Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Không gian và thời gian nghệ thuật trong thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám 1945

Chia sẻ: Tiêu Sở Hà | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Không gian và thời gian nghệ thuật trong thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám 1945 được thực hiện với mục tiêu nhằm hiểu thêm về cuộc đời, sự nghiệp văn chương của nhà thơ Xuân Diệu; thấy được cái hay, cái độc đáo về không gian và thời gian nghệ thuật trong thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám 1945; khẳng định vị trí và vai trò của Xuân Diệu đối với nền Văn học hiện đại. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Không gian và thời gian nghệ thuật trong thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám 1945

TRCtfNG Dfll HOC VO TRCT0NG TOflN KHOA KHOA HOC CO BAN *«2^ KHOA LUAN TOT NGHIEP CHUYEN NGANH VAN HOC KHONG GIAN VA THOI GIAN NGHE THUAT TRONG THO XUAN DIEU TRlTdC CACH MANG THANG TAM 1945 Giang vien hirong dan: Sinh ven thyc hien: HO THI XUAN QUYNH VO THI HIEU Dfil HOC VO TRC/0NQ TOfiN Hau Giang, thdng 06 nam 2012 mmmmmmmmm
LOI CAM ON Nha vao sir day do tan tinh cua cac thay co truang Dai hoc Vo Truang Toan, Khoa khoa hoc co ban trong suot bon nam hoc qua, dac biet la sir huong dan chu dao cua co Ho Thi Xuan Quynh va cung vai sir tim toi, co gang, no lye cua ban than, toi da hoan thanh dugc de tai Khong gian va thoi gian nghe thuat trong tho* Xuan Dieu triroc Cach mang thang Tarn 1945. Toi xin gui den cac thay co truang Dai hoc V6 Truong Toan, Khoa khoa hoc co ban, dac biet la co Ho Thi Xuan Quynh - Nguoi huang dan toi trong suot qua trinh hoan thanh khoa luan tot nghiep lai cam on chan thanh va sau sac. Hau Giang, ngay/l^thang.cXnam 2012 Vo Thi Hieu
LOI CAM DOAN Toi xin cam doan rang luan van nay la do chinh toi thuc hien, cac so lieu thu thap va ket qua phan tich trong luan van la trung thuc, de tai khong trung vai bat cu de tai nghien cuu khoa hoc nao. Sinh vien thuc hien VO THI HIEU
PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP (Giang vien hw&ng dan) 1. GIANG VIEN HLT(3nG DAN: 2. SINH VIEN THI/C HIEN: MSSV: KHOA: 3. TEN DE TAl: NHAN XET CUA GIANG VIEN HlTONG DAN 1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep: 1.1. Chuyen can: 1.2. Thai do: 1.3. Khac: 2. Danh gia luan van: 2.1. Dat van de (theo 5 buac): 2.2. Noi dung chinh: in
2.3. Chu thich, thu muc: 2.4. Hinh thuc trinh bay: 2.4.1. Dung lugng (trang): 2.4.2. Khuon kho: 2.4.3. In an: 2.4.4. Trinh bay: 2.4.5. Chinh ta, ngu phap: 3. Danh gia, xep loai: Danh gia: Xep loai: ., ngay thdng nam 20 HO THI XUAN QUYNH IV
DE ClTONG TONG QUAt MdDAU 1. Ly do chgn de tai 2. Lich su van de 3. Muc dich nghien cuu 4. Pham vi nghien cuu 5. Phuang phap nghien cuu CHlTOTVG 1 VAI NET VE TAC GIA XUAN DIEU 1.1. CUOC DO>I 1.2. SlT NGHIEP VAN CHtTONG 1.2.1. Truac Cach mang thang Tarn 1.2.2. Sau Cach mang thang Tarn 1.3. QUAN DIEM NGHE THUAT CUA XUAN DIEU TRl/OC CACH MANG THANG TAM 1945 CHlTOTVG 2 KHONG GIAN NGHE THUAT TRONG THO XUAN DIEU • • • 2.1. KHAl NIEM VE KHONG GIAN VA KHONG GIAN NGHE THUAT 2.1.1. Khai niem ve khong gian 2.1.2. Khai niem ve khong gian nghe thuat 2.1.3. Quan niem ve khong gian trong tha Xuan Dieu 2.2. CAC DANG THiTC KHONG GIAN TRONG THO XUAN DIEU 2.2.1. Khong gian vuan 2.2.2. Khong gian con duong 2.2.3. Khong gian trong nha - can phong 2.2.4. Khong gian dong song 2.2.5. Khong gian nang 2.2.6. Khong gian suang
