Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Tổ chức công tác kế toán tại trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Tổ chức công tác kế toán tại trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội, cung cấp và hỗ trợ cho nhà quản lý trong việc quản lý tài chính, đánh giá hiệu quả công việc, nâng cao trình độ chuyên môn của từng nhân viên kế toán và có các biện pháp điều chỉnh cần thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Tổ chức công tác kế toán tại trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI TRẦN THỊ LÀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM-HÀ NỘI ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ
HÀ NỘI, 2024 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI TRẦN THỊ LÀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM-HÀ NỘI Ngành: Kế toán Mã số : 8340301 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ KẾ TOÁN Người hướng dẫn khoa học TS. Tạ Quang Bình HÀ NỘI, 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án “Tổ chức công tác kế toán tại trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm- Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi, chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 05 tháng 09 năm 2024 TÁC GIẢ ĐỀ ÁN Trần Thị Là
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án thạc sĩ này, em xin chân thành cảm ơn đến Lãnh đạo và Quý Thầy Cô giáo Trường Đại học Thương Mại, đặc biệt em xin chân thành cảm ơn TS. Tạ Quang Bình - người đã tận tình hướng dẫn, đưa ra những đánh giá xác đáng giúp em hoàn thiện nội dung đề án thạc sĩ này. Đồng thời, em xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo, các cán bộ, nhân viên Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội đã tạo điều kiện về thời gian và giúp đỡ em trong việc khảo sát tìm kiếm các nguồn thông tin quý báu cho việc hoàn thành bản đề án thạc sĩ này. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả đề án Trần Thị Là
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ .......................................................... vii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN ........................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Lý do lựa chọn đề án.............................................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án ..........................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án ..........................................................................2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án .......................................................2 5. Kết cấu đề án .........................................................................................................4 Phần 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN ......................................................................5 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ..............................................................................................5 1.1.1. Khái niệm tổ chức công tác kế toán ..................................................................5 1.1.2. Nội dung tổ chức công tác kế toán ....................................................................6 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN .......................................................................................12 1.2.1. Kinh nghiệm thực tiễn về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị .................12 1.2.2. Bài học rút ra về tổ chức công tác kế toán ......................................................14 Phần 2: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI........... .................................................................................................................15 2.1. KHÁI QUÁT VỀ TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI .15 2.1.1. Giới thiệu về Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ..............................15 2.1.2 Kết quả hoạt động của Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội................19 2.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ....................................................................................................20
