Đề án tốt nghiệp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm đề xuất giải pháp bảo đảm xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh được hiệu quả, góp phần hoàn hiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ CẨM NGỌC XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI HÀNH VI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP VỈA HÈ, LÒNG ĐƯỜNG, LỀ ĐƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ CẨM NGỌC XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI HÀNH VI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP VỈA HÈ, LÒNG ĐƯỜNG, LỀ ĐƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8380102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TIẾN SĨ NGUYỄN KHÁNH LY Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2024
Lời cam đoan Tôi cam đoan đề án tốt nghiệp đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Nguyễn Khánh Ly. Đề án đảm bảo tính trung thực và tuân thủ các quy định về trích dẫn, chú thích tài liệu tham khảo. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này. Tác giả Phạm Thị Cẩm Ngọc
Lời cảm ơn Sau hai năm học tập tại trường Học viện Hành chính quốc gia, hôm nay em có thể hoàn thành Đề án tốt nghiệp Thạc sĩ chính là nhờ công sức dạy dỗ tận tình, nhiệt huyết của các Thầy/Cô. Với lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn quý Thầy/cô đã truyền đạt kiến thức cho em trong thời gian qua. Em xin chân thành cảm ơn các cán bộ, công chức thuộc Phòng quản lý Đô thị quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo mọi điều kiện, giúp đỡ cho em thu thập thông tin, số liệu liên quan đến đề tài của mình. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Tiến sĩ Nguyễn Khánh Ly, Giảng viên trường Học viện Hành chính Quốc gia, đã nhiệt tình hướng dẫn cho em trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.
Danh mục viết tắt VPHC Vi phạm hành chính TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh GTĐB Giao thông đường bộ UBND Ủy ban nhân dân Nghị định 100/2019/NĐ-CP Nghị định số 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt Nghị định 100/2013/NĐ-CP Nghị định Nghị định 100/2013/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 11/2010/NĐ-CP ngày 24 tháng 02 năm 2010 của Chính phủ quy định về quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
MỤC LỤC Phần MỞ ĐẦU 1 1. Lý do xây dựng đề án 1 2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu đề án 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án 5 4. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 5 5. Phương pháp nghiên cứu đề án 6 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn 7 Phần NỘI DUNG 9 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT 9 1.1. Khái quát chung về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 9 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường. 9 1.1.2. Khái niệm, đặc điểm xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 15 1.1.3. Trình tự, thủ tục, thời hạn xử phạt vi phạm hành chính 18 1.1.4. Vai trò của xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 19 1.2. Nội dung xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 23 1.2.1. Đối tượng và nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 23
1.2.1.1. Đối tượng xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 23 1.2.2.1. Hình thức phạt chính 26 1.2.2.2. Hình thức phạt bổ sung 26 1.2.3. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 27 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 28 Kết luận Chương 1 32 Chương 2: THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI HÀNH VI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP VỈA HÈ, LÒNG ĐƯỜNG, LỀ ĐƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 34 2.1. Khái quát chung về quận Gò Vấp và tình hình xử phạt vi phạm hành chính đối với vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận 34 2.1.1. Khái quát chung về quận Gò Vấp 34 2.1.3. Tình hình vi phạm hành chính về sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận 37 2.2. Công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 38 2.2.1. Về đối tượng và hình thức xử phạt 38
