Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa lý luận về phát triển cho vay khách hàng DNNVV; phân tích thực trạng phát triển cho vay khách hàng DNNVV về quy mô và chất lượng tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội; từ đó đưa ra các giải pháp cho các vấn đề đang tồn đọng nhằm đẩy mạnh cho vay DNNVV, bao gồm các giải pháp phục vụ mục tiêu tăng trưởng quy mô, kiểm soát rủi ro tín dụng và cải tổ bộ máy, con người.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------- LÊ THỊ THÚY HẰNG PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Hà Nội, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------- LÊ THỊ THÚY HẰNG PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI Ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 8340201 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Hà Trang Hà Nội, 2024
i NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI HƯỚNG DẪN ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. Người hướng dẫn TS. Lê Hà Trang
ii LỜI CAM ĐOAN Tôi là Lê Thị Thúy Hằng cao học viên Lớp CH28B.TCNH.N1. Tôi xin cam đoan bản đề án “Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi, chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 15 tháng 7 năm 2024 TÁC GIẢ ĐỀ ÁN Lê Thị Thúy Hằng
iii LỜI CẢM ƠN Để đề án kết thúc khóa học được thực hiện thành công, em xin cảm ơn giảng viên hướng dẫn TS Lê Hà Trang, cùng các thầy cô tại Trường Đại học Thương mại đã chia sẻ những kiến thức quý báu, hướng dẫn tận tình và có những góp ý trong suốt quá trình thực hiện đề tài để em có thể hoàn thành đề án một cách tốt nhất. Đồng thời, em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo và toàn thể các anh chị, bạn bè đồng nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Bắc Hà Nội đã tạo điều kiện và giúp đã em trong quá trình nghiên cứu sản phẩm, thị trường và chia sẻ cho em những kinh nghiệm thực tế quý báu. Nhờ đó, em đã có thêm nguồn thông tin đa dạng và đáng tin cậy để hoàn thành đề tài này. Tuy cá nhân em đã nỗ lực nghiên cứu và khai thác đề tài, nhưng chắc chắn bài nghiên cứu còn nhiều thiếu sót, em rất mong được sự đóng góp ý kiến của Quý thầy cô và anh chị học viên. Cao học viên Lê Thị Thúy Hằng
iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii MỤC LỤC ................................................................................................................. iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................... viii 1. LÝ DO LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ CỦA ĐỀ ÁN ............................................................. 1 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN ................................................................ 2 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN ...........................................................3 4. QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN ...................................3 5. KẾT CẤU ĐỀ ÁN ..................................................................................................5 PHẦN I: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN “PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI” .............2 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........................................................6 1.1.1. Các khái niệm cơ bản .......................................................................................6 1.1.2. Các nội dung liên quan phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại ..................................................................................8 1.2.CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................18 1.2.1.Kinh nghiệm phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của một số chi nhánh Ngân hàng thương mại .........................................................................18 1.2.2. Bài học rút ra về phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại ...............................................................................................21 1.3. CƠ SỞ PHÁP LÝ ĐỂ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN.........................................................................................................23
