SKKN: Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN

Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> MỤC LỤC<br /> NỘI DUNG TRANG<br /> Mục lục 1<br /> I. Mở đầu 2<br /> I.1. Lý do chọn đề tài 2<br /> I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3<br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu 3<br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu 3<br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu 3<br /> II. Nội dung 4<br /> II.1. Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài 4<br /> II.2. Thực trạng 4<br />     a. Thuận lợi, khó khăn 5<br />     b. Thành công, hạn chế 6<br />     c. Mặt mạnh, mặt yếu 7<br />     d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 8<br />     e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề  tài đã đặt   9<br /> ra<br /> II.3. Giải pháp, biện pháp 10<br />     a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 10<br />     b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 10<br />     c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp 20<br />     d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 20<br />       e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 21<br />    II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị  khoa học của vấn  22<br /> đề nghiên cứu<br /> III. Kết luận, kiến nghị 22<br /> III.1. Kết luận 22<br /> III.2. Kiến nghị 23<br /> Nhận xét của hội đồng chấm sáng kiến cấp trường – cấp huyện 24<br /> Tài liệu tham khảo 25<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 1<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> I. MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> Ngôn ngữ  gắn với từng nền văn hóa, từng dân tộc và được chuẩn hóa <br /> thành các nghi thức lời nói. Hiện nay, nước ta đang hội nhập và phát triển nên <br /> có sự  giao lưu văn hóa với các nước. Tuy nhiên, mặt trái của sự  hội nhập là  <br /> văn hóa giao tiếp, cử chỉ cũng ảnh hưởng pha trộn và vay mượn lẫn nhau một <br /> cách không phù hợp nhất là trong giới trẻ, làm mất đi những nét văn hóa tốt  <br /> đẹp của người Việt Nam. Chính vì vậy, việc dạy cho học sinh Tiểu học sử <br /> dụng các nghi thức lời nói là góp phần giữ  gìn một trong những nét văn hóa  <br /> truyền thống trong giao tiếp của dân tộc. <br /> <br /> Kĩ năng giao tiếp có  ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của các em sau  <br /> này. Đặc biệt trong thời đại công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước thì xã <br /> hội luôn cần những con người mới có đầy đủ phẩm chất của người lao động <br /> hiện đại: tự tin, năng động, sáng tạo, nhạy bén, chủ động và linh hoạt. Vì thế <br /> mà việc phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh ngay từ bậc học Tiểu học là <br /> rất cần thiết và luôn được cả xã hội quan tâm. <br /> <br /> Hơn nữa công việc đầu tiên của dạy học môn Tiếng Việt – dạy học sản <br /> sinh lời nói ­ là tạo ra được động cơ, nhu cầu nói năng, kích thích học sinh  <br /> tham gia vào cuộc giao tiếp. Mà để  giao tiếp thành công thì phải có thái độ <br /> đúng đắn đối với đối tượng giao tiếp. Khi dạy các nghi thức lời nói cũng <br /> đồng thời dạy cách cư xử đối với mọi người như sự lễ phép, lịch sự trong nói <br /> năng. Như  vậy môn Tiếng Việt đã tạo cho học sinh có sự  hiểu biết và tình  <br /> cảm yêu mến, gắn bó với thiên nhiên, với con người và vạn vật xung quanh. <br /> Từ đây mà tâm hồn và nhân cách của các em sẽ được hình thành và phát triển  <br /> một cách toàn diện. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 2<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Dạy học hướng vào người học là luận điểm then chốt của lý luận dạy <br /> học hiện đại, là bản chất của đổi mới phương pháp dạy ­ học. Mô hình <br /> Trường học mới tại Việt Nam (VNEN) triển khai được 5 năm đã đạt được  <br /> những thành tựu đáng kể.  Ưu điểm nổi bật của mô hình dạy học này là rèn <br /> luyện cho học sinh sự tự tin, tích cực, bản lĩnh chủ động xử lý các tình huống <br /> trong cuộc sống. <br /> <br /> Từ những lí do trên, tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Phát triển kĩ năng  <br /> giao tiếp cho  học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình  <br /> VNEN” để góp phần phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2,  góp phần <br /> nâng cao chất lượng học tập, đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay.<br /> <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> <br /> Nhiệm vụ  của đề  tài là xây dựng hệ  thống các hoạt động và phương <br /> pháp dạy học nhằm phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 để làm tài <br /> liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh khi dạy – học kĩ năng giao tiếp trong <br /> môn Tiếng Việt 2 theo mô hình VNEN. Đề  tài hướng tới mục tiêu nâng cao  <br /> chất lượng dạy – học môn Tiếng Việt, giúp học sinh lớp 2 phát triển kĩ năng <br /> giao tiếp: giao tiếp bằng lời nói qua học tập môn Tiếng Việt, thực hiện tốt <br /> các cuộc giao tiếp trong học tập cũng như trong cuộc sống. <br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu của đề  tài là phát triển kĩ năng giao tiếp cho học <br /> sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN.<br /> <br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> Nghiên cứu khối học sinh lớp 2, tại Trường Tiểu học  Nguyễn Văn Trỗi, <br /> xã Quảng Điền, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk.<br /> Về thời gian: Nghiên cứu trong năm học 2013 – 2014 và năm học 2014 ­ <br /> 2015. <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 3<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> ­ Phương pháp nghiên cứu. <br /> <br /> ­ Phương pháp quan sát.<br /> <br /> ­ Phương pháp điều tra phỏng vấn.<br /> <br /> ­ Phương pháp khảo nghiệm sư phạm.<br /> <br /> ­ Phương pháp phân tích mẫu.<br /> <br /> ­ Phương pháp thống kê toán học, tổng hợp. <br /> <br /> II. NỘI DUNG<br /> <br /> 1. Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài<br /> <br /> Theo “Từ điển thuật ngữ ngôn ngữ học” thì giao tiếp được định nghĩa là <br /> sự thông báo hay truyền đạt thông báo nhờ một hệ thống mã nào đó. Theo đó  <br /> có thể  hiểu giao tiếp là hoạt động giữa hai người hay hơn hai người nhằm <br /> bày tỏ với nhau một thông tin trí tuệ, hay một thông tin cảm xúc nào đó, của <br /> một ý muốn hành động hay một ý muốn nhận xét nào đó. <br /> <br /> Cũng như các hoạt động tâm lí khác, hoạt động lời nói chỉ nảy sinh khi  <br /> có động cơ  nói năng. Chính vì vậy công việc đầu tiên của dạy học Tiếng  <br /> Việt là tạo ra được động cơ, nhu cầu nói năng, kích thích học sinh tham gia  <br /> vào cuộc giao tiếp. Do đó, nội dung dạy học Tiếng Việt thường gần gũi, thân  <br /> thiết với học sinh, từ đó học sinh có hứng thú với những vấn đề  xung quanh  <br /> cuộc sống, tham gia tích cực vào hoạt động giao tiếp. <br /> <br /> Mỗi cá nhân cần được trang bị tốt các kĩ năng giao tiếp hiệu quả. Trong  <br /> thực tế  theo rất nhiều kinh nghiệm quản lí thì một người có khả  năng giao <br /> tiếp tốt thì người đó rất dễ thành công trong công việc và cuộc sống. Nói tóm  <br /> lại, kĩ năng giao tiếp là nghệ thuật, là cách thức biểu lộ tình cảm, trò chuyện,<br /> … Kĩ năng giao tiếp là một trong những kĩ năng nền tảng để  giúp học sinh  <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 4<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> nhận thức được cái mới, các giá trị sống và hình thành các kĩ năng sống khác <br /> như: chia sẻ, hợp tác,…từ đó giúp cho kết quả học tập của các em được nâng <br /> lên. Vì thế  cần phải quan tâm và giúp đỡ  học sinh phát triển đúng hướng,  <br /> từng bước một trong suốt chiều dài phát triển nhân cách của học sinh.<br /> <br /> 2. Thực trạng<br /> <br /> Qua điều tra phỏng vấn học sinh khối 2 Trường Tiểu học Nguyễn Văn  <br /> Trỗi về  kĩ năng giao tiếp đã cho tôi một nhận định chung nhất đó là hầu hết  <br /> các em đều thụ  động, chưa tự  tin, còn rụt rè, nhút nhát và chưa thực sự  thể <br /> hiện tốt năng lực giao tiếp.  <br /> <br /> a. Thuận lợi, khó khăn<br /> <br /> * Thuận lợi <br /> <br /> ­ Mô hình VNEN<br /> <br /> + Mô hình VNEN là quá trình tổ chức cho học sinh hoạt động để  khám <br /> phá và chiếm lĩnh các kiến thức và kỹ  năng mới. Bản chất quá trình học tập  <br /> của VNEN được diễn ra thông qua đối thoại và tương tác lẫn nhau giữa học  <br /> sinh với học sinh, giữa học sinh với giáo viên và giữa học sinh với cộng đồng.<br /> <br /> + Học sinh được học theo mô hình VNEN đã thực sự làm chủ cách học, <br /> làm chủ  kiến thức, có năng lực  ứng xử  với thực tế  cuộc sống tốt hơn. Học  <br /> sinh đã tỏ rõ sự mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp. <br /> <br /> + Nội dung giáo dục kĩ năng giao tiếp được biên soạn nhiều.<br /> <br /> ­ Nhà trường<br /> <br /> +  Được sự  quan tâm của Ban giám hiệu, của các ban ngành đoàn thể <br /> trong   và   ngoài   nhà   trường   đã   tạo   điều   kiện   cho   học   sinh   được   học   2  <br /> buổi/ngày nên các em được tham gia học tập, rèn luyện nhiều ở trường. <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 5<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> + Trường học khang trang, phòng học sáng sủa sạch sẽ, trang bị đầy đủ <br /> bàn ghế và bảng đen, có thiết bị đồ dùng dạy học. <br /> <br /> ­ Giáo viên<br /> <br /> + Nhiệt tình, có ý thức trách nhiệm với học sinh.  Có kinh nghiệm dạy <br /> học theo mô hình VNEN.<br /> <br /> ­ Học sinh<br /> <br /> + Học sinh đã dần làm quen với mô hình VNEN thông qua các tiết học  <br /> Tiếng Việt theo Công nghệ giáo dục 1.<br /> <br /> + Học sinh thích học môn Tiếng Việt. Các em cũng dành thời gian để <br /> làm các hoạt động ứng dụng, tương tác với cộng đồng khi ở nhà.<br /> <br /> ­ Phụ  huynh học sinh:  Phụ  huynh học sinh đa phần đã có sự  quan tâm <br /> chăm lo hơn về việc học hành của con em mình, mua sắm tương đối đầy đủ <br /> vở   và   đồ   dùng   học   tập,   tạo   điều   kiện   thuận   lợi   cho   các   em   tới   trường, <br /> thường xuyên giữ  được mối liên hệ  với giáo viên chủ  nhiệm lớp và nhà <br /> trường.<br /> <br /> * Khó khăn<br /> <br /> ­ Giáo viên<br /> <br /> + Giáo viên còn thụ động, chỉ sử dụng kiến thức  ở Tài liệu Hướng dẫn  <br /> học, ít tìm tòi đọc thêm tài liệu khác liên quan đến giảng dạy. Khi tổ chức các  <br /> hoạt động trong giờ  học, giáo viên còn rập khuôn theo Tài liệu hướng dẫn <br /> học.<br /> <br /> ­ Học sinh<br /> <br /> + Khả năng đọc còn hạn chế nên quá trình tự đọc, làm bài rất khó khăn. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 6<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> +  Khả  năng tư  duy, suy luận chưa cao.   