Luận án Tiến sĩ Quản lý kinh tế: Ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:257

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án Tiến sĩ Quản lý kinh tế "Ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam" trình bày các nội dung chính sau: Xác định nội hàm TĐNN trong lĩnh vực khách sạn, hệ thống và phát triển thang đo lường TĐNN từ đó khám phá TĐNN trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam; Ảnh hưởng của yếu tố TĐNN tới YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam; Ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý kinh tế: Ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN ----------------------- PHẠM THỊ THU PHƯƠNG ẢNH HƯỞNG CỦA THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI NGHỀ NGHIỆP ĐẾN Ý ĐỊNH LÀM VIỆC TRONG LĨNH VỰC KHÁCH SẠN CỦA THẾ HỆ Z TẠI VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN ----------------------- PHẠM THỊ THU PHƯƠNG ẢNH HƯỞNG CỦA THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI NGHỀ NGHIỆP ĐẾN Ý ĐỊNH LÀM VIỆC TRONG LĨNH VỰC KHÁCH SẠN CỦA THẾ HỆ Z TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: KINH TẾ DU LỊCH Mã số: 9310110 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM TRƯƠNG HOÀNG HÀ NỘI - 2022
i LỜI CAM ĐOAN Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Hà Nội, ngày tháng năm 2022 Nghiên cứu sinh Phạm Thị Thu Phương
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i MỤC LỤC ......................................................................................................................ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................................... vi DANH MỤC BẢNG ....................................................................................................vii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ .......................................................................................vii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1 1.1. Về mặt lý luận.................................................................................................... 1 1.2. Về mặt thực tiễn ................................................................................................ 3 2. Mục tiêu và các nhiệm vụ nghiên cứu của luận án ............................................. 4 2.1. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 4 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 5 3. Phương pháp, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ........................... 6 3.1. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 6 3.2. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................ 6 3.3. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 7 4. Kết cấu của luận án................................................................................................ 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ................. 8 1.1 Thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn .................................... 8 1.1.1 Khái niệm thái độ ............................................................................................ 8 1.1.2 Khái niệm nghề nghiệp .................................................................................... 9 1.1.3 Khái niệm thái độ nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn ............................. 11 1.1.4 Đo lường thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn .................. 12 1.2 Ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn ....................................................... 15 1.2.1 Khái niệm ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn .................................... 15 1.2.2 Các yếu tố tác động đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn .............. 16 1.3 Cơ sở lý thuyết ảnh hưởng của TĐNN đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn .. 18 1.3.1 Lý thuyết hành động hợp lý (TRA) ............................................................... 18 1.3.2 Lý thuyết hành vi có kế hoạch (TPB) ............................................................ 19
iii 1.4 Khái niệm và đặc điểm của thế hệ Z ................................................................ 20 1.4.1 Khái niệm thế hệ Z ........................................................................................ 20 1.4.2 Đặc điểm của thế hệ Z ................................................................................... 21 1.5 Tổng quan các nghiên cứu ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn ................................................................. 23 1.6 Khoảng trống nghiên cứu .................................................................................. 36 1.7 Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ................................................ 38 1.7.1 Căn cứ xây dựng mô hình và các giả thuyết nghiên cứu ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn ....................... 38 1.7.2 Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu .............................................. 43 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 46 CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 47 2.1 Thiết kế nghiên cứu............................................................................................ 47 2.1.1 Thang đo thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn .................. 47 2.1.2 Thang đo lường ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn ........................... 54 2.1.3 Đặc điểm nhân khẩu học của thế hệ Z ........................................................... 