CHlTONG 3 THOfl GIAN NGHE THUAT TRONG THO XUAN DIEU • • • 3.1 khAi niem ve thoi gian vA thoi gian nghe thuat 3.1.1 Khai niem ve thai gian 3.1.2 Khai niem ve thai gian nghe thuat 3.1.3 Quan niem ve thai gian trong tha Xuan Dieu 3.2 CAC DANG THlTC THCH GIAN TRONG THO XUAN DIEU 3.2.1 Quakhu 3.2.2 Hien tai 3.2.3 Tuang lai KET LUAN Tai lieu tham khao Muc luc Nhan xet cua can bo huang dan Nhan xet cua can bo phan bien vi
MUC LUC • • Trang lcjicamcn i L6l CAM DOAN ii PHIEU DANH GlA KHOA LUAN TOT NGHIEP iii DE CUONG TONG QUAT v MUC LUC vii MCJDAU 1 1. Ly do chon de tai 1 2. Lich su van de 2 3. Muc dich nghien cuu 6 4. Pham vi nghien cuu 6 5. Phuang phap nghien cuu 6 N0I DUNG Chuang 1: vAl NET VE TAC GlA XUAN DIEU 8 l.l.Cuocdai 8 1.2. Sir nghiep van chuang cua Xuan Dieu 10 1.2.1. Truac Cach mang thang Tam 10 1.2.2. Sau Cach mang thang Tam 10 1.3. Quan diem nghe thuat cua Xuan Dieu truac Cach mang thang Tam - 1945 13 Chuang 2: KHONG GIAN NGHE THUAT TRONG THO XUAN DIEU 16 2.1. Khai niem ve khong gian va khong gian nghe thuat 16 2.1.1. Khai niem ve khong gian 16 2.1.2. Khai niem ve khong gian nghe thuat 16 2.1.3. Quan niem ve khong gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu 18 2.2. Cac dang thuc khong gian trong tha Xuan Dieu 20 2.2.1. Khong gian viran 20 2.2.2. Khong gian con duong 26 2.2.3. Khong gian trong nha- can phong 30 2.2.4. Khong gian dong song 32 2.2.5. Khong gian nang 34 2.2.6. Khong gian suang 36 Chuang 3: THCH GIAN NGHE THUAT TRONG THO XUAN DIEU 39 3.1. Khai niem ve thai gian va thai gian nghe thuat 39 3.1.1. Khai niem ve thai gian 39 3.1.2. Khai niem ve thai gian nghe thuat 39 3.1.3. Quan niem \b thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu 41 vii
3.2. Cac dang thuc thai gian trong tha Xuan Dieu 45 3.2.1. Qua khu 45 3.2.2. Hien tai 48 3.2.3. Tuang lai 54 KET LUAN 58 DANH MUC TAl LIEU THAM KHAO 60 Vlll
Khong gian va thaigian nghe thuat trong thaXuan Dieu truac Cach mang thang Tam 1945 phAn m6 dAu 1. Ly do chon de tai "Nha thi si dy la mot chdng trai tre hon hau va say me, toe nhu may vuang tren ddi trdn ngdy tha, mat nhu bao luyen moi nguai, vd mieng cuai ma rong nhu mot tam long sdn sang an di. " (The Lu) [17, tr.20] Xuan Dieu la mot nha Tha Mai co nhieu anh huang sau rong. Bai ong la tha dat dao tinh nguai, tinh dai va la nguai co nhieu each tan, sang tao trong h6n trang tha cua minh. Sir each tan ay khong chi dugc the hien a khia canh ngi dung ma con dugc the hien a khia canh nghe thuat. Noi den khia canh nghe thuat trong tha Xuan Dieu, nguai doc con nghT ngay den chinh la nhung hinh anh mai la ma cai toi cua Xuan Dieu da kham pha. Do la gigng dieu nong nan, chay bong, tha thilt, dat dao trong tha ong. Nhung van de nay da dugc rat nhieu nha nghien cuu ban luan va danh gia. Tuy nhien, a khia canh khong gian va thai gian nghe thuat thi chi co mot so bai nghien cuu de cap den. Khi nhac tai thai gian va khong gian nghe thuat trong tha ong, thi nguai dgc cung khong the quen dugc thai gian voi vang, giuc gia, khong gian chua day tam tu tinh cam cua mot nha tha say dai, yeu dai nhu Xuan Dieu. Co the noi, y£u to thai gian va khong gian trong tha Xuan Dieu mang dam phong each cua ong, dac biet la a khia canh thai gian. Neu nhu Huy Can - nguai ban tri am tri ky cua Xuan Dieu luon bi am anh bai khong gian trong tha cua minh thi h6n tha Xuan Dieu lai bi am anh bai yeu to thai gian. Thai gian nhu la phep thu cua tinh yeu, nhu thuac do long nguai, nhu phep mau cua hanh phuc... Chinh vi vay, thai gian co y nghla r&t quan trong trong nhung trang tha cua ong. Cung vai thai gian nghe thuat, khong gian nghe thuat trong tha ong gop phan tao nen cai toi cua Xuan Dieu. Khong gian trong tha Xuan Dieu khong phai la nhung trang thai buon thuang, ggi nha nhu trong tha Huy Can. Khong gian trong tha Xuan Dieu hon het la nhung tinh khuc