Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, chỉ ra những đặc điểm cơ bản và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021- 2023; Đề xuất giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- Vũ Thành Luân QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÀI SẢN CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TUYÊN QUANG Đề án tốt nghiệp thạc sĩ Hà Nội, năm 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- Vũ Thành Luân QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÀI SẢN CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TUYÊN QUANG Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8310110 Đề án tốt nghiệp thạc sĩ Người hướng dẫn khoa học: GS,TS. Phạm Vũ Luận Hà Nội, năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án tốt nghiệp thạc sĩ: “Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” là kết quả của quá trình nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc dựa trên sự cố gắng, nỗ lực của cá nhân tôi và sự hướng dẫn của GS,TS. Phạm Vũ Luận. Các số liệu trong đề án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy, không sao chép hoặc sử dụng kết quả của đề tài nghiên cứu nào tương tự. Tôi xin cam đoan và hoàn toàn chịu trách nhiệm với các nội dung trình bày trong đề tài này./. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Cao học viên Vũ Thành Luân
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được đề án tốt nghiệp: “Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang”, với tất cả sự kính trọng và biết ơn sâu sắc, học viên bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giảng viên Trường Đại học Thương Mại, Khoa Kinh tế, Viện đào tạo sau Đại học - Trường Đại học Thương mại đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả hoàn thành đề án tốt nghiệp này. Đặc biệt, học viên xin gửi lời cảm ơn chân thành tới GS,TS. Phạm Vũ Luận, là người đã tận tình hướng dẫn cho học viên trong quá trình nghiên cứu viết Đề án tốt nghiệp. Đồng thời, học viên xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Lãnh đạo UBND tỉnh Tuyên Quang và các Sở, ngành liên quan đã quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ, cung cấp tài liệu trong quá trình thu thập thông tin, tài liệu để học viên phân tích, viết Đề án tốt nghiệp. Vì thời gian nghiên cứu và viết Đề án tốt nghiệp có hạn, lượng kiến thức còn hạn chế nên khó tránh khỏi những thiếu sót. Học viên rất mong nhận được sự nhận xét, góp ý quý báu của các thầy cô giảng viên và đồng nghiệp để công trình trình nghiên cứu được tăng cường hơn và ứng dụng hiệu quả trong thực tế. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Tác giả đề án Vũ Thành Luân
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ..........................................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................iii DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH ................................................................................. vi MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 1 PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỐI VỚI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÀI SẢN CÔNG ................................................................................................................................... 6 1.1. Khái quát về tài sản công................................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm và phân loại tài sản công......................................................... 6 1.1.2. Vai trò của tài sản công ............................................................................8 1.2. Lý luận đối với quản lý nhà nước về tài sản công ........................................... 8 1.2.1. Khái niệm và mục tiêu quản lý nhà nước về tài sản công................................. 8 1.2.2. Nguyên tắc quản lý nhà nước về tài sản công.................................................... 10 1.2.3. Chủ thể và đối tượng trong quản lý nhà nước về tài sản công........................ 11 1.2.4. Nội dung quản lý nhà nước về tài sản công...................................................... 11 1.2.5. Công cụ quản lý nhà nước về tài sản công......................................................... 20 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh ............................................................................................................................ 21 1.2.1.Các yếu tố chủ quan ............................................................................................. 21 1.2.2.Các yếu tố khách quan quan ............................................................................... 22 PHẦN 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÀI SẢN CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TUYÊN QUANG ............................................................................... 23 2.1. Khái quát về tỉnh Tuyên Quang và tình hình tài sản công trên địa bàn .... 23 2.1.1. Khái quát về tỉnh Tuyên Quang......................................................................... 23 2.1.2. Tình hình tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023 25 2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023 .......................................................................................................... 27 2.2.1. Thực trạng xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công ............................................................................................................ 27