54 2.2 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 56 2.2.1 Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 56 2.2.2 Phương pháp nghiên cứu định tính................................................................ 57 2.2.3 Nghiên cứu định lượng .................................................................................. 60 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 63 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH VÀ ĐIỀU CHỈNH MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ................................................................................................. 64 3.1 Thông tin về đối tượng tham gia phỏng vấn nhóm ......................................... 64 3.2 Điều chỉnh các thang đo trong mô hình nghiên cứu ....................................... 66 3.2.1 Thang đo lường bản chất công việc (BCCV) ................................................ 66 3.2.2 Thang đo lường địa vị xã hội (ĐVXH) ......................................................... 70 3.2.3 Thang đo lường điều kiện làm việc ............................................................... 72 3.2.4 Thang đo lường thu nhập và đãi ngộ ............................................................. 73 3.2.5 Thang đo lường cơ hội thăng tiến.................................................................. 75 3.2.6 Thang đo lường đồng nghiệp và đội ngũ quản lý .......................................... 78
iv 3.2.7 Thang đo lường con đường nghề nghiệp, tiềm năng của nghề và phát triển cá nhân .................................................................................................................... 80 3.2.8 Thang đo sự phù hợp cá nhân - công việc (CNCV) ...................................... 82 3.2.9 Thang đo lường rủi ro của nghề nghiệp ........................................................ 85 3.2.10 Thang đo lường sự linh hoạt của nghề nghiệp ............................................ 87 3.3 Điều chỉnh mô hình nghiên cứu từ kết quả nghiên cứu định tính................. 88 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 .............................................................................................. 89 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHÍNH THỨC ...................................... 90 4.1 Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu chính thức ................................................... 90 4.1.1 Thế hệ Z tại Việt Nam ................................................................................... 90 4.1.2 Mô tả mẫu nghiên cứu ................................................................................... 91 4.2 Đánh giá sơ bộ thang đo bằng phân tích Cronbach Alpha ............................ 93 4.2.1 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Ưu điểm của nghề nghiệp” .................... 93 4.2.2 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Địa vị xã hội” ......................................... 94 4.2.3 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Thu nhập và đãi ngộ” ............................. 94 4.2.4 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Điều kiện làm việc” ............................... 95 4.2.5 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Cơ hội thăng tiến” .................................. 95 4.2.6 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Đồng nghiệp và đội ngũ quản lý” .......... 96 4.2.7 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Con đường nghề nghiệp, tiềm năng của nghề và phát triển cá nhân” .................................................................................... 97 4.2.8 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Rủi ro của nghề nghiệp” ........................ 98 4.2.9 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Sự linh hoạt của nghề nghiệp” ............... 98 4.2.10 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Sự phù hợp cá nhân – công việc” ........ 99 4.2.11 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Nhược điểm của nghề nghiệp” ............ 99 4.2.12 Đánh giá độ tin cậy của thang đo “Ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn” . 100 4.3 Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ............................................................... 100 4.3.1 Phân tích nhân tố khám phá thang đo thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn ....................................................................................................... 101 4.3.2 Phân tích nhân tố khám phá đối với biến phụ thuộc ................................... 112 4.4 Kết quả phân tích ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z ......................................................... 113 4.4.1 Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh ................................................................... 113
v 4.4.2 Kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu ............................................. 114 4.5 Kiểm định sự khác biệt về ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của các nhóm đối tượng khác nhau ................................................................................... 119 4.6 Đánh giá thái độ đối với nghề nghiệp và ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam ............................................................................... 120 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ............................................................................................ 125 CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT ................................................................................................................... 126 5.1 Thảo luận về kết quả nghiên cứu.................................................................... 126 5.1.1 Kết luận về kết quả nghiên cứu ................................................................... 