ngot ngao vai nhung net hong ma mong, huy en ao. Toi dao thanh binhgiua pho dong Mot luong anh sang xo qua mat Thdm cd duang di, rue cd dai. (Tinh qua) Co the noi, khong gian va thai gian chinh la yeu to gop phan lam nen h6n tha Xuan Dieu. De biet dugc khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu the hien nhu the nao, nguai viet da chon de tai "Khong gian vd thai gian nghe thuat GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 1 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu truac Cach mang thang Tam 1945 trong tha Xuan Dieu truac Cach mang thang Tdm 1945". Ngoai ra, viec lira chon de tai nay con la dieu kien de nguai viet tim hieu sau hon ve cuoc dai, sir nghiep cung nhu nhung quan diem sang tac cua Xuan Dieu. Dong thai, day cung la ca hoi cho nguai viet phat huy nhung kien thuc da dugc hoc, danh gia lai minh va trao doi them kien thuc cho ban than. 2. Lien sir van de Truac day, co mot khoang thai gian Tha mai khong dugc de cap nhieu, dieu nay xuat phat tir nhieu nguyen nhan khac nhau. Nhung phan Ian la do cai mai xuat hien qua dot nggt cung vai nhung quan niem, each thuc the hien cua cac nha tha mai co phan khac xa so vai tha cu. Truac do nguai ta quan niem, van chuang nghe thuat viet ra la dung de tai dao, mang dao ly giao huan con nguai, huang den cai chung cua xa hoi. Nguai ta it de cap den cai toi cua minh, cung nhu ve mat hinh thuc luon tuan thu theo nhung quy luat, nhung khuon mau da dinh san. Con trong Tha Mai, quan niem ve noi dung, nghe thuat va phuang thuc the hien co phan each tan hon. Chang nhung the, cac nha Tha Mai con manh dan noi len cai toi cua minh, nhung noi niem rieng tu, nhung khat khao cuoc song cung dugc dua vao trong tha. Chinh vi le do, nhung nguai theo truang phai tha cu cam thay duang nhu hg bi ton thuang. Tu do dan den viec mot bo phan theo phong trao tha cu da phan doi va phe phan kich liet Tha Mai. Tuy nhien, mot khoang thai gian sau do Tha Mai da co cho dung vung chac tren van dan va da tu khang dinh vi tri cua minh trong long doc gia vai nhung cai hay, doc dao dugc tao bai nhung nha tha trong phong trao Tha Mai. Dan ve sau viec nhin nhan va danh gia lai nhung dong gop cua Tha Mai da tra thanh mot nhu cau can thiet. Xuan Dieu dugc ke den vai tu each la mot trong nhung nguai di dau trong phong trao Tha Mai, tu do Xuan Dieu tra thanh diem thu hut cua cac nha phe binh. Tir khi mai xuat hien tren van dan, Xuan Dieu da gay sir chu y den cac nha van, nha tha, cung nhu nhung nha nghien cuu phe binh van hgc. Mot bg phan theo phong trao Tha Mai thi dong tinh va ca nggi het minh. Dau tien la The Lu trong bai giai thieu Mot nha thi si mai - Xuan Dieu, in tren bao Ngay nay so 46, Tet 1937. Tiep theo la lai tua tap "Tha tha". Tuy nhien, mot bo phan theo phong trao tha cu thi lai phe phan du doi. Trong bai viet Mot thi si rat gidu long yeu ddu cua Vu Ngoc Phan noi rang: "Hoi xua, nguai ta chi tim trong tha ong rat nhung cai da, khong ke den cai hay, nen chi mai co rat duac nhung lai chi trich"[\l, tr.20]. Sau mot thai gian dau tranh giua cai cu va cai mai, nguai ta nhan thay day la mot ngoi but co tai. Va tiep sau do la hang loat nhung cong trinh nghien cuu ve tha Xuan Dieu ra dai. Truac tien, noi ve sir sang tao, say me vai dai, khat khao giao cam vai dai, do nong nan tha thiet trong tha Xuan Dieu thi co cac bai viet cua cac tac gia nhu: GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 2 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian va thaigian nghe thuat trong thaXudn Dieu truac Cdch mang thang Tam 1945 Nguyen Dang Manh vai bai Xudn Dieu vd niem khdt khao giao cdm vai dai, Le Dinh Ky vai Tha