iv 2.2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công ......................................................................................................................................... 30 2.2.3. Thực trạng thanh tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài sản công ............ 402 2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước đối với tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang ............................................................................................ 43 2.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................... 43 2.3.2. Hạn chế ................................................................................................................ 45 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế .......................................................................47 PHẦN 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÀI SẢN CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TUYÊN QUANG.............................................................................................................................. 48 3.1. Định hướng tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030................................................................................... 48 3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030 48 3.1.2. Phương hướng tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030 ........................................................................................ 49 3.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang ...................................................................................... 49 3.2.1. Nhóm giải pháp tăng cường xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công ........................................................................................................ 49 3.2.2. Nhóm giải pháp tăng cường tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công ................................................................................................................ 51 3.2.3. Nhóm giải pháp tăng cường thanh tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài sản công …………………………………………………………………………….56 3.3. Kiến nghị và đề xuất ...................................................................................................... 57 KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 58 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CNH - HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ĐTC Đầu tư công NXB Nhà xuất bản KTXH Kinh tế -xã hội QLNN Quản lý nhà nước TSC Tài sản công TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH Bảng: Bảng 2.1. Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế của tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021 - 2023 24 Bảng 2.2: Số lượng tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang phân theo loại hình trong giai đoạn 2021- 2023 ............................................................................................ 26 Bảng 2.3: Số lượng tài sản công được hình thành và phát triển mới trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021- 2023 ............................................................................... 33 Bảng 2.4: Tổng hợp kết quả thực hiện bảo trì sửa chữa tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023 ................................................................................ 30 Bảng 2.5: Tổng hợp kết quả thực hiện thanh lý tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023 ............................................................................................. 32 Bảng 2.6: Kết quả thanh tra, giám sát hoạt động và xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021- 2023........................ 43 Hình Hình 2.1: Sơ đồ tỷ lệ tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang phân theo loại hình trong giai đoạn 2021- 2023 ............................................................................. 27
vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề án được thực hiện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, nhằm đề xuất giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang tầm nhìn đến năm 2030. Đề án đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về đối với quản lý nhà nước về tài sản công, cụ thể làm rõ: Khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc, chủ thể và đối tượng cùng các nội dung quản lý nhà nước về tài sản công. Đồng thời nghiên cứu các công cụ áp dụng trong quản lý nhà nước về tài sản công hiện nay. Trên cơ sở khung lý thuyết được xây dựng, tác giả đã thực hiện phân tích và đánh giá thực trạng đối với quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023. Kết quả phân tích cho thấy, trong những năm qua hoạt động tài sản công trên địa bàn được quản lý chặt chẽ, có nền nếp theo quy chế tại các cơ quan, đơn vị sử dụng và quy định của pháp luật nên đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên công tác quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế. Trong nghiên cứu, đề án đã chỉ ra được các nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan gây ra những hạn chế trên. Trên cơ sở phân tích thực trạng, đánh giá những mặt đạt được và những tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Đề án đã làm rõ các quan điểm, định hướng và mục tiêu tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho chính quyền trong và ngoài tỉnh Tuyên Quang, các cơ quan đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý và sử dụng tài sản công trong cả nước. Từ khóa: Tỉnh Tuyên Quang, quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, tài sản công, quản lý nhà nước đối với tài sản công.
