Đề án tốt nghiệp: Nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước ở các địa phương và rút ra bài học. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN huyện Châu Thành. Đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý chi NSNN huyện Châu Thành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ MINH CHƯƠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH LONG AN ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG TP. Hồ Chí Minh, năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ MINH CHƯƠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH LONG AN ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH Quản lý công MÃ SỐ 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. Nguyễn Thị Ngọc Mai TP. Hồ Chí Minh, năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung Đề án “Nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An” là công trình nghiên cứu thực sự của học viên, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Mai. Các kết quả, dữ liệu được đề cập trong Đề án là trung thực, chưa được công bố trong bất kỳ một nghiên cứu nào khác. Đối với các kết quả học viên tham khảo được sử dụng trong Đề án, học viên đảm bảo chú thích, dẫn nguồn đầy đủ. Học viên xin chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của mình. Tác giả Lê Minh Chương
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề án, tác giả nhận được nhiều sự hướng dẫn, quan tâm giúp đỡ tận tình của Thầy (Cô) giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia và sự chỉ bảo, giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các cá nhân và tổ chức. Tác giả xin gửi lời tri ân sâu sắc đến: Toàn thể Quý Thầy (cô) Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hỗ trợ, giảng dạy và giúp đỡ tác giả có đủ các kiến thức, kỹ năng để hoàn thành khóa học. Ban Lãnh đạo và các anh, chị cán bộ, công chức, viên chức tại Phòng Tài chính – Kế hoạch, Ủy ban nhân dân huyện Châu Thành đã cho phép và tạo điều kiện thuận lợi để tác giả thu thập tài liệu hoàn thành đề án nghiên cứu của mình. Đặc biệt là sự quan tâm, hướng dẫn tận tình của Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Mai đã dành nhiều thời gian quý báu để hướng dẫn, giúp đỡ tác giả giải quyết các vướng mắc, khó khăn, hoàn thiện các nội dung nghiên cứu của Đề án này. Với những cố gắng của bản thân song kinh nghiệm và khả năng còn nhiều hạn chế nên Đề án “Nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An” khó tránh khỏi những thiếu sót và khiếm khuyến. Tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ Quý Thầy cô và các anh/chị, các bạn để Đề án được hoàn chỉnh, góp phần đảm bảo mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Lê Minh Chương
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc nhà nước KT-XH Kinh tế xã hội NN Nhà nước NSNN Ngân sách nhà nước UBND Ủy ban nhân dân TC-KH Tài chính – Kế hoạch
DANH MỤC BẢNG/ HÌNH/ ĐỒ THỊ 1. Danh mục hình: STT Tên Nội dung Trang 1 Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức quản lý NSNN huyện Châu Thành. 27 2 Tổ chức bộ máy Phòng Tài chính - Kế hoạch Sơ đồ 2.2 huyện Châu Thành 29 3 Biểu đồ Ba khoản chi thường xuyên chiếm tỷ lệ cao nhất 2.3 trong ba năm 37 2. Danh mục bảng biểu: STT Tên Nội dung Trang 1 Bảng 2.1 Dự toán chi NSNN tại huyện Châu Thành. 31 Chênh lệch giữa dự toán và thực chi NSNN tại 2 Bảng 2.2 32 huyện Châu Thành Quy trình chấp hành dự toán chi thường xuyên 3 Bảng 2.3 33 NSNN của huyện Tỷ lệ chi cho chương trình mục tiêu trong chi đầu 4 Bảng 2.4 34 tư phát triển Kết quả thực hiện dự toán chi NSNN tại huyện 5 Bảng 2.5 36 Châu Thành
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục các từ viết tắt, danh mục các bảng, biểu đồ Mục lục PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1 1.Tính cấp thiết của đề án ............................................................................... 1 2.Tình hình nghiên cứu .................................................................................. 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................... 4 3.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 4 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 4 4.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 4 4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 5 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 5 6. Hiệu quả mong đợi của đề án ứng dụng trong thực tiễn ............................. 