126 5.1.2 Thảo luận về kết quả nghiên cứu ................................................................. 130 5.1.3 Những đóng góp mới của luận án ............................................................... 135 5.2 Một số đề xuất và khuyến nghị ....................................................................... 137 5.2.1 Một số đề xuất nhằm xây dựng thái độ tích cực về nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z .......................................................................................... 137 5.2.2 Một số đề xuất nhằm tăng ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z. 140 5.2.3 Các kiến nghị ............................................................................................... 140 5.3 Hạn chế của nghiên cứu và một số gợi ý cho nghiên cứu tiếp theo ............. 142 5.3.1 Các hạn chế của nghiên cứu ........................................................................ 142 5.3.2 Các hướng nghiên cứu tiếp theo .................................................................. 142 KẾT LUẬN ................................................................................................................ 143 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ............................................................................................. 145 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 146 PHỤ LỤC 1 - BẢNG HỎI ĐIỀU TRA KHẢO SÁT .............................................. 157
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Diễn giải thuật ngữ Diễn giải thuật ngữ STT Thuật ngữ Tiếng việt Tiếng Anh 1 BCCV Bản chất công việc Nature of work 2 BH Bậc học Level 3 CVCN Sự phù hợp cá nhân-công việc Industry-person congeniality 4 CHTT Cơ hội thăng tiến Promotion opportunities 5 DCTT Địa chỉ thường trú Address 6 DKLV Điều kiện làm việc Physical working conditions 7 ĐN Đồng nghiệp Co-workers 8 ĐNQL Đội ngũ quản lý Managers 9 DNQL Đồng nghiệp và đội ngũ quản lý Co-wokers and Managers 10 DVXH Địa vị xã hội Social status 11 DLKS Khách sạn và du lịch Hospitality and Tourism 12 GT Giới tính Gender 13 KS Khách sạn Hotel/Hospitality 14 KSNH Chuyên ngành khách sạn nhà hàng Specialized in hotel and restaurant 15 KQNC Kết quả nghiên cứu Research results 16 LH Sự linh hoạt của nghề nghiệp Career flexibility 17 LVKS Lĩnh vực khách sạn Hospitality industry 18 LT Lý thuyết Theory 19 NDNN Nhược điểm của nghề nghiệp Career disadvantages 20 NN Nghề nghiệp Career 21 NT Người thân làm trong lĩnh vực Relatives working in tourism and du lịch hospitality industry 22 RRNN Rủi ro của nghề nghiệp Career risk 23 TNDL Tài nguyên du lịch Tourism resources 24 TNDN Thu nhập và đãi ngộ Pay/benifits 25 TĐNN Thái độ đối với nghề nghiệp Atittudes toward career 26 TVPT Triển vọng cho phát triển cá nhân Promotion and development prospects 27 YD Ý định Intention 28 YĐLV Ý định làm việc Intention to work 29 YDHV Ý định hành vi Behavioral intention 30 UDNN Ưu điểm của nghề nghiệp Career advantages
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Sự khác biệt giữa thế hệ Y và thế hệ Z .........................................................21 Bảng 1.2: Các nghiên cứu về ảnh hưởng của TĐNN đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn 23 Bảng 1.3: Các giả thuyết nghiên cứu.............................................................................45 Bảng 2.1: Thang đo lường khía cạnh chất công việc trong lĩnh vực khách sạn ............47 Bảng 2.2: Thang đo lường khía cạnh địa vị xã hội (DVXH) ........................................48 Bảng 2.3: Thang đo lường khía cạnh sự phù hợp cá nhân-công việc (CNCV).............49 Bảng 2.4: Thang đo lường khía cạnh điều kiện làm việc (DKLV) ...............................49 Bảng 2.5: Thang đo lường khía cạnh thu nhập và đãi ngộ (TNDN) .............................50 Bảng 2.6: Thang đo lường khía cạnh cơ hội thăng tiến (CHTT) ..................................51 Bảng 2.7: Thang đo lường khía cạnh đồng nghiệp và đội ngũ quản lý (DNQL) ..........52 Bảng 2.8: Thang đo lường khía cạnh con đường phát triển nghề nghiệp, tiềm năng của nghề và phát triển cá nhân............................................................................53 Bảng 2.9: Thang đo lường ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn ..........................54 Bảng 2.10: Các câu hỏi chính được sử dụng trong thảo luận nhóm .............................58 Bảng 2.11: Các câu hỏi gợi mở về các khía cạnh khác trong thảo luận nhóm..............59 Bảng 3.1: Thông tin của SV tham gia cuộc phỏng vấn nhóm thứ nhất.........................64 Bảng 3.2: Thông tin của sinh viên tham gia cuộc phỏng vấn nhóm thứ hai .................65 Bảng 3.3: Thang đo đánh giá Bản chất công việc trong lĩnh vực khách sạn ................68 Bảng 3.4: Thang đo ưu điểm của nghề nghiệp ..............................................................69 Bảng 3.5: Thang đo nhược điểm của nghề nghiệp ........................................................69 Bảng 3.6: Thang đo đánh giá địa vị xã hội (DVXH) ....................................................71 Bảng 3.7: Thang đo lường điều kiện làm việc (DKLV)................................................73 Bảng 3.8: Thang đo lường thu nhập và đãi ngộ (TNDN) .............................................75 Bảng 3.9: Thang đo lường cơ hội thăng tiến (CHTT) ...................................................77 Bảng 3.10: Thang đo lường đồng nghiệp và đội ngũ quản lý (DNQL) .........................79 Bảng 3.11: Thang đo lường nhân tố Con đường phát triển nghề nghiệp, tiềm năng của nghề và phát triển cá nhân (CDNN) ............................................................82 Bảng 3.12: Thang đo đánh giá sự phù hợp cá nhân-công việc (CNCV) .......................85 Bảng 3.13: Thang đo lường khía cạnh rủi ro của nghề nghiệp (RRNN).......................86 Bảng 3.14: Thang đo lường khía cạnh sự linh hoạt của nghề nghiệp (LH) ..................88 Bảng 4.1: Thống kê số lượng thế hệ Z tại Việt Nam ....................................................90