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Tài sản công là tài sản của quốc gia, được đặt dưới sự quản lý của nhà nước theo quy định của pháp luật, có vai trò là cơ sở hạ tầng, cũng đồng thời là cơ sở vật chất kỹ thuật cho sự hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Chính vì vai trò quan trọng như vậy nên cần phải có sự quản lý chặt chẽ đối với tài sản công để sử dụng có hiệu quả, phát huy tối đa tiềm năng và vai trò của tài sản công trong phát triển kinh tế- xã hội và chính trị của đất nước.. Tuyên Quang là một tỉnh miền núi, cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn rất cần thiết phải phát triển phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh. Thực hiện chủ trương của Đảng, nhận thức được tầm quan trọng của tài sản công trong hoạt động hành chính, sự nghiệp và kinh tế- xã hội và chính trị của tỉnh Tuyên Quang các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm triển khai thực hiện các quy định về quản lý nhà nước về tài sản công. UBND tỉnh Tuyên quan đã chỉ đạo các cơ quan đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn xác lập rõ đối tượng được giao quản lý, sử dụng đối với mỗi loại tài sản công gắn với quyền và nghĩa vụ của tập thể và cá nhân, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong quản lý, sử dụng tài sản công. Từ đó góp phẩn tạo nên những chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện mục tiêu phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nâng cao hiệu quả trong quản lý, sử dụng tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang và tạo ra cơ chế phân công, phân cấp quản lý, sử dụng tài sản công phù hợp trình độ phát triển kinh tế - xã hội, tính chất quản lý, sử dụng tài sản công, năng lực quản lý của các cấp, các ngành, dơn vị trong tỉnh. Bên cạnh kết quả đạt được, công tác QLNN về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang vẫn còn tồn tại một số hạn chế, cụ thể: Thứ nhất, về xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công: việc xây dựng và ban hành các văn bản quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang không kịp thời, trong giai đoạn 2021-2023. Công tác tham mưu, ban hành cơ chế, chính sách, chỉ đạo, hướng dẫn liên quan đến quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công của tỉnh trong một số nội dung còn chậm, chưa kịp thời điều chỉnh theo sự thay đổi của pháp luật. Chưa ban hành quy định về phân cấp quản lý tài sản công đối với cơ quản Đảng cấp tỉnh. Công tác xây dựng tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản chuyên dùng (diện tích chuyên dùng, máy móc, thiết bị chuyên dùng) còn phải sửa đổi bổ sung trong quá trình tổ chức thực hiện.
2 Thứ hai, về tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công: Các cơ quan, đơn vị sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang chưa kịp thời nắm bắt, triển khai đầy đủ các nội dung của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật theo quy định. Một số cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa kịp thời ban hành Quy chế quản lý, sử dụng tài sản công để tổ chức thực hiện. Chưa xây dựng đủ hệ thống sổ tài sản và chưa theo dõi hạch toán đầy đủ tài sản và trích tỷ lệ hao mòn tài sản cố định vào sổ sách kế toán theo đúng quy định. Còn có trường hợp sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết nhưng chưa lập Đề án để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Thứ ba, thanh tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài sản công: Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm quản lý, sử dụng tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang dù được triển khai thường xuyên nhưng chỉ tập trung ở một số cơ quan, đơn vị, dự án trọng điểm mà chưa báo quát toàn bộ hệ thống tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Công tác phối hợp, trao đổi thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm tra, thanh tra hoạt động quản lý, sử dụng tài sản công có lúc chưa đồng bộ, thiếu thông tin đầy đủ, chính xác, toàn diện. Nguồn nhân lực tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang còn hạn chế.. Điều này đòi hỏi các hạn chế trong quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang thời gian tới đây phải được khắc phục triệt để và phát huy những ưu điểm trong bối cảnh mới. Xuất phát từ tình hình đó, vấn đề tìm giải pháp để tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn hiện nay là vô cùng cần thiết và cấp bách. Với thực tế khách quan đó, tác giả chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” làm đề tài nghiên cứu đề án tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý Kinh tế. 2. Mục tiêu của đề án 2.1. Mục tiêu tổng quát Đề án hướng tới mục tiêu đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang trong thời gian tới. 2.3. Nhiệm vụ của đề án Để đạt được mục tiêu nghiên cứu tổng quát trên, nhiệm vụ nghiên cứu của đề án gồm: - Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận đối với quản lý nhà nước về tài sản công.