Nhiều khi dùng từ  và đặt câu <br /> chưa đúng, nói câu chưa hoàn thiện. Các em còn nhút nhát, thiếu tự tin, vốn từ <br /> còn ít nên ảnh hưởng lớn đến hiệu quả khi giao tiếp. <br /> <br /> b. Thành công, hạn chế<br /> <br /> * Thành công <br /> <br /> Đa số  học sinh đã thực hiện được các hoạt động, nói lưu loát, hoàn <br /> thành mục tiêu của tiết học. Học sinh trở nên tự tin, mạnh dạn, hứng thú, tích <br /> cực hơn đối với những tiết học Tiếng Việt. Khi tiến hành các hoạt động, tình  <br /> huống giao tiếp có vấn đề  tôi thấy các em đã có nhiều cách xử  lí hay, thú vị <br /> và thông minh. Khi giáo viên vận dụng các phương pháp, hình thức dạy học <br /> mới thì các em hào hứng, tham gia nhiệt tình vào tiết học. Qua đó mà kĩ năng  <br /> giao tiếp của các em được hình thành và gắn liền với các bài học gần gũi với  <br /> thực tiễn cuộc sống. Từ  đó giúp học sinh củng cố, khắc sâu kiến thức một  <br /> cách bền vững, kĩ năng giao tiếp được phát triển, thái độ  học tập có những <br /> chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng  <br /> Việt.<br /> <br /> * Hạn chế <br /> <br /> ­ Giáo viên thường bị động về thời gian.<br /> <br /> ­ Thường chỉ  tập trung  ở  một số  đối tượng tích cực, có năng lực nên <br /> chưa mang lại hiệu quả như mong muốn, nhất là đối tượng học sinh yếu.<br /> <br /> ­ Đòi hỏi giáo viên phải chuẩn bị kĩ lưỡng kế hoạch dạy học, lựa chọn <br /> những nội dung thực sự thiết thực và điều chỉnh được các hoạt động học tập  <br /> phù hợp với học sinh.<br /> <br /> c. Mặt mạnh, mặt yếu<br /> <br /> * Mặt mạnh <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 7<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> ­ Giáo viên:<br /> <br /> + Giáo viên trực tiếp điều chỉnh từng hoạt động, quan sát và nhận xét  <br /> hoạt động của học sinh.<br /> <br /> + Giáo viên có sự  chuẩn bị  về: đồ  dùng, tài liệu, phương pháp giảng <br /> dạy. <br /> <br /> + Giáo viên có liên hệ  thực tế  và nhắc nhở  học sinh áp dụng các nghi  <br /> thức lời nói vào cuộc sống.<br /> <br /> ­ Học sinh:<br /> <br /> + Học sinh thích học các bài có nội <br /> dung giao tiếp, tích cực tham gia các hoạt <br /> động học tập. <br /> <br /> + Học sinh thích và tích cực xử  lý <br /> các   tình   huống   giao   tiếp   gần   gũi,   quen <br /> thuộc với các em.<br /> Học sinh đóng vai cô giáo<br /> + Học sinh được thực hành đóng vai <br /> nhiều,  thích được đóng vai, nhất là các vai cô giáo, học sinh giỏi,… <br /> <br /> * Mặt yếu <br /> <br /> ­ Về phía giáo viên <br /> <br /> + Đôi khi nội dung điều chỉnh của giáo viên chưa thực sự  phù hợp với <br /> học sinh, chưa mang lại hiệu quả như mong muốn.<br /> <br /> + Giáo viên chỉ  cho học sinh luyện nói theo những nội dung và chủ  đề <br /> như trong Tài liệu Hướng dẫn học.<br /> <br /> ­ Về phía học sinh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 8<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> + Tình huống giao tiếp mà học sinh thực hành được xây dựng trong  <br /> phạm vi hẹp nên làm giảm tính tích cực, tự  nhiên của học sinh khi tham gia  <br /> giao tiếp. <br /> <br /> + Các hành vi trao lời, đáp lời thường được dạy theo mẫu và yêu cầu  <br /> học sinh thực hành theo mẫu nên làm giảm khả năng sáng tạo của học sinh. <br /> <br /> d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động <br /> <br /> Có được những thành công trên là nhờ  sự  chỉ  đạo rất kịp thời của các <br /> cấp lãnh đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, được Phòng Giáo dục và Đào tạo  <br /> huyện Krông Ana tổ chức tập huấn cho những giáo viên dạy mô hình VNEN, <br /> giáo viên được dự  các chuyên đề  tổ  chức  ở  Phòng Giáo dục và Đào tạo,  ở <br /> trường để mỗi giáo viên học hỏi, rút kinh nghiệm và nắm được tinh thần của  <br /> Mô hình VNEN mà thực hiện theo. <br /> <br /> Bên cạnh đó là nhờ  học sinh tích cực học tập, chủ  động giao tiếp, sẻ <br /> chia với bạn và chủ động tiếp cận các giải pháp theo hướng tự chủ của bản  <br /> thân. Từ  đó thực hiện theo các giải pháp nên mang lại hiệu quả  cao. Cuối  <br /> cùng còn phải kể  đến Hệ  thống các tài liệu hướng dẫn mà dự  án VNEN đã <br /> cung cấp để mỗi giáo viên chủ động nắm bắt nội dung và thực hiện. <br /> <br /> Để đưa ra được những biện pháp thiết thực khắc phục những hạn chế <br /> trên, tôi đã tìm hiểu một số nguyên nhân, đó là: <br /> <br /> * Về phía giáo viên: <br /> <br /> + Việc tổ  chức các tiết chuyên đề  của môn Tiếng Việt về  thực hành <br /> giao tiếp ở trường Tiểu học chưa nhiều.<br /> <br /> + Giáo viên cho học sinh nói theo câu mẫu làm cho các câu nói của học  <br /> sinh thường giống nhau.<br /> <br /> * Về phía học sinh: <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 9<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> + Do đặc điểm học sinh lứa tuổi lớp 2: Vốn từ của các em còn ít, chưa  <br /> vận dụng một cách thành thạo, khả  năng đọc còn hạn chế. Khả  năng tập  <br /> trung chú ý của các em còn chưa được tốt. <br /> <br /> + Do phương pháp học tập chưa khoa học:    Hầu hết các em học sinh <br /> khối lớp 2 chưa xây dựng được cho mình phương pháp học tập đúng. Đa số <br /> các em chưa có ý thức chủ động trong việc tự rèn luyện, bởi các em còn ham <br /> chơi, chưa quan trọng việc học.   <br /> <br />  * Về phía gia đình <br /> <br /> + Do sự kèm cặp còn lỏng lẻo của gia đình đối với học sinh trong việc <br /> học môn Tiếng Việt: Thực tế đã cho thấy đối với môn Tiếng Việt thì nhiều <br /> gia đình, nhiều bậc phụ  huynh cho rằng môn này không quan trọng như  học  <br /> Toán. Vậy nên việc phát triển kĩ năng giao tiếp trong môn Tiếng Việt không <br /> được các bậc phụ huynh chú ý luyện tập ở nhà cho con em mình. <br /> <br /> e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra<br /> <br /> Dạy kĩ năng giao tiếp chính là dạy học sinh biết giao tiếp phù hợp với  <br /> văn hóa Việt Nam, biết giao tiếp lịch sự, tế nhị, đạt hiệu quả cao. Đa số giáo <br /> viên mới xem học sinh đưa ra các lời trao, lời đáp có đúng với các tình huống  <br /> của hoạt động hay không. Khi đánh giá việc thực hiện hoạt động của học  <br /> sinh cũng chỉ tiến hành một cách chung chung, chưa có tiêu chí cụ thể. <br /> <br /> Học sinh lớp 2 còn nhỏ  tuổi nên vốn từ  các em còn ít do đó gặp nhiều  <br /> khó khăn trong việc giao tiếp. Các em còn nhút nhát, thiếu tự  tin nên nhiều <br /> học sinh khi được mời nói thì không nói được hoặc không đứng dậy nói trước <br /> tập thể. Các câu nói của học sinh chưa lôgic với nhau, còn nói chưa thành câu  <br /> nên làm cho hiệu quả khi giao tiếp chưa cao. Một số hoạt động chưa phát huy <br /> được khả năng sáng tạo của học sinh. <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 10<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Mô hình VNEN là học sinh tự chiếm lĩnh, tự sử lí thông tin sau đó đưa ra  <br /> nhóm thảo luận, tổng hợp kiến thức. Người giáo viên chỉ  đóng vai trò tổ <br /> chức, theo dõi các hoạt động. Dẫn đến trong một số  hoạt động không thể <br /> tránh khỏi học sinh thực hiện rập khuôn theo mẫu, chưa nhận ra bản chất  <br /> cũng như mối quan hệ của các hoạt động trong việc chiếm lĩnh kiến thức. <br /> <br /> 3. Giải pháp, biện pháp<br /> <br /> a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br /> <br /> Giải pháp này hướng đến các mục tiêu:<br /> <br /> ­ Học sinh mạnh dạn trong giao tiếp, nói đúng nội dung cần trao đổi,  <br /> phù hợp với hoàn cảnh, thái độ lịch sự, lễ phép, biết lắng nghe và chia sẻ với  <br /> mọi người.<br /> <br />  ­ Nâng cao hiệu quả  giờ  học cho học sinh, nhất là trong các giờ  có tổ <br /> chức hoạt động giao tiếp.<br /> <br /> ­ Phát huy  được tính chủ   động tích cực của học sinh,  đáp  ứng mục <br /> tiêu xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”.<br /> <br /> ­ Mỗi giờ  dạy đều đem lại cho học sinh những giây phút thật sự  hứng  <br /> khởi đúng nghĩa. <br /> <br /> b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> <br /> b.1.  Một số  biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 <br /> trong dạy học môn Tiếng Việt  <br /> <br /> Qua nghiên cứu về  lí thuyết giao tiếp cũng như  chương trình dạy học <br /> nội dung giao tiếp trong môn Tiếng Việt, tôi xây dựng, tổng hợp, khái quát <br /> một số  kiểu dạng hoạt động, phương pháp phù hợp với năng lực, trình độ <br /> nhận thức của học sinh lớp 2.  <br /> <br /> b.1.1. Xây dựng đa dạng các dạng hoạt động dạy giao tiếp <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 11<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> b.1.1.1. Dạng hoạt động rèn kỹ năng trao lời và đáp lời  <br /> <br /> b.1.1.1.1. Cấu trúc của hoạt động      <br /> <br /> Ví dụ 1: HĐ2/ 3: Quan sát ảnh, đọc mẫu:<br /> M: ­ Tôi là Lê Ngọc Bích.<br />       ­ Sinh ngày: 12 – 6 ­ 2003<br />       ­ Tôi thích vẽ, thích hát.<br />       ­ Tôi muốn trở thành bác sĩ.<br /> <br />               HĐ3/ 3: Thay nhau tự giới thiệu theo gợi ý:<br /> Tôi là ai?<br /> Tôi là……………………………<br /> Sinh ngày…………………..……<br /> Tôi thích…………………………<br /> Tôi muốn trở thành………………<br /> <br />  (Tiếng Việt 1A – trang 3) <br /> <br />      Cá nhân học sinh thực hiện hoạt động 2 sau đó trao đổi trong nhóm  <br /> để hoàn thành hoạt động. Nếu chỉ dừng lại ở hoạt động quan sát và đọc mẫu  <br /> thì học sinh sẽ  không thể  khám phá bản chất cũng như  mối liên quan giữa  <br /> hoạt động 2 với hoạt động 3.    <br /> <br />  Lúc này giáo viên phải can thiệp để <br /> học sinh biết và hiểu: Đây là hoạt động tự <br /> giới thiệu. Để  tự  giới thiệu về  mình cần <br /> phải   làm   thế   nào?   Để   hoàn   thành   được <br /> hoạt động 2 học sinh cần đọc kĩ mẫu đã <br /> cho và áp dụng vào bản thân để hoàn thành <br /> hoạt động 3. Thông qua hai hoạt động, học <br /> <br /> <br /> Học sinh tự giới thiệu<br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 12<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> sinh sẽ  giải quyết được nhiệm vụ  và cũng thấy được mối liên hệ  của các  <br /> hoạt động trong tiết học.<br /> <br /> Đối với những hoạt động dạng này, học sinh sẽ  dần làm quen sau đó <br /> ngày càng thành thạo cấu trúc của kĩ năng giao tiếp theo mẫu cho sẵn, từ đó <br /> có thói quen vận dụng vào cuộc sống hằng ngày mà không cần mẫu.<br /> <br /> b.1.1.1.2. Mục tiêu của hoạt động <br /> <br /> Hoạt động phát triển kỹ năng trao lời và đáp lời xung quanh một chủ đề <br /> liên quan đến hiểu biết và kinh nghiệm sống của các em, cụ  thể  đó là các  <br /> hoạt động có yêu cầu trao lời và đáp lời trong các tình huống cụ  thể  trong  <br /> cuộc sống. Hoạt động cũng nhằm rèn luyện việc vận dụng các nghi thức lời <br /> nói phù hợp với các tình huống giao tiếp sẽ diễn ra trong cuộc sống.  