viii Bảng 4.2: Số lượng lao động trong lĩnh vực khách sạn ................................................90 Bảng 4.3: Đặc điểm của đối tượng tham gia khảo sát ...................................................91 Bảng 4.4: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Ưu điểm của nghề nghiệp” .............93 Bảng 4.5: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Địa vị xã hội”..................................94 Bảng 4.6: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Thu nhập và đãi ngộ” .....................94 Bảng 4.7: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Điều kiện làm việc” ........................95 Bảng 4.8: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Cơ hội thăng tiến” ..........................95 Bảng 4.9: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Đồng nghiệp và đội ngũ quản lý” ..96 Bảng 4.10: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Con đường nghề nghiệp, tiềm năng của nghề và phát triển cá nhân” ...................................................................97 Bảng 4.11: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Rủi ro của nghề nghiệp” ...............98 Bảng 4.12: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Sự linh hoạt của nghề nghiệp” .....98 Bảng 4.13: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Sự phù hợp cá nhân – công việc” .......99 Bảng 4.14: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Nhược điểm của nghề nghiệp” .....99 Bảng 4.15: Kết quả đánh giá thang đo của yếu tố “Ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn” ..100 Kết quả kiểm định KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) và Bartlett (Bartlett’s test of sphericity) được đưa ra ở bảng 4.16 dưới đây: ............................................................101 Bảng 4.16: Kết quả hệ số KMO và Bartlett’s với thang đo thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn ............................................................................101 Bảng 4.17: Tổng phương sai trích đối với thang đo thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn ......................................................................................102 Bảng 4.19: Tổng hợp thang đo của các nhân tố ..........................................................106 Bảng 4.20: Hệ số điểm nhân tố ...................................................................................107 Bảng 4.21: Kết quả hệ số KMO và Bartlett’s với thang đo ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn .............................................................................................112 Bảng 4.22: Tổng phương sai trích đối với thang đo ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn ......112 Bảng 4.23: Tóm tắt kết quả của mô hình hồi quy .......................................................115 Bảng 4.24: Hệ số hồi quy mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến ..................................115 Bảng 4.25: Kết quả kiểm định sự khác biệt về ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn..119 Bảng 4.26: Thái độ đối với nghề nghiệp và ý định làm việc trong .............................120 Bảng 5.1: Các chỉ báo mới được phát triển từ luận án ................................................127 Bảng 5.2: Tóm tắt kết quả kiểm định giả thuyết nghiên cứu ......................................128
ix DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 1.1: Các yếu tố tác động đến YĐLV trong lĩnh vực KS ......................................16 Hình 1.2: Mô hình đánh giá ý định làm việc của sinh viên theo học lĩnh vực khách sạn ...17 Hình 1.3: Mô hình lý thuyết hành động hợp lý - TRA của Ajzen và Fishbein (1975) ......18 Hình 1.4: Mô hình LT hành vi có kế hoạch của Ajzen (1991)......................................19 Hình 1.5: Mô hình nghiên cứu của Richardson (2012) .................................................41 Hình 1.6: Mô hình hóa kết quả nghiên cứu của Wen và cộng sự (2018) ......................42 Hình 1.7. Mô hình nghiên cứu (dự kiến) .......................................................................44 Hình 2.1. Quy trình thực hiện của nghiên cứu ..............................................................56 Hình 4.1: Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh ...................................................................114 Sơ đồ 3.1: Mô hình nghiên cứu chính thức ...................................................................88
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Về mặt lý luận Thái độ đối với nghề nghiệp là một trong những chủ đề được quan tâm nghiên cứu bởi đây là một trong những yếu tố tâm lý có vai trò quan trọng trong việc dự đoán hành vi, định hướng nghề nghiệp và sự hài lòng trong công việc của các cá nhân (Ajzen, I., & Fishbein, M.,1980; Ajzen, 1993; Kusluvan and Kusluvan’s, 2000; Richardson, S.,2008; Richardson, S., 2010; Chuang, 2010; Wang, S., 2014; Han Wen, 2018). Xuất phát từ góc độ tâm lý xem thái độ là trạng thái nhận thức, cảm xúc, xu hướng hành vi của cá nhân với một đối tượng, sự vật cụ thể, các nhà nghiên cứu cho rằng thái độ đối với nghề nghiệp là thuộc tính phức hợp của nhân cách được biểu hiện ở ý thức, tính cách, động cơ, tình cảm, ý chí của chủ thể đối với hoạt động nghề nghiệp thông qua đánh giá chủ quan về mặt nhận thức, tình cảm và hành động đối với đối tượng có liên quan