3 - Thu thập số liệu, phân tích, chỉ ra những đặc điểm cơ bản và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021- 2023. - Đề xuất giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án 3.1. Đối tượng của đề án Đối tượng nghiên cứu của đề án là quản lý nhà nước về tài sản công của chính quyền địa phương cấp tỉnh. 3.2. Phạm vi của đề án - Phạm vi nội dung: Đề án tập trung nghiên cứu quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang tiếp cận theo chức năng quản lý, bao gồm: (1) Xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công; (2) Tổ chức thưc hiện các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công; (4) Thanh tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài sản công. - Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang - Phạm vi thời gian: Dữ liệu thu thập cho giai đoạn 2021-2023, các giải pháp được đề xuất đến năm 2030. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình thực hiện đề án Đề án dự kiến thực hiện nghiên cứu qua các bước cụ thể như sau: Bước 1: Nghiên cứu tài liệu để xây dựng khung lý thuyết đối với quản lý nhà nước về tài sản công. Phương pháp nghiên cứu là phương pháp mô hình hóa, phân tích hệ thống. Bước 2: Thu thập số liệu về tình hình tài sản công và kết quả thực hiện quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023. Các số liệu được thu thập từ các báo cáo, tài liệu, thông tin của UBND tỉnh Tuyên Quang, Sở Kế Hoạch và Đầu tư tỉnh Tuyên Quang, Sở Nội Vụ, Sở Tài chính tỉnh Tuyên Quang. Ở bước này, tác giả sử dụng phương pháp thống kê tổng hợp. Bước 3: Phân tích thực trạng và đánh giá quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021-2023, xác định ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân. Phương pháp được sử dụng bao gồm: Phương pháp so sánh, đối chiếu, phương pháp phân tích, thống kê.
4 Bước 4: Trên cơ sở những thành tựu, kết quả, hạn chế và nguyên nhân đã rút ra trong phân tích thực trạng. Đề án đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến 2030. Ở bước này tác giả sử dụng phương pháp dự báo phân tích, tổng hợp. 4.2. Phương pháp thực hiện đề án a. Phương pháp thu thập dữ liệu Tác giả thu thập dữ liệu thứ cấp từ các giáo trình, đề án tốt nghiệp thạc sĩ, các bài báo, công trình nghiên cứu liên quan để làm cơ sở lý luận. Để phân tích thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, tác giả sẽ dựa trên việc thu thập số liệu từ các nguồn như: Thu thập các số liệu liên quan đến thống kê số lượng, giá trị tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang tại các cơ quan chuyên ngành trên địa bàn tỉnh; Các quyết định, báo cáo, ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Tuyên Quang về quản lý sử dụng tài sản công, dự toán và quyết toán mua sắm tài sản công. Các báo cáo của Sở Tài chính về tình hình đầu tư, mua sắm và ngân sách chi phí cho tài sản công. Các quy định, chính sách pháp luật của nhà nước về quản lý tài sản công thông qua các văn bản quy phạm pháp luật như: Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Nghị định của Chính phủ hướng dẫn Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Thông tư của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nội vụ hướng dẫn thực hiện Nghị định và các văn bản quản lý của địa phương, các dữ liệu thống kê tình hình quản lý tài sản công tại tỉnh Tuyên Quang…Tác giả thu thập các số liệu, dữ liệu có liên quan trong phạm vi thời gian 2021-2023. b. Phương pháp xử lý dữ liệu Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài, các phương pháp được sử dụng là: + Phương pháp thống kê mô tả Dựa trên các dữ liệu thống kê, số liệu mô tả sự biến động cũng như những thay đổi về số liệu, tình hình lập, sử dụng, quyết toán vốn đầu tư công, các nhân tố ảnh hưởng, mức độ chấp hành của các chủ thể tham gia, thực hiện... Phương pháp này sử dụng để mô tả thực trạng công tác quản lý nhà nước về tài sản công. + Phương pháp tổng hợp Những vấn đề sẽ được phân tích theo nhiều góc độ khác nhau, phân tích từng chỉ tiêu rồi tổng hợp lại lôgic với nhau. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công và qua đó chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu, những hạn chế, tồn tại của