2.2.2. Về thẩm quyền và mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 40 2.3. Đánh giá thực trạng xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 44 2.3.1. Những kết quả đạt đượctrong công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 44 2.3.2. Những bất cập, hạn chế và nguyên nhân vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 45 Kết luận Chương 2 54 Chương 3: GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH, NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH ĐỐI VỚI HÀNH VI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP VỈA HÈ, LÒNG ĐƯỜNG, LỀ ĐƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 55 3.1. Giải pháp đảm bảo công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 55 3.2.1. Giải pháp chung đảm bảo công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường. 56 3.2.2. Giải pháp đảm bảo công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 61
3.2. Lộ trình hoàn thiện công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 66 Kết luận Chương 3 70 KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 72 1. Kết luận 72 2. Kiến nghị 73
Phần MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường hiện nay càng phổ biến, tràn lan tại các tỉnh, thành có chất lượng cuộc sống cao, đặc biệt là trong thời điểm nền kinh tế suy thoái, tỷ lệ thất nghiệp ngày càng nhiều. Việc lấn, chiếm dụng vỉa hè, lòng đường, với những mục đích khác nhau không chỉ làm mất mỹ quan đô thị mà còn là một trong những lý do gây cản trở, tắc ngẽn giao thông và nguyên nhân tiềm ẩn gây ra các vụ tai nạn giao thông đường bộ. Hiện nay trên vỉa hè, lòng đường khắp nơi thường xuyên bị lẫn chiếm thành nơi trông giữ xe, đặt biển hiệu quảng cáo, bảng hiệu, các sạp hàng, rau củ, hoa quả, tạp hóa, vật liệu, máy móc đặt lên trên nắp đậy của rãnh thoát nước; lòng đường trở thành điểm kinh doanh của các xe đẩy, hàng rong và người mua hàng đỗ xe. Xuất phát từ sự tiện lợi của việc mua bán trên vỉa hè, lòng đường đó là cần tấp xe ở lề đường là có thể nhanh chóng lựa chọn và mua ngay những hàng hóa, thực phẩm. Cảnh người mua, người bán bát nháo, nhất là khu vực các chợ tự phát dường như trở thành hình ảnh trở nên bình thường và việc mua bán ở lòng, vỉa hè cũng dần trở thành một thói quen ăn sâu vào nếp sống sinh hoạt của người dân. Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh là một quận nội thành với diện tích đứng thứ ba của thành phố, giáp ranh với quận Tân Bình, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Hóc Môn và Quận 12. Là nơi nối liền trung tâm thành phố với các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh. Đây cũng là nơi tập trung nhiều trường học, nhà máy với lượng dân nhập cư đông như học sinh, sinh viên, công nhân…, số lượng người học tập, sinh sống và làm việc trên địa bàn ngày càng nhiều, do đó, nhu cầu về sinh hoạt, giải trí với phân khúc tầm trung, bình dân là lựa chọn 1
được ưu tiên. Chính vì thế, sự tiện lợi của các hàng quán, vỉa hè, gáng hàng rong đã đáp ứng nhu cầu cơ bản của người dân ở đây. Năm 2022, quận đã triển khai thực hiện nhiều biện pháp, giải pháp đảm bảo trật tự an toàn giao thông, trật tự mỹ quan đô thị, đặc biệt trên các tuyến đường văn minh – mỹ quan đô thị như Phạm Văn Đồng, Phạm Huy Thông, Quang Trung, Nguyễn Văn Lượng, Lê Văn Thọ. Bằng công tác tuyên truyền, vận động và phổ biến giáo dục pháp luật được thực hiện bằng nhiều hình thức phong phú, phù hợp như việc mở chuyên trang, chuyên mục trên Trang thông tin điện tử quận; treo, lắp dựng các băng-rôn, pa-nô trên 10 tuyến đường văn minh - mỹ quan đô thị, tại trụ sở cơ quan, khu phố và các đợt ra quân và tháng cao điểm về kiểm tra, xử lý trật tự lòng đường, vỉa hè, quận đã giải quyết dứt điểm 43 hộ kinh doanh trước sân chợ Hạnh Thông Tây; xử lý dứt điểm tình trạng kinh doanh lấn chiếm lòng đường Đặng Văn Sâm vào buổi chiều tối và ban đêm… đã xử phạt vi phạm hành chính 720 trường hợp vi phạm với tổng số tiền hơn 1,5 tỷ đồng; tịch thu và tạm giữ nhiều phương tiện, tang vật vi phạm. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, một số vấn đề phức tạp trong quá trình xử lý đã phát sinh như: Nhiều đối tượng còn trẻ, đặc biệt là ở độ tuổi thiếu niên có những hành động, thái độ quá khích, thách thức các lực lượng cơ quan chức năng. Tình trạng các đối tượng đứng sau cho thuê vỉa hè, lòng đường... diễn ra phức tạp, có khi nằm rải rác hoặc tập trung liên kết nhiều nơi trên địa bàn. Nhiều điểm kinh doanh vật liệu xây dựng lấn chiếm lòng lề đường đã được nhắc nhở. Ngoài ra còn có nhiều nhóm gây mất trật tự, an toàn, mỹ quan đô thị, lấn chiếm lòng đường, vỉa hè như các nhóm xe kéo, xe đẩy, xe ba gác buôn bán; nhóm các cửa hàng, địa điểm kinh doanh để xe quá đông… Do đó, lý do tác giả lựa chọn đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh” để làm rõ hơn những khó khăn nội tại trong 2
công tác quản lý trật tự đô thị, xử lý các hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, từ đó, đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm góp phần giải quyết những vướng mắc hiện tại, nâng cao chất lượng, hiệu quả về quản lý vỉa hè tại quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. 2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu đề án Đề tài tác giả lựa chọn là một vấn đề cấp thiết, mang tính thời sự, được cả cộng đồng quan tâm. Về nội dung liên quan đến đề tài này, đã có công trình, đề tài nghiên cứu, có thể liệt kê một số đề tài sau: Trần Hoàng Anh, (2016), Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân phường trong quản lý lòng đường, hè phố, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Luật Hành chính và Hiến pháp, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh. Công trình nghiên cứu một số vấn đề về trách nhiệm của Ủy ban nhân dân phường trong công tác quản lý lòng đường, hè phố. Từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả, vai trò của Ủy ban nhân dân phường trong công tác quản lý lòng đường, hè phố. [17] Lê Ngọc Nguyên Phương, (2017), Xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi lấn chiếm trái phép hè phố đô thị từ thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh, Khóa luận tốt nghiệp cử nhân Luật, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh. [2] Nguyễn Mai Anh, (2017), Nghiên cứu quản lý, sử dụng vỉa hè trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, thực trạng và giải pháp, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả tham khảo các phân tích về thực trạng sử dụng các tuyến đường trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh; các nhóm giải pháp quản lý và sử dụng hè phố, tập trunh vào vai trò, chức năng quản lý của cơ quan nhà nước về xác định các đoạn đường được phép sử dụng tạm thời ngoài mục đích giao thông; quy định về trưng bày hàng hóa, bàn ăn trên vỉa 3
hè,… để tác giả có cơ sở tìm hiểu thực tiễn tại địa bàn Gò Vấp, từ đó đưa ra những nguyên tắc, giải pháp có thể áp dụng tại địa phương. [11] Phan Thị Thanh Hiếu, (2018), Xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi dành đất dành cho đường bộ, Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh. Công trình dã phân tích các quy định của pháp luật, thực tiễn việc xửu phạt đối với việc sử dụng, khai thác trong phạm vi dành đất dành cho đường bộ, một nhóm vi phạm hành chính cụ thể trong lĩnh vực giao thông đường bộ. [12] Lê Trọng Khái, (2022), Quản lý Nhà nước của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đối với sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Luật Hành chính và Hiến pháp, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh. Công trình