v 1.3.1. Các Văn bản Pháp luật Quốc gia ....................................................................23 1.3.2 Các Quy định Nội bộ của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam...........24 1.3.3 Các Văn bản Pháp lý Khác có Liên quan.........................................................24 PHẦN II: THỰC TRẠNG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ................................................................25 2.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ................................................. 25 2.1.1. Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội .....................................................................................................25 2.1.2. Kết quả hoạt động của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội ......................................................................................29 2.2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ................................................. 35 2.2.1. Các sản phẩm và chính sách cho vay khách hàng DNNVV đang triển khai tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội .........................................................................35 2.2.2. Quy trình thủ tục cho vay khách hàng khách hàng DNNVV tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội ...............................................................................................38 2.2.3. Kết quả phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội .............40 2.3. ĐÁNH GIÁ PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ................................................. 46 2.3.1. Những thành công đạt được trong phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội .....................................................................................................46 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội...............................................................................47
vi 2.4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ................................................. 51 2.4.1. Giải pháp về nhân sự .......................................................................................51 2.4.2. Giải pháp về chính sách bán hàng ...................................................................52 2.4.3. Giải pháp về chăm sóc khách hàng .................................................................53 PHẦN III: ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI .....................................................................................................................55 3.1. CÁC ĐỀ XUẤT NHẰM PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ................................................. 55 3.1.1. Bối cảnh phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội .............55 3.1.2. Phân công trách nhiệm nhằm phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội ................................................................................................................59 3.2. CÁC KHUYẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ........................................................................................... 65 KẾT LUẬN ...............................................................................................................67 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 Agribank Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam 2 BIDV Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam 3 CBTĐ Cán bộ thẩm định tín dụng 4 CBKH Cán bộ quan hệ khách hàng 5 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa 6 NHTM Ngân hàng thương mại 7 NHNN Ngân hàng Nhà nước 8 PGD Phòng giao dịch 9 TMCP Thương mại cổ phần 10 TSBĐ Tài sản bảo đảm 11 Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên Bảng Trang Tình hình huy động vốn của Vietcombank chi Bảng 2.1 29 nhánh Bắc Hà Nội Tình hình hoạt động tín dụng của Vietcombank chi Bảng 2.2 29 nhánh Bắc Hà Nội Tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn của Vietcombank chi Bảng 2.3 34 nhánh Bắc Hà Nội Tình hình cho vay khách hàng DNNVV của Bảng 2.4 42 Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội theo kỳ hạn Nợ xấu, nợ quá hạn khách hàng DNNVV của Bảng 2.5 43 Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội Hiệu suất sử dụng vốn vay khách hàng DNNVV Bảng 2.6 44 