5 công tác vốn đầu tư công nhằm đề xuất những giải pháp có tính khả quan để giải quyết, khắc phục những hạn chế, tồn tại. + Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh được sử dụng trong quá trình phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang qua các năm. Tiến hành so sánh, đối chiếu, nếu quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về tài sản công giai đoạn nghiên cứu (2021 – 2023), so sánh kết quả thực hiện. Từ đó rút ra những nhận xét, đánh giá tạo cơ sở cho các phương pháp phân tích, tổng hợp. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề án - Về khoa học: Đề án góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về tài sản công và quản lý nhà nước về tài sản công; cụ thể làm rõ khái niệm, phân loại và vai trò của tài sản công. Khái quát lý thuyết về các nguyên tắc, nội dung quản lý nhà nước về tài sản công, các tiêu chí đánh giá hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước về tài sản công. Trên cơ sở phân tích thực trạng, đánh giá những mặt đạt được và những tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Đề án đã làm rõ các quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang trong thời gian tới. Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho công tác giảng dạy, học tập và nghiên cứu. - Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các đơn vị sự nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang và các địa phương khác. 6. Kết cấu đề án Đề án tốt nghiệp ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, có kết cấu bao gồm 3 phần như sau: Phần 1: Cơ sở lý luận đối với quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh Phần 2: Thực trạng quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang Phần 3: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang
6 Phần 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỐI VỚI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÀI SẢN CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP TỈNH 1.1. Khái quát về tài sản công 1.1.1. Khái niệm và phân loại tài sản công 1.1.1.1. Khái niệm tài sản công Tài sản công, công sản, hay tài sản nhà nước là thuật ngữ để chỉ các tài sản thuộc sở hữu chung của cộng đồng trong thể chế nhà nước. Đào Duy Anh (1957) đã định nghĩa “Tài sản công hay công sản là sản nghiệp của Nhà nước hoặc của đoàn thể công cộng”. (Theo Từ điển hán việt giản lược, của Đào Duy Anh tr. 121). Tiếp nối quan điểm này, theo quy định tại Điều 53 Hiến pháp Việt Nam năm 2013: “Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do Nhà nước đầu tư, quản lý là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”..” Theo Quốc hội Việt Nam (2017): “Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, bao gồm: Tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh tại cơ quan, tổ chức, đơn vị; Tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng; Tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân; Tài sản công tại doanh nghiệp; Tiền thuộc ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, dự trữ ngoại hối nhà nước; Đất đai và các loại tài nguyên khác.” (Khoản 1 Điều 3 Luật quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017) Trong phạm vi nghiên cứu của đề án, tác giả thống nhất với quan điểm về tài sản công được nêu trên tại khoản 1 Điều 3 Luật quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017. Trong đó, tài sản công là một loại tài sản chung thuộc sở hữu toàn dân được nhà nước đại diện quản lý để sử dụng với những mục đích và nhiệm vụ quan trọng trong việc phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng. Việc đưa ra khái niệm tài sản công cụ thể để nhằm mục đích giúp phân biệt tài sản công với các loại tài sản khác tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, sử dụng tài sản công trong thực tiễn địa phương. 1.1.1.2. Phân loại tài sản công Theo Điều 4 tại Luật quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, tài sản công