mai nhung buac thang tram, Ha Minh Due vai Tha tha vd Gui huang cho gid - nhung mau hoa huang sac mot dai trong tha. Ve nghe thuat thi co bai viet Nhung cdch tan ve tu duy nghe thuat trong tha Xudn Dieu giai doan 1932 - 1945 cua Le Tien Dung va bai Quan niem nghe thuat ve con nguai trong tha Xudn Dieu cua tac gia Nguyen Thi Hong Nam. Ve noi dung co cac bai viet nhu: Noi buon trong tha Xudn Dieu cua Ly Hoai Thu, Tinh than phuc hung trong li tuang thdm my cua Xudn Dieu thai truac 1945 cua Le Quang Hung. Doi vai mang tha tinh thi co bai viet Cac nha van duac giai thuang Ho Chi Minh cua Huy Can, Xudn Dieu - nha tha lang man tieu bieu cua Le Dinh Ky, Xudn Dieu - hoang tu cua thi ca Viet Nam hien dai cua Doan Thi Dang Huang. Ngoai ra viet ve cuoc dai va sir nghiep van chuang cua ong thi co bai vi
Khong gian va thaigian nghe thuat trong thaXudn Dieu truac Cdch mang thang Tam 1945 tac truac Cach mang thang Tam thi thai gian qua khu va tuang lai it dugc nh&c den. Trong bai viet Mot thai dai trong thi ca, tac gia Ha Minh Due con de cap nhieu ve van de ve thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu. Ong cho rang thai gian trong tha Xuan Dieu khong theo mot trat tu tuyen tinh, khong chia deu cho nam thang ma no quy tu, don nen roi bung chay du doi: Tha motphut huy hoang roi chat toi, Con han buon le loi suot tram nam. (Giuc gia) Xuan Dieu duang nhu chay dua vai thai gian, ong muon tan huang th ca. Trong tinh yeu cung vay, ong keu ggi yeu nhanh chong, song gap vi "tinh non sdp gid roi". Doi vai ong, tinh yeu phai la sir "voi vdng", "giuc gid" vi thai gian khong bao gia dung dgi mot ai. Trong bai viet Cdm xuc thai gian trong tha Xudn Dieu, tac gia Le Quang Hung da khai quat chu the cam xuc thai gian trong tha Xuan Dieu qua hai giai doan: truac Cach mang thang Tam va sau Cach mang thang tam 1945. Rieng ve giai doan truac Cach mang thang Tam, ong cho rang Xuan Dieu la nguai thu ghet thai gian, lo sg sir tan ta cua cuoc song "Hoa na de ma tan. Trang trdn di ma khuyet", "Nguaigdn de ly biet"... Nhin chung, thai gian trong tha Xuan Dieu giai doan nay la thai gian ngan ngui, canh sac van dong cham. Thuang thay thai gian trong giai doan nay xuat hien vai nhung buoi chieu, nhung mau thu lang, canh vat it van dong, mau sac thi bang bac it noi bat. Nghien cuu ve van de thai gian, tac gia Le Tien Dung trong bai vi
Khong gian va thaigian nghe thuat trong thaXudn Dieu truac Cdch mang thang Tdm 1945 thai luon van dong. Tac gia Vu Tien Quynh trong bai viSt ve Xudn Dieu cho rang: Xuan Dieu luon khat khao sir song, luon lo au mat mat, ong luon song voi vang, h6i ha, giuc gia de cuop lay, tan huang giai han cua thai gian. Con bai viet Xudn Dieu - nha tha lang man tieu bieu cua tac gia Le Dinh Ky thi cho rang Xuan Dieu "voi vdng song, giuc gid yeu, tan huang gid phut hien tai'"[17, tr.236]. Vi dai nguai ngan ngui, thai gian thi khong dgi bat ke mot ai. - Mau mau vai chu voi vdng len vai chit... - Anh nha em, anh nha lam em ai... - Emphai noi, phai noi vdphdi noi... Ngoai ra, tac gia Ly Hoai Thu trong bai viet Thai gian nghe thuat vd khong gian nghe thuat cua Tha tha vd Gui huang cho gid con cho rang: "Trong doi ngu cac nha tha mai, cd le Xudn Dieu la nguai duy nhdt da danh mot bo phan khong nhd sang tac cua minh de dam dao true tiep ve thai gian, dong thai qua do khai qudt thanh nhung tu tuang mangy nghia triet hoc "[22, tr.87]. 