iv 2.2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI ......................................................................25 2.2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán .................................................................25 2.2.2. Thực trạng tổ chức lựa chọn chính sách kế toán áp dụng ...............................28 2.2.3. Thực trạng tổ chức thu nhận thông tin kế toán ...............................................29 2.2.4. Thực trạng tổ chức xử lý thông tin kế toán ..................................................320 2.2.5. Thực trạng tổ chức cung cấp và phân tích thông tin kế toán ..........................32 2.2.6. Thực trạng tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán .......33 2.2.7. Thực trạng tổ chức công tác lưu trữ, bảo quản sổ sách, báo cáo, chứng từ kế toán ............................................................................................................................35 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI ........................................37 2.3.1. Kết quả đạt được trong việc tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ....................................................................................................37 2.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân trong tổ chức công tác kế toán tại Trường tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ...................................................................................40 2.4. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT CÁC TỒN TẠI VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI....................43 2.4.1 Giải pháp hoàn thiện bộ máy kế toán ...............................................................43 2.4.2 Hoàn thiện hệ thống quản lý tài sản, công cụ dụng cụ ....................................44 2.4.3 Tăng cường quản lý và xử lý công nợ của học sinh ........................................45 2.4.4 Rút ngắn thời gian ký, luân chuyển chứng từ ..................................................46 2.4.5 Tăng cường công tác phân tích tài chính .........................................................46 PHẦN 3: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ TRONG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI .............47 3.1 ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI ...........................................................47 3.1.1 Các thuận lợi và khó khăn khi thực hiện Tổ chức công tác kế toán tại trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ...........................................................................47
v 3.1.2 Phân công trách nhiệm thực hiện tổ chức công tác kế toán tại trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ..........................................................................................50 3.2 KIẾN NGHỊ VỀ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐOÀN THỊ ĐIỂM – HÀ NỘI ....................52 3.2.1 Kiến nghị về phía trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội ........................52 3.2.2 Kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước ........................................................53 KẾT LUẬN ..............................................................................................................55 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Phụ lục 1: Sổ cái tài khoản Phụ lục 2: Bảng cân đối kế toán Phụ lục 3: Báo cáo kết quả hoat động sản xuất kinh doanh Phụ lục 4: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Phụ lục 5: Tin nhắn thông báo học phí Phụ lục 6: Quyết định thành lập hội đồng tiêu huỷ chứng từ kế toán Phụ lục 7: Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán Phụ lục 08: Danh mục chứng từ kế toán sử dụng tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội Phụ lục 09: Danh mục chứng từ kế toán sử dụng tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội Phụ lục 10: Hình minh họa hạch toán thu tiền qua ngân hàng Phụ lục 11: Hình minh họa hạch toán doanh thu Phụ lục 12: Hình minh họa hạch toán chi phí Phụ lục 13: Hình minh họa các khoản chi phí
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 TCCTKT Tổ chức công tác kế toán 2 SXKD Sản xuất kinh doanh 3 NXB Nhà xuất bản 4 IFRS Chuẩn mực kế toán quốc tế 5 UBND Uỷ ban nhân dân 6 CBGV Cán bộ giáo viên 7 HĐQT Hội đồng quản trị 8 HCQT Hành chính quản trị 9 GTGT Giá trị gia tăng 10 TNCN Thu nhập cá nhân 11 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 12 CCDC Cộng cụ dụng cụ
vii DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu Tên hình Trang 2.1 Cơ cấu tổ chức của trường 17 2.2 Sơ đồ phòng Tài vụ- kế toán 26 2.3 Trình tự luân chuyển chứng từ tại trường 29 2.4 Hệ thống tài khoản kế toán của trường 30 2.5 Chứng từ kế toán của trường 37