7 được Quốc hội quy định phân chia thành 07 nhóm bao gồm: - Nhóm 1: Tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh của cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật về hội, trừ tài sản của dự án sử dụng vốn nhà nước (gọi là tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị). - Nhóm 2: Tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng là các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật, công trình kết cấu hạ tầng xã hội và vùng đất, vùng nước, vùng biển gắn với các công trình kết cấu hạ tầng, bao gồm: Hạ tầng giao thông, hạ tầng cung cấp điện, hạ tầng thủy lợi và ứng phó với biến đổi khí hậu, hạ tầng đô thị, hạ tầng cụm công nghiệp, khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, hạ tầng thương mại, hạ tầng thông tin, hạ tầng giáo dục và đào tạo, hạ tầng khoa học và công nghệ, hạ tầng y tế, hạ tầng văn hóa, hạ tầng thể thao, hạ tầng du lịch và hạ tầng khác theo quy định của pháp luật (sau đây gọi là tài sản kết cấu hạ tầng). - Nhóm 3: Tài sản công tại doanh nghiệp nhà nước. Là nguồn tài sản công được giao cho các doanh nghiệp nhà nước quản lý và sử dụng. - Nhóm 4: Tài sản của dự án sử dụng vốn nhà nước do Nhà nước đầu tư, quản lý để phục vụ kiến thiết đất nước, phát triển kinh tế xã hội. - Nhóm 5: Tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân theo quy định của pháp luật bao gồm: Tài sản bị tịch thu; tài sản vô chủ, tài sản không xác định được chủ sở hữu, tài sản bị đánh rơi, bỏ quên, tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, bị chìm đắm được tìm thấy, tài sản không có người nhận thừa kế và tài sản khác thuộc về Nhà nước theo quy định của Bộ luật Dân sự... - Nhóm 6: Tiền thuộc ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và dự trữ ngoại hối nhà nước. - Nhóm 7: Đất đai; tài nguyên nước, tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, kho số viễn thông và kho số khác phục vụ quản lý nhà nước, tài nguyên Internet, phổ tần số vô tuyến điện, quỹ đạo vệ tinh và các tài nguyên khác do Nhà nước quản lý theo quy định của pháp luật.. 1.1.2. Vai trò của tài sản công Tài sản công có vai trò rất quan trọng trong việc tạo nguồn lực và duy trì hoạt động phát triển kinh tế, xã hội, hành chính của đất nước. Cụ thể:
8 Thứ nhất, tài sản công là nguồn lực nội sinh của đất nước, là yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất và quản lý xã hội, là nguồn lực tài chính tiềm năng cho đầu tư phát triển, phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Thứ hai, Nguồn lực từ tài sản công được khai thông sẽ đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội và điều hành kinh tế vĩ mô. Việc khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công được triển khai thực hiện với những tài sản có khối lượng và giá trị lớn: nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước; kết cấu hạ tầng giao thông; đất đai và tài nguyên thiên nhiên; tài sản tịch thu và tài sản xác lập sở hữu nhà nước… Thứ ba, tài sản công cung cấp nguồn lực để Nhà nước đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng và đầu tư cho các ngành kinh tế trọng điểm mũi nhọn. Là cơ sở vật chất để các cơ quan hành chính sự nghiệp sử dụng để hoạt động và cung cấp dịch vụ công ích, lãnh đạo điều hành đất nước. Thứ tư, các loại tài sản công khác nhau gắn với sử dụng với những mục đích và nhiệm vụ khác nhau nhưng đều góp phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng tại địa phương và đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển chung của quốc gia. Thứ năm, tài sản công là tài sản chung của quốc gia và thuộc sở hữu của tất cả người dân, cho nên số lượng và chất lượng, gái trị của tài sản công cũng phản ánh mức độ phát triển kinh tế- xã hội và vị thế của một đất nước. 1.2. Lý luận đối với quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh 1.2.1. Khái niệm và mục tiêu quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh 1.2.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về tài sản công Theo Nguyễn Hữu Tri và Cộng sự (2012): “QLNN là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người để duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội và trật tự pháp luật nhằm thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước trong công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ tổ quốc XHCN”. (Giáo trình quản lý hành chính nhà nước, tập 1, trang 407). Võ Hồng Phúc (2017) trong “Giáo trình quản lý nhà nước” cho rằng “Quản lý nhà nước là sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý là cơ quan quản lý nhà nước tới đối tượng quản lý một cách liên tục, có tổ chức, liên kết các thành viên trong tổ chức hành động nhằm đạt tới mục tiêu với kết quả tốt nhất”. Như vậy, QLNN là hoạt động mang tính chất quyền lực nhà nước, được sử