2.2 Khong gian nghe thuat Trong nhung sang tac cua Xuan Dieu truac Cach mang, nguai ta khong chi tim thay cai hay cua thai gian ma con co sir mai me, tuai vui cua khong gian. Hai khia canh nay hien nhien tra thanh de tai kha hap dan d6i vai cac nha nghien cuu va phe binh. Ve khia canh khong gian, Ly Hoai Thu cho rang, khong gian trong tha Xuan Dieu la khong gian cua thuc tai tran the, la "Mot khong gian tre trung vai nhung co gai muai tdm doi muai "ma hong phan phat mat long lanh ", nhung chdng trai "duang sue duang luc tuai xanh - budc vam va nhu la di chinh phuc". Dau dau cung "riu rit", "xon xao", cung toa ra sue ndng de suai am long nguai"[22, tr.102]. Nhin chung, qua nhung cong trinh nghien cuu, nhung bai vi£t neu tren cho chung ta thay mot phan nao nhung net hay, doc dao, rieng biet trong trang tha Xuan Dieu. Doi vai khia canh thai gian nghe thuat thi dugc so dong nguai quan tam, con khia canh ve khong gian nghe thuat thi con it nguai de cap den. Tuy nhien nhung dong gop neu tren deu dang quan tam va tran trong. Do se la nguon tu lieu vo gia giup cho nguai viet luan van nay tim hieu cung nhu nghien cuu ve* van d£ khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu dugc thuan lgi han. Dong thai, qua do con lam noi bat len gia tri nghe thuat trong trang tha Xuan Dieu d6i vai n£n van hgc Viet Nam hien dai giai doan 1932 - 1945. GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 5 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 ' 3. Muc dich nghien ciru Cong viec nghien cuu cua nguai viet trong luan van nay vai de tai "Khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang Thdng tdm 1945 " dat dugc nhung muc tieu cu the sau: - Hieu them ve cuoc dai, sir nghiep van chuang cua nha tha Xuan Dieu. - Thay dugc cai hay, cai doc dao ve khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu truac Cach mang thang Tam 1945. - Khang dinh vi tri va vai tro cua Xuan Dieu doi vai nen Van hgc hien dai. 4. Pham vi nghien ciru Trong pham vi mot de tai nghien cuu nho, van de nghien cuu chi giai han trong viec tim hieu "Khong gian vd thai gian nghe thuat trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 ". Vi vay, vai de tai nay nguai viet chi giai han tim hieu trong hai pham vi sau: 4.1 Tai lieu tham khao Trong khi nghien cuu de tai, nguai viet da tham khao mot so tai lieu nhu: Tha Xudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 cua Ly Hoai Thu, Tha Xudn Dieu - Nhung lai binh cua Ma Giang Lan, Thi nhdn Viet Nam 1932 - 1941 cua Hoai Thanh - Hoai Chan... 4.2 Pham vi tac pham Vai de tai "Khong gian vd thai gian nghe thuat trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945", nguai viet chu yeu su dung hai tap tha cua Xuan Dieu do la: "Tha tha" va "Gui huang cho gid ". 5. Phuxrng phap nghien ciru Khi tiep can doi tugng nghien cuu, nguai viet ket hap su dung cac phuang phap sau: 5.1 Phirong phap he thong Nghien cuu "Khong gian vd thai gian trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang Thdng tdm 1945 ", nguai viet xem xet nhung tac pham tha cua Xuan Dieu va nhung danh gia ciia cac nha van, nha tha cung nhu cac nha nghien cuu va phe binh van hgc doi vai tac gia Xuan Dieu truac Cach mang Thang tam 1945 nhu mot he thong. Dong thai chu y xem xet den noi dung va nghe thuat trong tha Xuan Dieu. Tu do he thong lai cac tac pham va nhung danh gia cua cac nha van, nha tha, nha phe binh ve van de khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xuan Dieu truac Cach mang Thang tam 1945. GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 6 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian va thai gian nghe thuat trong thaXudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 5.2 Phirong phap phan tich- tong hop Tien hanh khao sat phan tich cac tac pham tha cua Xuan Dieu de lam sang to khong gian va thai gian nghe thuat. Dong thai kit hap su dung phuang phap tong hop he thong hoa de nhan ra nhung dac diem lan, co tinh dac trung. 