5 7. Kết cấu của đề án ....................................................................................... 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN .......................................................................... 7 1.1.Một số khái niệm liên quan đến đề án ....................................................... 7 1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước ..................................................... 7 1.1.2. Chi ngân sách nhà nước ................................................................ 7 1.1.3. Chi ngân sách nhà nước cấp huyện ............................................... 9 1.2. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ............................. 12 1.2.1. Khái niệm ................................................................................... 12 1.2.2. Đặc điểm của chi NSNN cấp huyện ............................................ 12 1.2.3. Vai trò, vị trí của quản lý chi NSNN ........................................... 14
1.2.4. Nguyên tắc quản lý chi NSNN cấp huyện .................................. 15 1.2.5. Nội dung của quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện ........... 15 1.2.6. Một số tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý chi NSNN cấp huyện . 19 1.3. Các yếu tố tác động đến công tác quản lý chi NSNN cấp huyện ............ 20 1.3.1. Yếu tố khách quan ...................................................................... 21 1.3.2. Yếu tố chủ quan .......................................................................... 21 1.4. Kinh nghiệm quản lý chi NSNN của một số huyện và bài học rút ra cho huyện Châu Thành, tỉnh Long An ................................................................ 22 1.4.1. Kinh nghiệm của huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai ....................... 22 1.4.2. Kinh nghiệm của huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên .................... 23 1.4.3. Bài học rút ra cho công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An ................................................................ 24 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH LONG AN. ...................... 26 2.1. Những điều kiện tự nhiên, KTXH ảnh hưởng đến quản lý chi NSNN của huyện Châu Thành, tỉnh Long An ................................................................ 26 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên huyện Châu Thành, tỉnh Long An ................. 26 2.1.2. Đặc điểm kinh tế huyện Châu Thành, tỉnh Long An ................... 27 2.2.Thực trạng công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành tỉnh Long An giai đoạn 2020-2023 ................................................... 27 2.2.1. Bộ máy quản lý chi NSNN tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An................................................................................................................... 27 2.2.2. Thực trạng công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành tỉnh Long An ............................................................................ 30 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành tỉnh Long An ..................................................................................... 38 2.3.1. Một số kết quả đạt được .............................................................. 38
2.3.2. Một số khó khăn, hạn chế .......................................................... 40 2.2.3. Nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế ................................ 41 2.3.4. Đánh giá dựa trên các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý chi NSNN huyện ................................................................................................ 42 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH LONG AN. .............................................................................................................. 44 3.1. Quan điểm, mục tiêu, định hướng về quản lý chi ngân sách tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An ........................................................................... 44 3.1.1. Quan điểm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước . 44 3.1.2. Mục tiêu hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước đến 2030 ............................................................................................................. 