đến việc thỏa mãn nhu cầu hay định hướng nghề nghiệp của chủ thể (Kusluvan và Kusluvan, 2000; De Vos & Soens, 2008; Richardson, 2008, 2009, 2010, 2012; Wang, 2014; Wen, 2018). Cấu trúc của thái độ nghề nghiệp bao gồm nhận thức, tình cảm và/hoặc xu hướng hành vi. Trong đó, ba thành phần này có thể tách biệt, theo quan điểm của Fishbien & Ajzen (1993) hay được xem là một thể thống nhất theo các nghiên cứu của Rosenberg và cộng sự (1960); Kusluvan và Kusluvan (2000); De Vos & Soens (2008); Richardson (2008, 2009, 2010, 2012); Wang (2014); Wen (2018). Mỗi thành phần của thái độ đối với nghề nghiệp lại được cấu thành bởi những yếu tố bên trong và những yếu tố này được cho là có sự thay đổi, điều chỉnh bởi đặc thù nghề nghiệp và tác động của môi trường sống, môi trường công việc hoặc sự khác biệt thế hệ (Kusluvan & Kusluvan, 2000). Trong lĩnh vực khách sạn, thái độ đối với nghề nghiệp được thực hiện nghiên cứu từ khoảng trước những năm 2000. Theo đó, thái độ đối với nghề nghiệp trong LVKS được xem xét gồm ba thành phần là Nhận thức (được cấu thành bởi niềm tin, quan điểm, kiến thức, thông tin và hiểu biết về nghề nghiệp khách sạn); Cảm xúc/tình cảm (được cấu thành bởi các cảm nhận, biểu cảm, sự hứng thú hay không đối với nghề nghiệp khách sạn và/hoặc xu hướng hành vi (xu hướng hành động, phản ứng, phương thức cư xử của cá nhân đối với nghề nghiệp khách sạn) (Ajzen, 1993; Kusluvan & Kusluvan, 2000; Richardson, 2010…). Thái độ đối với nghề nghiệp có ảnh hưởng mạnh mẽ tới ý định lựa chọn, khả năng thành công, sự hài lòng đối với công việc hay cam kết của người lao động đối với công việc khách sạn (Kusluvan & Kusluvan, 2000;De Vos & Soens,
2 2008 (Kusluvan and Kusluvan’s (2000); Richardson, S. (2008); Richardson, S. (2010), Chuang (2010); Wang, S. (2014), Han Wen (2018)... Trong đó, ý định làm việc được xem là yếu tố được dự đoán khá mạnh mẽ bởi thái độ đối với nghề nghiệp của người trẻ. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ở thế hệ Y, thái độ đối với nghề nghiệp ngành khách sạn không thực sự tích cực bởi lẽ đối với họ đây là một công việc công việc nhàm chán, lương thấp, ít cơ hội cho phát triển (Koko và Guerier, 1994; Baron và cộng sự, 2007), hay chịu đánh giá thấp của xã hội (Sindiga, 1994, Cooper và Sheperd, 1997). Vì vậy, ý định theo đuổi nghề nghiệp ngành khách sạn của Gen Y được chứng minh trong các nghiên cứu chưa thực sự cao (Koko và Guerier, 1994; Baron và cộng sự, 2007; Sindiga, 1994, Cooper và Sheperd, 1997). Tuy nhiên, sự thay đổi của ngành du lịch và khách sạn cũng như những tác động của toàn cầu hóa, thương mại quốc tế và công nghệ đã làm cho các giá trị nghề nghiệp trong ngành có sự điều chỉnh đáng kể. Từ một ngành kinh tế thứ yếu, du lịch khách sạn đã trở thành ngành kinh tế trọng điểm ở nhiều quốc gia (Wu và cộng sự, 2012; Bonham, C. và Mak, J. 2014) trong đó có Việt Nam. Cùng với đó, cơ hội việc làm và những giá trị nghề nghiệp của ngành khách sạn cũng được mở rộng, phổ biến hơn trong xã hội. Ngày càng có nhiều người trẻ quan tâm, tìm hiểu và lựa chọn học tập, định hướng theo nghề nghiệp ngành khách sạn (Blomme, 2009; Penny wan và cộng sự, 2014; Brown và cộng sự, 2015; Goh và Lee, 2018). Những thay đổi này đòi hỏi phải có nghiên cứu theo hướng cập nhật những yếu tố mới của bối cảnh, của thế hệ và những tác động xã hội làm thay đổi cấu trúc của thái độ đối với nghề nghiệp và ý định nghề nghiệp của giới trẻ, trong đó trọng tâm là Gen Z – lực lượng lao động chính của ngành nghề ở tương lai gần. Đề cập đến thế hệ Z, đây là thế hệ được sinh ra trong thời kỳ bùng nổ của internet, của mạng xã hội cùng với các thiết bị điện tử thông minh như máy tính, điện thoại, các phương tiện kỹ thuật số… Thế hệ Z được coi là thế hệ tự chủ, theo chủ nghĩa cá nhân, đồng thời có xu hướng thích khởi nghiệp kinh doanh, thích sự thực tế và đáng tin cậy (Dan Schawbel, 2014). Ở khía cạnh thái độ đối với nghề nghiệp, thế hệ Z vừa có những lợi thế khi có thể dễ dàng tiếp cận được rất nhiều dữ liệu nhận thức về nghề nghiệp từ công nghệ, hướng nghiệp và thông tin xã hội nhưng cũng có nhiều bất lợi khi phải lựa chọn, cạnh tranh và chấp nhận rủi ro do sự thay đổi nhanh chóng của ngành nghề, từ đó mà những thay đổi về nhận thức, cảm xúc/tình cảm và/hoặc xu hướng hành vi cũng sẽ có nhiều điểm khác biệt so với các thế hệ đã được đề cập trong những nghiên cứu trước (Zopiatis và Kyprianou, 2006; Wen và cộng sự, 2019). Hơn nữa, một số biểu hiện từ ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến sự thay đổi
3 ý định tham gia vào thị trường lao động ngành khách sạn cũng đã cho thấy có những điểm khác biệt trong ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đối với ý định làm việc trong ngành khách sạn của Gen Z. Những lập luận trên đã cho thấy, việc nghiên cứu khám phá những thay đổi của thái độ đối với nghề nghiệp và ý định làm việc của thế hệ Z trong ngành khách sạn ở bối cảnh những biến chuyển vô cùng nhanh chóng về giá trị, về môi trường và những điều kiện mới của ngành khách sạn là hết sức cần thiết. Kết quả của nghiên cứu sẽ là cơ sở để xác định xu hướng nhu cầu và nguồn lực lao động cho ngành du lịch và khách sạn, đặc biệt là ở các quốc gia mà ngành công nghiệp du lịch và khách sạn đang thay đổi từng ngày như Việt Nam. 1.2. Về mặt thực tiễn Việt Nam là một quốc gia nằm trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, được đánh giá là nơi phát triển du lịch năng động nhất trên toàn cầu. Theo thống kê của Tổ chức Du lịch Thế giới, Việt Nam là quốc gia có tốc độ tăng trưởng lượng khách quốc tế thuộc nhóm cao nhất trong giai đoạn 2015 – 2019 (WTO, 2019). Du lịch hiện tại được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Trước khi xảy ra đại dịch Covid-19, tổng thu từ hoạt động du lịch đóng góp