nghiên cứu công tác quản lý Nhà nước của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đối với việc sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố với đối tượng nghiên cứu có đặc điểm là vừa bị điều chỉnh bởi những quy định của pháp luật có liên quan cũng đồng thời bị chi phối theo hiện trạng đặc thù của thành phố. [3] Đề tài Giải pháp quản lý vỉa hè trên địa bàn Quận 3 trực thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sĩ Quản lý đô thị và công trình, Trường Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh của Nguyễn Trung Lâm. Công trình nghiên cứu, đánh giá thực trạng về sử dụng, quản lý vỉa hè Quận 3. Qua đó đánh giá khó khăn, vướng mắc của Ủy ban nhân dân Quận 3 về công tác quản lý vỉa hè, tham khảo pháp luật của một số nước, từ đó đề ra một số giải pháp quản lý vỉa hè có hiệu quả. [9] Các công trình, đề tài nghiên cứu nói trên đề cập đến những hạn chế, thiếu sót của Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành, những khó khăn, vướng mắc khi áp dụng trên thực tiễn. Riêng về với vấn đề xử phạt vi phạm hành đối 4
với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh thì chưa có một công trình nào nghiên cứu toàn diện. Qua thực tiễn tìm hiểu về tình hình xử phạt vi phạm hành chính cũng như diễn biến vi phạm đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay chưa có sự cải thiện nhiều. Vậy nên, đề tài sẽ là một nghiên cứu toàn diện và chuyên sâu đối với các hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án - Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. - Phạm vi nghiên cứu: + Về thời gian: Từ năm 2019 đến năm 2023. + Về không gian: quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. + Nội dung nghiên cứu: Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực tiễn, đề án đề xuất giải pháp bảo đảm xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh được hiệu quả, góp phần hoàn hiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Để thực hiện mục tiêu như đề xuất, Đề án sẽ tập trung để giải quyết các 5
nhiệm vụ trọng tâm như sau: Hệ thống hóa những vấn đề cơ sở lý luận và pháp lý về vi phạm hành chính và công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường. Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình vi phạm hành chính và công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp. Trên cơ sở đó, đánh giá những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân trong công tác này. Đề xuất phương hướng, giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, vi phạm hành chính trong thời gian tới. 5. Phương pháp nghiên cứu đề án Phương pháp phân tích và tổng hợp là hai phương pháp nghiên cứu quan trọng, được áp dụng nhằm mục đích phân tích sâu sắc các vấn đề lý luận cũng như những quy định pháp luật liên quan đến việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường và lề đường. Qua việc vận dụng phương pháp này, chúng ta có thể xem xét các khía cạnh pháp lý từ thực tiễn áp dụng pháp luật, từ đó đưa ra những đánh giá khách quan về hiệu quả và tính khả thi của các quy định hiện hành. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực thi các quy định pháp luật sẽ giúp làm rõ các vấn đề còn tồn tại, đồng thời làm nổi bật những khoảng trống trong hệ thống pháp luật, từ đó đưa ra các giải pháp điều chỉnh hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác xử lý vi phạm hành chính, bảo đảm an toàn giao thông và mỹ quan đô thị. Phương pháp thống kê: được sử dụng để thu thập các quy định pháp luật như Luật, Nghị định liên quan về xử phạt vi phạm hành chính để đưa ra đánh giá tổng quát và chi tiết góp phần nhìn nhận vấn đề nghiên cứu chính xác hơn. 6
Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết được sử dụng để phân loại lý thuyết như Luật, Nghị định của các lĩnh vực sẽ được phân loại cụ thể với các tư liệu nghiên cứu, góp phần quan trọng giúp cho việc tổng hợp, phân tích pháp luật và tư liệu thu thập. 6. Hiệu quả của đề án ứng dụng trong thực tiễn Vỉa hè, lòng đường là dành cho người đi bộ di chuyển, không thuộc quyền sở hữu của riêng ai. Tuy nhiên, công dụng vốn có của nó ngày càng bị sử dụng trái với mục đích ban đầu, điều này không chỉ làm mất chỗ đi dành cho người đi bộ mà còn làm bộ mặt đô thị nhếch nhác, mất mỹ quan, ô nhiễm môi trường và nguy cơ mất an toàn giao thông. Hàng loạt chiến dịch ra quân dẹp lại trật tự vỉa hè, lòng lề đường đã được thực hiện với nhiều hình thức, quy mô khác nhau. Tuy nhiên, thực trạng tái lấn chiếm, sử dụng vỉa hè một cách tùy tiện, tràn lan, tự phát của người dân ngày càng nhiều đã làm giảm hiệu quả của các chiến dịch này. Mâu thuẫn về vỉa hè dành cho người đi bộ và bài toán kinh tế vỉa hè vẫn là câu chuyện chưa có hồi kết ở những thành phố phát triển và mức sống cao. Thông qua việc nghiên cứu thực tiễn công tác xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường và tìm hiểu các nguyên nhân của những bất cập, tác giả đề xuất những kiến nghị, góp phần khắc phục tình trạng tái lấn chiếm và có thể mang lại một số hiệu quả như: Thứ nhất, phát huy công năng vốn có của vỉa hè, lòng đường là phần đất dành cho người đi bộ, phục vụ người đi bộ, hạn chế sự va quẹt với các phương tiện giao thông khác, góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. 7
Thứ hai, hạn chế hành vi xâm lấn vỉa hè, lòng đường giúp mỹ quan đô thị được đảm bảo; tạo nên nét đẹp cho Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong mắt người dân cũng như bạn bè quốc tế. Thứ ba, nó tạo nên mỹ quan cho giao thông, hạn chế tình trạng mất trật tự công cộng, an ninh an toàn, ngăn chặn đối tượng xấu chuộc lợi từ tài sản công cộng. 7. Kết cấu của đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài gồm có 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường. Chương 2: Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Phương hướng, giải pháp và kiến nghị bảo đảm xử phạt vi phạm hành đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường trên địa bàn quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. 8
Phần NỘI DUNG Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI HÀNH VI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP VỈA HÈ, LÒNG ĐƯỜNG, LỀ ĐƯỜNG. 1.1. Khái quát chung về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường, lề đường 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép vỉa hè, lòng đường. Vi phạm hành chính là một trong số các hành vi vi phạm pháp luật, là loại vi phạm pháp luật thường gặp nhất trong đời sống xã hội hiện nay. Nhằm mục đích răn đe, giáo dục các chủ thể nghiêm chỉnh chấp hành và tuân thủ các quy định của pháp luật, thì việc xây dựng các quy định về xử phạt cũng cần được chú trọng và pháp luật về điều chỉnh các vi phạm hành chính cũng không ngoại lệ. Việc nghiên cứu khái niệm vi phạm hành chính bên cạnh có ý nghĩa lý luận thì còn mang tính thực tiễn sâu sắc. Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, vi phạm hành chính được định nghĩa là hành vi có lỗi, được thực hiện bởi cá nhân hoặc tổ chức, trong đó hành vi này vi phạm các quy định của pháp luật liên quan đến quản lý nhà nước. Vi phạm hành chính không được coi là tội phạm theo quy định của pháp luật, và do đó, các hành vi này sẽ phải chịu các hình thức xử phạt cụ thể theo chế tài của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính [4]. Do vậy, để một hành vi được xác định là vi phạm hành chính, nó cần phải đáp ứng đầy đủ ba đặc điểm sau đây: (i) Hành vi đó phải là hành vi có lỗi, tức là phải có yếu tố chủ quan trong hành vi, thể hiện qua sự nhận thức hoặc không nhận thức được hành vi sai trái của cá nhân hoặc tổ chức; (ii) Hành vi đó phải vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước, nhưng chưa đạt đến mức độ nghiêm trọng để bị truy 9
cứu trách nhiệm hình sự, nghĩa là không cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự; và (iii) Hành vi vi phạm đó phải chịu sự xử lý theo quy định của pháp luật hành chính, bao gồm các biện pháp như cảnh cáo, phạt tiền, hoặc áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả. Việc phân tích và làm rõ những đặc điểm này không chỉ giúp xác định chính xác bản chất của hành vi mà còn tạo cơ sở vững chắc cho việc áp dụng các biện pháp xử lý thích hợp nhằm duy trì trật tự và kỷ cương trong xã hội. Trên cơ sở quy định tại các khoản 1, khoản 2 và khoản 4 Mục II Phần 1 Thông tư 04/2008/TT-BXD được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 16/2009/TT- BXD đã đưa ra khái niệm đường vỉa hè, lòng đường như sau: - Hè (hay vỉa hè, hè phố): là bộ phận của đường đô thị, phục vụ chủ yếu cho người đi bộ và kết hợp là nơi bố trí hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị dọc tuyến.” - … Lòng đường là bộ phận của đường đô thị, được giới hạn bởi phía trong hai bên bó vỉa, có thể bố trí hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị dọc tuyến khi cần thiết [18]. Theo quy định tại Nghị định 100/2013/NĐ-CP, việc sử dụng tạm thời một phần hè phố cho các mục đích không liên quan đến giao thông chỉ được phép thực hiện trong một số trường hợp cụ thể. Cụ thể, các trường hợp này bao gồm: (i) Tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng về các vấn đề quan trọng; (ii) Tổ chức đám tang, bao gồm cả việc thiết lập các điểm trông, giữ xe phục vụ đám tang của hộ gia đình, nhằm đảm bảo việc tổ chức tang lễ được diễn ra một cách trang trọng và thuận lợi; (iii) Tổ chức đám cưới, với các điểm trông, giữ xe phục vụ cho sự kiện này, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khách mời tham dự; (iv) Điểm trông, giữ xe phục vụ các hoạt động văn hóa, thể thao, diễu hành và lễ hội, qua đó góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh 10
thần của cộng đồng; và (v) Điểm trung chuyển vật liệu, phế thải xây dựng phục vụ cho việc thi công công trình của hộ gia đình, nhằm giảm thiểu sự cản trở đến giao thông và đảm bảo an toàn trong quá trình thi công. Những quy định này nhằm quản lý hiệu quả việc sử dụng không gian công cộng, bảo đảm quyền lợi cho người dân và duy trì trật tự an toàn giao thông [8]. Tại nhiều địa phương, việc sử dụng lề đường và vỉa hè để đỗ xe tạm thời (bao gồm xe đạp, xe máy và ô tô) đã trở thành một thói quen phổ biến trong cộng đồng. Dù đây là một thực tế không thể phủ nhận, nhưng hành vi này lại vi phạm các quy định của pháp luật về sử dụng không gian công cộng. Hiện nay, chưa có một văn bản nào quy định cụ thể về khái niệm lề đường này, có thể hiểu lề đường là phần mép ở hai bên đường. Lề đường không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mặt đường mà còn là một không gian thiết yếu dành riêng cho người đi bộ. Trước hết, lề đường giúp ngăn cách khu vực giao thông dành cho phương tiện với khu vực đi bộ, từ đó đảm bảo an toàn cho người đi bộ khi tham gia giao thông. Bên cạnh đó, việc duy trì lề đường cũng góp phần bảo vệ mặt đường khỏi sự hư hại do phương tiện giao thông, giảm thiểu tác động tiêu cực từ các lực tác động lên bề mặt đường. Hơn nữa, lề đường còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động xã hội, như việc đi bộ, đỗ xe tạm thời, hay tổ chức các hoạt động thương mại hợp pháp. Do đó, việc bảo vệ và duy trì lề đường không chỉ có ý nghĩa về mặt giao thông mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với quyền lợi và an toàn của người đi bộ trong cộng đồng. Việc quản lý và sử dụng lề đường không phải là một quyền tự nhiên mà mọi Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố đều có thể thực hiện theo ý muốn. Mỗi địa phương đều ban hành quy định riêng về lề đường tối thiểu, tùy thuộc vào quy hoạch giao thông cụ thể của từng khu vực. Tuy nhiên, các quy định này cần tuân thủ các tiêu chuẩn tối thiểu được quy định trong Quyết định 4927/QĐ- BGTVT năm 2014 về Tiêu chuẩn kỹ thuật của tuyến đường theo các cấp A, B, 11