44 3.1.3. Định hướng hoàn thiện công tác chi ngân sách tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An từ nay đến năm 2030 .................................................. 45 3.2. Giải pháp hoàn thiện nội dung công tác quản lý chi ngân sách tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An ........................................................................... 46 3.2.1. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy, nhân lực quản lý chi NSNN .......................................................................................................... 46 3.2.2. Đẩy mạnh công tác phối hợp với các đơn vị, cơ quan liên quan trong quản lý chi NSNN ............................................................................... 48 3.2.3 Nâng cao hiệu quả công nghệ thông tin trong quản lý chi NSNN 54 3.2.4. Hoàn thiện công khai, minh bạch ngân sách nhà nước ................ 55 3.2.5. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý chi ngân sách..... 55 3.3. Một số kiến nghị .................................................................................... 56 3.3.1. Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính ................................................ 56 3.3.2. Đối với HĐND và UBND tỉnh Long An ..................................... 56 3.3.3. Đối với Sở Tài chính tỉnh Long An ............................................. 57
3.4. Lộ trình và nguồn lực tổ chức thực hiện ................................................ 58 3.4.1. Lộ trình thực hiện ....................................................................... 58 3.4.2. Nguồn lực thực hiện .................................................................. 58 PHẦN KẾT LUẬN ..................................................................................... 59 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề án Tài chính Nhà nước là một phạm trù kinh tế - lịch sử, gắn liền với quá trình ra đời của Nhà nước và nền kinh tế hàng hoá Việt Nam. Nhà nước dùng quyền lực của mình can thiệp vào việc phân phối hàng hoá xã hội dưới dạng tiền tệ thông qua thuế bằng tiền, vay nợ. .. nhằm hỗ trợ các hoạt động tạo nên NSNN, bộ phận trọng yếu nhất của nền kinh tế nhà nước. Nhà nước sẽ dành vốn để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, thành lập mới doanh nghiệp thuộc nhóm doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực ưu tiên trên cơ sở đó tạo lập môi trường và điều kiện thuận lợi kích thích sự thành lập và phát triển của doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế thông qua việc chi ngân sách. Chi NSNN nhằm thể hiện vai trò Nhà nước là lực lượng đảm bảo trật tự xã hội, cung ứng một phần hàng hoá dịch vụ cá thể, cung cấp các dịch vụ công cộng và phân phối lại thu nhập. Như vậy chi NSNN là phương tiện giúp Nhà nước điều tiết hoạt động kinh tế theo mục tiêu của Nhà nước, nhằm kích thích phát triển kinh tế, khắc phục những vấn đề xã hội nảy sinh nhằm xoá đi sự cách biệt giàu nghèo, đảm bảo an sinh xã hội và những mặt trái của cơ chế thị trường. Chi NSNN hoàn toàn không nhằm mục đích sinh lợi và không trực tiếp thu được lợi ích, do đó không được hoàn trả trực tiếp. Nhận thức được tầm quan trọng của ngân sách nhà nước nên công tác quản lý việc chi hết sức chặt chẽ. Sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn lực ngân sách nhà nước là hết sức cần thiết nhằm phục vụ cho sự phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao mức sống của người dân. Năm 1927, trong tác phẩm Đường cách mạng, phần tiếp theo bàn đến phẩm chất của người cộng sản, Bác có viết: "Tự mình phải cần, kiệm". Cần, kiệm chính là phẩm chất hàng đầu của người cộng sản, đối nghịch là lãng phí. Người quan niệm rằng, lãng phí là một tai hoạ, là tội ác với Đảng, với Nhà nước và dân tộc. Sự lãng phí gây ra quá nhiều hậu quả
2 ngắn hạn thậm chí cả về lâu về dài. Trong những năm vừa qua, công tác quản lý tài chính của Huyện Châu Thành đã có nhiều đổi mới và thu được kết quả tích cực, gắn với sự nghiệp đổi mới kinh tế xã hội. Huyện đã không ngừng đổi mới và phát triển mạnh mẽ trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội, điều kiện vật chất và tinh thần của người dân ngày một phát triển và đáp ứng tốt hơn đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới hiện nay. Tuy nhiên, trong lĩnh vực quản lý chi NSNN còn nhiều khó khăn, bất cập cần được nhìn nhận một cách khách quan để có giải pháp cải thiện như chi thường xuyên còn vượt dự toán; chuyển nguồn chi ngân sách đầu năm còn lớn; công tác lập dự toán NSNN không đáp ứng được yêu cầu quản lý theo dự toán được duyệt, đầu năm phải lập, điều chỉnh dự toán nhiều lần, gây khó khăn trong công tác quản lý dự toán được duyệt và trong năm vượt dự toán; Ý thức được vai trò cấp bách cần phải cải thiện của công tác quản lý chi NSNN trong những năm tiếp theo. Chính vì vậy, tôi đã chọn đề án: “Nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An”. Với đề án này, chúng ta sẽ cần phải tìm hiểu thực trạng của việc chi ngân sách hiện nay cũng như những thuận lợi, khó khăn về việc quản lý chi ngân sách trên địa bàn huyện. Từ đó đưa ra những đề xuất để quản lý việc chi ngân sách đạt hiệu quả hơn trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu Quản lý chi ngân sách nhà nước là vấn đề hệ trọng, phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực. Trong những năm gần đây, đã có rất nhiều cá nhân, tổ chức chọn việc thực hiện nghiên cứu về hoạt động quản lý nhà nước cũng như chính sách chi NSNN. Nhiều đề tài khoa học đã được thực hiện, mang lại giá trị lý luận và thực tiễn cao. Điều này đã góp phần vào việc tăng cường hiệu quả công tác quản lý và phát triển trong lĩnh vực này. Có thể nêu một số công trình, đề tài nghiên cứu tiêu biểu như sau:
3 - Phạm Thì Thủy Phương (2016), “Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước trên địa bàn Quận Thủ Đức, TP.HCM đến năm 2025”, Cơ sở khoa học và kinh nghiệm thực tế tình hình quản lý ngân sách nhà nước tại quận đã được hệ thống hoá; thực trạng quản lý ngân sách nhà nước ở Quận Thủ Đức, TP.HCM trong giai đoạn 2016-2025 đã được nghiên cứu; một số biện pháp nhằm hoàn chỉnh công tác quản lý chi ngân sách nhà nước ở Quận Thủ Đức, TP.HCM trong giai đoạn tới đã được kiến nghị. - Nguyễn Thị Thanh Mai (2023), “Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với thu - chi ngân sách của thành phố Hải Phòng”, Cơ sở lý luận và kinh nghiệm quản lý ngân sách cấp huyện đã được hệ thống, thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại thành phố Hải Phòng đã được đánh giá, đề xuất giải pháp cải thiện. - Nguyễn Đắc Long (2023) “Quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội”, Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cấp xã. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN trên địa bàn phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2018-2022, làm rõ những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân nhân hạn chế. Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội trong thời gian tới. Một số vấn đề cơ bản của quản lý chi NSNN nói chung và chi ngân sách nói riêng, các căn cứ lý luận đã được hệ thống hoá và kinh nghiệm thực tiễn đã được rút ra từ công trình nghiên cứu đó. Đặc biệt, tính cấp bách của vấn đề xây dựng qui trình quản lý NSNN, phân bổ NSNN, cải thiện hiệu quả điều hành NSNN, quản lý chi NSĐP đã được đề cập tại công trình. Các biện pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN và chất lượng quản lý chi NSĐP trong các khu vực khác nhau cũng đã được nêu ra. Cho đến nay đã có một số công trình nghiên cứu, bài viết khoa học, báo cáo tổng kết thực tiễn về quản lý
4 chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An, tuy nhiên cũng cần có những nghiên cứu tiếp một cách sâu sắc, toàn diện và bám sát thực tiễn công tác này của Huyện, để đề ra những giải pháp hữu hiệu nhằm tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đề án đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý chi NSNN tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu như trên đề án đặt ra các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện. Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước ở các địa phương và rút ra bài học. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN huyện Châu Thành. Đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý chi NSNN huyện Châu Thành 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề án được tập trung vào việc khái quát lại những vấn đề liên quan đến khái niệm, bản chất, vai trò và cơ chế quản lý ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Châu Thành, tỉnh Long An. Các ưu điểm và nhược điểm cùng với các vấn đề hiện hữu và nguyên nhân của cơ chế quản lý ngân sách sẽ được phân tích. Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý ngân sách của huyện trong thời gian sắp tới. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi thời gian: Từ năm 2020 đến năm 2030