viii TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN -Về mặt lý luận Đề án thạc sĩ này đã khái quát hóa lý luận chung về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp. Phân tích đặc điểm hoạt động của các doanh nghiệp trên cơ sở đó phát triển cụ thể hóa lý luận chung về tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp. Các lý luận trong đề án thạc sĩ này có thể là tài liệu giảng dạy, nghiên cứu khoa học cho các vấn đề lý luận về tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp, là tiền đề và cơ sở để hoàn thiện, bổ sung lý luận về tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp khác. -Về mặt thực tiễn Đã nghiên cứu các đặc điểm của Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội và tổ chức công tác kế toán tại đơn vị theo các nội dung: Tổ chức bộ máy kế toán; Tổ chức thực hiện và vận dụng chính sách kế toán; Tổ chức thu nhận thông tin kế toán; Tổ chức xử lý và hệ thống hóa thông tin kế toán; Cung cấp, phân tích thông tin kế toán; Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán. Từ đó đưa ra đánh giá những ưu điểm cũng như những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế này. Đề án cũng cập nhật tình hình thực tế cho các nhà quản lý của đơn vị để ra các quyết định phù hợp với thực tế về việc tổ chức công tác kế toán trong giai đoạn hiện nay. Dựa vào những hạn chế và nguyên nhân đề xuất các phương hướng, giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội. Ngoài ra nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm- Hà Nội cũng chỉ ra được các thuận lợi và khó khăn trong công tác tổ chức. Từ đó có các kiến nghị với lãnh đạo nhà trường để phát huy các mặt mạnh, hạn chế các yếu điểm, kiến nghị với cơ quan quản lý cấp trên nhằm hoàn thiện hơn về tổ chức công tác tại đơn vị.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Ngày nay với xu hướng hội nhập toàn cầu ngày càng phát triển, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải sử dụng các công cụ quản lý một cách hữu hiệu. Trong đó, kế toán là một trong những công cụ quan trọng, không thể thiếu đối với mỗi doanh nghiệp. Đặc biệt, để có được những thông tin chính xác và hữu dụng thì bộ máy kế toán của mỗi doanh nghiệp cũng cần không ngừng hoàn thiện, đáp ứng tốt nhu cầu của doanh nghiệp mình. Tổ chức công tác kế toán là một trong những nội dung thuộc về tổ chức quản lý của doanh nghiệp nhằm mục đích thích ứng với môi trường bên ngoài tận dụng các nội lực bên trong để làm cho doanh nghiệp ngày càng lớn mạnh. Đây là một trong những yêu cầu quản lý hết sức quan trọng và to lớn để nâng cao hiệu quả quản lý doanh nghiệp cần được quan tâm. Xuất phát từ vai trò quan trọng đó, để đạt được các lợi ích kinh tế thì doanh nghiệp cần chú ý tổ chức tốt công tác quản lý cũng như công tác kế toán tại doanh nghiệp (TCCTKT). Tổ chức công tác kế toán cần hoàn thiện về nội dung, phương pháp cũng như hình thức tổ chức để đáp ứng nhu cầu quản lý ngày càng cao của nền kinh tế. Tổ chức công tác kế toán một cách hợp lý, khoa học không chỉ nâng cao chất lượng của công tác kế toán, chất lượng thông tin kế toán trong doanh nghiệp mà đồng thời giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý. Tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp nói chung và tại các trường học nói riêng luôn giữ một vai trò rất quan trọng. Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội là một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực đặc thù đó là giáo dục. Do là một đơn vị ngoài công lập nên nhà trường hoàn toàn tự chủ về vấn đề tài chính. Sau gần 30 năm thành lập và phát triển, Hội đồng quản trị cùng Ban giám hiệu nhà trường đã thấy được tầm quan trọng của công tác kế toán của đơn vị. Bộ phận kế toán không chỉ là lập ra để làm việc với cơ quan thuế đơn thuần hay để cung cấp thông tin cho các Sở ban nghành mà còn là bộ phận quan trọng cung cấp thông tin để Ban lãnh đạo quyết định. Tổ chức công tác kế toán một cách khoa học, hợp lý và nâng cao hiệu quả là
2 mục đích mà đơn vị hướng tới. Do nhận thức được tầm quan trọng của tổ chức công tác kế toán đồng thời được sự chấp thuận của Ban giám hiệu Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội, tác giả đã vận dụng kiến thức được dạy tại trường cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của TS. Tạ Quang Bình để chọn đề tài “Tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội” làm đề án tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án a, Mục tiêu của đề án; Nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện TCCTKT tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội. b, Nhiệm vụ của đề án Tìm hiểu cơ sở lý luận các khái niệm, nội dung của tổ chức công tác kế toán đồng thời hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp. Hiểu rõ được đơn vị nghiên cứu là Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội về đặc điểm, loại hình tổ chức, cơ cấu tổ chức của đơn vị. Nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội từ đó có thể đưa ra các đánh giá, nhận xét về các nội dung tổ chức công tác kế toán, mức độ tuân thủ và áp dụng các quy định của pháp luật trong tổ chức công tác kế toán. Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội, cung cấp và hỗ trợ cho nhà quản lý trong việc quản lý tài chính, đánh giá hiệu quả công việc, nâng cao trình độ chuyên môn của từng nhân viên kế toán và có các biện pháp điều chỉnh cần thiết. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án * Đối tượng của đề án là nghiên cứu những vấn đề lý luận về TCCTKT trong doanh nghiệp và thực trạng TCCTKT tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội. * Phạm vi của đề án - Về mặt thời gian: Các dữ liệu được nghiên cứu trong thời gian năm học 2022- 2023 của Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội. -Về mặt không gian: Đề án được thực hiện tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án
3 Trong quá trình thực hiện đề án, cao học viên đã nghiên cứu các tài liệu: Luật Kế toán, hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam, Thông tư 200/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính, các văn bản hướng dẫn thực hiện Chuẩn mực kế toán, Chế độ kế toán doanh nghiệp. Các giáo trình của các trường đại học, cụ thể là: Giáo trình “Tổ chức công tác kế toán” của Trường Đại học Thương mại (2021), Giáo trình “Nguyên lý kế toán” của Trường Đại học Thương mại (2017). Các công trình nghiên cứu khoa học cùng để tài về TCCTKT tại doanh nghiệp. Ngoài ra tác giả đã sử dụng các tài liệu giới thiệu về Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội, mục tiêu, phương hướng, chính sách phát triển của trường do bộ phận hành chính nhân sự cung cấp. Đề án tổng hợp các phương pháp nghiên cứu, trong đó chủ yếu là phương pháp thu thập thông tin dữ liệu, khảo sát thực tế để đánh giá từng vấn đề, phân tích và tổng hợp logic. Trên cơ sở đó đưa ra các nhận xét một cách chính xác cùng với các giải pháp nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài. *Phương pháp nghiên cứu tài liệu Phương pháp nghiên cứu tài liệu dùng để hệ thống hóa những lý luận chung về tổ chức công tác kế toán tại đơn vị. Để thực hiện được phương pháp này, người viết đã tìm hiểu các đề án của các tác giả khác nhau về vấn đề nghiên cứu. Ngoài ra, tác giả cũng đã nghiên cứu các quy định của chế độ kế toán, chuẩn mực kế toán, các văn bản pháp luật có liên quan phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài. Thu thập và nghiên cứu hệ thống sổ sách kế toán của đơn vị năm học 2022-2023 các thông tin tổng quát về cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý, chế độ kế toán áp dụng, cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán và các dữ liệu có liên quan. *Phương pháp phỏng vấn Phương pháp này được thực hiện bằng việc phỏng vấn trực tiếp nhân viên kế toán tại đơn vị. Người phỏng vấn đưa các câu hỏi liên quan đến tổ chức công tác kế toán và vai trò của kế toán đối với việc ra quyết định của nhà quản lý doanh nghiệp sau đó ghi lại các câu trả lời của người được phỏng vấn. Phương pháp phỏng vấn trực tiếp này vô cùng hữu ích trong các tình huống cần thông tin sâu hơn về vấn đề nghiên cứu mà phương pháp điều tra khảo sát qua bảng
4 câu hỏi chưa thực hiện được. Tính linh hoạt trong câu hỏi và câu trả lời giúp người phỏng vấn có được các thông tin phong phú phục vụ cho vấn đề cần nghiên cứu. Tuy nhiên, phương pháp phỏng vấn trực tiếp thường tốn thời gian, công sức và chất lượng dữ liệu phụ thuộc rất nhiều vào tâm trạng và thái độ của người được phỏng vấn. *Phương pháp quan sát thực tế Do tác giả đang làm việc tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm – Hà Nội nên đã sử dụng phương pháp quan sát thực tế để nghiên cứu đề tài. Bằng cách quan sát quy trình làm việc, tìm hiểu các loại chứng từ sử dụng, quy trình hạch toán phần mềm, quy trình ghi sổ, công tác luân chuyển, xử lý chứng từ, lên sổ sách, báo cáo kế toán Ngoài ra tác giả cũng quan sát được môi trường làm việc, mối quan hệ giữa các bộ phận trong việc giải quyết công việc tại đơn vị. Thông qua kết quả thu thập được từ phương pháp quan sát thực tế, tác giả sẽ đối chiếu với các kết quả thu được từ phương pháp điều tra, phỏng vấn và có thể đưa ra được những kiến nghị, đề xuất phù hợp với nội dung nghiên cứu. 5. Kết cấu đề án Ngoài lời cam đoan, lời cảm ơn, danh mục từ viết tắt, bảng biểu, sơ đồ, lời mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo đề án được kết cấu thành 3 phần như sau: Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án. Phần 2: Thực trạng và những đánh giá chung về tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học oàn Thị Điểm - Hà Nội. Phần 3: Các đề xuất và kiến nghị trong tổ chức công tác kế toán tại Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm - Hà Nội.