9 dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội. QLNN được xem là một hoạt động chức năng của nhà nước trong quản lý xã hội và có thể xem là hoạt động chức năng đặc biệt. Từ khái niệm tài sản công kết hợp với khái niệm QLNN, có thể hiểu QLNN đối với tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh như sau: Quản lý nhà nước đối với đối với tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động chỉ đạo, điều hành và kiểm tra giám sát việc hình thành, sử dụng và thanh lý tài sản công thông qua cơ chế chính sách, pháp luật của hệ thống cơ quan QLNN trên địa bàn tỉnh nhằm đảm bảo tài sản công trên địa bàn được quản lý và sử dụng đúng quy trình, quy định và mang lại hiệu quả cao nhất trong việc phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng tại địa phương. 1.2.1.2. Mục tiêu quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh Quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh hướng đến những mục tiêu cụ thể sau đây: Thứ nhất, giảm thất thoát, lãng phí: Quản lý nhà nước về tài sản công tại trên địa bàn cấp tỉnh nhằm sử dụng hợp lý, tiết kiệm và khai thác có hiệu quả các tài sản công hiện có và mua sắm phát triển mới tài sản cộng một cách tiết kiệm, minh bạch và hiệu quả nhất. Đồng thời, Quản lý nhà nước về tài sản công phải gắn với kiểm soát khâu hao, giữ gìn và bảo quản tài sản công, chống mọi hành vi tham ô, lãng phí trong sử dụng tài sản công và khai thác hiệu quả tài sản công để phục vụ cho hoạt động hành chính sự nghiệp và phát triển kinh tế của địa phương. Thứ hai, đảm bảo tài sản công được quản lý và sử dụng đúng mục đích, đúng quy định của pháp luật: Thực hiện đúng những quy định pháp luật và yêu cầu kinh tế kỹ thuật trong lĩnh vực quản lý và sử dụng tài sản công. Quản lý nhà nước đối với tài sản công nhằm đảm bảo quy trình đầu tư mua sắm, vận hành sử dụng, sửa chữa và thanh lý tài sản công khi kết thúc sử dụng phải đúng mục đích, tuân thủ quy định pháp luật đã đề ra. Thứ ba, đảm bảo tài sản công đáp ứng hoạt động và yêu cầu nghiệp vụ của cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp trên địa bàn cấp tỉnh: Tài sản công còn là cơ sở vật chất cần thiết để phục vụ cho hoạt động từng cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp. Mà hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị sự nghiệp là nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ cụ thể được nhà nước giao cho gắn liền với điều lệ hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị sự nghiệp. Do đó, việc quản lý nhà nước về tài sản công nhằm đảm bảo việc mua sắm và sử dụng tài sản công trong các cơ quan, đơn vị sự nghiệp phải
10 gắn liền với cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ cụ thể của từng đơn vị; mà cụ thể là tiêu chuẩn, định mức sử dụng từng loại tài sản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định và nhu cầu sử dụng tài sản để phục vụ hoạt động của đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ được giao. 1.2.2. Nguyên tắc quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh Quản lý nhà nước đối với tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh cần tuân thủ một số nguyên tắc sau đây: – Thứ nhất: Mọi tài sản công đều phải được Nhà nước giao quyền quản lý, quyền sử dụng và các hình thức trao quyền khác cho cơ quan, tổ chức, đơn vị và đối tượng khác theo quy định của Luật và pháp luật có liên quan. Nguyên tắc này thể thể hiện sự bình đẳng giữa các cơ quan, tổ chức, đơn vị và các đối tượng khác trong việc sử dụng tài sản công. – Thứ hai: Tài sản công do Nhà nước đầu tư phải được quản lý, khai thác, duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, được