5 - Phạm vi không gian: huyện Châu Thành, tỉnh Long An - Phạm vi nội dung: Đề án chủ yếu nghiên cứu công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2030. 5. Phương pháp nghiên cứu Đề án dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, trên cơ sở quan điểm, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; dựa trên các lý thuyết kinh tế - tài chính cũng như thừa kế kết quả các nghiên cứu trước đây. - Phương pháp luận chủ nghĩa Mác – Lênin: Đề án được nghiên cứu và hoà n thiê ̣n dựa trên chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về quản lý chi; quy định, chinh ́ sá ch của pháp luật hiện hành liên quan đế n hoa ̣t đô ̣ng quản lý chi NSNN. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thông qua việc phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và cho ̣n lo ̣c nhữ ng thông tin trong cá c tà i liê ̣u, bá o cá o, công trinh nghiên cứ u đi trước để có cá i ̀ nhin rõ né t về hoa ̣t đô ̣ng quả n lý chi NSNN. ̀ - Phương pháp phân tích: Trong quá trình nghiên cứu, tiế n hà nh phân tich cu ̣ thể mo ̣i khia ca ̣nh củ a ́ ́ vấ n đề nhằ m rút ra các đánh giá, nhận xét mang tinh chấ t khá ch quan. Trên cơ ́ sở đó, đề ra phương hướng giả i quyế t vấ n đề và hoà n thiê ̣n đề án. - Phương pháp đánh giá, tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu thực trạng hoa ̣t đô ̣ng quả n lý chi NSNN ta ̣i điạ phương thông qua cá c báo cáo tổng kết, khảo sát đánh giá. Từ đó, là m rõ vấ n đề , chỉ ra nhữ ng điể m đa ̣t đươ ̣c, hạn chế để đề xuất nên giải pháp hoàn hiện và nâng cao hiê ̣u qủ a thực hiện công tác quản lý. 6. Hiệu quả mong đợi của đề án ứng dụng trong thực tiễn
6 - Đánh giá được những điểm thuận lợi, khó khăn trong quá trình quản lý nhà nước về hoạt động quản lý nhà nước đối với hoạt động chi ngân sách nhà nước tại địa bàn huyện Châu Thành, tỉnh Long An hiện nay, từ đó đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc quản lý nhà nước đối với hoạt động quản lý nhà nước đối với hoạt động thu, chi ngân sách nhà nước tại địa bàn nhằm sử dụng hiệu quả hơn đối với nguồn ngân sách nhà nước. - Đề án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động quản lý nhà nước đối với hoạt động thu, chi ngân sách nhà nước tại các phường, xã, quận, huyện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. 7. Kết cấu của đề án Nội dung của đề án ngoài phần mở đầu và kết luận, được thể hiện chủ yếu ở 03 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện. Chương 2: Thực trạng công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Châu Thành, tỉnh Long An Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An.
7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN 1.1 Một số khái niệm liên quan đến đề án 1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước Trong pháp luật thực định tại Việt Nam hiện nay, khái niệm NSNN được đề cập tại Luật NSNN năm 2015, tại Khoản 14, Điều 4: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước” [12]. Bản chất của NSNN là hệ thống các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và các thành viên trong xã hội, phát sinh trong quá trình Nhà nước huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính để đảm bảo thực hiện các chức năng quản lý kinh tế- xã hội của Nhà nước. Về cơ bản, các pháp nhân và chủ thể trong nền kinh tế đóng góp một phần thu nhập của mình bằng tiền để Nhà nước phân phối lại, nhằm thực hiện các mục tiêu của Nhà nước. Một loại quỹ tiền tệ của Nhà nước, với các khoản thu và chi của mình, được phản ánh thông qua hình thức biểu hiện bên ngoài của NSNN. Ngân sách nhà nước thể hiện các mối quan hệ kinh tế và gợi lên mối quan hệ phân phối các lợi ích kinh tế liên quan đến một chủ thể đặc biệt là Nhà nước trong quá trình phân phối. Chính vì thế, nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội Nhà nước đã thiết lập và sử dụng nguồn ngân sách nhà nước. Đây là cách mà NSNN đóng vai trò trong việc duy trì ổn định và phát triển của đất nước. 1.1.2. Chi ngân sách Nhà nước 1.1.2.1. Khái niệm và bản chất chi ngân sách nhà nước Chi ngân sách là hoạt động nhằm sử dụng quỹ ngân sách, là quá trình phân phối nguồn tiền tệ nằm trong quỹ ngân sách nhà nước để dùng cho những mục đích khác nhau. Nếu hoạt động thu ngân sách nhà nước là nhằm thu hút