trung bình gần 10% vào GDP của cả nước (VNAT, 2019). Cùng với sự tăng trưởng nhanh của lượng khách du lịch, hoạt động kinh doanh du lịch của Việt Nam cũng có sự phát triển tương ứng. Số lượng cơ sở lưu trú du lịch trên cả nước đã đạt con số 28.000 với 550.000 buồng, tăng gấp hơn 2 lần so với năm 2010 (UNWTO, 2019). Tốc độ tăng trưởng số cơ sở lưu trú trong những năm trở lại đây từ 15-20% (VNAT, 2018). Bên cạnh các tập đoàn khách sạn quốc tế như InterContinental Hotels Group, Accor Hotels, Hyatt, Wyndham Hotel Group, Marriott International… đang tiến hành mở rộng hoạt động kinh doanh của mình, nhiều tập đoàn khách sạn trong nước như: Empire, Vingroup, FLC, Mường Thanh, Sungroup, SilkPath… cũng tiếp tục đầu tư các dự án xây dựng khu nghỉ dưỡng, khách sạn, cơ sở lưu trú du lịch tại các thành phố, điểm đến du lịch và trung tâm du lịch. Cùng với đó, lĩnh vực kinh doanh lữ hành cũng có gia tăng số lượng các công ty lữ hành quốc tế và nội địa. Mặc dù, do đại dịch Covid-19, hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực du lịch và khách sạn bị ảnh hưởng lớn, tuy vậy, triển vọng phát triển của ngành du lịch nói chung và ngành kinh doanh khách sạn vẫn rất lớn sau khi dịch bệnh được khống chế và mở lại toàn bộ các đường bay quốc tế. Tốc độ phát triển nhanh chóng của ngành đã kéo theo nhu cầu ngày càng gia tăng về nguồn nhân lực. Theo thống kê, năm 2019, cả nước có khoảng 3 triệu lao
4 động trực tiếp trong lĩnh vực dịch vụ lưu trú và ăn uống, chiếm hơn 5% lực lượng lao động của cả nước và đứng thứ 5 trong số các ngành kinh tế sử dụng nhiều lao động tại Việt Nam, cao hơn số lao động trong một số lĩnh vực như giáo dục và đào tạo, y tế, hoạt động ngân hàng, tài chính và bảo hiểm… (GSO, 2020). Tuy vậy, theo thống kê, các trường đào tạo chuyên ngành chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu nhân lực của ngành khách sạn (VNAT, 2017). Tuy nhiên, khi đại dịch Covid-19 xảy ra, một lượng lớn các lao động trong ngành đã chuyển dịch sang nghề khác dẫn đến sự thiếu hụt vô cùng nghiêm trọng nguồn nhân lực nghề nghiệp ngành du lịch và khách sạn cả trong hiện tại và tương lai. Điều này đòi hỏi cần có những chiến lược, hành động cụ thể của các nhà quản lý trong việc dự báo nhu cầu, xây dựng các chương trình đào tạo, tăng cường giáo dục định hướng nghề nghiệp ngành du lịch và khách sạn trên cơ sở những hiểu biết thực tiễn về thái độ đối với nghề nghiệp cùng với các ảnh hưởng của yếu tố này đến ý định làm việc trong lĩnh vực du lịch và khách sạn của thế hệ Z – thế hệ được dự đoán sẽ chiếm khoảng 25% lực lượng lao động của Việt Nam tính đến năm 2025 (AC Neilson, 2018). Xuất phát từ khoảng trống lý luận trong chủ đề ảnh hưởng của thái độ nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z, đồng thời xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn của vấn đề nghiên cứu đối với sự phát triển và nhu cầu nhân lực của ngành du lịch và khách sạn ở Việt Nam, tác giả lựa chọn đề tài “Ảnh hưởng của thái độ đối với nghề nghiệp đến ý định làm việc trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z ở Việt Nam” làm luận án tiến sĩ Quản lý kinh tế chuyên ngành Kinh tế du lịch. 2. Mục tiêu và các nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục tiêu nghiên cứu 2.1.1. Mục tiêu nghiên cứu Luận án được thực hiện với mục tiêu xác định nội hàm và thang đo lường của thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn từ đó đánh giá sự ảnh hưởng của TĐNN đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại việt Nam. Mục tiêu cụ thể của luận án như sau: Thứ nhất, xác định nội hàm TĐNN trong lĩnh vực khách sạn, hệ thống và phát triển thang đo lường TĐNN từ đó khám phá TĐNN trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam; Thứ hai, xác định ảnh hưởng của yếu tố TĐNN tới YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam;
5 Thứ ba, xác định ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. 2.1.2. Câu hỏi nghiên cứu Luận án được thực hiện với mục đích trả lời ba câu hỏi nghiên cứu như sau: Câu hỏi thứ nhất: TĐNN trong lĩnh vực khách sạn có nội hàm là gì và được đo lường như thế nào? Câu hỏi thứ hai: TĐNN có ảnh hưởng như thế nào đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn? Câu hỏi thứ ba: Các biến nhân khẩu học có tác động như thế nào đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn? 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để có thể thực hiện được các mục tiêu nghiên cứu được nêu trong mục 2.1.1, luận án cần triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu như sau: 2.2.1. Tổng quan cơ sở lý luận và các nghiên cứu liên quan đến đề tài Tác giả thực hiện tổng quan về cơ sở lý luận và các nghiên cứu có liên quan đến đề tài theo các chủ đề như sau: TĐNN trong lĩnh vực khách sạn, đo lường thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn; YĐLV trong lĩnh vực khách sạn, đo lường YĐLV trong lĩnh vực khách sạn; Ảnh hưởng của TĐNN đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn; Ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn. 2.2.2. Đề xuất mô hình lý thuyết, các giả thuyết nghiên cứu và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu Trên cơ sở xác định vấn đề nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, tổng quan về cơ sở lý luận và các nghiên cứu có liên quan, tác giả đề xuất mô hình lý thuyết, các giả thuyết nghiên cứu và tiến hành thực hiện kiểm định các giả thuyết nghiên cứu với mục tiêu: Thứ nhất, tổng hợp, phát triển thang đo lường TĐNN trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. Thứ hai, xác định ảnh hưởng của các khía cạnh cấu thành yếu tố TĐNN tới YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z ở Việt Nam. Thứ ba, xác định ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z ở Việt Nam.