5.3 Phirong phap so sanh- doi chieu Trong qua trinh phan tich, nguai viet se so sanh doi chieu sir tuang quan va khac biet giua trang tha Xuan Dieu vai mot so tac gia khac. Tir do se lam noi bat len net dac sac, rieng biet ve nghe thuat khong gian va thai gian trong tha Xuan Dieu. 5.4 Phinrng phap tieu sir Trong qua trinh nghien cuu, nguai viet da su dung phuang phap tieu su de hieu them ve cuoc dai va sir nghiep van chuang cua nha tha Xuan Dieu. GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 7 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian va thaigian nghe thuat trong thaXudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 Chirang 1 a. r •» ft. VAI NET VE TAC GlA XUAN DIEU 1.1 cuoc Don Xuan Dieu ten that la Ngo Xuan Dieu, sinh ngay 2 thang 2 nam 1916 (co tai lieu ghi 1917) tuc ngay 29 thang gieng Binh Thin, tai que me a van Go B6i, xa Tung Gian, huyen Tuy Phuac, tinh Binh Dinh. Cha la Ngo Xuan Thg, do tu tai kep Han hgc, von que xa Trao Nha (nay la Dai Lgc), huyen Can Lgc, tinh Ha TTnh, khi ay vao day hgc a Binh Dinh. Tai day, ong tu Thg lay them co gai lam nuac mam la Nguyln Thi Hiep lam vg le. Ba Hiep sinh dugc hai nguai con trai la Xuan Dieu va Xuan Sanh (tuc Tinh Ha). Tinh Ha sau nay co viet quyen hoi ky Di Hoang ta lai canh song cua hai anh em. Tuoi au tha, Xuan Dieu va Xuan Sanh da nem trai canh song cha co nhi6u vg, chiu nhieu cay dang trong canh con coi. Xuan Dieu gioi nhin nhuc, Xuan Sanh chiu khong thau da bo nha di hoang. Thua nho, Xuan Dieu hoc chu nho, chu qudc ngu va ca chu Phap vai cha. Nam 1927, Xuan Dieu vao theo hoc tai truang cao dang tilu hoc Quy Nhan, dugc cap hgc bong va noi tru tai truang. Den mua he nam 1934, anh do bang "Diplom" (Thanh chung) tai truang Quy Nhan. Thai ky nay, Xuan Dieu da tap lam nhung bai tha theo the tha truyen thong va rat men phuc Tan Da. Vao nam 1935 Xuan Dieu ra hoc tu tai phan thu nh&t tai truang Trung hgc Bao ho Ha Ngi tuc truang Buai, nay la truang Chu Van An ben ba H6 Tay. Bai tha dau tien dugc in la bai Vai ban tay ay tren bao Phong hoa (1935). Nhieu bai tha sang tac nam 1935 (in trong tap Tha tha, 1938) nhu: Yeu, Vi sao, Biet ly em di, Vai ban tay ay... Sang nam 1936 Xuan Dieu vao hgc tu tai phan thu hai tai truang Trung hgc Khai Dinh Hue. Tai day, ong gap Huy Can va hai nguai ket nghia vai nhau cho d£n cudi dai. Va sau do The Lu viet bai giai thieu Mot nhd thi si mai: Xudn Dieu in tren bao Ngdy nay so Tet 1937. Nam 1938 Xuan Dieu ra Ha Noi song chung vai Huy Can a gac 40 Hang Than va ghi ten hoc luat. Luc nay, ong day hoc tai truang tu thuc Thang Long (do Hoang Minh Giam lam giam doc). Dau nam 1940, Xuan Dieu thi dau Tham ta thuang chinh va dugc cu vao lam a Sa Doan My Tho (nay thugc tinh Tien Giang). Lam viec dugc ba nam (1940 - GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 8 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian vd thai gian nghe thuat trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 1943), xa dat Thang Long van vat vai ban be trong nhom Tu luc van doan, Xuan Dieu cam thay khong the nao chiu dugc, ong xin thoi viec a Sa Doan My Tho va ra Ha Noi ve cung song vai Huy Can. Huy Can luc nay da tot nghiep ky su Canh nong (1943), the la hai nguai ban cung song vai dong luang ky su cua Huy Can va thanh lap nha xuat ban Xudn Huy. Nam 1944, hai nguai cung bi mat tham gia Mat tran Viet minh. Thang Tam 1945, tham gia Tong khai nghia cudp chinh quyen tai Ha Noi. Xuan Dieu cung vai Huy Can hang hai tham gia cac hoat dong len an bgn Viet Cach, Viet quoc chong pha chinh quyen each mang, va