8 các nguồn vốn tiền tệ để hình thành nên quỹ ngân sách nhà nước thì chi ngân sách nhà nước Chính là chu trình phân phối, sử dụng các nguồn vốn tiền tệ đã được tập trung vào Quỹ Tiền tệ đó. Chi NSNN là phân phối và sử dụng quỹ ngân sách nhà nước theo dự toán ngân sách đã được chủ thể quyền lực quyết định nhằm duy trì sự hoạt động của bộ máy nhà nước và bảo đảm nhà nước thực hiện được các chức năng của mình. 1.1.2.2. Nội dung chi ngân sách Nhà nước Theo Điều 36, Luật NSNN năm 2015, các khoản chi ngân sách nhà nước được quy định cụ thể như sau: “1. Chi đầu tư phát triển: a) Đầu tư cho các dự án, bao gồm cả các dự án có tính chất liên vùng, khu vực của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương theo các lĩnh vực được quy định tại khoản 3 Điều này; b) Đầu tư và hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ công ích do Nhà nước đặt hàng; các tổ chức kinh tế; các tổ chức tài chính của trung ương; đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; c) Các khoản chi đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật. 2. Chi dự trữ quốc gia. 3. Chi thường xuyên của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương được phân cấp trong các lĩnh vực: a) Quốc phòng; b) An ninh và trật tự, an toàn xã hội; c) Sự nghiệp giáo dục - đào tạo và dạy nghề; d) Sự nghiệp khoa học và công nghệ; đ) Sự nghiệp y tế, dân số và gia đình; e) Sự nghiệp văn hóa thông tin;
9 g) Sự nghiệp phát thanh, truyền hình, thông tấn; h) Sự nghiệp thể dục thể thao; i) Sự nghiệp bảo vệ môi trường; k) Các hoạt động kinh tế; l) Hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội; hỗ trợ hoạt động cho các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp theo quy định của pháp luật; m) Chi bảo đảm xã hội, bao gồm cả chi hỗ trợ thực hiện các chính sách xã hội theo quy định của pháp luật; n) Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. 4. Chi trả nợ lãi các khoản tiền do Chính phủ vay. 5. Chi viện trợ. 6. Chi cho vay theo quy định của pháp luật. 7. Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính trung ương. 8. Chi chuyển nguồn của ngân sách trung ương sang năm sau. 9. Chi bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương.” [12] 1.1.3. Chi ngân sách nhà nước cấp huyện 1.1.3.1. Khái niệm chi ngân sách nhà nước cấp huyện Việc phân phối và sử dụng quỹ NSNN để đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước theo nguyên tắc nhất định được gọi là Chi NSNN. Quá trình phân phối lại các nguồn tài chính đã từng mục tiêu, từng hoạt động và từng công việc cụ thể thuộc chức năng của Nhà nước cấp huyện được biết đến là Chi ngân sách huyện. Đây là việc được thực hiện để đảm bảo hoạt động của huyện theo quy định. 1.1.3.2. Đặc điểm chi ngân sách nhà nước cấp huyện
10 - Trong mỗi thời kỳ, chi ngân sách huyện gắn với bộ máy nhà nước cấp huyện và những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội do bộ máy nhà nước cấp huyện thực hiện. - Quyền lực nhà nước cấp huyện, mang tính chất pháp lí, được liên kết với chi ngân sách huyện. - Tính chất của các khoản chi từ ngân sách huyện, cũng như chi NSNN, không thể trực tiếp hoàn trả và liên quan đến quyền lực của nhà nước cấp huyện đã được thể hiện. 1.1.3.3. Vai trò của chi ngân sách nhà nước cấp huyện - Ngân sách huyện được xem như nguồn lực tài chính để đảm bảo và duy trì hoạt động bình thường của hệ thống chính quyền cấp huyện. - Mục tiêu đảm bảo công bằng xã hội trên địa bàn được coi là một trong các mục tiêu của ngân sách huyện. Ngoài việc sử dụng thu ngân sách để thực hiện mục tiêu này, vai trò của chi NSNN cũng được coi là rất quan trọng. Có một khoảng cách hình thành do cơ chế thị trường tạo ra đó là sự phân hoá giàu nghèo. Để giảm thiểu khoảng cách này, các biện pháp hỗ trợ từ ngân sách phải được áp dụng. Việc cung cấp các khoản trợ cấp cho giáo dục, y tế mang ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao dân trí và đảm bảo sức khỏe cho toàn dân. 1.1.3.4. Nội dung chi ngân sách nhà nước cấp huyện Theo Luật NSNN hiện hành quy định và được hướng dẫn cụ thể tại điều 16, Nghị định 163/2016/NĐ-CP, các nội dung chi ngân sách huyện được phân loại cụ thể như sau: “1. Chi đầu tư phát triển: a) Đầu tư xây dựng cơ bản cho các chương trình, dự án do địa phương quản lý theo các lĩnh vực được quy định tại khoản 2 Điều này; b) Đầu tư và hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ công ích do nhà nước đặt hàng, các tổ chức kinh tế, các tổ chức tài chính