6 2.2.3. Bình luận về kết quả nghiên cứu và hàm ý nghiên cứu Với kết quả nghiên cứu có được, tác giả tiến hành bình luận trên các nội dung và khía cạnh như sau: Thang đo lường TĐNN trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. Ảnh hưởng của TĐNN đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. Ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. 2.2.4. Kết luận chung và một số gợi ý từ kết quả nghiên cứu Trên cơ sở các điểm mới từ kết quả nghiên cứu trên phương diện lý thuyết của luận án, cùng với các kết quả được phân tích trong luận án, tác giả sẽ đề xuất một số gợi ý chính sách đối với cơ quản quản lý nhà nước, các trường đào tạo về lĩnh vực du lịch và khách sạn, các cơ sở kinh doanh trong lĩnh vực khách sạn… để thu hút sự tham gia của thế hệ Z vào thị trường lao động trong lĩnh vực khách sạn tại Việt Nam. 3. Phương pháp, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng cả hai phương pháp nghiên cứu định tính và phương pháp nghiên cứu định lượng. Phương pháp nghiên cứu định tính được thực hiện với mục tiêu nhằm xem xét sự phù hợp của mô hình nghiên cứu; khám phá, sàng lọc, điều hỉnh, bổ sung một số biểu hiện đo lường TĐNN, ảnh hưởng của TĐNN đến YĐLV trong lĩnh vực khách sạn và các biến số đo lường khác. Phương pháp nghiên cứu định lượng được thực hiện với mục tiêu kiểm định mức độ tin cậy của thang đo, kiểm tra giá trị thang đo và khám phá các nhân tố có trong mô hình nghiên cứu, kiểm định mối quan hệ ảnh hưởng của TĐNN đến ý định làm việc ở lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là ảnh hưởng của TĐNN tới YĐLV trong lĩnh vực khách sạn của thế hệ Z tại Việt Nam. Đối tượng của phỏng vấn nhóm và điều tra bảng hỏi: sinh viên theo học về lĩnh vực du lịch và khách sạn; học sinh trung học phổ thông tại Việt Nam.
7 3.3. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu về không gian: luận án được thực hiện trên cơ sở tổng hợp, tổng quan, phân tích tài liệu, phỏng vấn nhóm với đối tượng là sinh viên được đào tạo về lĩnh vực du lịch và khách sạn. Điều tra chính thức bằng bảng hỏi sẽ được thực hiện tại Việt Nam với đối tượng khảo sát là học sinh THPT và sinh viên theo học về lĩnh vực du lịch và khách sạn. Phạm vi nghiên cứu về thời gian: nghiên cứu được thực hiện từ tháng 5.2019, thời gian điều tra chính thức trong tháng 11-12.2021. 4. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham khảo…, kết cấu chính của luận án bao gồm các nội dung như sau: Chương 1: Cơ sở lý thuyết và tổng quan nghiên cứu Chương 2: Thiết kế nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu Chương 3: Kết quả nghiên cứu định tính và điều chỉnh mô hình nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu chính thức Chương 5: Thảo luận kết quả nghiên cứu và một số kiến nghị đề xuất
8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1 Thái độ đối với nghề nghiệp trong lĩnh vực khách sạn 1.1.1 Khái niệm thái độ Mặc dù có lịch sử nghiên cứu lâu dài nhưng không có sự thống nhất trong việc đưa ra khái niệm về thái độ. Zanna và Rempel (1988) đã đưa ra khái niệm “Thái độ là sự phân loại đối tượng kích thích theo một chiều đánh giá dựa trên thông tin về nhận thức, cảm xúc và/hoặc liên quan đến các xu hướng hành vi hoặc hành vi trong quá khứ” (Zanna và Rempel, 1988). Qua khái niệm của Zanna và Rempel có thể thấy, thái độ được cấu thành bởi yếu tố về nhận thức, cảm xúc và có thể thêm yếu tố về xu hướng hành vi. Eagly và Chaiken (1992) cho rằng “Thái độ là xu hướng tâm lý được thể hiện bằng cách đánh giá một đối tượng cụ thể với một số mức độ ưu thích hoặc không ưu thích”. Ở khái niệm này, Eagly và Chaiken nhấn mạnh vào yếu tố cảm xúc của thái độ mà chưa chỉ rõ các yếu tố cấu thành nên thái độ của một cá nhân. Arnold và cộng sự (1995) chỉ ra rằng “Thái độ phản ánh xu hướng của một cá nhân đối với cảm nhận, suy nghĩ hoặc hành xử theo cách tích cực hoặc