5 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.1. Khái niệm tổ chức công tác kế toán Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động Tổ chức là một chức năng của quản lý, là sự sắp xếp phân chia công việc để hướng tới mục tiêu chung, hạch toán kế toán là một phân hệ trong bộ máy quản lý của một tổ chức kinh tế có tính độc lập tương đối. Tổ chức công tác kế toán là một trong những nội dung của tổ chức quản lý đơn vị và cũng là một môn khoa học nên khái niệm tổ chức công tác kế toán được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau. Có rất nhiều quan điểm khác nhau khi đưa ra khái niệm về tổ chức công tác kế toán song có thể khái quát một số khái niệm về tổ chức công tác kế toán như sau: Theo Luật Kế toán thì: “Tổ chức công tác kế toán là việc tổ chức thực hiện các chuẩn mực và chế độ kế toán để phản ánh tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, tổ chức thực hiện chế độ kiểm tra kế toán, chế độ bảo quản lưu giữ tài liệu kế toán, cung cấp thông tin tài liệu kế toán và các nhiệm vụ khác của kế toán”. Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu, ví dụ như các nhà khoa học của Trường Đại học Thương mại: “Tổ chức công tác kế toán là tổ chức lao động kế toán theo một mô hình bộ máy kế toán phù hợp với đơn vị, tổ chức áp dụng các phương pháp kế toán nhằm thu nhận, xử lý, hệ thống hoá và cung cấp thông tin kinh tế tài chính phục vụ cho công tác quản lý kinh tế của đơn vị và đưa ra quyết định của các đối tượng sử dụng thông tin”. (Giáo trình Tổ chức công tác kế toán, Trường Đại học Thương mại, 2021,18) Trên cơ sở các khái niệm về tổ chức công tác kế toán theo tác giả khái niệm về tổ chức công tác kế toán phải trả lời được câu hỏi: “Tổ chức là gì? tổ chức như thế nào? và tổ chức để làm gì?”. Vậy theo tác giả tổ chức công tác kế toán là một hệ thống các phương pháp cách thức phối hợp sử dụng phương tiện và kỹ thuật cũng như nguồn lực con người nhằm phản ánh, đo lường, giám sát và thông tin bằng số liệu một cách trung thực, chính xác. Dựa trên các phương pháp kế toán để tổ chức bộ máy kế toán tại đơn vị nhằm đáp ứng yêu cầu thông tin phục vụ việc điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh một cách hiệu quả.
6 1.1.2. Nội dung tổ chức công tác kế toán 1.1.2.1 Tổ chức bộ máy kế toán Tổ chức bộ máy kế toán là việc lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy kế toán một cách phù hợp với quy mô, đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp. Các nhân lực kế toán được phân công nhiệm vụ cho các phần hành kế toán phù hợp với trình độ của mình và đảm bảo sự phối hợp thực hiện với nhau để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, phục vụ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tổ chức bộ máy kế toán với sự phân công, phân nhiệm rõ ràng, xác định mối quan hệ giữa bộ máy kế toán với các bộ phận quản lý khác trong đơn vị là một trong những nội dung quan trọng của TCCTKT ở đơn vị. Những công việc chính của nội dung tổ chức này là: -Lựa chọn mô hình tổ chức bộ máy kế toán áp dụng ở đơn vị cho phù hợp với đặc điểm tổ chức quản lý, quy mô hoạt động. Đơn vị có thể áo dụng mô hình kế toán tập trung hoặc phân tán hoặc vừa tập trung vừa phân tán.mặt lý thuyết và th Mô hình kế toán tập trung thì bộ máy kế toán chỉ tổ chức ở một phòng kế toán duy nhất ở đơn vị chính, còn ở các đơn vị phụ thuộc không có tổ chức kế toán. Toàn bộ công việc ghi sổ, thu nhập, xử lý dữ liệu kế toán, lập báo cáo kế toán được thực hiện tập trung tại đơn vị chính. Phòng kế toán trung tâm của đơn vị thực hiện toàn bộ công tác kế toán từ thu nhận, ghi sổ, xử lý và lập báo cáo kế toán, báo cáo quản trị. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán phân tán thích hợp với các đơn vị quy mô lớn, có nhiều đơn vị trực thuộc, địa bàn phân tán, phân cấp quản lý toàn diện cho các đơn vị trực thuộc. Toàn bộ công tác kế toán không chỉ được thực hiện tại đơn vị cấp trên (văn phòng kế toán trung tâm) mà còn được thực hiện cả ở các đơn vị cấp dưới (đơn vị trực thuộc). Mô hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán: Theo mô hình này, ở đơn vị cấp trên vẫn lập phòng kế toán trung tâm, còn ở các đơn vị trực thuộc thì tùy vào quy mô, yêu cầu quản lý và trình độ quản lý sẽ có những đơn vị trực thuộc có tổ chức kế toán riêng, đồng thời có những đơn vị phụ thuộc không tổ chức kế toán riêng. Đối với những đơn vị phụ thuộc quy mô nhỏ, không tổ chức kế toán riêng, chỉ bố trí nhân viên kinh tế làm nhiệm vụ thu thập, xử lý, kiểm tra chứng từ, sau đó gửi về phòng kế toán đơn vị chính. -Tổ chức nhân sự cho bộ máy kế toán: Mục tiêu của công tác nhân sự phòng kế toán là xây dựng các phần hành kế toán hay các bộ phận, các tổ kế toán; phân công nhiệm vụ cho từng phần hành kế toán một cách khoa học, hợp lý. Nhân sự trong bộ máy kế
7 toán cần đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn, quyền và trách nhiệm của người làm kế toán. Bên cạnh đó, cần thực hiện phân công các bộ phận kế toán trong phòng kế toán và phân công nhiệm vụ của từng cán bộ, nhân viên kế toán rõ ràng, cụ thể cho từng chức danh, từng bộ phận, từng cá nhân, phù hợp với cơ cấu nhân sự và hình thức tổ chức kế toán doanh nghiệp đã lựa chọn. 1.1.2.2 Tổ chức lựa chọn chính sách kế toán áp dụng - Về lựa chọn chuẩn mực kế toán: đơn vị chủ động lựa chọn áp dụng các chuẩn mực kế toán phù hợp với đặc điểm, lĩnh vực hoạt động có tính đến quy mô và mức độ phức tạp của các giao dịch. Việc lựa chọn áp dụng phải đảm bảo phản ánh được đúng đắn bản chất của giao dịch và không ảnh hưởng đến chất lượng của thông tin kế toán. Các quy định chung về TCCTKT tại doanh nghiệp được quy định tại Luật Kế toán số 88/2015/QH13 ngày 20/11/2015. Kỳ kế toán Kỳ kế toán áp dụng tại doanh nghiệp gồm kỳ kế toán tháng, quý và kỳ kế toán năm. - Kỳ kế toán tháng là 01 tháng, tính từ đầu ngày 01 đến hết ngày cuối cùng của tháng. Kỳ kế toán quý là 03 tháng, tính từ đầu ngày 01 tháng đầu quý đến hết ngày cuối cùng của tháng cuối quý. Kỳ kế toán năm có thể là theo năm tài chính hoặc theo năm doanh nghiệp tự lựa chọn. Chữ viết, chữ số và đơn vị tính sử dụng trong kế toán Chữ viết sử dụng trong kế toán là tiếng Việt và chữ số sử dụng trong kế toán là chữ số Ả Rập; sau chữ số hàng nghìn, hàng triệu, hàng tỉ phải đặt dấu chấm (.); khi còn ghi chữ số sau chữ số hàng đơn vị thì sau chữ số hàng đơn vị phải đặt dấu phẩy (,). Đơn vị tiền tệ: đồng Việt Nam (kí hiệu quốc gia là “đ”, kí hiệu quốc tế là “VNĐ”). 1.1.2.3 Tổ chức thu nhận thông tin kế toán Thông tin kế toán là thông tin về toàn bộ hoạt động kinh tế, tài chính của đơn vị, là thông tin hữu ích và cần thiết cho công tác quản lý kinh tế. Thông tin kế toán có vai trò quan trọng đối với các đối tượng sử dụng khác nhau, đặc biệt trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, với những yêu cầu minh bạch thông tin ngày càng cao và ứng dụng CNTT ngày càng nhiều. ❖ Nội dung chứng từ kế toán Theo Điều 16 Luật Kế toán năm 2015, chứng từ kế toán phải có các nội dung chủ yếu sau: Tên và số hiệu của chứng từ kế toán; Ngày, tháng, năm lập chứng từ kế toán; Tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc cá nhân lập chứng từ kế toán;