của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội Tỷ lệ thu nhập lãi thuần từ cho vay khách hàng Bảng 2.7 44 DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội Tỷ trọng thu nhập từ cho vay khách hàng DNNVV Bảng 2.8 45 của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu Tên Bảng Trang Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Vietcombank chi Hình 2.1 26 nhánh Bắc Hà Nội Cơ cấu dư nợ của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Hình 2.2 32 Nội theo kỳ hạn Cơ cấu dư nợ của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Hình 2.3 34 Nội theo đối tượng khách hàng Cây sản phẩm cho vay khách hàng DNNVV tại Hình 2.4 35 Vietcombank Quy trình cho vay tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hình 2.5 38 Hà Nội Cơ cấu dư nợ cho vay khách hàng DNNVV tại Hình 2.6 41 Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội Cơ cấu dư nợ cho vay khách hàng DNNVV của Hình 2.7 42 Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội theo kỳ hạn Ngưỡng phân đoạn khách hàng DNNVV tại một số Hình 3.1 63 NHTM
x TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Tại Việt Nam, các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa là một thành phần đông đảo trong nền kinh tế, chiếm tới hơn 90% số lượng doanh nghiệp đang hoạt động trên toàn quốc. Mặc dù có quy mô nhỏ và vừa nhưng với số lượng đông đảo, khách hàng DNNVV đã và đang có những đóng góp lớn và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ lên nền kinh tế. Các NHTM nói chung và Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội nói riêng đang dành nhiều sự quan tâm và nguồn lực để phát triển nhóm khách hàng này, đặc biệt là hoạt động cho vay. Đề án đã vận dụng khung lý thuyết về phát triển cho vay khách hàng DNNVV của NHTM để phân tích, đánh giá và làm rõ thực trạng phát triển cho vay khách hàng DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội trong giai đoạn 2021-2023. Dựa trên những số liệu có độ tin cậy cao và kinh nghiệm làm việc trực tiếp tại chi nhánh, cao học viên đã nêu được những thành công cũng như những hạn chế của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội ở nhiều khía cạnh. Từ đó, đề án đã đề xuất các giải pháp thiết thực, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh hiện tại của chi nhánh nhằm (i) gia tăng quy mô cho vay, (ii) nâng cao chất lượng tín dụng và (iii) tăng cường hiệu quả của hoạt động cho vay khách hàng DNNVV. Bốn nhóm giải pháp được đề xuất bao gồm: (i) giải pháp về nhân sự, (ii) giải pháp về phát triển khách hàng mới, (iii) giải pháp về chăm sóc khách hàng hiện hữu. Đây là những giải pháp thiết thực, có khả năng áp dụng cao tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội và các chi nhánh có quy mô tương đương tại khu vực Hà Nội. Đồng thời, sau khi sử dụng mô hình SWOT để phân tích môi trường kinh doanh, đề án đã đưa ra phân công trách nghiệm cụ thể tới từng phòng ban trong chi nhánh nhằm phát triển cho vay khách hàng DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội. Các kiến nghị tới Vietcombank trụ sở chính và NHNN được đưa ra nhằm tận dụng sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý để tháo gỡ các khó khăn khi thực hiện các giải pháp đã đề xuất tại cấp độ chi nhánh.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ CỦA ĐỀ ÁN Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là một trong ba nội trọng tâm trong chiến lược tăng trưởng tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) được Tổng giám đốc – ông Nguyễn Thanh Tùng phát biểu trong Hội nghị bán lẻ của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam năm 2024, trong đó nêu bật các nội dung hoàn thành nhiệm vụ được giao về (i) Tăng trưởng tín dụng bán lẻ (ii) Tăng trưởng huy động vốn bán lẻ; (iii) Tăng trưởng doanh số bán Bảo hiểm nhân thọ. Trụ sở chính của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội có lợi thế nằm trong Cụm công nghiệp Lai Xá, huyện Hoài Đức. Huyện Hoài Đức là khu vực ngoại ô thành phố Hà Nội có hoạt động kinh tế sôi nổi với hơn 50 làng có nghề, 2 khu công nghiệp và 4 cụm công nghiệp. Mặc dù vậy, hiện tại dư nợ cho vay khách hàng DNNVV chỉ đạt 450 tỷ đồng chiếm 7,5% tổng dư nợ của chi nhánh, số liệu này còn khá khiêm tốn. Do đó, khách hàng DNNVV nói riêng và nhóm khách hàng bán lẻ nói chung là phát triển cho vay khách hàng DNNVV trên địa bàn. Tiềm năng của thị trường tuy lớn nhưng để có thể tiếp cận và cho vay được khách hàng là rất khó khăn bởi sự góp mặt của nhiều đối thủ cạnh tranh trên địa bàn. Đặc biệt là các ngân hàng đã tồn tại lâu đời, gắn bó với dân cư làng nghề khu vực phía Tây Hà Nội như: Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Agribank), Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng TMCP Quân đội,… Đây đều là những ngân hàng có tập khách hàng DNNVV rất lớn, họ đầu tư cho mảng tín dụng bán lẻ là cốt lõi, cũng như xây dựng được niềm tin từ các khách hàng lâu đời. Ngoài đối thủ ngân hàng bạn, Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội còn gặp phải nhiều khó khăn khi cạnh tranh với các chi nhánh trong cùng hệ thống Vietcombank, những chi nhánh đã có bề dày kinh nghiệm cũng như quy mô lớn như: chi nhánh Tây Hà Nội, chi nhánh Thăng Long, chi nhánh Thành Công,... Cuối năm 2023, Vietcombank chi nhánh Đông Đô được thành lập tại huyện Đan Phượng và có vị trí cách Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội chỉ 7km. Vì vậy, Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội cần nhanh chóng đưa ra những chiến lược để có thể tiếp cận cho vay và chiếm ưu thế trên thị trường đang cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Xuất phát từ thực tế nêu trên, việc tìm ra những giải pháp hiệu quả nhằm phát triển cho vay khách hàng DNNVV tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội là rất
2 cần thiết. Vì vậy đề tài “Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội” được tôi chọn làm đề tài Đề án tốt nghiệp Thạc sĩ. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN 2.1. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ ÁN Dư nợ cho vay khách hàng DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội có sự tăng trưởng và chuyển biến mạnh mẽ trong 2 năm vừa qua. Chi nhánh cũng được xếp loại tốt trong công tác tín dụng bán lẻ năm 2022. Tuy nhiên, dư nợ khách hàng DNNVV còn phát triển chưa đồng đều, quy mô dư nợ còn khiêm tốn so với các chi nhánh Vietcombank ở khu vực Hà Nội cũng như các đối thủ cạnh tranh trong khu vực. Hơn nữa, trong bối cảnh kinh tế có nhiều diễn biến phức tạp năm 2023-2025, nợ xấu có xu hướng gia tăng, yêu cầu đề ra đối với hoạt động quản trị rủi ro tín dụng phải được thắt chặt nhưng phải luôn song hành cùng tăng trưởng tín dụng, đảm bảo các mục tiêu kinh doanh. Do vậy, mục tiêu của đề tài là: (i) Hệ thống hóa lý luận về phát triển cho vay khách hàng DNNVV; (ii) phân tích thực trạng phát triển cho vay khách hàng DNNVV về quy mô và chất lượng tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội; (iii) từ đó đưa ra các giải pháp cho các vấn đề đang tồn đọng nhằm đẩy mạnh cho vay DNNVV, bao gồm các giải pháp phục vụ mục tiêu tăng trưởng quy mô, kiểm soát rủi ro tín dụng và cải tổ bộ máy, con người. 2.2. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN Phân tích, đánh giá tình hình thực tế của hoạt động cho vay DNNVV trong các năm gần đây tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội. Tập trung đánh giá sự phát triển cho vay chính đối với DNNVV, ghi nhận những kết quả đạt được và những hạn chế cần khắc phục. Tìm kiếm và phân tích các nguyên nhân chủ quan và khách quan tác động đến phát triển cho vay DNNVV tại đơn vị. Phân tích môi trường kinh doanh của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội: môi trường vĩ mô (nền kinh tế, các chính sách của Chính phủ, Ngân hàng nhà nước (NHNN), xu thế người tiêu dùng); môi trường vi mô (đối thủ cạnh tranh cùng ngành, đặc điểm khách hàng DNNVV); môi trường nội bộ chi nhánh (con người, quy trình vận hành, đặc điểm của sản phẩm, chính sách bán hàng) Phân tích yếu tố cạnh tranh trong phát triển cho vay khách hàng DNNVV của chi nhánh: cạnh tranh với các ngân hàng khác trên địa bàn, cạnh tranh với các chi nhánh Vietcombank khác, cạnh tranh với các nhân tố khác (công ty tài chính).
3 Từ đó, làm rõ những lợi thế Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội có thể tận dụng, cũng như những điểm yếu cần khắc phục để đưa ra những đề xuất và kiến nghị phù hợp và khả thi cho Chi nhánh và các cơ quan liên quan, nhằm phát triển nhanh và mạnh mẽ cho vay khách hàng DNNVV trên địa bàn huyện Hoài Đức nói riêng và địa bàn thành phố Hà Nội nói chung. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN 3.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Những vấn đề liên quan đến phát triển cho vay khách hàng DNNVV của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Bắc Hà Nội. 3.2. PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN Phạm vi không gian: Đề tài được nghiên cứu tập trung tại khu vực Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội đặt trụ sở chính. Đồng thời các ngân hàng khác trên địa bàn cũng được xem xét, thu thập thông tin để so sánh và đánh giá. Phạm vi thời gian: Số liệu được thu thập trong giai đoạn từ 2021-2023. 4. QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN 4.1. QUY TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ ÁN 1. Xác định đề tài và mục tiêu nghiên cứu 2. Thu thập và xử lý dữ liệu 3. Phân tích và đánh giá các vấn đề trong đề tài 4. Đề xuất giải pháp và kiến nghị phù hợp Cụ thể như sau: (i) Xác định đề tài và mục tiêu nghiên cứu Xác định đề tài và mục tiêu nghiên cứu là nhiệm vụ quan trọng đầu tiên nhằm định hướng cho toàn bộ đề án. Cho vay là một trong những hoạt động kinh doanh quan trọng nhất của NHTM và mang lại nguồn thu chính cho ngân hàng. KHDN nói chung và khách hàng DNNVV nói riêng là những đối tượng khách hàng trọng tâm của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội. Do đó, phát triển cho vay khách hàng DNNVV được lựa chọn làm đề tài của đề án. Mục tiêu nghiên cứu là chỉ các vấn đề đang tồn tại trong hoạt động cho vay khách hàng DNNVV tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội; phân tích làm rõ nguyên nhân; làm rõ môi trường và điều kiện hiện tại để đưa ra các giải pháp và kiến nghị phù hợp. (ii) Thu thập và xử lý dữ liệu Thu thập dữ liệu: Do giới hạn về nguồn lực và thời gian, cao học viên lựa chọn thu thập dữ liệu thứ cấp thông qua các báo cáo nội bộ của ngân hàng. Phòng hành chính, phòng kế toán, phòng khách hàng tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà
4 Nội và phòng khách hàng tại Vietcombank các chi nhánh khác trên địa bàn thành phố Hà Nội là các nguồn thông tin được tập trung khai thác. Xử lý dữ liệu: Dữ liệu sau khi được lựa chọn, tổng hợp, xử lý và phân tích được trình bày một cách rõ ràng, trực quan và dễ hiểu. Điều này bao gồm việc tạo ra các biểu đồ, đồ thị, bảng, hoặc viết các báo cáo hoặc giả thuyết từ dữ liệu. (iii) Phân tích và đánh giá các vấn đề trong đề tài Từ số liệu thu thập được, kết hợp với kinh nghiệm làm việc thực tế cho vay khách hàng DNNVV, mối quan hệ với các cán bộ thẩm định tín dụng (CBTĐ) và cán bộ quan hệ khách hàng (CBKH) dày kinh nghiệm khác, cao học viên phân tích và đánh giá để làm rõ những thành công đạt được và những hạn chế cần khắc phục của phát triển cho vay khách hàng DNNVV tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội. (iv) Đề xuất giải pháp và kiến nghị phù hợp Đề án được xây dựng trên cơ sở lý luận và thực tiễn hoạt động cho vay khách hàng DNNVV tại Vietcombank Chi nhánh Bắc Hà Nội. Trên cơ sở các đánh giá được rút ra cao học viên tiến hành phân tích môi trường kinh doanh: điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Tìm kiếm nguyên nhân trên cơ sở thực tiễn hoạt động tại Vietcombank Chi nhánh Bắc Hà Nội và các ngân hàng khác trên địa bàn. Các nguyên nhân được xem xét từ nhiều góc độ: các yếu tố nội bộ và các tác nhân bên ngoài; các yếu tố con người, quy trình và công nghệ;… Từ đó, các biện pháp khắc phục, các đề xuất và kiến nghị được đưa ra đảm bảo tính khả thi và tính hiệu quả. 4.2. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN Phương pháp thu thập dữ liệu Với thời gian và nguồn lực hạn chế, cao học viên lựa chọn phương pháp thu thập dữ liệu Thứ cấp để thu thập thông tin phục vụ đề án. Việc thu thập dữ liệu thứ cấp được triển khai thông qua việc tìm kiếm và thu thập các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản nội bộ và các thông báo công khai của Vietcombank Chi nhánh Bắc Hà Nội và một số đối thủ cạnh tranh. Do đã làm việc tại Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội tại phòng khách hàng trong thời gian khá dài (6 năm), cao học viên dễ dàng tiếp cận được các nguồn thông tin chính thống về dữ liệu cho vay khách hàng DNNVV. Các dữ liệu được tập trung thu thập bao gồm: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội qua các năm 2021, 2022 và 2023.
5 Báo cáo về hoạt động cho vay khách hàng DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội qua các năm 2021, 2022 và 2023. Báo cáo về tình hình nợ cần chú ý và nợ xấu của khách hàng DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội qua các năm 2021, 2022 và 2023. Các sản phẩm, chính sách lãi suất, chương trình ưu đãi về cho vay dành cho khách hàng DNNVV của Vietcombank chi nhánh Bắc Hà Nội qua các năm. Phương pháp Xử lý dữ liệu Dữ liệu thứ cấp thu thập được đã được cao học viên xử lý để phù hợp với nhu cầu của đề án. Điều này bao gồm việc chuyển đổi đơn vị đo lường, thay đổi định dạng dữ liệu, tính toán, so sánh, phân tích và trình bày lại số liệu dưới dạng bảng biểu dễ hiểu. Các phương pháp phân tích bao gồm phân tích xu hướng, so sánh, phân tích cơ cấu, phân tích phân loại,... Cao học viên sử dụng các phương pháp tổng hợp và phân tích dữ liệu để xử lý dữ liệu đã thu thập được như sau: Kỹ thuật tổng hợp dữ liệu: được cao học viên tổng hợp qua các bảng báo cáo số liệu của chi nhánh Bắc Hà Nội từ năm 2021 – 2023. Kỹ thuật phân tích dữ liệu: Dựa vào các số liệu sẵn có, cao học viên phân tích các dữ liệu để thấy tình hình thay đổi trong cho vay khách hàng DNNVV tại chi nhánh Bắc Hà Nội. 5. KẾT CẤU ĐỀ ÁN Đề án tốt nghiệp ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, có kết cấu bao gồm 3 chương: Phần I: Cơ sở xây dựng đề án “Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội” Phần II: Thực trạng phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội Phần III: Đề xuất và kiến nghị phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Hà Nội
6 PHẦN I: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN “PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI” 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1. Các khái niệm cơ bản  Khái niệm về Doanh nghiệp nhỏ và vừa Theo Điều 4, Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017, doanh nghiệp nhỏ và vừa bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa. Nguyên tắc xác định một doanh nghiệp thuộc quy mô nhỏ và vừa như sau: Doanh nghiệp có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người và đáp ứng một trong hai tiêu chí sau đây (i) Tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng, (ii) Tổng doanh thu của năm trước liền kề không quá 300 tỷ đồng. Doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa được xác định theo lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; công nghiệp và xây dựng; thương mại và dịch vụ. Cụ thể, tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định tại Chương II, nghị định 80/2021/NĐ-CP như sau: - Doanh nghiệp siêu nhỏ: Trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; lĩnh vực công nghiệp và xây dựng sử dụng lao động có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 3 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn của năm không quá 3 tỷ đồng. Trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ sử dụng lao động có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 10 người và tổng doanh thu của năm không quá 10 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn của năm không quá 3 tỷ đồng. - Doanh nghiệp nhỏ: Trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; lĩnh vực công nghiệp và xây dựng sử dụng lao động có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 100 người và tổng doanh thu của năm không quá 50 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn của năm không quá 20 tỷ đồng, nhưng không phải là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định nêu trên. Doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ sử dụng lao động có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 50 người và tổng doanh thu của năm không quá 100 tỷ đồng hoặc
7 tổng nguồn vốn của năm không quá 50 tỷ đồng, nhưng không phải là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định nêu trên. - Doanh nghiệp vừa: Trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; lĩnh vực công nghiệp và xây dựng sử dụng lao động có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người và tổng doanh thu của năm không quá 200 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn của năm không quá 100 tỷ đồng, nhưng không phải là doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ theo quy định nêu trên. Doanh nghiệp vừa trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ sử dụng lao động có tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 100 người và tổng doanh thu của năm không quá 300 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn của năm không quá 100 tỷ đồng, nhưng không phải là doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ theo quy định nêu trên.  Khái niệm cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của NHTM Dựa trên khái niệm Cho vay theo Thông tư 12/2024/TT-NHNN và khái niệm Doanh nghiệp nhỏ và vừa nêu trên, khái niệm Cho vay khách hàng DNNVV của NHTM được định nghĩa như sau: Cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại là việc các ngân hàng thương mại chuyển giao hoặc cam kết chuyển giao một khoản tiền cho pháp nhân có quy mô được xác định là doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của Pháp luật và theo quy định của mỗi ngân hàng, để phục vụ nhu cầu bổ sung nguồn vốn phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư tài sản cố định hoặc các nhu cầu hợp pháp khác trên cơ sở có hoàn trả cả gốc và lãi. Hiện nay, quy định về định danh khách hàng DNNVV của các NHTM tại Việt Nam là khác nhau. Thông thường, các NHTM hiện nay định danh khách hàng dựa trên quy mô doanh thu năm tài chính gần nhất. Ngoài ra, vốn điều lệ hoặc tổng vốn đầu tư của dự án cũng được các ngân hàng sử dụng làm tiêu chí định danh khách hàng DNNVV.  Khái niệm phát triển cho vay khách hàng DNNVV của NHTM Hoạt động cho vay nói chung là hoạt động kinh doanh trọng tâm của các NHTM. Đây là hoạt động kinh doanh mang lại nguồn thu chính (thu nhập từ lãi vay) cho các ngân hàng. Khách hàng vay vốn được phân loại theo tư cách pháp lý bao gồm KHDN (có tư cách pháp nhân) và khách hàng cá nhân. khách hàng DNNVV là một bộ phận thuộc nhóm KHDN. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa là một thành phần đông đảo trong nền kinh thế, chiếm tới hơn 90% số lượng doanh nghiệp đang hoạt
8 động trên toàn quốc. Mặc dù có quy mô nhỏ và vừa nhưng với số lượng đông đảo, khách hàng DNNVV đã và đang có những đóng góp lớn và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ lên nền kinh tế. Do đó, nhóm khách hàng này hiện nay đang trở thành khách hàng mục tiêu trọng tâm của nhiều NHTM. Mục tiêu phát triển cho vay khách hàng DNNVV đang là mục tiêu chiến lược của các NHTM. Trên cơ sở khái niệm Khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại và Cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại, khái niệm Phát triển cho vay Khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thương mại được đề xuất như sau: Phát triển cho vay Khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại là việc ngân hàng thương mại thực hiện các giải pháp nhằm gia tăng quy mô dư nợ cho vay và doanh số giải ngân, nâng cao chất lượng tín dụng và tăng cường hiệu quả của hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.2. Các nội dung liên quan phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thương mại 1.1.2.1. Các nội dung liên quan tới cho vay khách hàng DNNVV của NHTM  Các hình thức Cho vay khách hàng DNNVV của NHTM Hiện nay, các NHTM ngày càng đa dạng hóa các hình thức cho vay khách hàng DNNVV, một số hình thức cho vay phổ biến như sau: - Cho vay từng lần: Là loại hình cho vay mà ngân hàng chỉ giải ngân một lần duy nhất với mỗi phương án vay vốn. Từng lần vay vốn sẽ cung cấp lại cho ngân hàng một bộ hồ sơ vay vốn theo mục đích giải ngân. Cho vay từng lần thường được áp dụng cho các mục đích đầu tư tài sản cố định của DNNVV như cho vay mua ô tô, máy móc thiết bị, văn phòng,… - Cho vay hạn mức: Là loại hình cho vay mà ngân hàng cấp sẵn một hạn mức cho khách hàng để rút vốn, có thể rút vồn nhiều lần. Khách hàng căn cứ vào nhu cầu vốn của mình mà đề xuất ngân hàng thực hiện giải ngân trong hạn mức cho phép. Lãi suất sẽ tính theo số tiền mà khách hàng đã nhận nợ. Cho vay theo hạn mức thường được ps dụng cho mục đích bổ sung vốn lưu động, phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh ngắn hạn của DNNVV. - Cho vay thấu chi: Là loại hình cho vay mà khách hàng được tiêu vượt số tiền đang có trên tài khoản thanh toán. Theo đó, ngân hàng thương mại sẽ mở một tài khoản thanh toán cho khách hàng, khi khách hàng tiêu âm số tiền mà ngân hàng