tiêu cực đối với đối tượng của thái độ”. Khái niệm này cho thấy, thái độ được biểu hiện qua phản ánh mang tính chất tiêu cực hoặc tích cực trong suy nghĩ hoặc hành xử đối với một đối tượng cụ thể. Tuy vậy, khái niệm này chưa phân biệt rõ thái độ của một cá nhân sẽ bao gồm hay không bao gồm yếu tố về hành vi. Kind và cộng sự (2007) đã đưa ra khái niệm “Thái độ là niềm tin và cảm xúc cá nhân hướng tới một đối tượng”. Trong định nghĩa này, yếu tố về nhận thức không được đề cập tới, thái độ chỉ được cấu thành bởi niềm tin và cảm xúc của cá nhân. Barmby và cộng sự (2008) cho rằng “Thái độ là những cảm xúc của một người về đối tượng, dựa trên kiến thức và niềm tin của họ về đối tượng đó” (Barmby và cộng sự, 2008). Khái niệm này nhấn mạnh vào yếu tố cảm xúc của thái độ dựa trên những hiểu biết của mỗi người về đối tượng của thái độ. Như vậy, theo định nghĩa này, yếu tố về nhận thức (kiến thức và niềm tin) không là thành phần cấu thành nên thái độ mà là yếu tố có trước, quyết định thái độ ở sau. Kotler và cộng sự (2018) đã đưa ra khái niệm “Thái độ là những đánh giá, cảm xúc và khuynh hướng ưa thích hoặc không ưa thích của một cá nhân đối với một đối tượng hoặc ý tưởng cụ thể”. Theo định nghĩa này, thái độ sẽ bao gồm 3 thành phần: đánh giá hay nhận thức, cảm xúc và khuynh hướng đối với một đối tượng cụ thể.
9 Qua các khái niệm trên cho thấy, mỗi nhà nghiên cứu có cách tiếp cận khác nhau về thái độ. Từ các định nghĩa và khái niệm về thái độ của các nghiên cứu trước, có thể hiểu Thái độ là một cấu tạo tâm lý có ý thức và mang bản chất xã hội, là sự đánh giá của mỗi cá nhân, có sự lâu dài và ổn định, thể hiện sự sẵn sàng phản ứng theo khuynh hướng nhất định đối với một đối tượng cụ thể nào đó, được thực hiện thông qua nhận thức, cảm xúc và xu hướng thực hiện hành vi trong một tình huống cụ thể. Cấu trúc của thái độ bao hàm các mặt nhận thức, cảm xúc và/hoặc xu hướng hành vi (Ajzen, 2001; Crano & Prislin, 2006; Reid, 2006), cụ thể như sau: Nhận thức: yếu tố nhận thức bao gồm những quan điểm, kiến thức, hiểu biết, sự đánh giá của cá nhân về đối tượng nhất định. Cảm xúc: yếu tố cảm xúc là cảm nhận của một người về một đối tượng nhất định, bao gồm việc thích hay không thích đối tượng của thái độ, có liên quan đến việc cảm thấy thỏa mãn hay cảm thấy không thỏa mãn những nhu cầu tinh thần hay vật chất của mỗi cá nhân. Xu hướng thực hiện hành vi: yếu tố xu hướng thực hiện hành vi là những biểu hiện ra bên ngoài hay nói cách khác là xu hướng hành động của cá nhân đối với đối tượng của thái độ. Mặc dù nhiều nghiên cứu chỉ ra cấu trúc của thái độ gồm ba thành phần tuy nhiên các nhà nghiên cứu có sự nhìn nhận và quan điểm khác nhau đối với mối quan hệ giữa ba thành phần trong cấu trúc của thái độ. Quan điểm thứ nhất cho rằng, ba thành phần của thái độ là riêng biệt. Đây là quan điểm cho rằng ba thành phần cấu thành thái độ bao gồm: nhận thức, cảm xúc và xu hướng thực hiện hành vi được thể hiện một cách riêng biệt, có thể không liên quan đến nhau. Quan điểm thứ hai cho rằng, ba thành phần trong cấu trúc của thái độ là thống nhất: Quan điểm cho rằng ba thành nhận thức, cảm xúc và xu hướng thực hiện hành vi được thể hiện mang tính thống nhất cao và không có sự tách biệt rõ ràng. Đại diện cho quan điểm thứ hai này là nhà tâm lý học MJ. Rosenberg (Rosenberg và cộng sự, 1960). Qua việc tìm hiểu và nghiên cứu các quan điểm, nhận thức về quan hệ giữa các thành phần về nhận thức, cảm xúc và xu hướng thực hiện hành vi trong cấu trúc của thái độ, tác giả nghiên cứu về thái độ trên quan điểm cho rằng quan điểm ba thành phần thống nhất bởi trên thực tế, khó có thể tách biệt được các khía cạnh khác nhau của thái độ. 1.1.2 Khái niệm nghề nghiệp Hoạt động nghề nghiệp là một hoạt động lao động đặc trưng của con người. Nghề nghiệp là một phạm trù mang tính chất xã hội - lịch sử. Nó xuất hiện khi có sự phân