8 Tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc cá nhân nhận chứng từ kế toán; Nội dung nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh; ❖ Yêu cầu lập chứng từ kế toán Căn cứ Điều 18 Luật Kế toán năm 2015 quy định về lập chứng từ kế toán như sau: Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh liên quan đến hoạt động của đơn vị kế toán đều phải lập chứng từ kế toán. Chứng từ kế toán chỉ được lập một lần cho mỗi nghiệp vụ kinh tế, tài chính. Chứng từ kế toán phải được lập rõ ràng, đầy đủ, kịp thời, chính xác theo nội dung quy định trên mẫu chứng từ. Chữ viết trên chứng từ phải rõ ràng, không tẩy xóa, không viết tắt. Chứng từ kế toán phải được lập đủ số liên quy định. Người lập, người duyệt và những người khác kí tên trên chứng từ kế toán phải chịu trách nhiệm về nội dung của chứng từ kế toán. ❖ Trình tự luân chuyển chứng từ kế toán - Lập, tiếp nhận, xử lí chứng từ kế toán - Kế toán viên, kế toán trưởng kiểm tra và kí chứng từ kế toán hoặc trình thủ trưởng đơn vị ký duyệt theo quy định trong từng mẫu chứng từ (nếu có). - Phân loại, sắp xếp chứng từ kế toán, định khoản và ghi sổ kế toán. - Lưu trữ, bảo quản chứng từ kế toán. ❖ Yêu cầu ký chứng từ kế toán Tại Điều 19 Luật Kế toán năm 2015 quy định về kí chứng từ kế toán như sau: - Chứng từ kế toán phải có đủ chữ ký theo chức danh quy định trên chứng từ. Chữ ký trên chứng từ kế toán phải được ký bằng loại mực không phai. Không được ký chứng từ kế toán bằng mực màu đỏ hoặc đóng dấu chữ ký khắc sẵn. Chữ ký trên chứng từ kế toán của một người phải thống nhất. Chữ ký trên chứng từ kế toán của người khiếm thị được thực hiện theo quy định của Chính phủ. Chữ ký trên chứng từ kế toán phải do người có thẩm quyền hoặc người được ủy quyền ký. Nghiêm cấm ký chứng từ kế toán khi chưa ghi đủ nội dung chứng từ thuộc trách nhiệm của người ký. ❖ Yêu cầu kiểm tra chứng từ kế toán Tất cả chứng từ kế toán đều phải tập trung ở bộ phận kế toán. Bộ phận kế toán phải kiểm tra những chứng từ đó và chỉ sau khi kiểm tra và xác minh đầy đủ tính pháp lí của chứng từ thì mới dùng để ghi sổ kế toán. Khi kiểm tra chứng từ kế toán nếu phát hiện có hành vi vi phạm chính sách, chế độ, các quy định về quản lí kinh tế, tài chính của Nhà nước, phải từ chối thực hiện (xuất quỹ, thanh toán, xuất kho,…) đồng thời báo cáo ngay bằng văn bản cho Thủ trưởng đơn vị biết để xử lí kịp thời theo đúng pháp luật hiện hành. Đối với những chứng từ kế toán lập không đúng thủ tục,
9 nội dung và chữ số không rõ ràng thì người chịu trách nhiệm kiểm tra hoặc ghi sổ phải trả lại, yêu cầu làm thêm thủ tục và điều chỉnh sau đó mới làm căn cứ ghi sổ. 1.1.2.4 Tổ chức xử lý, hệ thống hoá thông tin kế toán Nội dung tổ chức xử lý và hệ thống hóa thông tin kế toán tài chính - Tổ chức xây dựng và lựa chọn hệ thống tài khoản kế toán: Tổ chức xây dựng hệ thống tài khoản bao gồm các công việc sau: Xác định, xây dựng hệ thống tài khoản cho đơn vị; Tổ chức lựa chọn vận dụng hệ thống tài khoản kế toán phù hợp với đơn vị kế toán; Tổ chức xây dựng hệ thống tài khoản chi tiết. - Tổ chức ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trên tài khoản kế toán. Mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh được thu nhập vào chứng từ kế toán, chứng từ sau khi được kiểm tra đảm bảo tính hợp pháp và hợp lệ là căn cứ để ghi chép, hệ thống hóa vào tài khoản kế toán. Tổ chức ghi chép trên tài khoản kế toán được thực hiện theo hai cách đó là ghi đơn và ghi kép. - Theo Thông tư 200, hệ thống Tài khoản của doanh nghiệp gồm 76 tài khoản, phân thành 08 loại, được phân thành 24 nhóm như sau: + Loại tài khoản Tài sản: 33 tài khoản chia thành 09 nhóm. + Loại tài khoản Nợ phải trả: 15 tài khoản chia thành 04 nhóm. + Loại tài khoản Nguồn vốn chủ sở hữu: 11 tài khoản chia thành 05 nhóm. + Loại tài khoản Doanh thu: 03 tài khoản chia thành 02 nhóm. + Loại tài khoản Chi phí SXKD: 10 tài khoản chia thành 04 nhóm. + Loại tài khoản Thu nhập khác: 01 tài khoản. + Loại tài khoản Chi phí khác: 02 tài khoản. + Loại tài khoản Xác định kết quả kinh doanh: 01 tài khoản. 