lam nhieu bai tha da kich manh me bgn nay. Cung thai gian nay, Xuan Dieu dugc bau la Dai bieu Quoc hoi khoa I (1946 - 1960) va den thang 5- 1946, dugc chgn lam thanh vien trong doan dai bieu cua chinh phu nuac Viet Nam dan chu cong hoa do Chu Tich Ho Chi Minh lam truang doan, sang Phap hoi dam. Den thang 12 nam 1946, Phap gay han a Hai Phong roi Ha Noi va cuoc khang chien toan quoc bung no, Xuan Dieu len chien khu Viet Bac, cong tac a Dai Tieng noi Viet Nam (1946 - 1947). Trong thai gian nay, ong phu trach chuyen muc Cdu chuyen van hoa cua Dai tieng noi Viet Nam. Sang nam 1948, nhan dip thanh lap Hoi van nghe Viet Nam, Xuan Dieu dugc bau la uy vien Ban chap hanh Hoi. Nam 1949 ong dugc ket nap vao Dang Cong san Viet Nam, do Nguyen Huy Tuang va Nguyen Dinh Thu giai thieu. Sau hiep dinh Gia-ne-va hoa binh dugc lap lai, Xuan Dieu ve tiep quan Ha Ngi. Tir nam 1954 den cuoi dai ong song va lam viec tai Ha Noi. Xuan Dieu la mot nha tha lan cua dan toe, ong luon la tam guong lao dong nghe thuat ben bi, deo dai, giau sue sang tao, dat dugc nhieu thanh tuu lan trong sang tac. Ngoai ra, Xuan Dieu con la nguai giai thieu, phe binh tha rat tinh te va sac ben. Ong co dugc thanh cong lan khong chi a viec giai thieu, phe binh tha co dien, tha ca hien dai ma con a ca tha ca nuac ngoai. Ong thuang chi ra nhung cai hay, doc dao a moi nha tha qua tac pham cua hg. Cuoc dai va tha cua Xuan Dieu gan lien vai que huang dat nuac. Ong co khat vgng hien dang sue lire va tri tue cua minh cho dan toe. Ong khong ngai kho khan, gian kho ma luon hang hai, nhiet tinh di khap neo duang To quoc de phuc vu cho nhan dan. Chinh vi le do, Xuan Dieu dugc hau het mgi nguai yeu men, nguang mo khong chi a tha ma con ca tam long say sua va chan thanh cua ong truac cuoc dai. ~ - Ogt HOC VO TRC/0NG TOfi. I . GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 9 SVTH: Vo Thj Hieu
Khong gian va thai gian nghe thuat trong thaXudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 1.2 SIT NGHIEP VAN CHlTONG CUA XUAN DIEU 1.2.1 Trirdc Cach mang Thang Tam 1945 Vao dip Noel, 25 thang 12 nam 1938 viec xuat ban tap tha Tha tha vai tua cua Thi Lu va trinh bay my thuat cua Luang Xuan Nhi, da dua Xuan Dieu len hang dau trong nhung nha tha tien chien. Den nam 1939 Xuan Dieu lai cung Huy Can tu tai ban Tha tha (nha xuat ban Xuan Huy) va cho xuat ban truyen ngan Phan thdng vdng (nha xuat ban Ngay nay). Tap Tha tha cua Xuan Dieu vua chao dai da gay luong du luan kha soi noi. Phai thu cuu coi nhu do la cai gi kha 6 can phai tieu diet, vi no qua so sang, trang trgn. Nguai ta che nao la "ngdy ngo ", nao "tay " qua, "thadau lai cd thu tha qudi ga nhu the ". Nguai ta da kich cai tu tuang "kem Idnh manh " mot each gat gao. Nha bao Thai Phi kha ndi tieng thai ay da cong kich tha mai kich liet. Trong bao Tin Van xuat ban tai Ha Noi, ong viet ve Xuan Dieu nhu sau: "Trong nhung nam gdn day, motphong trao thi ca mai xuat hien, nhdm nay gom nhieu nguai tre tudi nhu: The Lu tuc Nguyen Thu Le tu la Le Ta, Luru Trong Lu, Xudn Dieu, Huy Can v.v... Nhdm nay ra dai da ho hdo huenh hoang tu cho minh la lam tha theo mai, tu tuang tu do cai ma, la tien bo, Id van minh. Nhung that tinh cd van minh tien bo khong? Khi md nguai hdm nay doc tha cua ho khong sao trdnh duac nhung cdi tdm thuang, 16 bich gdn da khong cho noi duac. Nhung bai tha bat ke van, bat ke niem ludt cu thay phien ra dai nhung no chang lam duac mot cdi gi goi la mai cd. Chang han nhu tha cua Xudn Dieu, ong nay duac coi nhu la mot tay kien tuang cua phong trao nay, tha cua ong ta duac ke la kha nhdt dam nhung ciing chang ra gi. Thavai than, doc qua nhieu bai tha