thống kê, kế toán đầy đủ về hiện vật và giá trị, những tài sản có nguy cơ chịu rủi ro cao do thiên tai, hỏa hoạn và nguyên nhân bất khả kháng khác được quản lý rủi ro về tài chính thông qua bảo hiểm hoặc công cụ khác theo quy định của pháp luật. – Thứ ba: Tài sản công là tài nguyên phải được kiểm kê, thống kê về hiện vật, ghi nhận thông tin phù hợp với tính chất, đặc điểm của tài sản; được quản lý, bảo vệ, khai thác theo quy hoạch, kế hoạch, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, đúng pháp luật. – Thứ tư: Tài sản công phục vụ công tác quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh của cơ quan, tổ chức, đơn vị phải được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích, công năng, đối tượng, tiêu chuẩn, định mức, chế độ theo quy định của pháp luật. – Thứ năm: Việc khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công phải tuân theo cơ chế thị trường, có hiệu quả, công khai, minh bạch, đúng pháp luật. – Thứ sáu: Việc quản lý, sử dụng tài sản công phải được thực hiện công khai, minh bạch, bảo đảm thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng. – Thứ bảy: Một nguyên tắc nữa cũng rất quan trọng đó là việc quản lý, sử dụng tài sản công được giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; mọi hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công phải được xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định của pháp luật...
11 1.2.3. Chủ thể và đối tượng trong quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh Hội đồng nhân dân tỉnh hiện phân cấp thẩm quyền quyết định các hoạt động quản lý nhà nước về tài sản công cho Chủ tịch UBND các cấp, thủ trưởng các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp trên địa bàn. Việc phân cấp nhằm phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cho từng cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan. Như vậy, chủ thể quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh là Chủ tịch UBND các cấp, thủ trưởng các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp trên địa bàn cấp tỉnh. Các chủ thể này có trách nhiệm quản lý tất cả các tài sản công và các hoạt động có liên quan đến quản lý và sử dụng tài sản công thuộc cơ quan, đơn vị mình được giao quản lý bao gồm: Mua sắm tài sản công, sử dụng tài sản công; thu hồi tài sản công, bán tài sản công, thanh lý tài sản công, tiêu hủy tải sản công… Đối tượng quản lý nhà nước đối với tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh là các tài sản công thuộc các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp trên địa bàn cấp tỉnh và các loại tài sản công cộng khác bao gồm: Trụ sở làm việc là đất, nhà làm việc và tài sản khác gắn liền với đất phục vụ hoạt động quản lý của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội; Cơ sở hoạt động sự nghiệp là đất, nhà làm việc, công trình sự nghiệp và tài sản khác gắn liền với đất phục vụ hoạt động quản lý và cung cấp dịch vụ công của đơn vị sự nghiệp công lập; Nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước thuộc quỹ nhà cho thuê sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh dịch vụ được giao cho doanh nghiệp nhà nước quản lý; Tài sản kết cấu hạ tầng kỹ thuật công cộng, cảnh quan đô thị; Tài sản là phương tiện vận chuyển, vận tải phục vụ hoạt động quản lý của cơ quan nhà nước; Tài sản là máy móc, thiết bị và các tài sản khác phục vụ hoạt động quản lý của cơ quan nhà nước… 1.2.4. Nội dung quản lý nhà nước về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh 1.2.4.1. Xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công là tổng hợp các quy định liên quan đến mọi lĩnh vực hoạt động quản lý và sử dụng tài sản công, bao gồm quy trình, nội dung thực hiện quản lý và sử dụng tài sản công như: Mua sắm tài sản công, sử dụng tài sản công; thu hồi tài sản công, bán tài sản công, thanh lý tài sản công, tiêu hủy tải sản công…cũng như quyền lợi và nghĩa vụ của chủ thể và đối tượng thực hiện quản lý nhà nước về tài sản công. Nội dung xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tài sản công trên địa bàn cấp tỉnh gồm nhiều loại, có thể sắp xếp các bộ phận hợp thành như sau: