị Bảng 3.1: Phân loại chi phí trong DN theo mối quan hệ với mức độ hoạt động Bảng 3.2 Bảng tính giá thành sản phẩm Bảng 3.3: Dự toán doanh thu Bảng 3.4: Dự toán sản xuất Bảng 3.5: Dự toán NVL trực tiếp Bảng 3.6: Dự toán nhân công trực tiếp Bảng 3.7: Dự toán chi phí sản xuất chung Bảng 3.8: Dự toán chi phí bán hàng Bảng 3.9: Dự toán chi phí quản lý DN Bảng 3.10: Dự toán kết quả kinh doanh theo phương pháp toàn bộ Bảng 3.11: Dự toán kết quả kinh doanh theo phương pháp số dư đảm phí Bảng 3.12: Dự toán tiền Bảng 3.13: Dự toán bảng cân đối kế toán Bảng 3.14: Mục tiêu và nhiệm vụ của các trung tâm trách nhiệm Bảng 3.15: Thứ tự nhóm mã số hình thành tài khoản KTQT trong DN có quy mô vừa
Bảng 3.16: Báo cáo chi tiết doanh thu Bảng 3.17: Báo cáo chi tiết giá vốn hảng bán Bảng 3.18: Báo cáo chi phí bán hàng Bảng 3.19: Báo cáo chi phí QL DN Bảng 3.20: Báo cáo chi phí sản xuất Bảng 3.21: Bảng tính giá thành sản phẩm, Bảng 3.22: Báo cáo kết quả kinh doanh Bảng 3. 23: Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch lợi nhuận Bảng 3.24: Phân tích chi phí NVL trực tiếp Bảng 3.25: Phân tích chi phí sản xuất chung Bảng 3.26: Phân tích chi phí bán hàng Bảng 3.27: Phân tích chi phí quản lý DN Bảng 3.28: Báo cáo phân tích nợ phải trả Bảng 3.29: Báo cáo phân tích nợ phải thu Bảng 3.30: Bảng phân tích chi phí nhân công trực tiếp Bảng 3.31: Báo caó phân tích kết quả hoạt động kinh doanh Bảng 3.32: Báo cáo phân tích các thong tin thích hợp phục vụ cho việc ra quyết định. Bảng 3.33: Báo cáo phân tích giá bán Bảng 3.34: Báo cáo thu nhập bộ phận Bảng 3,35: Báo cáo trung tâm trách nhiệm Bảng 3.36: Báo cáo thành quả kết quả của trung tâm chi phí định mức Bảng 3.37: Báo caó kết quả hoạt động của trung tâm doanh thu Bảng 3.38: Báo caó kết quả hoạt động của trung tâm lợi nhuận Bảng 3.39: Báo caó kết quả hoạt động của trung tâm đầu tư Bảng 3.40: Báo cáo phân tích các chỉ số tài chính
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ SỐ HIỆU TÊN SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1: Quy trình lập dự toán trong DN có quy mô nhỏ Sơ đồ 3.2: Quy trình lập dự toán trong DN có quy mô vừa Sơ đồ 3.3: Tổ chức bộ máy kế toán trong DN sản xuất có quy mô nhỏ Sơ đồ 3.4: Mô hình kế toán trách nhiệm. Sơ đồ 3.5: Tổ chức bộ máy kế toán trong DN sản xuất có quy mô vừa Sơ đồ 3.6: Tổ chức bộ máy kế toán trong DN sản xuất có quy mô lớn
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam mở cửa, hội nhập với kinh tế khu vực và kinh tế thế giới đã tạo ra một thời kỳ mới, đã đem lại nhiều thuận lợi và cũng xuất hiện nhiều thách thức, khó khăn mới cho các doanh nghiệp sản xuất. Trong những năm qua, nền kinh tế Việt Nam cũng như các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng. Bình Dương là một tỉnh có tốc độ phát triển công nghiệp rất nhanh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và phút chốc đã trở thành địa phương phát triển năng động nhất trong tứ giác kinh tế trọng điểm của cả nước. Bình Dương là một tỉnh thu hút được nhiều nhà đầu tư nước ngoài và tập trung nhiều khu công nghiệp. Bình Dương cũng là vùng đất của nhiều làng nghề truyền thống với các nghệ nhân bàn tay vàng điêu khắc gỗ, làm đồ gốm và tranh sơn mài…. Từ xa xưa các sản phẩm gốm mỹ nghệ, sơn mài, điêu khắc và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như tre, nứa, lục bình… của Bình Dương đã tham gia hội chợ quốc tế, đồng thời cũng đã xuất khẩu sang thị trường châu Âu , châu Mỹ và nhiều nước trong khu vực. Hàng thủ công mỹ nghệ chiếm một vị trí quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế tỉnh Bình Dương. Nhưng những năm gần đây, tình hình sản xuất xuất khẩu của hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam cũng như của Bình Dương đang gặp rất nhiều khó khăn và thử thách. Với sức cạnh tranh yếu do chỉ làm hàng có giá trị thấp, giá thành sản xuất ngày càng cao, sản phẩm lại không có giá trị cạnh tranh. Theo nhận định của ông Trịnh Quốc Đạt- Phó chủ tịch hiệp hội làng nghể Việt Nam “có đến 30% DN trong khối làng nghề đang trong tình trạng phá sản, giải thể và ngưng hoạt động. Nhiều DN xuất khẩu những mặt hàng thủ công mỹ nghệ vốn là thế mạnh của Việt Nam, như: gốm sứ, mây tre đan... đều phải cắt giảm sản xuất do đơn hàng giảm “ [http://www.news.chogo.vn/thi-truong-go/thi-truong-trong-nuoc/780-xuat-khau- hang-thu-cong-my-nghe-rong-cua-thi-truong-don-hang-van-kho.html]
2 Do vậy, để các doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển bền vững, các doanh nghiệp Việt Nam đã chú trọng đến việc đổi mới công nghệ, đổi mới quản trị sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng, giá thành sản phẩm cạnh tranh. Để có những quyết định chính xác và kịp thời thì vấn đề đổi mới quản trị sản xuất đã tạo ra động lực, áp lực thúc đẩy thay đổi hệ thống kế toán và nổi bật là kế toán quản trị, một bộ phận kế toán gắn kết mật thiết với quản trị, giúp nhà quản trị tiếp cận, xây dựng các công cụ quản trị, sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư. Điều này đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, nâng cao hiệu quả sản xuất, chất lượng và giá thành sản phẩm có thể cạnh tranh, giúp các doanh nghiệp có thể đứng vững và có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này. Đó cũng chính là lý do mà tác giả chọn đề tài ” Vận dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương” để làm đề tài bảo vệ luận văn thạc sỹ. 2. Tổng quan nghiên cứu Việc nghiên cứu kế toán quản trị trong các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và trong các DN sản xuất nói riêng trong thời gian qua đã có một số cơ quan, tác giả đã đề cập và nghiên cứu. Ngoài ra, một số công trình đăng tải trên các tạp chí, sách, báo… về vấn đề này cũng được công bố. Có thể điểm sơ về tình hình nghiên cứu kế toán quản trị trong nước trong thời gian qua như sau: Kế toán quản trị được các nhà nghiên cứu ở Việt Nam bắt đầu nghiên cứu từ đầu những năm 1990. Luận án “Vấn đề hoàn thiện kế toán Việt Nam” của tác giả Nguyễn Việt (1995) đã trình bày phương hướng và giải pháp xây dựng hệ thống kế toán tài chính và kế toán quản trị trong các doanh nghiệp Việt Nam. Đây là những đề xuất mang tính sơ khai trong bối cảnh kế toán quản trị bắt đầu được nghiên cứu. Do đó, những nội dung về kế toán quản trị được trình bày mang tính cơ bản. Năm 1997, tác giả Phạm Văn Dược đã nghiên cứu về “Phương hướng xây dựng nội dung và tổ chức vận dụng kế toán quản trị vào doanh nghiệp Việt Nam” trong đó so sánh về mặt lý luận sự giống và khác nhau giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính; vai trò, nội dung và các nghiệp vụ của kế toán quản trị. Tác giả đã có những nghiên cứu
3 cụ thể và đề xuất các biện pháp ứng dụng kế toán quản trị vào thực tiễn trong các doanh nghiệp Việt Nam với 5 giải pháp vĩ mô và 6 giải pháp vi mô Luận án tiến sĩ của Huỳnh Lợi “Xây dựng kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất Việt Nam” trong đó nêu rõ quan điểm và mục tiêu xây dựng kế toán quản trị, các mô hình và cơ chế vận hành KTQT trong DN sản xuất Việt Nam. “Xây dựng nội dung và tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam” của Tiến sĩ Phạm Ngọc Toàn, luận án đã nêu kinh nghiệm vận dụng nội dung KTQT và cách thức tổ chức KTQT của một số nước trên thế giới; đánh giá và phân tích hiện trạng kế toán quản trị đang áp dụng trong các DN nhỏ và vừa ở Việt Nam và xây dựng nội dung KTQT áp dụng cho các DN vừa và nhỏ Việt Nam. Luận văn Thạc sĩ của Hồ Nam Phương “Vận dụng kế toán quản trị trong các DN sản xuất Gạch ngói tỉnh Bình Dương” đã nghiên cứu áp dụng hệ thống KTQT cho các doanh nghiệp gạch ngói, xây dựng các nguyên tắc cần phải tuân theo trong quá trình xây dựng và áp dụng hệ thống kế toán quản trị, xây dựng quy trình ra quyết định quản trị dựa trên cơ sở hệ thống kế toán quản trị, đánh giá hiệu quả của việc xây dựng hệ thống kế toán quản trị và chi phí bỏ ra để xây dựng và vận hành hệ thống kế toán quản trị. Luận văn thạc sĩ của Đỗ Nguyên Bình “Tổ chức công tác kế toán quản trị và thiết lập hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại công ty TNHH N.G. V”, luận văn đã xây dựng mô hình và nội dung tổ chức công tác KTQT và hệ thống báo cáo kế toán quản trị trong công ty TNHH N.G.V. Luận văn của Phan Văn Út “Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại các doanh nghiệp chế biến gỗ ở Bình Dương”, luận văn đã xây dựng hệ thống dự toán và xây dựng hệ thống kiểm soát vận hành sản xuất và hệ thống ra quyết định kinh doanh trong các DN chế biến gỗ. Như vậy, có thể nói, các nghiên cứu về tổ chức kế toán quản trị trong những năm gần đây bắt đầu đã đi vào cụ thể một số loại hình doanh nghiệp. Đã hệ thống hóa được những lý luận cơ bản về tổ chức kế toán quản trị trong doanh nghiệp và đã đề cập đến các mô hình tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp và nội dung KTQT cho các DN vừa và nhỏ. Đây cũng chính là những nội dung mà luận án kế thừa và tham khảo trong quá trình thực hiện nghiên cứu.
4 Tóm lại, thông qua nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến kế toán quản trị trong các DN, tác giả thấy rằng các công trình nghiên cứu được giới thiệu, trình bày trên đây chưa thực hiện nghiên cứu cụ thể về nội dung kế toán quản trị cho từng loại hình DN sản xuất hàng TCMN. Do đó, việc nghiên cứu đề tài “vận dụng kế toán quản trị trong các DN sản xuất hàng TCMN tại Bình Dương” là cần thiết và tiếp tục kế thừa các nội dung áp dụng kế toán quản trị trong các DN nhỏ và vừa ở Việt Nam. Luận văn này tác giả đề xuất vận dụng nội dung và tổ chức bộ máy kế toán quản trị phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp của ngành TCMN trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 3. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác lập quan điểm của việc tổ chức kế toán quản trị và các giải pháp vận dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương, nhằm hổ trợ cho các nhà quản trị doanh nghiệp có đầy đủ thông tin để ra quyết định quản lý kịp thời. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn về hệ thống kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Phạm vi nghiên cứu: Các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương như Thị Xã Dĩ An, Thị Xã Thuận An, TP. Thủ Dầu Một, Huyện Tân Uyên, Huyện Bến Cát. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận, kết hợp các phương pháp thống kê, phân tích thông tin, số liệu, liên hệ và so sánh, khái quát và tổng hợp. Đồng thời áp dụng phương pháp điều tra xã hội thông qua khảo sát thực tế và gửi bảng câu hỏi.
5 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Làm rõ thực trạng tình hình vận dụng công tác kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Từ đó đưa ra các giải pháp vận dụng nội dung kế toán quản trị phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, giúp các nhà quản trị doanh nghiệp có một công cụ hổ trợ thông tin quản trị đắc lực trong quá trình quản lý và điều hành doanh nghiệp. 7. Kết cấu của đề tài Kết cấu của luận văn gồm có: o Phần mở đầu o Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp o Chương 2: Tình hình thực hiện kế toán quản trị tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương o Chương 3: Tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. o Kết luận o Phụ lục
6 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP 1.1 Vai trò của kế toán quản trị đối với công tác quản lý điều hành hoạt động của doanh nghiệp. 1.1.1 Khái niệm kế toán quản trị. Kế toán quản trị đã từng xuất hiện rất lâu trong hệ thống kế toán doanh nghiệp ở các nước có nền kinh tế thị trường. Trong nền kinh tế thị trường, các tổ chức tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp với những mục tiêu và lợi ích khác nhau, và cần những nhu cầu về thông tin cũng khác nhau. Do đó, đã hình thành nên những nhận thức khác nhau về kế toán quản trị và thúc đẩy kế toán phát triển. Theo khoản 3, điều 4 của luật kế toán Việt Nam năm 2003, kế toán quản trị được định nghĩa như sau: “ Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý , phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán”. Theo Liên đoàn Kế toán quốc tế công bố trong tài liệu tổng kết các khái niệm kế toán quản trị trên thế giới năm 1998, “ Kế toán quản trị được xem như là một quy trình định dạng , kiểm soát , đo lường , tổng hợp, phân tích, trình bày, giải thích và truyền đạt thông tin tài chính, thông tin phi tài chính liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp cho những nhà quản trị thực hiện hoạch định, đánh giá , kiểm soát , điều hành hoạt động tổ chức nhằm đảm bảo sử dụng có trách nhiệm, hiệu quả nguổn lực kinh tế của doanh nghiệp.” [ IFAC,1998, tr99]. Theo viện nghiên cứu kế toán quản trị của Mỹ, “Kế toán quản trị là một quy trình nhận dạng, tổng hợp, trình bày, giải thích và truyền đạt thông tín thích hợp cho nhà quản trị thiết lập chiến lược kinh doanh, hoạch định và kiểm soát hoạt động, ra quyết định kinh doanh, sử dụng có hiệu quả nguồn lực kinh tế , cải tiến và nâng cao giá trị doanh nghiệp, đảm bảo an toàn cho tài sản, kết hợp chặt chẽ việc quản trị và kiểm soát nội bộ.” [Charles,2002, tr6]
7 Theo nhóm tác giả Charles T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George Foster, “ Kế toán quản trị là ứng dụng nguyên tắc kế toán, nguyên tắc quản trị tài chính để tạo lập, bảo vệ, gìn giữ và gia tăng giá trị cho tổ chức [Charles,2002, tr897] Theo Wilson và Wai (1993, page 15) “Kế toán quản trị bao gồm các kỹ thuật và quá trình nhằm mục đích cung cấp các thông tin tài chính và phi tài chính cho những người bên trong tổ chức để ra các quyết định hữu hiệu và thông qua đó kiểm soát được tổ chức và cải thiện sự hữu hiệu của tổ chức.” Kế toán quản trị có thể hiểu là một công cụ chuyên ngành của kế toán nhằm thực hiện quá trình nhận diện, đo lường, tổng hợp và truyền đạt thông tin hữu ích cho các nhà quản trị trong doanh nghiệp thực hiện tốt nhất các chức năng quản trị, gồm hoạch định, kiểm tra, đánh giá và đặc biệt là ra quyết định trong mọi khâu công việc trong quá trình kinh doanh. Kế toán quản trị được định nghĩa theo nhiều khía cạnh khác nhau, tuy nhiên tất cả đều thống nhất chung mục đích kế toán quản trị là cung cấp thông tin định lượng tình hình kinh tế tài chính về hoạt động doanh nghiệp cho các nhà quản trị ở doanh nghiệp và kế toán quản trị là một bộ phận kế toán linh hoạt do doanh nghiệp xây dựng phù hợp với đặc điểm kinh tế kỹ thuật, tổ chức quản lý và đánh giá thành quả hoạt động của từng bộ phận, phòng ban chức năng, nhằm đảm bảo sử dụng có hiệu quả tối ưu các nguồn lực của doanh nghiệp. 1.1.2 Vai trò kế toán quản trị trong doanh nghiệp. Kế toán quản trị ra đời, phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin để nhà quản trị thực hiện toàn diện các chức năng quản trị: - Cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch: Việc lập kế hoạch trong một tổ chức liên quan đến hai vấn đề, đó là: xác định được mục tiêu của tổ chức và xây dựng những phương thức để đạt được mục tiêu đó. Dự toán ngân sách trong KTQT sẽ là một công cụ để kế toán viên giúp ban quản trị trong quá trình lập kế hoạch và kiểm soát việc thực hiện kế hoạch. Vì vậy, kế toán quản trị trên cơ sở đã ghi chép, tính toán, phân tích chi phí, doanh thu, kết quả
8 từng loại hoạt động, từng sản phẩm… ,lập các dự toán chi phí, doanh thu, lợi nhuận … để cung cấp thông tin trong việc phát hoạ, dự kiến tương lai nhằm phát triển doanh nghiệp. - Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức điều hành hoạt động: Kế toán quản trị sẽ cung cấp các thông tin cho các tình huống khác nhau với các phương án khác nhau để nhà quản trị có thể xem xét, để ra quyết định đúng đắn nhất trong quá trình tổ chức điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với các mục tiêu đã vạch ra. Vì vậy, kế toán quản trị phải tổ chức ghi chép, xử lý thông tin đầu vào và hệ thống hoá các số liệu chi tiết theo hướng đã định. - Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát: Kế toán quản trị sẽ cung cấp các báo cáo thực hiện với những báo cáo biến động kết quả giữa thực tế so với mục tiêu hay dự toán và những nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động chi phí sản xuất, đến hoạt động tiêu thụ, đến kinh doanh,… kế toán quản trị giúp nhà quản trị nhận biết được tình hình thực hiện và những nguyên nhân dẫn đến biến động hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ đó giúp nhà quản trị nhận thức được tình hình tốt hay xấu, những nguyên nhân ảnh hưởng thuận lợi hay bất lợi đến hoạt động sản xuất kinh doanh của từng bộ phận, của doanh nghiệp để đưa ra chính xác các những phương pháp khai thác, kiểm soát, giải pháp điều chỉnh, thay đổi nhằm hướng hoạt động của tổ chức về mục tiêu đã xác định. - Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: Chức năng ra quyết định đòi hỏi nhà quản trị phải có sự lựa chọn hợp lý trong nhiều phương án khác nhau được đưa ra. Các quyết định ngắn hạn trong một tổ chức có thể có ảnh hưởng ngắn hạn đến tổ chức hoặc có thể là các quyết định chiến lược ảnh hưởng lâu dài đến tổ chức. Tất cả các quyết định đều có nền tảng từ thông tin, và phần lớn thông tin do KTQT cung cấp nhằm để thực hiện ra quyết định của nhà quản trị. Với những báo cáo phân tích các phương án kinh doanh, phân tích chi phí hữu ích, phân tích tiềm năng kinh tế, tài chính của tài sản và nguồn vốn,… kế toán quản trị giúp nhà quản trị đưa ra các quyết định quản trị khoa học, khai thác
9 được tiềm năng kinh tế, tài chính và đảm bảo mục tiêu doanh nghiệp. [Đào Văn Tài và cộng sự, 2003, tr42,43] Như vậy, kế toán quản trị là công cụ để xây dựng các mục tiêu thông qua các kế hoạch chiến lược, là công cụ đánh giá thực hiện mục tiêu thông qua các chức năng tổ chức điều hành và kiểm soát để ra các quyết định phù hợp, kịp thời giúp các nhà quản trị điều hành, quản lý doanh ngiệp một cách hiệu quả. Do đó, kế toán quản trị đã tạo nên một kênh thông tin hữu ích đối với nhà quản trị trong môi trường sản xuất kinh doanh, khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin ngày càng thay đổi nhanh chóng như hiện nay. 1.2 Nội dung tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp. Nội dung kế toán quản trị là tổng hợp tất cả các mặt, các yếu tố cấu thành nên kế toán quản trị, thể hiện kết quả của quy trình công việc kế toán quản trị và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị. Nội dung kế toán quản trị phải hướng đến xây dựng hệ thống thông tin kinh tế, tài chính liên quan với các tác động đến quy trình tạo giá trị trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, nội dung cơ bản của kế toán quản trị sẽ bao gồm các phần sau: - Hệ thống kế toán chi phí và quản trị chi phí trong doanh nghiệp. - Dự toán ngân sách - Thiết lập thông tin phục vụ cho việc ra quyết định và dự báo - Kế toán các trung tâm trách nhiệm và đánh giá trách nhiệm quản lý Kế toán quản trị vừa là một phân hệ, vừa là một bộ phận của hệ thông kế toán; vì vậy kế toán quản trị có những phương pháp kỹ thuật đặc trưng và riêng để phù hợp với những đặc điểm của nó nhằm phát huy được những chức năng và đảm bảo nội dung kế toán quản trị. Về phương pháp, kế toán quản trị hướng đến thiết lập những mô hình quản trị, mô hình kiểm soát…, về kỹ thuật, kế toán quản trị hướng đến áp dụng, xây dựng những kỹ thuật định lượng, đo lường, tính toán, so sánh, phân tích thông tin cần cho quản trị, phù hợp với những phương pháp sử dụng. Như vậy, nội dung kế toán quản trị và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị luôn có mối