cua ong chung taphai bat cuai vi tha chang ra tha, Tdy chang phai Id Tay ma Tdu lai cung chang phai la 72w"[13,tr.l0,ll]. Dau nam 1945, Xuan Dieu cho xuat ban tap tha van xuoi Truang ca va tap tha thu hai Gui huang cho gid (nha xuat ban Thai dai). Den thang 2 nam 1945 Xuan Dieu va Huy Can tham gia cuoc dien thuyet dau tien vai de tai Sinh vien vai qudc van do Tong hoi sinh vien Viet Nam to chuc. Ve sau dugc xuat ban vai nhan d£ mo rong: Thanh nien vai qudc van. Thai ky nay, cung vai viec sang tac tha, Xuan Dieu con cho ra mat ban dgc mot loat bai tuy but, but ky, tieu luan in tren bao Thanh nien vai &h tai: len an thu van tha uy mi, truy lac, ca nggi "nang tien ndu ". Thang Tam 1945 xuat ban tap trang ca Ngon qudc ky ca nggi ca do sao vang cua To quoc. 1.2.2 Sau Cach mang Thang tam D&u nam 1946, Xuan Dieu cho xuat ban tap trang ca Hoi nghi non song, ca nggi t6ng tuyen cu dau tien cua nuac Viet Nam dan chu cong hoa. GVHD: Ho Thi Xuan Quynh 10 SVTH: Vo Thi Hieu
Khong gian va thai gian nghe thuat trong tha Xudn Dieu truac Cdch mang thdng Tdm 1945 Trong chuyen di hoi dam a Phap, Xuan Dieu viet thien phong su dai Tu truang bay den truang bay tren bdo Cuu qudc va xuat ban tap but ky Viet Nam nghin dam phan anh phong trao dau tranh yeu nuac cua Viet kieu, linh chien va linh thg, tir 1940-1946. Sang nam 1948, nhan dip thanh lap Hoi van nghe Viet Nam, Xuan Dieu dugc bau la uy vien Ban chap hanh Hgi, tham gia Ban bien tap bao Van nghe ca quan cua Hoi - tir nhung so dau tien. Ong giu muc Tieng tha tren bao Van nghe, Xuan Dieu giai thieu phong trao sang tac tha ca cua bo doi va cua quan chung, ve sau tap hop thanh tap Tieng tha (1951). Trong cuoc cai each rugng dat, dem rugng dat ve cho dan cay, danh do dia chu, nha tha tham gia cac dot phat dong quan chung giam to va cai each rugng dat a Nghe An va Thanh Hoa. Sau do xuat ban tap tha ve de tai nay {Me con, 1954). Cung tir day nha tha bat dau nhung cuoc binh tha trong cong chung. Cho den cuoi dai, Xuan Dieu da thuc hien khoang 500 cuoc trd chuyen va binh tha truac cong chung. Tap tha Ngdi sao cua ong dugc giai van nghe 1954 - 1955. Xuan Dieu dugc bau lien tiep lam uy vien ban chap hanh Hgi Nha van Viet Nam cac khoa I, II, III (1957 - 1958). Nam 1956 , ma dau cuoc giao luu van hoa vai cac nuac xa hoi chu nghla anh em, Xuan Dieu dugc cu di tham Lien X6 va Hungari. Sau do, ong xuat ban tap Ky su tham nude Hung (1956). Den nam 1958, ong lai tham gia Doan dai bieu nha van Viet Nam du Hoi nghi tru bi cac nha van A Chau a Niu Deli, tham An Do hai thang, bat dau dich va giai thieu tha R. Tago. Trong cuoc dau tranh bao ve nen van hgc xa hgi chu nghla, Xuan Dieu viet mot loat bai tieu luan ung chien len an nhom pha hoai Nhan van - Giai pham va in thanh tap Nhung buac duang tu tuang cua toi (1958). Ong cung la dien gia tai le ky niem 138 nam ngay mat thi hao dan toe Nguyen Du va cung la thai diem ma dau cua mot loat cong trinh nghien cuu ve cac nha tha lan truyen thong cua dan toe. Sau do la hai tap sach Cdc nhd tha cd dien Viet Nam dugc xuat ban. Den nam 1961, ong lai cho xuat ban tap tieu luan kinh nghiem sang tac Trd chuyen vai cdc ban lam tha tre. Ben canh cac tha ve hai de tai Ion xay dung chu nghia xa hoi a mien Bac va dau tranh thong nhat nuac nha, ong tiep tuc lam nhieu bai tha ve tinh yeu; xuat ban tap trung trong phan Cdm tay (tap tha Mui Cd Mau). Trong thai ky gian kho cua cuoc chong My cuu nuac, Xuan Dieu cung vai cac dong chi trong Ban chap hanh Hoi nha van to chuc cac dgt thuc te xuong nong thon, cac dan vi quan doi, ca quan truang hgc de dong vien quan chung ben bi tinh GVHD: H6 Thi Xuan Quynh 11 SVTH: Vo Thi Hieu