1.1.2.5 Tổ chức cung cấp và phân tích thông tin kế toán Tổ chức cung cấp và phân tích thông tin kế toán là giai đoạn cuối cùng trong quy trình tổ chức kế toán từ khâu thu nhận, xử lý, hệ thống hóa, cung cấp và phân tích thông tin kế toán trong đơn vị kế toán. ❖ Tổ chức cung cấp thông tin kế toán qua hệ thống báo cáo tài chính - Tổ chức cung cấp thông tin kế toán qua hệ thống báo cáo tài chính bao gồm: Tổ chức vận dụng các quy định pháp luật kế toán để lập báo cáo tài chính; Tổ chức lập hệ thống báo cáo kế toán tài chính. Qua các thông tin được trình bày trên BCTC, người sử dụng có thể đánh giá được tình hình tài chính của đơn vị kế toán tại một thời điểm cũng như khả năng sinh lời từ các hoạt động kinh doanh của đơn vị trong kỳ. ❖ Tổ chức cung cấp thông tin kế toán qua hệ thống báo cáo quản trị
10 Theo Luật Kế toán 2015, kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán. Thông tin ké toán quản trị được sử dụng bởi các nhà quản trị trong việc lập kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định để đạt được các mục tiêu chung của doanh nghiệp thông qua phương tiện truyền tải là báo cáo quản trị. Như vậy, chất lượng của báo cáo kế toán nói chung và báo cáo KTQT nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản trị nhằm điều hành DN hiệu quả Hệ thống báo cáo này nhằm giúp chỉ ra ở khâu nào công việc thực hiện chưa đạt yêu cầu, cũng như phát hiện những chỗ bất hợp lý trong khâu lập kế hoạch, từ đó đưa ra điều chỉnh kịp thời. ❖ Tổ chức phân tích thông tin kế toán - Tổ chức bộ phận phân tích: Nhân sự bộ phận phân tích có thể được tổ chức thành bộ phận độc lập hoặc kiêm nhiệm và phải có đủ năng lực và trình độ chuyên môn. - Tổ chức lập kế hoạch phân tích: Công tác tổ chức lập kế hoạch phân tích bao gồm: Tổ chức xác định phạm vi phân tích; Tổ chức xác định nội dung thông tin phân tích; Tổ chức lựa chọn phương pháp phân tích. - Tổ chức thực hiện phân tích: Từ các tài liệu thu thập, kiểm tra về tính hợp pháp, tính chính xác và thống nhất của các tài liệu, loại bỏ những tài liệu không đạt yêu cầu, lựa chọn những tài liệu cần thiết, phù hợp cho phân tích; Tính toán phân tích nhân tố ảnh hưởng và dự đoán; Tổng hợp kết quả và rút ra kết luận; Viết báo cáo phân tích; Hoàn chỉnh hồ sơ phân tích. - Tổ chức lập báo cáo phân tích: Báo cáo phân tích là sản phẩm cuối cùng của quá trình phân tích. Nội dung cụ thể của báo cáo phân tích thông tin kế toán phụ thuộc vào mục tiêu, phạm vi và nội dung phân tích. Nhìn chung, báo cáo phân tích là bảng tổng hợp những đánh giá cơ bản cùng những tài liệu chọn lọc để minh họa, rút ra từ quá trình phân tích. 1.1.2.6. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán Ngày nay, cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã góp phần làm thay đổi toàn diện và nhanh chóng lĩnh vực kế toán trong việc xử lý dữ liệu và cung cấp thông tin. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào TCCTKT thực chất là việc áp dụng phần mềm kế toán trên máy tính. Khi áp dụng kế toán máy, công việc của những người làm kế toán sẽ hiệu quả hơn, tăng năng suất lao động, đặc biệt thông tin do kế toán cung cấp sẽ