Đối với <br /> dạng hoạt động này thì tôi vận dụng phương pháp phân tích mẫu để  thực  <br /> hiện hoạt động. <br /> <br /> * Khái niệm phương pháp phân tích mẫu: Phương pháp phân tích mẫu  <br /> trong dạy học giao tiếp là cách đưa ra những lời nhận xét, đánh giá về  các  <br /> yếu tố  giao tiếp nêu trong mẫu. Từ  đó đưa ra các lời giao tiếp và lựa chọn <br /> những lời giao tiếp phù hợp nhất với mục đích và hoàn cảnh giao tiếp. <br /> <br /> * Yêu cầu sư phạm:  <br /> <br /> + Mẫu phân tích cần phải điển hình cho hoạt động, có thể  rút ra được  <br /> kết luận chung về hoạt động sẽ làm. <br /> <br /> + Học sinh tự phân tích và tìm ra kiến thức của hoạt động, giáo viên nếu  <br /> cần can thiệp thì chỉ dừng ở mức độ gợi ý. <br /> <br /> + Sử dụng kết hợp đồ dùng dạy học để tăng hiệu quả của tiết học. <br /> <br /> + Kết hợp với phương pháp đóng vai để học sinh thêm tự tin, mạnh dạn  <br /> đồng thời hứng thú khi học giao tiếp, giúp học sinh vận dụng kiến thức tốt  <br /> hơn. <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 13<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ví dụ 2: HĐ 2/ 35: Đọc lại lời các nhân vật trong tranh dưới đây: <br /> <br /> (Tiếng Việt 2A – trang 35) <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đối với hoạt động này, sau khi học sinh đọc hết các lời thoại là đã hoàn  <br /> thành hoạt động. Tuy nhiên, giáo viên sẽ  vận dụng phương pháp phân tích <br /> mẫu để  kĩ năng giao tiếp của học sinh được phát triển, vận dụng một cách <br /> linh hoạt vào cuộc sống .<br /> <br /> Bước 1: Phân tích tình huống mẫu: Em giúp bà cụ  qua đường, cụ  cảm  <br /> ơn em. Em sẽ đáp lại lời cảm ơn ấy. <br /> <br /> Bước 2: Để  hiểu và thực hiện thì mỗi học sinh phải phân tích được <br /> mẫu như sau: <br /> <br /> + Mục đích: Đáp lại lời cảm ơn với bà cụ. <br /> <br /> + Nhân vật: Em và bà cụ. Quan hệ vai trên – vai dưới. <br /> <br /> + Hoàn cảnh: Trên đường đi học về, em gặp bà cụ  muốn sang đường.  <br /> Em giúp bà cụ qua đường, bà cụ cảm ơn em. <br /> <br /> + Ngôn ngữ: Vì đây là giao tiếp vai trên – vai dưới nên cần sử  dụng  <br /> ngôn ngữ  lễ  phép, thái độ  kính trọng. Giáo viên  yêu cầu học sinh bằng sự <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 14<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> hiểu biết và kinh nghiệm sống của bản thân hãy đưa ra các lời đáp khác phù  <br /> hợp với tình huống trên.<br /> <br /> Học sinh đáp: Chỉ là chuyện nhỏ ấy ạ./<br /> <br /> Giúp đỡ được bà là cháu rất vui ạ./…<br /> <br /> Bước 3: Thực hành theo cặp nói lời cảm ơn cho bạn nghe và ngược lại.  <br /> Giáo viên khuyến khích học sinh nói lời cảm  ơn bằng nhiều cách diễn đạt <br /> khác nhau.<br /> <br /> Bước 4: Học sinh đóng vai thể hiện tình huống trong nhóm. <br /> <br /> Với cách thức tổ  chức trên, học sinh đã thực sự  tham gia giao tiếp theo  <br /> tình huống giả  định của hoạt động. Học sinh tự  lựa chọn sử  dụng ngôn từ, <br /> ngữ điệu, vẻ mặt, ánh mắt, điệu bộ phù hợp để đáp lời cảm ơn đúng với tình  <br /> huống. Hoạt động này góp phần củng cố, mở rộng và phát triển các nội dung <br /> của hoạt động đọc, gắn nội dung học trong nhà trường với đời sống hàng <br /> ngày của học sinh.    <br /> <br /> b.1.1.2. Dạng hoạt động trao đổi theo chủ đề  <br /> <br />     Ở  dạng hoạt động này thường nêu ra vấn đề  giao tiếp liên quan đến  <br /> nội dung kiến thức đang học hay một nội dung có ý nghĩa xã hội. Đối với <br /> dạng hoạt động này, tôi vận dụng phương pháp đóng vai để tạo không khí sôi <br /> nổi, gây hứng thú giao tiếp với học sinh và mang tính ứng dụng cao. <br /> <br /> * Khái niệm về  phương pháp đóng vai: Đóng vai là phương pháp tổ <br /> chức cho học sinh thực hành một số  cách  ứng xử  trong một tình huống giả <br /> định. Đây là phương pháp giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề. Nhờ <br /> đó, các em sẽ tích lũy thêm vốn sống, vốn kinh nghiệm của các bạn khác làm <br /> giàu thêm vốn kinh nghiệm của mình.<br /> <br /> * Yêu cầu sư phạm <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 15<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> + Tình huống nên để  mở, không cho trước kịch bản hay lời thoại để <br /> phát triển tư duy, sự sáng tạo và trí tượng tưởng của học sinh. <br /> <br /> + Phải biết sắp xếp thời gian phù hợp để các nhóm đóng vai. <br /> <br /> + Học sinh cần hiểu rõ vai của mình trong tình huống để không lạc đề. <br /> <br /> + Nên khích lệ học sinh nhút nhát cùng tham gia để rèn luyện cho các em <br /> sự  tự  tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp và cuộc sống.  Giáo viên không làm <br /> thay nếu học sinh chưa thực hiện được. <br /> <br /> + Nên sử dụng các đồ dùng, đạo cụ đơn giản để tăng thêm tính hấp dẫn. <br /> <br /> Ví dụ  3:  HĐ5/ 16: Em đạt giải cao trong một cuộc thi. Các bạn chúc <br /> mừng. Em đáp lại.<br /> ­ Các bạn:…………….<br /> ­ Em:…………………    <br /> (Tiếng Việt 2B, trang 16) <br /> <br /> Thông thường đối với hoạt động này học sinh sẽ  áp dụng một số  mẫu <br /> câu đã học để hoàn thành hoạt động, như:<br /> ­ Các bạn: Chúc mừng bạn nhé!<br /> ­ Em: Mình cảm ơn./<br /> <br /> ­ Em: Mình cảm ơn các bạn.<br /> <br /> ­ Các bạn: Chúc mừng bạn đạt giải nhé!<br /> <br /> Tuy nhiên, để ứng xử của học sinh được linh hoạt và mang lại hiệu quả <br /> cao khi giao tiếp thì giáo viên vận dụng phương pháp đóng vai qua các bước: <br /> <br /> Bước 1: Các nhóm thảo luận tình huống cần đóng vai.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 16<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh thảo luận tình huống<br /> <br /> Bước 2: Thảo luận phân vai, đóng góp lời thoại cho các nhân vật, đóng <br /> vai trong nhóm để  góp ý. Bên cạnh đó còn sử  dụng 1 số  đạo cụ  như: Hoa, <br /> quà,… <br /> <br />  Bước 3: Vài nhóm lên đóng vai <br /> thể  hiện tình huống phù hợp với yêu <br /> cầu của hoạt động (Giáo viên lưu ý <br /> học sinh về  mặt thời  gian), có sáng <br /> tạo   trong   việc   thể   hiện   tình   huống <br /> như: Có sử  dụng đạo cụ  hợp lí, cử <br /> chỉ, giọng điệu,….<br /> <br /> + Học sinh 1, 2, 3: Chúc mừng <br /> bạn đạt giải cao trong cuộc thi./ Bạn  <br /> giỏi quá! Bọn mình chúc mừng bạn./ <br /> Học sinh đóng vai<br /> + Học sinh 4: Mình rất cảm  ơn <br /> các bạn./ Các bạn làm mình vui quá!/…<br /> <br /> Bước 4: Cả lớp nhận xét về cách thể hiện có sáng tạo, phù hợp với yêu <br /> cầu của tình huống; nhóm nào đóng hay và đúng nhất,… <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 17<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Bước 5: Giáo viên nhận xét về  cách thể hiện tình huống, nội dung, thái <br /> độ  của học sinh khi tham gia đóng vai, đánh giá từng nhóm và tuyên dương <br /> các nhóm làm tốt. <br /> <br /> Tóm lại, để thực hiện tốt dạng hoạt động này, người đóng vai phải chủ <br /> động tham gia cuộc giao tiếp, tập trung tìm biện pháp thu hút người đối thoại  <br /> tham gia. Muốn làm được điều này, giáo viên cần điều chỉnh đề  tài phù hợp  <br /> với nhận thức của học sinh, đưa ra những lời thoại mẫu hướng học sinh tham <br /> gia phát biểu ý kiến. Đặc biệt, cần rèn cho học sinh kỹ năng nghe và sáng tạo <br /> theo cách diễn đạt của bản thân, không nên làm rập khuôn theo mẫu. <br /> <br /> b.1.1.3. Dạng hoạt động tự tổ chức một chủ đề để trao đổi <br /> <br /> Đây là hoạt động nhằm củng cố  lại kỹ  năng giao tiếp cho học sinh. <br /> Dạng hoạt động này sẽ  có các chủ  đề  gần gũi với học sinh trong cuộc sống <br /> như  thực hành xin lỗi khi em làm sai, nói lời cảm  ơn trong các tình huống  <br /> thường gặp,… giáo viên cũng có thể  tổ  chức cho học sinh tự đưa ra các tình <br /> huống thường gặp để vận dụng các kiến thức đã học, gây hứng thú tham gia  <br /> vào quá trình giao tiếp. <br /> <br /> Ví dụ 4: HĐ 3/ 50: Trò chơi Đóng vai nói và đáp lời xin lỗi.<br /> <br /> Mỗi nhóm (2 bạn) hãy nghĩ ra một tình huống (Ví dụ: Bạn sơ ý làm mực  <br /> bắn vào áo bạn bên cạnh, hoặc bạn mượn sách nhưng quên mang trả bạn của  <br /> mình; 1 bạn vô ý đụng người vào bạn đi ngược chiều,… )<br /> M: ­ Xin lỗi cậu. Tớ quên mang sách trả cậu rồi.<br />       ­ Không sao. Mai cũng được mà.  <br /> (Tiếng Việt 2A, trang 50)<br /> <br /> Để  củng cố  lại kỹ  năng giao tiếp, giáo viên tổ  chức trao đổi theo 4  <br /> bước, cụ thể: <br /> <br /> Bước 1: Chủ đề trao đổi: Nói lời xin lỗi. <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 18<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Bước 2: Tùy vào tình huống, vai giao tiếp mà học sinh chọn lời xin lỗi  <br /> và đáp lời xin lỗi cho phù hợp. Khi đưa ra lời xin lỗi phải thể hiện thái độ hối  <br /> lỗi của mình đối với người được xin lỗi và người đáp lại lời xin lỗi cũng <br /> phải có thái độ bao dung, tha thứ. <br /> <br /> Giáo viên cũng gợi ý để  học sinh đưa ra các tình huống trong lúc học  <br /> tập, ở gia đình hoặc trong khi các em vui chơi, từ đó dần hướng học sinh liên  <br /> hệ nội dung học tập với các vấn đề gần gũi với cuộc sống thường ngày.<br /> <br /> Bước 3: Dự kiến lời nói sẽ diễn ra trong cuộc giao tiếp là: <br /> M: ­ Ôi, mình lỡ tay làm mực bắn vào áo của bạn rồi, xin lỗi bạn  <br /> nhé! <br />                  ­ Không sao đâu. Lát về mình giặt là sạch ngay ấy mà.<br /> M: ­ Ôi, xin lỗi bạn nhé! Bạn có bị đau lắm không? <br />                  ­ Đụng nhẹ thôi ấy mà. Mình không sao đâu.<br /> <br /> Bước 4: Qua dự  kiến lời nói sẽ  diễn ra, khi đóng vai học sinh sẽ  chọn  <br /> lời nói hay nhất của mình để nói trước lớp. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh đóng vai nói lời xin lỗi<br /> <br /> Để hoạt động này được sôi nổi thì yêu cầu học sinh phải suy nghĩ, tích <br /> cực đưa ra các tình huống với các vai giao tiếp khác nhau. Khi thực hiện  <br /> những dạng hoạt động này sẽ  kích thích trí tưởng tượng, sáng tạo của học  <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 19<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> sinh. Từ  đó giúp các em làm quen và xử  lí tốt các tình huống mới. Như  vậy <br /> học sinh sẽ dần đưa các tình huống đã học gắn với cuộc sống, các em không  <br /> bị thụ động trước các tình huống bất ngờ, giúp tăng hiệu quả giao tiếp.<br /> <br /> b.1.2. Phương pháp trao lời và đáp lời bằng một nghi thức lời nói.<br /> <br /> Ví dụ 5: HĐ5/ 55: Cùng bạn đóng vai nói lời xin lỗi của em trong những <br /> trường hợp sau:<br /> a) Em lỡ bước, dẫm vào chân bạn.<br /> b) Em mải chơi, quên làm việc mẹ dặn.<br /> c) Em đùa nghịch, va phải một cụ già.    <br /> (Tiếng Việt 1A, trang 55) <br /> <br />    Để nâng cao hiệu quả cũng như sự linh hoạt trong giao tiếp, học sinh  <br /> sẽ tiến hành qua 2 bước:<br /> <br /> Bước 1: Xác định hoàn cảnh giao tiếp là nói lời xin lỗi đối với các vai  <br /> khác nhau. <br /> <br /> Bước 2: Học sinh sẽ phải giao tiếp với ba vai là: bạn – vai ngang; mẹ –  <br /> vai trên, thân thiết; cụ  già – vai trên, người lớn tuổi; nên học sinh cần lựa  <br /> chọn lời nói thích hợp với từng đối tượng giao tiếp để  tỏ  rõ sự  hối lỗi đối  <br /> với từng cá nhân. <br /> <br /> Học sinh sẽ  biết cùng nói lời xin lỗi, nhưng với người lớn tuổi để  thể <br /> hiện sự kính trọng, lễ phép phải dùng thêm từ “cháu” ở trước hoặc từ “ạ” ở <br /> sau hoặc cả  hai từ  (cháu xin lỗi hoặc cháu xin lỗi  ạ). Với các bạn cùng lứa <br /> tuổi thì chỉ cần dùng thêm từ “bạn” ở sau từ “xin lỗi”.Với hoạt động trên học  <br /> sinh có thể nói lời cảm ơn như sau:     <br /> <br /> a, Xin lỗi cậu nhé!     b, Con xin lỗi mẹ ạ.     c, Cháu xin lỗi cụ ạ.<br /> <br /> Để  tăng thêm tính hiệu quả  khi giao tiếp, giáo viên sẽ  lưu ý học sinh <br /> dùng ngữ điệu phù hợp cũng góp một phần quan trọng khi nói lời xin lỗi.<br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 20<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> b.1.3. Phương pháp trao lời, đáp lời trong các tình huống.<br /> <br /> Ví dụ  6:  HĐ 7/ 112: Nói tiếp lời người con để  tỏ  thái độ  ngạc nhiên, <br /> thích thú trong tình huống dưới đây:<br /> ­ Mẹ: Con à, bố nói sáng chủ nhật sẽ đưa mẹ con mình đi chơi ở vườn  <br /> bách thú nên mình phải dậy từ 6 giờ để chuẩn bị nhé!<br /> ­ Con: Ôi,……..<br /> ­ Mẹ: Nhưng mình sẽ chỉ đi chơi từ 7 giờ đến 11 giờ thôi. Sau đó, phải  <br /> về ăn và nghỉ trưa để chiều bố con phải về đơn vị con ạ.  <br /> (Tiếng Việt 1B, trang 112) <br /> <br /> Học sinh tự xử lí thông tin, thực hiện hoạt động thông qua 2 bước:<br /> <br /> Bước 1: Học sinh phân tích và xác định được đây là tình huống giao tiếp  <br /> giữa hai mẹ  con, người con phải đáp lời được người mẹ  với thái độ  ngạc <br /> nhiên, thích thú.<br /> <br /> Bước 2: Học sinh có thể đưa lời đáp của người con trong đoạn giao tiếp <br /> ở trên là: <br /> <br /> Thật vậy sao? ( ngạc nhiên)/ <br /> <br /> Thích quá! ( thích thú)/…<br /> <br /> Đến đây học sinh trao đổi với bạn và hoàn thành hoạt động. <br /> <br /> Tuy nhiên, để  tăng hiệu quả  khi giao tiếp thì giáo viên sẽ  hướng dẫn  <br /> học sinh thực hiện thêm 2 bước nữa.<br /> <br /> Bước 3: Trong 2 lời đáp dự  kiến trên, về  nội dung giao tiếp thì đã thể <br /> hiện được thái độ của người con, tuy nhiên lại thiếu các từ biểu thị tình cảm <br /> cho phù hợp. Do đó, cần sửa chữa, hoàn thiện 2 lời đáp này.  <br /> <br /> Bước 4: Sau khi sửa chữa phương án mới của lời đáp 1 và 2 là: <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 21<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Thật vậy sao mẹ?/ Mẹ   ơi, con thích quá!/ Con thích quá, con cảm  ơn  <br /> mẹ!/…<br /> <br />  Như  vậy, tùy vào tình huống và vai giao tiếp mà học sinh sẽ  xác định  <br /> được thái độ, lựa chọn lời nói sao cho phù hợp, mang lại hiệu quả  giao tiếp  <br /> cao nhất.<br /> <br /> c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> <br /> Các biện pháp rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh tiểu học sẽ giúp <br /> các em có tâm thế  tự  tin, mạnh dạn, sẵn sàng tham gia một cuộc giao tiếp  <br /> như: Hướng mặt về phía người cùng giao tiếp và sẵn sàng dẫn nhập hồi đáp <br /> trong cuộc giao tiếp, biết sử dụng ngôn ngữ một cách có văn hóa, lịch sự... <br /> <br /> Để  hình thành cho học sinh kỹ  năng giao tiếp, giáo viên cần phải xây <br /> dựng các hoạt động có nội dung gần gũi với cuộc sống hàng ngày của các em,  <br /> cho học sinh thực hành nhiều để  hình thành thói quen từ  đó áp dụng trong  <br /> cuộc sống. <br /> <br /> Các phương pháp dạy học mà giáo viên áp dụng cần phù hợp, thu hút sự <br /> chú ý của học sinh, từ đó học sinh sẽ tích cực tham gia vào các hoạt động, góp  <br /> phần hoàn thiện kỹ năng giao tiếp cho học sinh tiểu học.<br /> <br /> d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp<br /> <br /> Để  dạy chung một bài giao tiếp, giáo viên cần tạo cho học sinh thói <br /> quen áp dụng theo quy trình gồm 3 bước sau: <br /> <br /> + Bước 1: Phân tích tình huống giao tiếp nêu ra trong bài. <br /> <br /> + Bước 2: Phác họa diễn biến chính của cuộc thoại bằng lời. <br /> <br /> + Bước 3: Thực hành giao tiếp. <br /> <br /> Để  dạy các hoạt động giao tiếp giáo viên cần có quy trình hướng dẫn <br /> phù hợp với mỗi loại hoạt động và phương pháp áp dụng trong từng tiết học. <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 22<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Tuy nhiên, giáo viên cũng phải dựa theo nội dung từng bài, nhận thức <br /> của học sinh để  áp dụng phương pháp dạy phù hợp đem lại hiệu quả  dạy <br /> học cao nhất. Ngoài ra, giáo viên cần chú ý nhận xét về ngữ điệu, các yếu tố <br /> phụ trợ cho lời nói. <br /> <br /> e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> e.1.Kết quả:<br /> Kết quả khảo sát thông qua bài kiểm tra và thực hành giao tiếp:<br />  2013 ­ 2014 2014 ­ 2015<br />        Năm học<br /> Tổng số  Tổng số <br /> Số <br /> học  Số lượng % học sinh  %<br /> Nội dung lượng<br /> sinh <br /> Kĩ năng <br /> tự đánh giá  26 15 57.7 24 20 83.3<br /> lẫn nhau<br /> Kĩ năng <br /> tự tim kiêm <br /> ̀ ́ 26 14 53.8 24 21 87.5<br /> ́ ức<br /> kiên th<br /> Kĩ năng <br /> 26 16 66.6 24 22 91.6<br /> hợp tác<br /> Kĩ năng <br /> 26 17 65.3 24 24 100<br /> giao tiếp<br /> e.2. Giá trị  khoa học:<br /> <br /> Kết quả  khảo nghiệm cho thấy, các kĩ năng xã hội của học sinh đều <br /> tăng từ  25% đến 25.6%, đặc biệt là kĩ năng giao tiếp từ  65.3% đã tăng lên <br /> 100%, tăng đến 34.7%. Kĩ năng giao tiếp của các em rất linh hoạt, mạnh dạn  <br /> giao tiếp với bạn mới, thầy cô và mọi người xung quanh. Kết quả  học tập  <br /> của các em có sự  tiến bộ  rõ rệt, kĩ năng giao tiếp được phát triển, hiệu quả <br /> giao tiếp được nâng cao. Qua khảo nghiệm, tôi khẳng định rằng hệ thống các <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 23<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> giải pháp được trình bày trong đề tài có khả năng thực thi và đã đem lại hiệu  <br /> quả nhất định. <br /> <br /> 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề <br /> nghiên cứu<br /> <br /> Khi áp dụng giải pháp đã phát huy tư duy sáng tạo, năng lực và kĩ năng  <br /> giao tiếp cần thiết cho học sinh. Học sinh làm chủ  kiến thức, nhạy bén, biết <br /> khám phá và đem lại kết quả  cao trong học tập. Kĩ năng giao tiếp đã phát <br /> triển một cách đáng kể. Các em đã mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp, một số em  <br /> đã giao tiếp rất linh hoạt và đạt hiệu quả cao.<br /> <br /> GV đã nhận thức được những ích lợi của giải pháp, thấy rõ tác dụng <br /> của giải pháp trong phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh. Từ đó áp dụng  <br /> vào quá trình giảng dạy của bản thân, bước đầu đã mang lại kết quả rõ rệt.<br /> <br /> Phụ huynh nhận thấy con em mình giao tiếp mạnh dạn, nhạy bén, biết <br /> tự  xử  lí thông tin, chiếm lĩnh kiến thức và không còn rụt rè, nhút nhát như <br /> trước nên càng thêm tin tưởng vào tính hiệu quả của giải pháp.<br /> <br /> Qua khảo nghiệm, tôi có thể khẳng định rằng hệ thống giải pháp được <br /> trình bày trong đề tài này có khả năng thực thi ở các trường Tiểu học và bước  <br /> đầu đem lại hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. <br /> <br /> III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> <br /> 1. Kết luận<br /> <br /> Ở  bậc Tiểu học, các em đang dần hình thành các kỹ  năng nên việc rèn <br /> kỹ  năng giao tiếp cho học sinh tiểu học rất quan trọng, các em sẽ  dần hình <br /> thành các nghi thức lời nói và biết  ứng dụng trong giao tiếp, sử  dụng trong <br /> học tập và cuộc sống của các em. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 24<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> Để vận dụng hệ thống giải pháp mà đề  tài đề  xuất một cách hiệu quả <br /> nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt nói chung, nội dung phát  <br /> triển kĩ năng giao tiếp nói riêng đòi hỏi giáo viên một mặt phải có ý thức tự <br /> nâng cao kiến thức, nhất là kiến thức về  câu, từ, một số  nghi thức lời nói;  <br /> mặt khác, giáo viên cũng phải căn cứ  trên nội dung bài học, đối tượng học  <br /> sinh và trình độ nhận thức của học sinh để lựa chọn hoạt động phù hợp giúp <br /> các em chiếm lĩnh kiến thức một cách dễ  dàng. Điều chỉnh hoạt động học <br /> phù hợp, áp dụng đúng lúc, đúng chỗ. Sử dụng các phương pháp và hình thức  <br /> dạy học một cách linh hoạt để tiết dạy đạt hiệu quả cao. <br /> <br /> 2. Kiến nghị<br /> <br /> Qua đây tôi mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị đến các cấp lãnh đạo: <br /> <br /> ­ Duy trì Hội thi giáo viên dạy giỏi.<br /> <br /> ­  Cụm trường và chuyên môn cần tổ  chức thường xuyên các buổi bồi <br /> dưỡng chuyên môn nghiệp vụ để nắm vững phương pháp, hình thức dạy học <br /> phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh để  giáo viên học hỏi, trao đổi kinh <br /> nghiệm lẫn nhau.<br /> <br /> Trên đây là một số giải pháp về phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh <br /> mà tôi đã vận dụng để nâng cao chất lượng dạy và học ở Tiểu học nói chung.  <br /> Trong khi viết chắc chắn không tránh khỏi sự thiếu sót nhưng tôi cũng nêu ra <br /> đây để  chia sẻ  được phần nào khó khăn, vất vả  của các đồng nghiệp cũng <br /> như  quý thầy cô. Qua đó, rất mong nhận được sự  đóng góp ý kiến của các <br /> bạn đồng nghiệp và đặc biệt là những ý kiến đóng góp chân thành của Hội <br /> đồng chấm sáng kiến để  sáng kiến kinh nghiệm trên mỗi ngày được hoàn <br /> thiện hơn. <br /> <br /> Tôi xin chân thành cảm ơn! <br /> <br /> Krông Ana, ngày 24 tháng 3 năm 2016<br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 25<br />  Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br />                                                                              Người thực hiện<br /> <br />                  <br /> <br />                                                                      Nguyễn Thị Thanh Thắm<br /> <br /> NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> <br /> <br /> <br />                                                           CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> <br />                                                                              (Ký tên, đóng dấu)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN<br /> .................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> .........................................................................................................................................<br /> <br />                                                           CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> <br />                                                                                (Ký tên, đóng dấu)<br /> <br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗ i<br /> 26<br /> Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 trong dạy học môn Tiếng Việt theo mô hình VNEN<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> TT Tên tài liệu Tác giả<br /> 1 Hướng dẫn học Tiếng Việt 2 tập 1A NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 2 Hướng dẫn học Tiếng Việt 2 tập 1B NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 3 Hướng dẫn học Tiếng Việt 2 tập 2A NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 4 Hướng dẫn học Tiếng Việt 2 tập 2B NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 5 Hướng dẫn học Tiếng Toán tập 1A NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 6 Hướng dẫn học Tiếng Toán tập 1B NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 7 Hướng dẫn học Tiếng Toán tập 2A NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 8 Hướng dẫn học Tiếng Toán tập 2B NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 9 Tài liệu hướng dẫn giáo viên môn Tiếng Việt  NXB Giáo dục Việt Nam<br /> 10 2 NX